Khóa luận Hoạt động thu hút khách tham quan của bảo tàng chiến thắng b52

1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA DI SẢN VĂN HÓA --------***--------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP HOẠT ĐỘNG THU HÚT KHÁCH THAM QUAN CỦA BẢO TÀNG CHIẾN THẮNG B52 Giáo viên hướng dẫn : Sinh viên thực hiện : Trần Đức Nghĩa Lớp : BT31A HÀ NỘI - 2015 3 MỤC LỤC MỤC LỤC ........................................................................................................ 1 MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 4 Chương 1: BẢO TÀNG CHIẾN THẮNG B52 VÀ VẤN ĐỀ THU HÚT KHÁCH THAM QUAN ................................................................................. 7 1.1. Khái quát về Bảo tàng Chiến thắng B52 .................................................... 7 1.1.1. Quá trình hình thành, phát triển của Bảo tàng Chiến thắng B52 ...... 7 1.1.2. Đặc trưng, chức năng của Bảo tàng Chiến thắng B52 ..................... 10 1.1.2.1. Đặc trưng của Bảo tàng Chiến thắng B52 ................................ 10 1.1.2.2. Chức năng của Bảo tàng Chiến thắng B52 ............................... 12 1.1.3. Các hoạt động nghiệp vụ của Bảo tàng Chiến thắng B52 ................ 17 1.2. Bảo tàng Chiến thắng B52 với hoạt động thu hút khách tham quan ....... 22 1.2.1. Vấn đề thu hút khách tham quan của bảo tàng ................................. 22 1.2.2. Tầm quan trọng của hoạt động thu hút khách tham quan tại Bảo tàng Chiến thắng B52 .......................................................................................... 26 Chương 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THU HÚT KHÁCH THAM QUAN CỦA BẢO TÀNG CHIẾN THẮNG B52 ....................................... 30 2.1. Hiện vật – cơ sở tạo nên khả năng thu hút đối với khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 .............................................................................. 30 2.1.1. Hệ thống hiện vật của Bảo tàng Chiến thắng B52 ........................... 30 2.1.2. Một số sưu tập hiện vật tiêu biểu có sức thu hút đối với khách tham quan ở Bảo tàng Chiến thắng B52 .................................................................. 34 4 2.2. Khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 ................................... 37 2.2.1. Thực trạng số lượng và đối tượng khách tham quan bảo tàng ......... 37 2.2.2. Đối tượng khách tham quan bảo tàng cần chú trọng ở Bảo tàng Chiến thắng B52 hiện nay ............................................................................ 40 2.3. Thực trạng hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 .................................................................................................................. 44 2.3.1. Các hoạt động giáo dục – phục vụ khách tham quan ....................... 44 2.3.2. Các hoạt động tuyên tuyền, giới thiệu về bảo tàng ........................... 48 2.3.3. Kết hợp hoạt động với các trường học, công ty du lịch .................... 49 2.3.4. Cải tạo hệ thống hạ tầng, cơ sở vật chất ........................................... 52 2.4. Đánh giá hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 .............................................................................................. 52 2.4.1. Phương pháp đánh giá ...................................................................... 52 2.4.2. Kết quả đánh giá ................................................................................ 55 Chương 3: NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THU HÚT KHÁCH THAM QUAN CỦA BẢO TÀNG CHIẾN THẮNG B52 .......................... 66 3.1. Một số cơ sở nhằm đưa ra giải pháp thu hút khách tham quan ở Bảo tàng Chiến thắng B52 .............................................................................................. 66 3.1.1. Thực tế xã hội và tác động của nó với việc thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 .................................................................... 66 3.1.2. Những điều kiện thuận lợi và những hạn chế của Bảo tàng Chiến thắng B52 ..................................................................................................... 68 3.1.2.1. Về điều kiện thuận lợi ............................................................... 68 5 3.1.2.2. Về Hạn chế ................................................................................ 69 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng chiến thắng B52 ......................................................................... 74 3.2.1. Tăng cường nghiên cứu, tìm hiểu nhu cầu khách tham quan ........... 74 3.2.2. Nâng cao chất lượng các hoạt động nghiệp vụ làm tiền đề cho việc thu hút và phục vụ khách tham quan ........................................................... 75 3.2.3. Hoàn thiện và đổi mới hệ thống trưng bày thường xuyên của bảo tàng ....................................................................................................... 79 3.2.4. Nâng cao chất lượng công giáo giáo dục của bảo tàng .................... 82 3.2.5. Tăng cường tuyên truyền, quảng bá hình ảnh bảo tàng .................... 86 3.2.6. Từng bước xây dựng và hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động của bảo tàng ............................................................................... 88 3.2.7. Đẩy mạnh các hoạt động hợp tác liên kết của bảo tàng ................... 90 3.2.8. Tăng cường mối quan hệ và mở rộng xây dựng đội ngũ tình nguyện viên, cộng tác viên cho Bảo tàng ................................................................. 92 KẾT LUẬN .................................................................................................... 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 96 PHỤ LỤC 6 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hội đồng Quốc tế các Bảo tàng – ICOM đưa ra định nghĩa mới nhất về bảo tàng được thông qua tại kỳ họp thứ 20 của ICOM tại Seoul (Hàn Quốc) tháng 10 năm 2004 như sau: “ Bảo tàng là một thiết chế phi lợi nhuận, hoạt động thường xuyên, mở cửa đón công chúng đến xem, phục vụ cho xã hội và sự phát triển của xã hội. Bảo tàng sưu tầm, bảo quản, nghiên cứu, thông tin và trưng bày các bằng chứng vật thể và phi vật thể về con người và môi trường của con người vì mục đích nghiên cứu, giáo dục và thưởng thức”. Tại Điều 47 Luật Di sản văn hóa năm 2001 sửa đổi, bổ sung năm 2009 của Việt Nam, bảo tàng được định nghĩa như sau : “Bảo tàng là nơi bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử tự nhiên và xã hội (sau đây gọi là sưu tập) nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hóa của nhân dân”. Có thể thấy, dù xét theo định nghĩa của Việt Nam hay quốc tế thì việc phục vụ các nhu cầu của khách tham quan đều luôn được nhấn mạnh, khách tham quan là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình hình thành, xây dựng và phát triển của Bảo tàng, là đối tượng để bảo tàng thực hiện nhiệm vụ của mình trong công cuộc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, đời sống vật chất và tinh thần của con người được cải thiện, đi cùng với đó là nhu cầu hưởng thụ văn hóa cũng không ngừng nâng cao. Nắm bắt được tình hình đó, rất nhiều hoạt động, dịch vụ liên quan đến văn hóa, vui chơi, giải trí liên tục được ra đời, đổi mới, tạo ra nhiều yếu tố hấp dẫn, thu hút công chúng. Ở những nước phát triển, bảo tàng cũng nhanh chóng tiến hành đổi mới nội dung, hình thức hoạt động phù hợp, nâng cao chất lượng phục vụ khách tham quan. Ở Việt Nam, năm 2005 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Quy hoạch tổng thể hệ thống bảo tàng đến năm 2020” với mục tiêu thúc đẩy sự phát triển bảo tàng, làm cho bảo tàng đa 7 dạng về loại hình và hình thức sở hữu, vươn lên theo xu hướng phát triển của thế giới, điều này cho thấy sự quan tâm, chú ý đầu tư của Đảng và Nhà nước ta đối với bảo tàng Việt Nam.Tuy nhiên, có một thực tế không thể phủ nhận là đa số các bảo tàng ở nước ta hiện nay vẫn đang trong tình trạng vắng khách tham quan, làm hạn chế khả năng đóng góp của bảo tàng trong công tác giáo dục phổ biến tri thức khoa học, giới thiệu và phát huy giá trị của di sản văn hóa, bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc. Bảo tàng Chiến thắng B52 chính thức mở cửa đón khách từ năm 1997, đến nay đã đi vào hoạt động, phục vụ công chúng được 18 năm. Là một bảo tàng có nội dung hấp dẫn, phản ánh quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội qua các thời kỳ lịch sử, mà đỉnh cao là chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, đập tan cuộc tập kích đường không chiến lược bằng máy bay B52 của Đế quốc Mỹ vào Thủ đô Hà Nội, lại nằm ở vị trí thuận lợi giữa tổng thể không gian văn hóa di tích lịch sử “ Hồ Hữu Tiệp, xác máy bay B52” và làng hoa cổ truyền Ngọc Hà. Dù có nhiều yếu tố thuận lợi như vậy, nhưng Bảo tàng Chiến thắng B52 chưa tạo được sức thu hút lớn đối với khách tham quan, số lượng khách tham quan đến với bảo tàng còn tương đôi khiêm tốn, nhất là khách tham quan trong nước. Thực trạng này dẫn đến một vấn đề: Làm thế nào để thu hút khách tham quan đến với Bảo tàng Chiến thắng B52, qua đó giúp bảo tàng khẳng định được giá trị và phát huy vai trò bảo tồn, giới thiệu di sản văn hóa, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của công chúng. Với những ý nghĩa về lý luận và thực tiễn nêu trên, nên em chọn đề tài “ Hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 ” làm khóa luận tốt nghiệp Đại học, chuyên ngành Bảo tàng học. 2. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của Khóa luận là hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 (tìm hiểu thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thu hút khách tham quan). 8 3. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Nghiên cứu hoạt động thu hút khách tham quan trong không gian hoạt động của Bảo tàng Chiến thắng B52. - Về thời gian: Nghiên cứu hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52 từ năm 1997 đến nay (từ khi Bảo tàng Chiến thắng B52 chính thức khánh thành và đi vào hoạt động). 4. Mục đích nghiên cứu - Tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của Bảo tàng Chiến thắng B52, đặc trưng, chức năng và nhiệm vụ của bảo tàng. - Khẳng định tầm quan trọng của việc thu hút khách tham quan trong hoạt động của Bảo tàng Chiến thắng B52. - Nghiên cứu thực trạng hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52. 5. Phương pháp nghiên cứu - Vận dụng phương pháp luận khoa học của Chủ nghĩa Mac- Lênin: Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử. - Phương pháp nghiên cứu liên ngành: Bảo tàng học, Khoa học Lịch sử, Xã hội học, Giáo dục học, Tâm lý học, - Khóa luận còn sử dụng một số phương pháp khác: tổng hợp, so sánh, thống kê, phân tích, nghiên cứu tài liệu 6. Bố cục của Khóa luận Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và phần Phụ lục, bố cục Khóa luận gồm 3 chương. Cụ thể như sau: Chương 1: Bảo tàng Chiến thắng B52 và vấn đề thu hút khách tham quan. Chương 2: Thực trạng hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52. Chương 3: Nâng cao hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Chiến thắng B52. 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (2004), Bảo tàng góp phần hoàn thiện nhân cách con người, Hà Nội. 2. Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (2004), Bảo tàng với sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa, Nxb. Hà Nội, Hà Nội. 3. Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (1997), Sự nghiệp Bảo tàng và những vấn đề cấp thiết, tập 2, Nxb. Lao động, Hà Nội. 4. Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (2008), Về lịch sử văn hóa và Bảo tàng, Nxb. Văn hóa Thông tin, Hà Nội. 5. Bảo tàng Hồ chí Minh (2013), Làm thế nào để thu hút khách tham quan đến Bảo tàng, Hội thảo Khoa học thực tiễn, Hà Nội. 6. Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (2010), Thông tư số 18/2010/TT- BVHTT&DL Quy định về tổ chức và hoạt động của Bảo tàng. 7. Cục Chính trị Quân khu Thủ đô (2008), Hà Nội – “Điện Biên Phủ trên không”, Nxb. Quân đội Nhân dân. 8. Cục Di sản văn hoá (2005), Một con đường tiếp cận di sản văn hoá, Nxb. Thế Giới, Hà Nội. 9. Cục Di sản văn hoá (2008), Một con đường tiếp cận di sản văn hoá, Nxb. Thế Giới, Hà Nội. 10. Gary Edson – David Dean (2001), Cẩm nang bảo tàng, Bảo tàng Cách mạng Việt Nam, Nxb. Hà Nội, Hà Nội. 11. Hội đồng quốc tế các bảo tàng (2005), Lịch sử và quy tắc đạo đức bảo tàng, Cục Di sản văn hoá, Hà Nội. 12. Nguyễn Thị Huệ (2002), Nghiên cứu nguồn sử liệu hiện vật bảo tàng, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội 13. Nguyễn Thị Huệ (2008), Cơ sở Bảo tàng học, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 99 14. Nguyễn Thị Huệ (2011), Lịch sử sự nghiệp bảo tồn bảo tàng Việt Nam, Trường Đại học Văn hoá Hà Nội, Hà Nội. Nxb. Đại học Quốc Gia, Hà Nội. 15. Nguyễn Văn Huy (2004), “Đa dạng hóa các hoạt động của Bảo tàng hiện đại (từ kinh nghiệm của Bảo tàng dân tộc học Việt Nam)”, Tạp chí Di sản văn hóa, Số 6. 16. Kaulen M.E (2006), Sự nghiệp Bảo tàng của nước Nga, Cục Di sản văn hoá dịch và xuất bản, Hà Nội 17. Luật Di sản Văn hóa (2001), Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 18. Luật Di sản Văn hóa năm 2001 sửa đổi bổ sung năm 2009, Nxb, Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 19. Nguyễn Duy Thiệu (2013), “Các hoạt động nhằm thu hút công chúng đến và quay trở lại bảo tàng”, Tạp chí Di sản văn hoá, Số 2(43), Tr.40 - 44. 20. Nguyễn Thịnh (2004), Quản lý bảo tàng, Trường Đại học Văn hoá Hà Nội, Hà Nội. 21. Trường Đại học văn hoá Hà Nội (1990), Cơ sở bảo tàng, Tập 3, Hà Nội. 22. Sổ ghi cảm tưởng khách tham quan, Bảo tàng Chiến thắng B52 . 23. Vương Hoằng Quân chủ biên (2008), Cơ sở Bảo tàng học Trung Quốc, Cục Di sản văn hoá, Nxb. Thế Giới, Hà Nội.