Đề tài Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính gia thành sản phẩm

Lêi nãi ®Çu Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ, Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa sö dông kÕ to¸n lµ c«ng cô ®Ó ®iÒu hµnh, chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tr­íc nh÷ng yªu cÇu ®æi míi mµ §¹i H«i VI cña §¶ng ®· v¹ch ra, Héi ®ång Nhµ n­íc ®· ký lÖnh sè 06/LCT ngµy 20/5/1988 ban hµnh ph¸p lÖnh vÒ kÕ to¸n vµ thèng kª. §©y lµ v¨n b¶n ph¸p lý ®Çu tiªn vµ cã gi¸ trÞ cao nhÊt quy ®Þnh tÝnh thèng nhÊt vµ sù qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kÕ to¸n ë ViÖt Nam. Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng phôc vô cho viÖc qu¶n lý nÒn kinh tÕ c¶ vÒ mÆt vÜ m«vµ vi m«. C¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i th­êng xuyªn quan t©m ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n ®­îc coi lµ c«ng t¸c träng t©m cña kÕ to¸n c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Tõ ngµy 01- 01 -1996 chÕ ®é kÕ to¸n míi ®· ®­îc ban hµnh vµ ¸p dông thèng nhÊt trong c¶ n­íc. ViÖc tæ chøc vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n míi vµ yªu cÇu qu¶n lý cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®ang trë thµnh mèi quan t©m cÊp thiÕt ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng ng­êi ®ang lµm c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Do vËy viÖc "Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gia thµnh s¶n phÈm" doanh nghiÖp s¶n xuÊt hÕt søc quan träng, nã cãvai trß tÝch cùc trong viÖc ®iÒu hµnh, qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n­íc nhµ ph¸t triÓn. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, b¶n chuyªn ®Ò gåm hai phÇn: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm; mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. I/ Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1. Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp thùc tÕ ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú. Hao phÝ lao ®éng sèng (cßn gäi lµ hao phÝ lao ®éng hiÖn t¹i) biÓu hiÖn cña nã nh­ tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n, c¸c kho¶n trÝch kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ghi vµo chi phÝ s¶n xuÊt. Hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ (cßn gäi lµ hao phÝ lao ®éng qu¸ khø) biÓu hiÖn cña nã lµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu, sö dông phôc vô cho s¶n xuÊt, c«ng cô dông cô xuÊt dïng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt t­¬ng øng. T­¬ng øng víi viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh lµ chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, t­¬ng øng víi viÖc sö dông nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu... lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu, t­¬ng øng víi viÖc sö dông lao ®éng lµ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ... Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh, mäi chi phÝ ®Òu ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn, trong ®ã chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ... ®Òu ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng, cßn nh÷ng chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸. Mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆc lao vô, cßn cã nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh­ ho¹t ®éng b¸n hµng, ho¹t ®éng qu¶n lý, c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt sù nghiÖp... ChØ nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt míi ®­îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh th­êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nh­ng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tÝnh hîp theo tõng thêi kú: Hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú míi ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. 2. Ph©n lo¹i s¶n xuÊt trong kú Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. Do vËy cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu, thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n... - Chi phÝ nh©n c«ng: bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, tiÒn trÝch b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: bao gåm toµn bé tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh­ tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn b­u phÝ... phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: bao gåm toµn bé chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ ®· nªu ë trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông rÊt lín trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tÝnh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, kÕ ho¹ch quü l­¬ng tÝnh to¸n nhu cÇu vèn l­u ®éng cho kú sau, cung cÊp tµi liÖu ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ: Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. V× vËy cã thÓ ph©n thµnh: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, kh«ng tÝnhvµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy sè tiÒn c«ng vµ trÝch b¶o hiÓm x· héi (BHXH), b¶o hiÓm y tÕ (BHYT), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) cña nh©n viªn s¶n xuÊt chung, nh©n viªn qu¶n lý vµ nh©n viªn b¸n hµng. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n môc chi phÝ trùc tiÕp ®· nªu trªn bao gåm 5 ®iÒu kho¶n: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng: Ph¶n ¸nh chi phÝ liªn quan vµ ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n x­ëng. + Chi phÝ vËt liÖu: Ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu sö dông chung cho ph©n x­ëng nh­ :vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o d­ìng tµi s¶n cè ®Þnh, vËt liÖu v¨n phßng. + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Ph¶n ¸nh chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n x­ëng... + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh sö dông ë ph©n x­ëng, nh­ khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i... + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh chi phÝ vÒ lao vô, dÞch vô mua tõ bªn ngoµi ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë ph©n x­ëng. + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: ph¶n ¸nh chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi nh÷ng chi phÝ nªu trªn phôc vô cho yªu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm: - Chi phÝ kh¶ biÕn: Lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ l­îng t­¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy nh­ lµ chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): Lµ chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè dï cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc khèi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc ... s¶n xuÊt trong kú. Chó ý: trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× chi phÝ bÊt biÕn l¹i trë thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ ng­îc l¹i. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ. - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc, nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung cÊu thµnh cña chi phÝ. - Chi phÝ ®¬n nhÊt - Chi phÝ tæng hîp II/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p lµ kª khai th­êng xuyªn a. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp (NVL) Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm: Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô vµ nhiªn liÖu dïng ®Ó trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc ®Ó thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô. Th«ng th­êng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn tõng ®èi t­îng riªng biÖt th× h¹ch to¸n cho ®èi t­îng ®ã. Tr­êng hîp sö dông nguyªn liÖu, vËt liÖu cã liªn quan ®Õn ®èi t­îng th× ta ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng theo c«ng thøc : x = Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ Tû lÖ cho tõng ®èi t­îng (hoÆc SP) cña tõng ®èi t­îng (hoÆc SP) ph©n bæ = Tû lÖ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ (hay hÖ sè) ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ ®èi t­îng §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp" * KÕt cÊu cña TK 621. - Bªn nî: Gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh trong kú - Bªn cã: + TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. + TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi + KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cuèi kú. - TK 621: Cuèi kú kh«ng cã sæ sè d­ * Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n: - Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm: TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng Nî TK 621 Cã TK 152 - Tr­êng hîp mua nguyªn vËt liÖu ®­a th¼ng vµo bé phËn s¶n xuÊt kh«ng qua nhËp kho. + Dïng vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Nî TK 621 (Gi¸ mua NVL ch­a cã VAT) Nî TK 133 (VAT ®­îc khÊu trõ) Cã TK 111, 112, 331 (Tæng gi¸ thanh to¸n gåm c¶ VAT) + Dïng vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT. Tæng gi¸ thanh to¸n gåm c¶ VAT Nî TK 621 Cã TK 111, 112, 331 - Tr­êng hîp cã NVL kh«ng dïng hÕt ph¶i nhËp l¹i kho: Gi¸ trÞ NVL nhËp kho Nî TK 152 Cã TK 621 - Tr­êng hîp ph¸t sinh thiÕu, tæn thÊt NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ trÞ NVL thiÕu hôt, tæn thÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Nî TK 1381 Cã TK 621 - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm. Chi phÝ NVL trùc tiÕp Nî TK 154 Cã TK 621 b. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT). Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n do c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô bao gåm tiÒn l­¬ng chÝnh l­¬ng phô, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §Ó tËp hîp vµ ph©n bè chi phÝ KCTT, kÕ to¸n sö dông TK 622 "chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp". * KÕt cÊu cña TK 622 - Bªn nî: Chi phÝ NCTT ph¸t sinh trong kú - Bªn cã: KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ NCTT cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. - TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d­ * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Khi tÝnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Nî TK 622 Cã TK 334 - Tr­êng hîp doanh nghiÖp cã thùc hiÖn trÝch tr­íc tiÒn c«ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch th× sè tiÒn trÝch tr­íc tiÒn c«ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt còng ®­îc tÝnh lµ chi phÝ NCTT. Nî TK 622 Chi phÝ NCTT Cã TK 335 Chi phÝ ph¶i tr¶ - Khi tÝnh trÝch KPC§ (2%), BHXH (15%), BHYT (2%) theo quy ®Þnh. Møc trÝch theo quy ®Þnh Nî TK 622 Cã TK 3382, 3383, 3384 - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NCTT sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm. Chi phÝ NCTT Nî TK 154 Cã TK 622 c. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt chung (CPSX) chung CPSX chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt vµ NCTT ph¸t sinh ë ph©n x­ëng. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ CPSX chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 "chi phÝ s¶n xuÊt chung" * KÕt cÊu cña TK 627 - Bªn nî: CPSX chung thùc tÕ ph¸t sinh - Bªn cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m CPSX chung + KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK 154 - TK 627: Cuèi kú kh«ng cã sè d­ + TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng + TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu dïng cho ph©n x­ëng + TK 6273: C«ng cô dông cô s¶n xuÊt + TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ + TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Khi tÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng Nî TK 627 Cã TK 334 - Khi tÝnh trÝch KPC§, BHXH, BHYT theo sè tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng. Nî TK 627 Cã TK 338 (3382, 3383, 3384) - Khi xuÊt vËt liÖu sö dông phôc vô cho qu¶n lý ph©n x­ëng Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng Nî TK 627 Cã TK 152 - Khi xuÊt c«ng cô dông cô sö dông phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt: + §èi víi c«ng cô dông cô ph©n bæ mét lÇn Møc ph©n bæ hµng kú Gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng Gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng Nî TK 627 Cã TK 153 + §èi víi c«ng cô dông cô ph©n bæ nhiÒu lÇn Nî TK 142 Cã TK 153 Nî TK 627 Cã TK 142 - Khi tÝnh khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt. Gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh Nî TK 627 Cã TK 214 ®ång thêi ghi nî TK 009: Sè khÊu hao ®· trÝch - Khi trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh Møc trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ Nî TK 627 Cã TK 335 - Khi cã c¸c kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm: + S¶n xuÊt s¶n phÈm thuéc ®èi t­îng chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Nî TK 627 (Theo gi¸ ch­a cã VAT) Nî TK 133 (VAT ®­îc khÊu trõ) Cã TK 111, 112, 331 (Tæng gi¸ thanh to¸n gåm c¶ thuÕ) + S¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT hoÆc chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi gåm c¶ VAT Nî TK 627 Cã TK 111, 112, 331 - Tr­êng hîp doanh nghiÖp khai th¸c tµi nguyªn ph¶i nép thuÕ tµi nguyªn. ThuÕ tµi nguyªn ph¶i nép Nî TK 627 Cã TK 333 - Khi cã c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: häp ph©n x­ëng, tiÕp kh¸ch ph©n x­ëng. + Phôc vô s¶n xuÊt s¶n phÈm thuéc ®èi t­îng chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Nî TK 627 (chi phÝ ch­a cã VAT) Nî TK 133 (VAT ®­îc khÊu trõ) Cã TK 111, 112, 141 (tæng gi¸ thanhh to¸n gåm c¶ VAT) + Phôc vô s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT hoÆc chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Tæng gi¸ thanh to¸n gåm c¶ thuÕ Nî TK 627 Cã TK 111, 112, 141 Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n x­ëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bè kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi t­îng (s¶n pamr, lao vô,dÞch vô) theo tiªu thøc phï hîp. Môc chi phÝ s¶n xuÊt chung Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung Tæng tiªu thøc x = ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng cÇn ph©n bæ ph©n bæ cña Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng Trong thùc tÕ c¸c tiªu thøc th­êng ®­îc sö dông phæ biÕn ®Ó ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo giê lµm viÖc cña c«ng nh©n s¶n xuÊt... d. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. * Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp tõng kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp chi phÝ NCTT vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt sang TK 154 - KÕt cÊu cña tµi kho¶n 154. + Bªn nî : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú + Bªn cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú. + D­ nî: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang - Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: + Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621: Chi phÝ NVL trùc tiÕp + Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 154:Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dng Cã TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp + Cuèi kú ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung + Khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt · NÕu ®­a vµo nhËp kho Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm Nî TK 155 Cã TK 154 · NÕu giao b¸n thµnh phÈm t¹i ph©n x­ëng s¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· xuÊt Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm Nî TK 632 Cã TK 154 · NÕu chuyÓn b¸n hoÆc giao cho c¬ së ®¹i lý. Nî TK 157 Cã TK 154 S¬ ®å tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) TK 154 TK 632 TK 157 TK 627 TK 622 TK 621 TK 155 NhËp kh« chung (cuèi kú) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt nh©n c«ng trùc tiÕp (cuèi kú) KÕt chuyÓn chi phÝ KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp (cuèi kú ) Göi b¸n Gi¸ thµnh Thùc tÕ Tiªu thô * KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang:(SPDD) S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ch­a kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh b¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn, viÖc tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. Do vËy kÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ ®Ó vËn dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp. D­íi ®©y lµ mét sè ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang th­êng ®­îc ¸p dông: - §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cßn phÝ phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh c¶ cho thµnh phÈm chÞu. Sck = x Sd D®k + Cn Stp + Sd Trong ®ã: D®k, Dck: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú & cuèi kú Cn: Chi phÝ NVL trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú Stp, Sd: S¶n l­îng thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, khèi l­îng c«ng viÖc tÝnh to¸n Ýt, nh­ng còng cã nh­îc ®iÓm lµ ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chØ tÝnh cã mét kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ ¸p dông thÝch hîp trong tr­êng hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp chiÕm tØ träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt, khèi l­îng SPDD cuèi kú Ýt vµ kh«ng biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú. - Ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh s¶n l­îng t­¬ng ®­¬ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy c¨n cø vµo sè l­îng SPDD vµ møc ®é hoµn thµnh ®Ó quy ®æi SPDD vÒ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh sau ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ SPDD. + = Gi¸ trÞ Chi phÝ NVL chÝnh Chi phÝ chÕ biÕn SPDD ph©n bæ cho SPDD ph©n bæ SPDD SPDD ch­a quy ®æi + Chi phÝ NVL chÝnh Chi phÝ NVL chÝnh x Chi phÝ NVL chÝnh ph©n bæ cho SPDD = dë dang ®Çu kú ph¸t sinh trong kú S¶n phÈm hoµn thµnh + SPDD (ch­a quy ®æi) Chi phÝ chÕ biÕn: Lµ chi phÝ vÒ vËt liÖu phô, nhiªn liÖu trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc dÞch vô vµ chi phÝ NCTT, CPSX chung. Chi phÝ chÕ biÕn ph©n bæ SPDD (theo tõng kho¶n môc) Chi phÝ chÕ biÕn dë dang Chi phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh