Khóa luận Hoàn thiện hoạt động cho vay dự án của công ty tài chính dầu khí (pvfc)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI -------***------- KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY DỰ ÁN CỦA CÔNG TY TÀI CHÍNH DẦU KHÍ (PVFC) Sinh viên thực hiện : Trần Thị Hương Giang Lớp : Anh 9 - K43C - KT&KDQT Giáo viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Thị Việt Hoa Hà Nội - Tháng 06/2008 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CTTC : Công ty tài chính NHTM : Ngân hàng thƣơng mại NHNN : Ngân hàng Nhà nƣớc PVN : Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam PVFC : Công ty tài chính Dầu khí CP : Cổ phần HĐQT : Hội đồng quản trị MSB : Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Hàng hải MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT MỤC LỤC...................................................................................................................... 1 DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................... 4 LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 5 CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY DỰ ÁN CỦA CÔNG TY TÀI CHÍNH ............................................................................. 7 1.1.Tổng quan về công ty tài chính ..................................................................... 7 1.1.1.Khái niệm về công ty tài chính ................................................................... 7 1.1.2. Phân loại công ty tài chính ...................................................................... 11 1.1.3. Các hoạt động chủ yếu của công ty tài chính ....................................... 13 1.2.Hoạt động cho vay dự án của công ty tài chính ....................................... 17 1.2.1.Khái quát về cho vay dự án ...................................................................... 17 1.2.2.Đặc điểm hoạt động cho vay dự án của công ty tài chính .................... 19 1.2.3.Các hình thức cho vay dự án ................................................................... 22 1.2.4. Quy trình cho vay dự án .......................................................................... 23 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay dự án của công ty tài chính: .................................................................................................................... 27 1.3.1. Các nhân tố chủ quan: ............................................................................ 27 1.3.2.Các nhân tố khách quan: ......................................................................... 29 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DỰ ÁN TẠI CÔNG TY TÀI CHÍNH DẦU KHÍ....................................................................................... 31 2.1. Tổng quan về công ty Tài chính Dầu Khí ................................................ 31 2.1.1.Sự hình thành và phát triển của công ty Tài chính Dầu Khí............... 31 2.1.2.Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty Tài chính Dầu Khí ...... 33 2.2. Thực trạng hoạt động cho vay dự án tại công ty Tài chính Dầu Khí .. 38 1 2.2.1. Tình hình chung về hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu Khí: .............................................................................................................. 38 2.2.2. Quy trình cho vay dự án của công ty Tài Chính Dầu Khí................... 35 2.2.3. Kết quả hoạt động của các hình thức cho vay dự án tại công ty Tài chính Dầu Khí .............................................................................................. 44 2.2.4. Ví dụ minh hoạ hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu Khí: ....................................................................................................................... 46 2.3. Đánh giá hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu Khí: ... 67 2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân: ........................................................ 68 2.3.1.1: Kết quả: ............................................................................... 68 2.3.1.2. Nguyên nhân: ....................................................................... 69 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ........................................................................ 71 2.3.2.1.Hạn chế................................................................................. 71 2.3.2.2. Nguyên nhân ........................................................................ 73 CHƯƠNG III GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY DỰ ÁN TẠI CÔNG TY TÀI CHÍNH DẦU KHÍ ................................................................ 76 3.1.Định hướng phát triển hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu Khí ................................................................................................................ 76 3.1.1. Chiến lược hoạt động kinh doanh của công ty Tài Chính Dầu Khí .. 76 3.1.2. Định hướng hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu Khí ........................................................................................................................ 82 3.2.Giải pháp hoàn thiện hoạt động cho vay dự án của công ty Tài Chính Dầu Khí ................................................................................................................ 83 3.2.1.Xây dựng chiến lược phát triển dài hạn cho hoạt động cho vay dự án 83 3.2.2.Nâng cao khả năng đáp ứng nhu cầu vốn của các dự án lớn ........... 85 3.2.3.Đào tạo và xây dựng đội ngũ cán bộ tín dụng ....................................... 86 3.2.4. Tập trung phát triển chính sách khách hàng ....................................... 87 3.2.5. Đầu tư phát triển công nghệ ................................................................... 89 2 3.2.6.Hoàn thiện quá trình xét duyệt cho vay .................................................. 89 3.2.7. Hoàn thiện hoạt động kiểm tra, kiểm soát quá trình sau cho vay .... 90 3.3.Một số kiến nghị ........................................................................................... 91 3.3.1. Kiến nghị với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam .......................... 91 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà Nước ..................................................... 92 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 96 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 98 3 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Một số chỉ tiêu kết quả kinh doanh của PVFC .................................. 35 Bảng 2.2: Một số chỉ tiêu tài chính của công ty cổ phần hàng hải Viễn Dƣơng 51 Bảng 2.3: Chi tiết đội tàu của công ty CP hàng hải Viễn Dƣơng ...................... 52 Bảng 2.4: Chi tiết dƣ nợ đến thời điểm 13/03/2008 của công ty CP hàng hải Viễn Dƣơng...................................................................................................... 59 Bảng 2.5: Dự kiến khối lƣợng nhu cầu hàng hóa vận tải đƣờng biển nội địa ... 61 Bảng 2.6. Một số dự án PVFC cho vay trong 3 năm 2005,2006,2007............... 69 Bảng 3.1: Dự kiến kế hoạch đầu tƣ tài chính của PVFC giai đoạn 2007-2011 .. 78 Bảng3.2. Dự kiến huy động vốn của PVFC giai đoạn 2007-2011 ..................... 80 Bảng3.3:. Dự kiến hoạt động tín dụng giai đoạn 2007-2011 ............................. 81 Biểu đồ 2.1: Vốn huy động từ các tổ chức tín dụng và từ các tổ chức kinh tế, dân cƣ giai đoạn 2001-2007 ............................................................................. 36 Biểu đồ 2.2: Kết quả hoạt động cho vay dự án trực tiếp giai đoạn 2001-2007 .. 46 Biểu đồ 2.3: Tổng giá trị thu xếp vốn giai đoạn 2003–2007 ............................. 48 4 LỜI MỞ ĐẦU Cùng với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của nền kinh tế trong nƣớc và thế giới, thị trƣờng tài chính Việt Nam ngày càng lớn mạnh cả về qui mô và số lƣợng các tổ chức tài chính trung gian trên thị trƣờng. Để đáp ứng nhu cầu vốn ngày càng cao cho đầu tƣ và phát triển, hàng loạt các công ty tài chính trực thuộc các Tổng công ty và Tập đoàn đã ra đời. Công ty tài chính là công cụ để các Tổng công ty và Tập đoàn điều tiết vốn và sử dụng vốn một cách có hiệu quả và thuận lợi nhất. Trong nội bộ tập đoàn hoặc nhóm công ty có quan hệ lợi ích gắn bó, công ty tài chính có thể dễ dàng huy động vốn nhàn rỗi từ các công ty thành viên để tập trung vốn đầu tƣ. Với tính nội bộ cao trong hoạt động nghiệp vụ, công ty tài chính có thể kiểm soát rủi ro và tập trung vốn lớn cho các dự án quan trọng. Có thể kể đến các ví dụ điển hình nhƣ công ty tài chính Vinashine thuộc Tập đoàn Tàu thủy Việt Nam, công ty tài chính Bƣu điện thuộc Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam,...Công ty Tài chính Dầu khí trực thuộc Tổng công ty Dầu khí Việt Nam (nay là Tổng công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí Việt Nam trực thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam) cũng là một trong số những công ty nhƣ vậy. Đƣợc thành lập năm 2000 với mục tiêu là đảm bảo sự phát triển bền vững của Tập đoàn Dầu khí, công ty Tài chính Dầu khí đã không ngừng lớn mạnh và phát triển trên tất cả các hoạt động kinh doanh của mình. “Tầm nhìn tăng trƣởng- Cam kết vững chắc-Thành công tài chính” là tôn chỉ hoạt động của công ty Tài chính Dầu khí. Tƣ tƣởng của tôn chỉ thể hiện rõ nhiệm vụ chiến lƣợc của công ty là: đáp ứng nhu cầu vốn cho đầu tƣ phát triển của ngành Dầu khí Việt Nam và vận hành sinh lời hiệu quả nhất mọi nguồn tài chính tiền tệ của ngành Dầu khí. Trong các hoạt động kinh doanh của công ty, hoạt động cho vay dự án đóng vai trò hết sức quan trọng bởi trong giai đoạn hội nhập hiện nay, nhu cầu ngày càng lớn mạnh về đầu tƣ các dự án lớn của các doanh nghiệp không thể 5 không cần nguồn tài trợ từ các tổ chức tín dụng. Trong quá trình thực hiện, hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu khí đã gặt hái đƣợc những thành công đáng kể và khẳng định đƣợc chỗ đứng vững chắc trên thị trƣờng Tài chính Việt Nam. Tuy nhiên, hoạt động này cũng bộc lộ nhiều mặt hạn chế trong quá trình cho vay nhƣ các điều kiện vay vốn dự án còn khắt khe, lãi suất cho vay cao, nguồn vốn cho vay bị hạn chế và thời gian xét duyệt dự án kéo dài,...Thực trạng đó đã đặt ra cho công ty Tài chính Dầu khí nhu cầu cấp thiết phải có những giải pháp thích hợp và kịp thời để hoàn thiện hoạt động cho vay dự án của doanh nghiệp nhằm hoàn thành tốt những nhiệm vụ mà Tập đoàn dầu khí đề ra. Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu, em đã chọn đề tài “Hoàn thiện hoạt động cho vay dự án tại công ty Tài Chính Dầu Khí” nhằm mục đích tìm hiểu sâu hơn về hoạt động cho vay dự án của công ty Tài chính Dầu khí, từ đó đƣa ra một số giải pháp và kiến nghị để hoàn thiện hoạt động này tại doanh nghiệp. Kết cấu bài khóa luận tốt nghiệp gồm 3 phần: Chƣơng 1: Một số vấn đề cơ bản về hoạt động cho vay dự án của công ty tài chính. Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động cho vay dự án của công ty Tài Chính Dầu Khí. Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện hoạt động cho vay dự án của công ty Tài Chính Dầu Khí. Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện khoá luận, do kiến thức lý thuyết và thực tiễn còn nhiều hạn chế cũng nhƣ thời gian nghiên cứu vấn đề không nhiều, nên khóa luận tốt nghiệp của em còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Vì vậy em rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của thầy cô và bạn đọc để hoàn thiện bài viết hơn nữa. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới Tiến sĩ Nguyễn Thị Việt Hoa đã dành thời gian quí báu trực tiếp hƣớng dẫn và nhiệt tình giúp đỡ em trong suốt thời gian thực hiện khóa luận, đồng thời em cũng xin chân thành cảm ơn các anh, chị trong Ban thu xếp vốn và tín dụng doanh nghiệp, công ty Tài chính Dầu khí đã cung cấp những tài liệu bổ ích giúp em hoàn thành bài viết này. 6 CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY DỰ ÁN CỦA CÔNG TY TÀI CHÍNH 1.1.Tổng quan về công ty tài chính 1.1.1.Khái niệm về công ty tài chính Hoạt động ngân hàng và thị trƣờng tài chính xuất hiện từ rất lâu và ngày càng trở thành một trong những lĩnh vực đƣợc nhân dân và xã hội quan tâm đặc biệt, vì nó góp phần tạo ra những tiến bộ to lớn và có ý nghĩa quyết định với lịch sử văn minh của loài ngƣời thông qua việc thúc đẩy thƣơng mại và các hoạt động kinh tế phát triển. Việc đẩy mạnh phát triển định chế tài chính là việc làm cần thiết và cấp bách. Tuy các ngân hàng là tổ chức tài chính mà chúng ta thƣờng giao dịch nhất, nhƣng không phải tất cả các tổ chức tài chính đều chỉ là các ngân hàng. Giả sử bạn mua bảo hiểm của một công ty bảo hiểm, vay một món trả dần của một công ty tài chính để mua một xe hơi mới, hoặc mua một số cổ phiếu qua sự giúp đỡ của một ngƣời môi giới, trong mỗi vụ giao dịch này bạn đang giao tiếp với một tổ chức tài chính phi ngân hàng. Đầu thế kỷ XX, các tổ chức tài chính phi ngân hàng đƣợc hình thành dựa trên cơ sở chuyên môn hóa một số hoạt động ngân hàng nhằm khắc phục những hạn chế của các ngân hàng thƣơng mại, và đa dạng hóa các tổ chức tài chính trong nền kinh tế thị trƣờng. Trong nền kinh tế của chúng ta, các tổ chức tài chính phi ngân hàng đóng một vai trò quan trọng trong việc huy động vốn từ ngƣời cho vay – những ngƣời tiết kiệm tới ngƣời vay - những ngƣời chi tiêu y nhƣ một ngân hàng. Đặc biệt quá trình đổi mới tài chính ở Việt Nam đã tăng tính quan trọng của các tổ chức tài chính phi ngân hàng, cụ thể là trong “Chiến lƣợc phát triển kinh tế-xã hội ở Việt Nam thời kỳ 2001-2010” đã khẳng định: “Tạo lập môi trường tài chính lành mạnh, thông thoáng nhằm giải phóng và phát triển 7 các nguồn lực tài chính và tiềm năng sản xuất của các doanh nghiệp, các tầng lớp dân cư; bồi dưỡng và mở rộng nguồn thu ngân sách, thu hút các nguồn vốn bên ngoài; đa dạng hóa các công cụ và hình thức tổ chức tài chính, tiền tệ phi ngân hàng và các quỹ đầu tư nhằm động viên các nguồn lực cho phát triển kinh tế, xã hội”. Qua đổi mới, các tổ chức tài chính phi ngân hàng cạnh tranh trực tiếp hơn với các ngân hàng qua các dịch vụ tƣơng tự nhƣ hoạt động ngân hàng. Các tổ chức tài chính phi ngân hàng hoạt động dƣới các loại hình tổ chức sau: Công ty tài chính; Công ty cho thuê tài chính; Quỹ đầu tƣ; Các tổ chức tài chính của Chính phủ và địa phƣơng; Bảo hiểm; Công ty chứng khoán…Trong các tổ chức tín dụng phi ngân hàng đó có một thành phần hết sức quan trọng đó là các công ty tài chính. Để tìm hiểu rõ về công ty tài chính, ta cần tìm hiểu rõ về khái niệm các tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Hiện nay trên thế giới tồn tại khá nhiều quan điểm khác nhau về tổ chức tín dụng phi ngân hàng, bắt nguồn từ sự khác biệt về môi trƣờng pháp lý và công cụ tài chính tại các nƣớc. Ở Việt Nam, khái niệm này đƣợc đƣa ra tại Luật các tổ chức tín dụng số 07/1997/QHX, điều 20 của Luật này ghi rõ: “Tổ chức tín dụng phi ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện một số hoạt động ngân hàng như là nội dung kinh doanh thường xuyên, nhưng không được nhận tiền gửi không kỳ hạn, không làm dịch vụ thanh toán. Tổ chức tín dụng phi ngân hàng gồm công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính và các tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác”. Nhƣ vậy theo khái niệm về các tổ chức tín dụng phi ngân hàng, thì công ty tài chính là một trong những loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Theo điều 2- Nghị định 79/2002/NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của công ty tài chính, công ty tài chính đƣợc định nghĩa là: “ Loại hình tổ chức tín dụng phi Ngân hàng, với chức năng là sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư, cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ khác theo quy định của pháp 8 luật, nhưng không được làm dịch vụ thanh toán, không được nhận tiền gửi dưới 1 năm.” Ở các nƣớc phát triển, các dạng công ty tài chính phát triển rất nhanh chóng. Trong thời gian 2 thập niên gần đây, các công ty này bành trƣớng ngày càng lớn và nắm quyền kiểm soát (trực tiếp hoặc gián tiếp) nhiều ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng, hoạt động của chúng bao trùm lên hoạt động của các NHTM để nắm giữ và chi phối hoạt động của các ngành kinh tế. Những năm qua, công ty tài chính ở Việt Nam đã có những thay đổi đnags kể về nguồn vốn, về việc sử dụng vốn trong ngành. Bên cạnh đó, các công ty tài chính ngày nay còn đối đầu với sự gia tăng cạnh tranh từ các ngân hàng thƣơng mại, các tổ chức tín dụng, các hiệp hội tiết kiệm và cho vay cùng các tổ chức cho vay khác. Do áp lực về giá cả và cạnh tranh, các loại hình công ty tài chính đã phải đa dạng hóa hoạt động nhằm thâm nhập cùng một lúc vào cả hai thị trƣờng cho vay đối với các doanh nghiệp và ngƣời tiêu dùng. Nhƣ vậy, các công ty tài chính cũng giống nhƣ các tổ chức tài chính trung gian khác đó là cùng kinh doanh trên một lĩnh vực đặc biệt, lĩnh vực tài chính tiền tệ. Cũng nhƣ các ngân hàng thƣơng mại, công ty tài chính cũng đóng vai trò là trung gian trong quá trình dịch chuyển nguồn vốn từ những ngƣời có vốn chƣa sử dụng sang những ngƣời cần vốn, thực hiện vai trò là kênh dẫn vốn trong nền kinh tế. Tuy nhiên, công ty tài chính (CTTC) cũng có những khác biệt quan trọng so với ngân hàng thƣơng mại (NHTM). Cụ thể là:  Về mặt tổ chức: Các công ty tài chính là một tổ chức kinh doanh chuyên biệt trên thị trƣờng tài chính, hạch toán độc lập, đƣợc đăng ký kinh doanh theo pháp luật. Qui mô thƣờng nhỏ hoặc vừa và không có nhiều chi nhánh nhƣ các Ngân hàng Thƣơng mại 9  Về mặt hoạt động: Khác với các NHTM đƣợc thực hiện đầy đủ cả ba khâu: nhận tiền gửi, cho vay và thanh toán, hoạt động của CTTC hẹp hơn, giới hạn ở một số khâu và mang tính chuyên biệt trong một số nghiệp vụ nhất định.  Các CTTC thu hút vốn bằng cách nhận tiền gửi, phát hành cổ phiếu, trái phiếu và sử dụng tiền thu đƣợc để cho vay. Các khoản cho vay thƣờng là các khoản vay nhỏ, đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp và ngƣời tiêu dùng. Quá trình trung gian tài chính của các CTTC có thể đƣợc mô tả rằng họ đi vay những khoản tiền lớn và cho vay lại những khoản vay nhỏ. Đây là một quá trình hoàn toàn khác với các NHTM, họ thƣờng huy động những món tiền gửi với giá trị nhỏ và sau đó cho vay các món tiền lớn hơn nhiều lần.  Khác với các NHTM, các CTTC không đƣợc thực hiện nghiệp vụ huy động tiền gửi ngắn hạn dƣới một năm. Điều này đã đƣợc qui định rõ trong các văn bản pháp luật về CTTC. Việc không đƣợc huy động tiền gửi có thời hạn dƣới một năm nhƣ các NHTM đã làm hạn chế rất nhiều hoạt động của các CTTC. Khách hàng của các CTTC không thể là các khách hàng cá nhân với các khoản tiết kiệm nhỏ lẻ, mà chỉ là các cá nhân lớn hoặc các tổ chức có nguồn vốn dồi dào và có nhu cầu cho vay trong dài hạn. Chính sự hạn chế trong hoạt động huy động vốn này đã làm CTTC mất đi một lƣợng vốn huy động đáng kể để cho vay.  Các công ty tài chính không đƣợc tự do thực hiện nghiệp vụ thanh toán nhƣ các NHTM. Các ngân hàng ra đời với chức năng cơ bản là thực hiện dịch vụ tạo tiền, dịch vụ giữ hộ và thanh toán. Các ngân hàng chỉ có thể tạo ra lƣợng tiền lớn hơn gấp rất nhiều lần lƣợng tiền ban đầu bằng việc thực hiện kết hợp các nghiệp vụ này. 10  Các CTTC không phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà Nƣớc nhƣ các NHTM. Hệ thống các NHTM chịu sự kiểm soảt của các cơ quan ban ngành nhƣ: Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà Nƣớc về cả hoạt động đi vay và cho vay. Hầu hết các hoạt động của ngân hàng muốn đi vào thực hiện phải đƣợc sự phê duyệt của Thống đốc Ngân hàng Nhà Nƣớc. Ngƣợc lại, các CTTC thƣờng chỉ đƣợc định hƣớng hoạt động chung đúng pháp luật, còn đối với các nghiệp vụ cụ thể và việc tổ chức thực hiện thƣờng do công ty tự đề xuất và Tổng công ty hay T