Khóa luận Phân tích hoạt động tín dụng đối vơi doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN-TÀI CHÍNH -------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNGĐỐI VƠI DOANH NGHIẸ̣P NHỎ VÀ VỪATẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦNNGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HUẾ TRƯƠNG CÔNG THÔNG Huế, tháng 05 năm 2014 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN-TÀI CHÍNH -------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNGĐỐI VƠI DOANH NGHIẸ̣P NHỎ VÀ VỪATẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦNNGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HUẾ Giảng viên hướng dẫn: Th.S Hồ Phan Minh Đức Sinh viên thực hiện: Trương Công Thông Lớp: K44A TCNH Niên khóa: 2010-2014 Huế, tháng 05 năm 2014 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức Ñeå hoaøn thaønh toát ñôït thöïc taäp cuoái khoùa vaø thöïc hieän toát ñeà taøi nghieân cöùu naøy, toâi xin göûi lôøi caûm ôn chaân thaønh vaø saâu saéc ñeán: Caùc thaày, coâ giaùo Khoa Keá toaùn taøi chính - Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Hueá ñaõ taän tình giaûng daïy, truyeàn thuï cho toâi nhöõng kieán thöùc boå ích ñeå laøm neàn taûng cho quaù trình nghieân cöùu vaø laø haønh trang quyù baùu trong quaù trình coâng taùc sau naøy. Ñaëc bieät toâi xin gôûi lôøi caûm ôn chaân thaønh nhaát ñeán thaày giaùo Th.S Hoà Phan Minh Ñöùc ñaõ taän tình höôùng daãn toâi trong suoát thôøi gian thöïc taäp vaø thöïc hieän ñeà taøi naøy. Qua ñaây toâi cuõng xin gôûi lôøi caûm ôn chaân thaønh ñeán Ban laõnh ñaïo ngaân haøng TMCP Ngoaïi thöông Vieät Nam – Chi nhaùnh Hueá, caùc anh chò taïi phoøng Khaùch haøng ñaõ höôùng daãn, giuùp ñôõ vaø taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho toâi trong suoát thôøi gian thöïc taäp taïi ñôn vò. Cuoái cuøng, toâi xin göûi lôøi caùm ôn ñeán gia ñình, baïn beø nhöõng ngöôøi ñaõ luoân coå vuõ, ñoäng vieân, quan taâm vaø giuùp ñôõ toâi vöôït qua nhöõng khoù khaên trong hoïc taäp cuõng nhö trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi khoùa luaän. Do thôøi gian vaø kieán thöùc coøn haïn cheá neân trong quaù trình hoaøn thaønh khoùa luaän khoâng theå traùnh khoûi nhöõng sai soùt, kính mong nhaän ñöôïc söï giuùp ñôõ, goùp yù xaây döïng cuûa quyù thaày, coâ giaùo vaø caùc baïn sinh vieân ñeå ñeà taøi nghieân cöùu cuûa toâi ñöôïc hoaøn thieän hôn. Moät laàn nöõa toâi xin chaân thaønh caûm ôn! Hueá, thaùng 05 naêm 2014 Sinh vieân Tröông Coâng Thoâng Trư ờng Đạ i họ Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .......................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................2 6. Kết cấu của Khóa luận ............................................................................................3 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA....................................................4 1.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa ..............................................................4 1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................................4 1.1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam ..........................4 1.1.3. Đặc điểm các DNNVV tại Việt Nam ...........................................................5 1.1.4. Vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam ..............................6 1.2. Tín dụng ngân hàng đối với DNNVV..................................................................7 1.2.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng .................................................................7 1.2.2. Nguyên tắc tín dụng ngân hàng ....................................................................8 1.2.3. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với DNNVV .........................................8 1.2.4. Phân loại tín dụng và các hình thức cấp tín dụng ngân hàng cho các DNNVV....10 1.2.4.1. Phân loại tín dụng................................................................................10 1.2.4.2. Các hình thức cấp tín dụng ngân hàng cho các DNNVV....................13 1.2.5. Những quy định chung về tín dụng ngân hàng cho các DNNVV ..............14 1.2.5.1. Điều kiện cấp tín dụng.........................................................................14 1.2.5.2. Thời hạn cấp tín dụng..........................................................................15 1.2.5.3. Lãi suất cấp tín dụng ...........................................................................17 1.2.5.4. Hạn mức tín dụng ................................................................................17 1.2.5.5. Bảo đảm tín dụng ................................................................................18 1.2.6. Một số chỉ tiêu phản ánh quy mô và chất lượng tín dụng đối với DNNVV19 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông 1.2.6.1. Một số khái niệm.................................................................................19 1.2.6.2. Một số chỉ tiêu phản ánh quy mô tín dụng đối với DNNVV ..............21 1.2.6.3. Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng đối với DNNVV ..........22 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HUẾ GIAI ĐOẠN 2011-2013 .................................................29 2.1. Giới thiệu về ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế........29 2.1.1. Đôi nét về ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam .............................29 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế ..............................................................................................29 2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản lý ...............................................................................31 2.1.4. Tình hình lao động, kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng Vietcombank Huế trong giai đoạn 2010- 2013....................................................33 2.1.4.1. Tình hình lao động tại ngân hàng.......................................................33 2.1.4.2. Tình hình tài sản, nguồn vốn của ngân hàng.......................................36 2.1.4.3. Tình hình huy động vốn và hoạt động tín dụng tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013 .......................38 2.1.4.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng giai đoạn 2011-2013 ..41 2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV của NHTMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013.........................................................43 2.2.1. Thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV........................................43 2.2.1.1. Tình hình doanh số cho vay ................................................................43 2.2.1.2. Tình hình doanh số thu nợ...................................................................46 2.2.1.3. Tình hình dư nợ cho vay DNNVV......................................................49 2.2.1.4. Tình hình nợ quá hạn và nợ xấu ..........................................................52 2.2.2. Đánh giá hoạt động tín dụng DNNVV tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013 ....................................................53 2.2.2.1. Đánh giá quy mô hoạt động tín dụng DNNVV tại ngân hàng ............53 2.2.2.2. Đánh giá chất lượng tín dụng đối với DNNVV của ngân hàng .........56 2.2.2.3. Đánh giá chung về hoạt động tín dụng đối với DNNVV của NHTMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2012 .....60 Trư ờng Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP MỞ RỘNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DNNVV CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HUẾ.............................................................64 3.1. Một số giải pháp mở rộng quy mô tín dụng đối với DNNVV...........................64 3.1.1. Các giải pháp gia tăng nguồn vốn...............................................................64 3.1.2. Xây dựng chính sách lãi suất phù hợp với DNNVV ..................................65 3.1.4. Tăng cường công tác tư vấn cho các DNNVV vay vốn ............................66 3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV ..........................67 3.2.1. Quản lý và thẩm định chặt chẽ các yếu tố ảnh hưởng đến tính lành mạnh trong quan hệ tín dụng đối với DNNVV ..............................................................67 3.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua công tác đào tạo, tái đào tạo và tuyển dụng..................................................................................................68 3.2.3. Hoàn thiện quy trình thẩm định tín dụng chặt chẽ và đảm bảo thực hiện đúng quy trình trước khi giải ngân .......................................................................69 3.2.4. Nâng cao hiệu quả thanh tra, kiểm tra giám sát tình hình sử dụng vốn vay của DNNVV sau khi giải ngân .............................................................................70 3.2.5. Đẩy mạnh công tác hiện đái hóa ngân hàng ...............................................70 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................72 1. Kết luận của đề tài nghiên cứu..............................................................................72 2. Kiến nghị về việc sử dụng kết quả nghiên cứu của đề tài.....................................73 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................75 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kì đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 10 tháng 05 năm 2014 Sinh viên thực hiện Trương Công Thông Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNXD Công nghiệp xây dựng CP Cổ phần DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DNTN Doanh nghiệp tư nhân DSCV Doanh số cho vay DSTN Doanh số thu nợ HD Hợp danh HTX Hợp tác xã NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NQH Nợ quá hạn NV Nguồn vốn TMCP Thương mại cổ phần TMDV Thương mại dịch vụ TNHH Trách nhiệm hữu hạn TS Tài sản VCB Vietcombank XNK Xuất nhập khẩu Trư ờng Đạ i họ c K i h tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 - Tiêu chí xác định DNNVV tại Việt Nam ......................................................4 Bảng 2.1 - Tình hình lao động tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam- Chi nhánh Huế giai đoạn 2011 – 2013.................................................................................35 Bảng 2.2 - Tình hình TS và NV của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013....................................................................................37 Bảng 2.3 - Tình hình huy động vốn và tín dụng tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam CN Huế giai đoạn 2011-2013 .......................................................................40 Bảng 2.4 - Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013 ....................................................................42 Bảng 2.5 - Doanh số cho vay đối với DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam CN Huế giai đoạn 2011-2013 .......................................................................45 Bảng 2.6 - Doanh số thu nợ đối với DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam CN Huế giai đoạn 2011-2013 ...............................................................................48 Bảng 2.7 - Dư nợ cho vay DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam CN Huế giai đoạn 2011-2013 ..............................................................................................51 Bảng 2.8 - Nợ quá hạn của tín dụng đối với DNNVV tại ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam CN Huế giai đoạn 2011-2013...........................................................52 Bảng 2.9- Số lượng DNNVV được cấp tín dụng tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013.............................................................54 Bảng 2.10 - Một số chỉ tiêu phản ánh quy mô hoạt động tín dụng DNNVV của ngân hàng giai đoạn 2011-2013 .............................................................................................54 Bảng 2.11- Tỷ lệ nợ quá hạn DNNVV trên Tổng dư nợ DNNVV ...............................56 Bảng 2.12 - Tỷ lệ nợ xấu DNNVV trên tổng dư nợ DNNVV ......................................57 Bảng 2.13 - Tỷ lệ lợi nhuận từ hoạt động tín dụng DNNVV / Dư nợ DNNVV ...........57 Bảng 2.14 - Vòng quay vốn tín dụng ............................................................................58 Bảng 2.15 - Hệ số thu nợ DNNVV giai đoạn 2011-2013 .............................................59 Trư ờ g Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 2.1 - Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Huế ...................................................................................................32 Biểu đồ 2.1 – Tình hình huy động vốn và hoạt động tín dụng tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013 ....................................38 Biểu đồ 2.2 - Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng VCB Huế giai đoạn 2011-2013 ....41 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Thông qua việc tìm hiểu thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013, đề tài “ Phân tích hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế ” đã đưa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế. Để tài sử dụng nguồn số liệu chủ yếu từ các tài liệu tổng hợp theo các báo cáo, nguồn dữ liệu thống kê của các phòng thuộc ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế cung cấp. Ngoài ra đề tài còn thu thập thêm số liệu từ các nguồn tài liệu khác: Website chính thức của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, trang thông tin điện tử của tỉnh ủy Thừa Thiên Huế Các phương pháp chủ yếu được sử dụng trong đề tài này là: Phương pháp thống kê, phương pháp phân tích tăng trưởng, phương pháp phân tích cơ cấu, phương pháp tổng hợp và phương pháp so sánh. Bố cục của khóa luận ngoài phần đặt vấn đề và kết luận, nội dung chính của đề tài được chia làm 3 chương: Chương 1: Tổng quan về tín dụng của ngân hàng thương mại đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đưa ra hệ thống cơ sở lý luận liên quan đến tín dụng của ngân hàng thương mại đối với các DNNVV, các chỉ tiêu để đánh giá hoạt động tín dụng dành cho DNNVV của ngân hàng. Chương 2: Thực trạng hoạt động tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013. Tìm hiểu thực trạng và đánh giá chung về hoạt động tín dụng đối với DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2011-2013. Chương 3: Một số giải pháp mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế. Đưa ra các giải pháp nhằm mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế. Trư ờng Đạ i họ c K i h tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông 1 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong những năm vừa qua sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009, mặc dù đã có rất nhiều chính sách, đường lối đúng đắn của Đảng Nhà nước nhằm tháo gỡ khó khăn, phục hồi kinh tế nước nhà, cộng với sữ nỗ lực của tất cả các thành phần trong nền kinh tế nhưng nhìn chung kinh tế của Việt Nam giai đoạn hậu khủng hoảng vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn như: tình hình nợ xấu của hệ thống ngân hàng ở mức cao, hàng tồn kho nhiều, tình hình sản xuất đình trệ của các doanh nghiệp dẫn đến số lượng doanh nghiệp giải thể, phá sản ngày càng nhiều, số lượng các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh mới giảm mạnh, lạm phát vẫn ở mức cao, nguồn thu ngân sách nhà nước không ổn định, đầu tư nước ngoài vào nước ta giảm mạnh, sức mua nền kinh tế giảm sút Trong những năm vừa qua số lượng các DNNVV không ngừng tăng lên và đang dần khẳng định vai trò của mình trong nền kinh tế quốc dân. Hàng năm đóng góp hơn 40% GDP và chiếm hơn 90% tỷ trọng số lượng các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định rằng mấu chốt để giúp cho nền kinh tế Việt Nam vượt qua khó khăn trong giai đoạn này không còn là các tập đoàn, các doanh nghiêp lớn nữa mà là các DNNVV. Bởi vì khi các doanh nghiệp lớn gặp khó khăn và bắt đầu trở nên ỳ ạch thì với sự linh hoạt năng động của mình các DNNVV sẽ là đầu tàu mới cho nền kinh tế. Tuy nhiên với những hạn chế đặc thù của DNNVV: Trình độ công nghệ lạc hậu, quản lý tài chính không hiệu quả, không có tài sản đảm bảo; bên cạnh đó là tâm lý thận trọng dè dặt của các NHTM khi cho các DNNVV vay, do đó mặc dù đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ của Nhà nước nhưng các DNNVV vẫn còn khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn từ các NHTM, gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp này. Xuất phát từ lý do này nên trong thời gian thực tập ở Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam Chi Nhánh Huế em đã lựa chọn đề tài “Phân tích hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế” làm đề tài cho khóa luận tốt nghiệp của mình. Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Hồ Phan Minh Đức SVTH: Trương Công Thông 2 2. Mục tiêu nghiên cứu Những mục tiêu nghiên cứu chủ yếu của đề tài : - Hệ thống hóa cơ sở lý luận doanh nghiệp nhỏ và vừa, tín dụng ngân hàng và vai trò của tín dụng ngân hàng đối với DNNVV. - Phân tích và đánh giá hoạt động tín dụng đối với các DNNVV của ngân hàng trên địa bàn từ đó rút ra những thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân của nó. - Căn cứ vào những thuận lợi khó khăn trên để đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy những mặt tích cực, khắc phục những hạn chế, khó khăn của hoạt động tín dụng đối với DNNVV của ngân hàng, mong muốn hoạt động này đạt hiệu quả cao. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Hoạt động tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam- Chi nhánh Huế 4. Phạm vi nghiên cứu Do những hạn chế về kiến thức, tài liệu tham khảo và thời gian nghiên cứu nên đề tài chủ yếu nghiên cứu trong phạm vi: - Về thời gian: Đề tài tập trung thống kê, phân tích