Khóa luận Kế toán doanh thu bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP KẾ TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN HƯƠNG THỦY Sinh viên thực hiện GV hướng dẫn Dương Thị Diệu Trà PGS.TS Trịnh Văn Sơn Lớp: K42 kiểm toán Niên khóa: 2008-2012 Huế, tháng 05/2012 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi còn được sự quan tâm giúp đỡ của các thầy cô giáo, các cô chú trong phòng kế toán, ban lãnh đạo của công ty cổ phần Hương Thủy và sự động viên, giúp đỡ của gia đình, bạn bè. Qua đây, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô giáo trong khoa kế toán- tài chính đã truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm trong bốn năm học vừa qua. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy Trịnh Văn Sơn đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện khóa luận này. Tôi xin chân thành cảm ơn tới các cô chú trong phòng kế toán đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi trong thời gian thực tập tại công ty cổ phần Hương Thủy. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, khích lệ tôi trong quá trình học tập cũng như thực tập trong thời gian qua. Tôi xin chân thành cảm ơn. Huế, tháng 05 năm 2012 SV thực hiện Dương Thị Diệu TràTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ MỤC LỤC Trang Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các sơ đồ Danh mục các bảng biểu Tóm tắt đề tài nghiên cứu PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 1.1 Lý do chọn đề tài ......................................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 2 1.3 Đối tượng nghiên cứu .................................................................................................. 2 1.4 Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 2 1.5 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................. 2 1.6 Kết cấu của đề tài ........................................................................................................ 3 PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................ 5 Chương 1. Cơ sở lý luận về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ....... 5 1.1 Khái quát chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ...................... 5 1.1.1 Khái niệm ........................................................................................................... 5 1.1.2 Ý nghĩa của công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ........... 6 1.1.3 Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ...................... 7 1.2 Nội dung kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ....................................... 8 1.2.1 Kế toán doanh thu bán hàng ............................................................................... 8 1.2.2 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu............................................................. 14 1.2.3 Kế toán giá vốn hàng bán ................................................................................. 15 1.2.4 Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp ............................. 18 1.2.5 Kế toán doanh thu tài chính và chi phí tài chính .............................................. 19 1.2.6 Kế toán thu nhập khác và chi phí khác............................................................. 22 1.2.7 Kế toán xác định kết quả kinh doanh ............................................................... 24 Chương 2. Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ tại công ty cổ phần Hương Thủy ................................................................................... 26 2.1 Giới thiệu tổng quát về công ty cổ phần Hương Thủy .............................................. 26 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty ................................................ 26 2.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của công ty ................................................................ 27 2.1.3 Tổ chức bộ máy quản lý tại công ty ................................................................. 28 2.1.3.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ................................................................. 28 2.1.3.2 Chức năng và nhiệm vụ của từng bộ phận .............................................. 29 2.1.4 Tình hình nguồn lực của công ty ...................................................................... 30 2.1.4.1 Tình hình lao động của công ty ............................................................... 30 2.1.4.2 Tình hình tài sản và nguồn vốn của công ty............................................ 32 2.1.4.3 Tình hình kết quả kinh doanh của công ty .............................................. 36 2.2 Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy ........................................................................................................ 38 2.2.1 Tổ chức công tác kế toán tại công ty ................................................................ 38 2.2.1.1 Tổ chức bộ máy kế toán .......................................................................... 38 2.2.1.2 Tổ chức hệ thống tài khoản ..................................................................... 41 2.2.1.3 Tổ chức hệ thống chứng từ ...................................................................... 41 2.2.1.4 Hệ thống báo cáo kế toán ........................................................................ 41 2.2.1.5 Hình thức kế toán áp dụng....................................................................... 42 2.2.1.6 Chế độ và các chính sách tài chính.......................................................... 43 2.2.2 Đặc điểm công tác bán hàng tại công ty........................................................... 44 2.2.2.1 Đặc điểm mặt hàng kinh doanh ............................................................... 44 2.2.2.2 Phương thức bán hàng ............................................................................. 44 2.2.2.3 Phương thức thanh toán........................................................................... 45 2.2.3 Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại...... công ty .............................................................................................................................. 46 2.2.3.1 Kế toán doanh thu bán hàng .................................................................... 46 2.2.3.2 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu .................................................... 56 2.2.3.3 Kế toán giá vốn hàng bán ........................................................................ 57 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 2.2.3.4 Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp .................... 60 2.2.3.5 Kế toán doanh thu tài chính và chi phí tài chính ..................................... 65 2.2.3.6 Kế toán thu nhập khác và chi phí khác.................................................... 66 2.2.3.7 Kế toán xác định kết quả kinh doanh ...................................................... 68 Chương 3. Đánh giá và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy ................................. 71 3.1 Nhận xét về tình hình công ty và đánh giá công tác kế toán tại công ty cổ phần ..... Hương Thủy...................................................................................................................... 71 3.1.1 Về hoạt động kinh doanh.................................................................................. 71 3.1.2 Về công tác kế toán .......................................................................................... 72 3.1.3 Về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh........................ 73 3.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy ................................................................... 75 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................... 77 1. Kết luận........................................................................................................................ 77 2. Kiến nghị ..................................................................................................................... 78 Danh mục tài liệu tham khảo Phụ lục Nhận xét của đơn vị thực tập TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT GTGT Giá trị gia tăng XK Xuất khẩu TTĐB Tiêu thụ đặc biệt HTK Hàng tồn kho KKTX Kê khai thường xuyên TSCĐ Tài sản cố định TNDN Thu nhập doanh nghiệp K/C Kết chuyển CP BH Chi phí bán hàng CP QLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp CP Cổ phần PXK Phiếu xuất kho BK Bảng kê NKCT Nhật ký chứng từ PT Phiếu thu HHDV Hàng hóa dịch vụ TP Thành phẩm HĐ Hóa đơn CKTT Chiết khấu thanh toán XĐKQKD Xác định kết quả kinh doanhTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Kế toán doanh thu theo phương thức bán hàng trực tiếp Sơ đồ 1.2: Kế toán doanh thu theo phương thức bán hàng trả góp Sơ đồ 1.3: Kế toán doanh thu bán hàng tại đơn vị giao đại lý Sơ đồ 1.4: Kế toán doanh thu bán hàng tại đơn vị nhận đại lý Sơ đồ 1.5: Kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp KKTX Sơ đồ 1.6: Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp Sơ đồ 1.7: Kế toán doanh thu hoạt động tài chính Sơ đồ 1.8: Kế toán chi phí hoạt động tài chính Sơ đồ 1.9: Kế toán thu nhập khác Sơ đồ 1.10: Kế toán chi phí khác Sơ đồ 1.11: Kế toán xác định kết quả kinh doanh Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại công ty cổ phần Hương Thủy Sơ đồ 2.3: Sơ đồ hình thức sổ “ Nhật ký – chứng từ” Sơ đồ 2.4: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy vi tính DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình lao động của công ty qua 3 năm (2009 – 2011) Bảng 2.2: Tình hình tài sản và nguồn vốn của công ty qua 3 năm (2009 – 2011) Bảng 2.3: Tình hình kết quả kinh doanh của công ty qua 3 năm (2009 – 2011) TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ TÓM TẮT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Đề tài “Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh” là kết quả quá trình thực tập tốt nghiệp của tôi tại công ty cổ phần Hương Thủy. Trong thời gian thực tập, tôi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu, nghiên cứu thực tế công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty kết hợp với sự hỗ trợ của các đề tài cần thiết có liên quan, sự giúp đỡ của những người có kinh nghiệm và áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau để thu thập, phân tích các số liệu mà công ty cung cấp nhằm giải quyết những nhiệm vụ mà khóa luận đã đặt ra. Đề tài của tôi đã được thực hiện trên cơ sở phản ánh đúng thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của đơn vị và đây cũng là nội dung nghiên cứu chủ yếu của đề tài. Đồng thời, thông qua việc đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế còn tồn tại trong công tác kế toán, đặc biệt là công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty, tôi đã đưa ra một số định hướng, giải pháp theo ý kiến chủ quan của mình giúp nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại công ty. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Lý do chọn đề tài Trong điều kiện nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay, các doanh nghiệp ở Việt Nam đang từng bước có sự thay đổi đáng kể cả về quy mô và chất lượng, không ngừng đổi mới để tự khẳng định mình và để có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Việc quản lý quá trình kinh doanh cần phải sử dụng nhiều công cụ quản lý khác nhau nhưng kế toán luôn là công cụ quan trọng và hữu hiệu nhất. Kế toán hỗ trợ đắc lực cho ban lãnh đạo công ty trong việc hoạch định những kế hoạch và phương hướng trong quá trình kinh doanh. Mặt khác, nó là ngôn ngữ, là phương tiện giao tiếp giữa doanh nghiệp với các đối tượng khác có liên quan. Kế toán cung cấp các thông tin kinh tế, tài chính hữu ích cho các đối tượng trong việc ra quyết định hợp lý và có hiệu quả. Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng đa dạng, cơ chế quản lý kinh tế ngày càng đổi mới đòi hỏi kế toán phải không ngừng phát triển và hoàn thiện về nội dung, phương pháp cũng như hình thức tổ chức nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý ngày càng cao của xã hội. Cơ chế kinh tế thị trường tạo ra cơ hội và thách thức cho mỗi doanh nghiệp. Nhiệm vụ đặt ra cho các nhà kinh doanh là tập trung mọi trí lực vào các yếu tố quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Bán hàng là quá trình then chốt quyết định đến sự thành công trong kinh doanh. Các chu trình kinh doanh chỉ có thể diễn ra liên tục và nhịp nhàng khi khâu bán hàng được tổ chức tốt nhằm quay vòng vốn nhanh, tăng hiệu suất sinh lời, đảm bảo tái sản xuất mở rộng và từng bước nâng cao vị thế của doanh nghiệp. Đặc biệt, thương mại được xem là một ngành có đặc thù riêng, sản phẩm của doanh nghiệp không phải tự sản xuất ra mà mua đi bán lại theo yêu cầu, thị hiếu và lượng cung cầu của thị trường. Vì vậy, sự sống còn của doanh nghiệp thương mại phụ thuộc lớn vào khâu tiêu thụ sản phẩm. Gắn liền với công tác kế toán bán hàng, kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh giữ một vị trí quan trọng trong công tác quản lý hoạt động bán hàng. Do đó, kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh cần phải được tổ chức một cách TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ khoa học, hợp lý nhằm cung cấp những thông tin kịp thời và chính xác để doanh nghiệp đưa ra các quyết định đúng đắn góp phần nâng cao kết quả kinh doanh. Một số doanh nghiệp mặc dù đã có sự cố gắng hoàn thiện song công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh vẫn còn nhiều vấn đề đòi hỏi sự quan tâm nghiên cứu nhằm tìm ra phương pháp hoàn thiện hơn nữa. Đây là lý do tôi chọn đề tài “Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy” để làm khóa luận tốt nghiệp. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống lại những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. - Tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương thủy. - Thông qua quá trình nghiên cứu cơ sở lý luận cũng như tìm hiểu thực tế công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của công ty, bước đầu đưa ra những nhận xét, đánh giá. Trên cơ sở đó, đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty. 1.3 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy. 1.4 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Đề tài được nghiên cứu tại công ty cổ phần Hương Thủy. - Phạm vi về thời gian: + Số liệu sử dụng để phân tích tình hình tài sản, nguồn vốn, lao động, tình hình kết quả kinh doanh của công ty được thu thập từ năm 2009 đến 2011. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ + Số liệu sử dụng để phản ánh thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty được thu thập trong tháng 01 năm 2012. 1.5 Phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp thu thập, xử lý tài liệu: Tìm hiểu các thông tin trong các giáo trình, sách tham khảo, các website, và thu thập các tài liệu liên quan tại công ty như: chứng từ, các báo cáo, Từ đó tiến hành chọn lọc, xử lý phù hợp với mục đích nghiên cứu của đề tài. - Phương pháp phỏng vấn: Phương pháp hỏi trực tiếp những người có liên quan để tìm hiểu tình hình thực tế tại đơn vị, thu thập thông tin và dữ liệu có liên quan như: trình tự luân chuyển chứng từ, quy trình ghi sổ, phương pháp hạch toán, - Phương pháp so sánh: Phương pháp này nhằm đối chiếu các chỉ tiêu đã lượng hóa có cùng một nội dung, cùng tính chất tương tự để xác định xu hướng và mức biến động các chỉ tiêu. Trên cơ sở đó, đánh giá được các mặt phát triển hay kém phát triển, hiệu quả hay kém hiệu quả để tìm ra các phương pháp quản lý tối ưu trong mỗi trường hợp cụ thể. - Phương pháp kế toán: Đó là phương pháp chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, tổng hợp cân đối kế toán, Sau khi thu thập các chứng từ và sổ sách kế toán liên quan đến đề tài, tôi đã tiến hành phân loại, tổng hợp thành những thông tin tổng quát về tình hình bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của công ty. Đây là phương pháp chính được sử dụng trong phần thực trạng kế toán bán hàng tại công ty. 1.6 Kết cấu của đề tài Đề tài gồm 3 phần: Phần I: Đặt vấn đề Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Phần này được chia làm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy Hệ thống lại cơ sở lý luận về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh đã được học trong trường đại học làm cơ sở để giải quyết các mục tiêu tiếp theo của đề tài. Chương 2. Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phẩn Hương Thủy Chương này làm rõ về lịch sử hình thành; chức năng, nhiệm vụ; tình hình về lao động, tài sản, nguồn vốn, tình hình kết quả kinh doanh cũng như công tác tổ chức bộ máy quản lý của công ty trong những năm vừa qua. Nghiên cứu thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy. Chương 3. Đánh giá và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Hương Thủy Dựa trên phương pháp so sánh giữa cơ sở lý luận và thực trạng công tác kế toán bán hàng, xác định kết quả tại công ty cổ phần Hương Thủy, tôi đã có một số nhận xét về công tác kế toán tại công ty. Từ đó, theo quan điểm chủ quan của mình, tôi đã đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác này tại công ty. Phần III: Kết luận và kiến nghị TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 1.1 Khái quát chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh 1.1.1 Khái niệm - Bán hàng (tiêu thụ sản phẩm) là khâu cuối cùng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, là quá trình chuyển giao quyền sở hữu về hàng hóa từ tay người bán sang tay người mua và nhận quyền sở hữu về tiền tệ hoặc quyền đòi tiền ở người mua. Nói cách khác, đây là cầu nối giữa quá trình sản xuất và quá trình tiêu dùng. Tại đó, hàng hóa chuyển hóa từ hình thái hiện vật sang hình thái giá trị và khi kết thúc quá trình tiêu thụ thì doanh nghiệp sẽ thu được doanh thu thông qua hoạt động bán hàng. - Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 – Doanh thu và thu nhập khác: “Doanh thu chỉ bao gồm tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu, không bao gồm các khoản đóng góp của chủ sở hữu”. Các khoản thu nhập của doanh nghiệp bao gồm doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, doanh thu hoạt động tài chính và thu nhập khác. Trong đó, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ và doanh thu hoạt động tài chính gọi là doanh thu của doanh nghiệp. - Chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn