Đề tài Phương thức tín dụng chứng từ

ĐỀ TÀI: Nhóm 8 – Lớp TN09DB2 GVHD: ThS Nguyễn Phước Kinh Kha TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TÀO ĐẶC BIỆT PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 1 TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TÀO ĐẶC BIỆT DANH SÁCH SINH VIÊN NHÓM 8 – LỚP TN09DB2  HỌ TÊN MSSV GHI CHÚ 1.Nguyễn Châu Hoàng ÁNH 0954032038 2.Lý Thành LONG 0954032342 3.Trần Thị Ngọc PHƢỢNG 0954030545 4.Trần Thế Minh QUÂN 0954032553 5.Liễu Ngọc TRÂN 0954032750 THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 2 NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN  .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 3 MỤC LỤC  LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 4 1. Khái niệm và lịch sử ra đời phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ ........................ 6 1.1. Khái niệm ...................................................................................................................... 6 1.2. Lịch sử ra đời................................................................................................................ 6 2. Các đối tƣợng liên quan đến phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ ..................... 7 3. Quy trình mở L/C ................................................................................................................ 9 4. Quy trình thanh toán L/C ................................................................................................. 10 5. Vai trò của Ngân hàng...................................................................................................... 15 5.1. Vai trò chính của Ngân hàng mở thư tín dụng và Ngân hàng thông báo thư tín dụng ................................................................................................................................................ 15 5.2. Vai trò của các Ngân hàng khác có liên quan đến hoạt động L/C ............................ 16 6. Các rủi ro mà doanh nghiệp xuất nhập khẩu và ngân hàng thƣờng gặp trong thanh toán L/C ................................................................................................................................. 18 TỔNG KẾT ............................................................................................................................. 21 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 22 THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 4 LỜI MỞ ĐẦU  Thanh toán là một trong những khâu then chốt, giữ vai trò quan trọng trong hợp đồng ngoại thương. Việc thanh toán diễn ra tốt đẹp không chỉ góp phần tạo ra dòng tiền vào, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn mà còn góp phần nâng cao uy tín của cả doanh nghiệp, ngân hàng cũng như các đối tượng liên quan. Bên cạnh đó, thực hiện tốt công tác thanh toán quốc tế còn góp phần khuyến khích các nhà xuất nhập khẩu mở rộng quy mô kinh doanh, gia tăng khối lượng hàng hóa mua bán, thúc đẩy ngoại thương phát triển. Hiện nay, trên thế giới, có nhiều phương thức thanh toán trong thương mại quốc tế như nhờ thu, chuyển tiền, tín dụng chứng từ, v.v… Trong số đó, tín dụng chứng từ là phương thức thanh toán được sử dụng phổ biến nhất. Vì phương thức này có độ an toàn cao và ràng buộc các bên có liên quan với nhau giúp người xuất khẩu được thanh toán đúng thời gian quy định và người nhập khẩu cũng nhận được hàng hóa. Vậy phương thức thanh toán tín dụng chứng từ là gì? Các bên tham gia gồm những ai? Quy trình thực hiện phương thức này hiện nay như thế nào? Và vai trò của Ngân hàng trong phương thức ra sao? Những câu hỏi vừa nêu trên đây cũng chính là nội dung chính trong bài tiểu luận này do nhóm chúng tôi sẽ gửi đến các bạn. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu của đề tài là tập trung tìm hiểu về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ thông qua giáo trình Thanh toán quốc tế cùng các Văn bản pháp lý điều chỉnh, từ đó mở rộng thêm các rủi ro mà doanh nghiệp xuất nhập khẩu thường gặp trong thanh toán L/C – cách phòng chống những rủi ro này. Phạm vi nghiên cứu: Do phạm vi nghiên cứu của đề tài có giới hạn nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu những lý thuyết cơ bản về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. Phƣơng pháp nghiên cứu: Đề tài chủ yếu lấy nguồn thông tin từ giáo trình, các văn bản pháp lý điều chỉnh, Internet,…Qua đó, bằng phương pháp tổng hợp, phân tích, diễn dịch và quy nạp thông tin để hoàn thành bài viết một cách rõ ràng và dễ hiểu. Nội dung đề tài: Đề tài được chia thành 6 phần: 1. Khái niệm và lịch sử ra đời phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. 2. Các đối tượng liên quan đến phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. 3. Quy trình mở L/C. THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 5 4. Quy trình thanh toán L/C. 5. Vai trò của Ngân hàng. 6. Rủi ro doanh nghiệp xuất nhập khẩu và ngân hàng thường gặp trong thanh toán L/C. Nhóm chúng tôi hy vọng rằng đề tài sẽ là một tài liệu tham khảo có ích góp phần giúp các bạn hiểu rõ hơn về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ hiện nay tại Việt Nam cũng như giúp bạn thuận lợi hơn trong việc học và thực hành Thanh toán quốc tế. Tp.HCM, tháng 3 năm 2012 Nhóm 8 – Lớp TN09DB2 – Chƣơng trình Đào tạo Đặc biệt THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 6 1. Khái niệm và lịch sử ra đời phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ 1.1. Khái niệm Theo Điều 2 trong UCP 500 của Phòng Thương Mại Quốc Tế, tín dụng chứng từ là : Bất cứ thỏa thuận được gọi hoặc miêu tả như thế nào mà theo đó ngân hàng (ngân hàng phát hành) hành động theo yêu cầu và chỉ thị của khách hàng (người yêu cầu mở thư tín dụng) hoặc đại diện cho chính bản thân mình :  Thanh toán cho, hoặc theo lệnh của người thứ ba (người thụ hưởng) hoặc chấp nhận và thanh toán hối phiếu do người thụ hưởng ký phát ; hoặc  Ủy quyền cho ngân hàng khác thanh toán, chấp nhận và thanh toán hối phiếu ; hoặc  Cho phép ngân hàng khác chiết khấu chứng từ quy định trong thư tín dụng, với điều kiện chúng phù hợp với tất cả điều khoản và điều kiện của thư tín dụng. 1.2. Lịch sử ra đời Một số học giả cho rằng, nguồn gốc thư tín dụng có từ thời Ai Cập cổ đại và Babylon. Nơi đây đã có đầy đủ hệ thống ngân hàng. Bằng chứng là một mảnh đất sét đã cho thấy con người phải trả một số tiền và lãi vào một ngày cụ thể. Mảnh dất sét này được tìm thấy tại Babylon có lịch sử từ 3000 năm trước Công nguyên được trưng bày tài Bảo tàng Đại học Philadelphia, Mỹ hiện nay. Một phát hiện khác vào năm 248 trước Công nguyên ở Ai Cập là bằng chứng của việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Theo đó, người vay tiền phải trả nợ bằng lúa mạch, hoặc phải trả gấp đôi số nợ đã vay mượn. Bằng chứng này cũng xác nhận rằng các ngân hàng của Hy Lạp cổ đại đã chuẩn bị thư tín dụng nhằm đưa đồng tiền vào việc thanh toán qua tài khoản. Sau sự sụp đổ của Đế chế La Mã, vai trò của các ngân hàng cũng như thương mại giữa các quốc gia đã giảm đi. Đến đầu thế kỷ 13, ngân hàng ở Genoa, Venice, Florence và các thành phố châu Âu khác đã được tái thành lập. Tại thời điểm này, thương nhân phải đối mặt với hai vấn đề lớn. Một là, việc buôn bán vàng rất nguy hiểm; hai là, đồng tiền được tạo ra từ hoạt động thương mại không đủ để đáp ứng nhu cầu của thương nhân. Các thương gia đã cố gắng giải quyết những vấn đề này bằng các hối phiếu và thư tín dụng. Trong giai đoạn này, những công cụ thanh toán đã hoạt động rộng rãi, thư tín dụng được sử dụng như một phương tiện quan trọng để bổ sung các hối phiếu. Đến thế kỷ 17, tín dụng chứng từ là công cụ tài chính phổ biến trong cả châu Âu, đặc biệt ở Anh. Tại thời điểm này tín dụng chứng từ có chức năng giống như một tấm séc của THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 7 khách du lịch. Vào thế kỷ 19, các ngân hàng Anh đã độc quyền trong việc phát hành thư tín dụng. Điều này xảy ra là do tại thời điểm này, đồng Bảng Anh là đồng tiền được chấp nhận hầu hết các ngân hàng của London, và đã đạt được một vị trí ưu việt trong lĩnh vực tài chính quốc tế. Tại Hoa Kỳ, số lượng nhà sản xuất ngày càng tăng, các mối quan hệ của họ với thương nhân nước ngoài ngày càng mở rộng công với sự phát triển của công nghệ như việc sử dụng máy điện báo để giao tiếp các điều khoản hợp đồng tạo điều kiện thuận lợi để thư tín dụng xuất hiện và được sử dụng rộng rãi. Sự bùng nổ của chiến tranh thế giới thứ hai đã phá vỡ các liên kết kinh doanh trên toàn thế giới. Để tiếp tục kinh doanh, thương nhân phải tạo ra các liên kết mới với các công ty mới ra đời hoặc không đáng tin cậy. Đây chính là hoàn cảnh thuận lợi cho việc sử dụng rộng rãi của thư tín dụng bằng việc mời một ngân hàng đáng tin cậy tham gia vào mối quan hệ của thương nhân. Những năm 1950, thư tín dụng đã giành được một vị trí nổi bật trong thương mại nội địa của Hoa Kỳ và cũng đã được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch quốc tế. Kể từ Thế chiến II, việc sử dụng thư tín dụng thương mại trên thế giới vẫn tiếp tục được duy trì. Mặc dù sau đó là sự xuất hiện của các phương tiện tài chính khác nhưng thư tín dụng đã chứng minh nó là một công cụ linh hoạt, có thể đáp ứng tốt các nhu cầu thay đổi trong thương mại quốc tế để tiếp tục tồn tại và phát triển đến ngày nay. 2. Các đối tƣợng liên quan đến phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 8 Ngƣời xin mở tín dụng (The applicant, The Importer, The Buyer, Accountee) Các đối tượng xin mở thư tín dụng có thể là người mua hàng hóa, nhà nhập khẩu hay là người trả tiền. Theo điều 2 – UCP 600, người yêu cầu mở L/C là bên mà theo yêu cầu của bên đó, tín dụng được phát hành. Ngƣời thụ hƣởng (The Benificiary, The Seller, The Exporter) Người thụ hưởng có thể là người bán, nhà xuất khẩu hay một người bất kỳ do người thụ hưởng chỉ định, nói cách khác người thụ hưởng dùng L/C này để trả cho các khoản nợ đến từ những người ký phát hối phiếu (Drawer). Theo điều 2 – UCP 600, người thụ hưởng là bên mà vì quyền lợi của bên đó, một tín dụng được phát hành. Ngân hàng mở thƣ tín dụng (The Opening Bank, The Issuing Bank) Các ngân hàng thực hiện nghiệp vụ mở thư tín dụng theo yêu cầu của nhà nhập khẩu và đồng thời cũng cấp tín dụng cho nhà nhập khẩu. Ngân hàng mở thư tín dụng hay còn gọi tắt là ngân hàng phát hành được định nghĩa theo điều 2 - UCP 600, như sau là ngân hàng theo yêu cầu của xin mở L/C hoặc nhân danh chính mình phát hành một tín dụng. Ngân hàng thông báo thƣ tín dụng (The Advising Bank) Ngân hàng thông báo thư tín dụng được định nghĩa trong UCP 600 như sau là ngân hàng tiến hành thông báo tín dụng theo yêu cầu của ngân hàng phát hành. Các ngân hàng này sẽ chịu trách nhiệm thông báo cho người hưởng thụ biết khi nào thư tín dụng đã được chuyển đến. Trong quá trình thực hiện thanh toán thông qua phương thức tín dụng chứng từ thường hay xảy ra những tình huống cần có sự tham gia của ngân hàng khác nhằm giảm, tránh những rủi ro cho người thụ hưởng hoặc thực hiện những nghiệp vụ khác về thanh toán, chuyển nhượng hay chiết khấu L/C theo yêu cầu của các bên tham gia nói trên. Cụ thể như sau: Ngân hàng xác nhận (The Confirming Bank) Ngân hàng xác nhận là ngân hàng sẽ thanh toán cho người thụ hưởng thay ngân hàng mở thư tín dụng trong trường hợp ngân hàng này không thể thanh toán được L/C. Thông THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 9 thường, ngân hàng xác nhận sẽ là ngân hàng thông báo hay ngân hàng lớn có uy tín trên thị trường quốc tế. Theo điều 2 – UCP 600, ngân hàng xác nhận là ngân hàng theo yêu cầu hoặc theo yêu cầu của ngân hàng phát hành thực hiện xác nhận cam kết thanh toán của mình đối với một tín dụng. Ngân hàng thanh toán (The Paying Bank) Ngân hàng thanh toán là ngân hàng được chỉ định thanh toán cho người thụ hưởng khi được ngân hàng phát hành chỉ định, có thể là ngân hàng thông báo hoặc ngân hàng khác. Ngân hàng chấp nhận (The Accepting Bank) Ngân hàng chấp nhận sẽ thay mặt ngân hàng mở L/C thực hiện chấp nhận hối phiếu kỳ hạn. Ngân hàng chiết khấu (The Negotiating Bank) Ngân hàng chiết khấu thực hiện chiết khấu bộ chứng từ tín dụng, có thể là ngân hàng thông báo hoặc ngân hàng khác. Ngân hàng chỉ định (The Nominating Bank) Ngân hàng chỉ định được ủy quyền để thanh toán chiết khấu hoặc là ngân hàng được chỉ định để thực hiện thanh toán theo từng L/C cụ thể như thanh toán, xác nhận, chiết khấu… Ngân hàng bồi hoàn (The Reimbursing Bank) Ngân hàng bồi hoàn là ngân hàng hoàn trả lại số tiền mà ngân hàng thanh toán đã trả cho người thụ hưởng, có thể là ngân hàng mở L/C, ngân hàng chỉ định hay là đại lý của các ngân hàng. Ngân hàng chuyển nhƣợng (The Transfering Bank) Ngân hàng chuyển nhượng là ngân hàng được phép chuyển nhượng giá trị L/C được quy định trong L/C chuyển nhượng. 3. Quy trình mở L/C Bƣớc 1: Căn cứ vào hợp đồng mua bán ngoại thương được ký kết, nhà nhập khẩu lập hồ sơ xin mở thư tín dụng (L/C) gởi đến ngân hàng phục vụ mình (nơi đơn vị nhập khẩu mở tài khoản ngoại tệ), yêu cầu ngân hàng mở L/C cho nhà xuất khẩu hưởng. THANH TOÁN QUỐC TẾ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 10 Đối với nhà nhập khẩu, khi lập giấy đề nghị mở L/C gửi cho ngân hàng, nhà nhập khẩu cần gởi kèm những chứng từ quan trọng sau:  Giấy đăng ký kinh doanh  Giấy phép nhập khẩu hoặc quota  Hợp đồng thương mại  Phương án kinh doanh hoặc phương án bán hàng để thanh toán nhập khẩu, Báo cáo tài chính  Đơn xin mở L/C  Đơn xin bảo lãnh và cam kết trả nợ (đối với L/C trả chậm),… Ngân hàng thẩm định hồ sơ mở L/C về những vấn đề như khả năng thanh toán của khách hàng, đánh giá nguồn vốn thanh toán L/C, phương án sản xuất kinh doanh,…để đưa ra quyết định. Việc thẩm định hồ sơ của khách hàng là rất quan trọng. Một là, ngân hàng mở L/C là đơn vị thanh toán c