Khóa luận Thực trạng và giải pháp phát triển ERP (hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) tại các doanh nghiệp dệt may Việt Nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ NGOẠI THƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ ĐỐI NGOẠI  KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ERP (HỆ THỐNG HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP) TẠI CÁC DOANH NGHIỆP DỆT MAY VIỆT NAM Sinh viên thực hiện : NGUYỄN THỊ HẠNH Lớp : Anh 6 Khoá : 41B Giáo viên hƣớng dẫn : ThS. NGUYỄN LỆ HẰNG HÀ NỘI, 11 - 2006 1 MỤC LỤC Lời mở đầu ........................................................................................................................... 1 Chƣơng 1 .............................................................................................................................10 Những vấn đề lý luận cơ bản về hệ thống ERP (Enterprise resource planning) - hệ thống quản lý nguồn lực doanh nghiệp...............................................................................10 I. Những vấn đề chung về hệ thống erp .......................................................... 10 1. Khái niệm .............................................................................................. 10 2. Quá trình phát triển của hệ thống ERP: ............................................. 11 2.1. Inventory control packages (IC - Phần mềm quản lý hàng tồn kho): .................................................................................................... 12 2.2. Materials requirement planning (MRP - Phần mềm hoạch định các yêu cầu về nguyên vật liệu) ............................................................ 12 2.3. Manufacturing resource planning (MRP II - Phần mềm hoạch định nguồn lực sản xuất) ...................................................................... 13 2.4. Enterprise resource planning (ERP - Phần mềm hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) ................................................................... 13 2.5. Extended ERP (ERP mở rộng): ..................................................... 14 3. Phân loại phần mềm ERP: ................................................................... 15 3.1. Phần mềm đặt hàng do một nhóm lập trình viên trong nước viết: . 15 3.2. Phần mềm đặt hàng do một công ty trong nước viết:..................... 16 3.3. Phần mềm ERP thiết kế sẵn do các công ty trong nước phát triển: .................................................................................................... 16 3.4. Phần mềm ERP nước ngoài cấp thấp: ........................................... 16 3.5. Phần mềm ERP nước ngoài cấp trung bình: ................................. 16 3.6. Phần mềm ERP nước ngoài cấp cao: ............................................ 16 4. Các phân hệ của phần mềm ERP: ....................................................... 17 4.1. Kế toán: ........................................................................................ 18 4.2. Quản lý hàng tồn kho: ................................................................... 22 4.3. Phân hệ quản lý sản xuất: ............................................................. 23 4.4. Phân hệ quản lý bán hàng và phân phối: ...................................... 25 4.5. Quản lý tính lương và nhân sự: ..................................................... 28 2 5. Những ƣu điểm của hệ thống ERP: .................................................... 30 5.1. Tiếp cận thông tin quản trị đáng tin cậy:....................................... 30 5.2. Công tác kế toán chính xác hơn: ................................................... 30 5.3. Cải tiến quản lý hàng tồn kho: ...................................................... 30 5.4. Tăng hiệu quả sản xuất: ................................................................ 30 5.5. Quản lý nhân sự hiệu quả hơn: ..................................................... 31 5.6. Các quy trình kinh doanh được xác định rõ ràng hơn: .................. 31 6. Thị trƣờng phần mềm hệ thống ERP hiện nay: .................................. 31 6.1. Thị trường phần mềm ERP thế giới: ............................................. 31 6.2. Thị trường ERP tại Việt Nam: ...................................................... 34 II. Sự cần thiết của việc ứng dụng phần mềm ERP vào hoạt động của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam: ................................................................... 35 1. Dệt may là một ngành sản xuất bao gồm nhiều khâu nối tiếp nhau theo kiểu dây truyền và có quy trình sản xuất phức tạp. ....................... 35 2. Ngành dệt may sử dụng một số lƣợng lớn chủng loại nguyên vật liệu trong khi chất lƣợng của nguyên phụ liệu lại không ổn định. ......... 37 3. Ngành dệt may sử dụng một số lƣợng lớn công nhân có trình độ chƣa cao, ý thức và tác phong công nghiệp hạn chế. .............................. 37 4. Ngành dệt may Việt nam chủ yếu là sản xuất, gia công cho các doanh nghiệp nƣớc ngoài, do đó việc xây dựng thƣơng hiệu vẫn còn là một vấn đề cấp thiết đối với các doanh nghiệp hiện nay. ................... 38 Chƣơng 2 .............................................................................................................................40 Thực trạng triển khai hệ thống ERP tại các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam ..........40 I. Tình hình chung ngành dệt may của Việt Nam: .......................................... 40 1. Tình hình kim ngạch xuất khẩu: ......................................................... 41 2. Quy mô doanh nghiệp dệt may: ........................................................... 41 2.1. Số lượng: ...................................................................................... 41 2.2. Khả năng về vốn: ......................................................................... 43 2.3. Năng lực sản xuất: ........................................................................ 44 3. Nguồn nhân lực:.................................................................................... 46 4. Nguyên phụ liệu đầu vào: ..................................................................... 46 5. Khoa học công nghệ: ............................................................................ 47 3 II. Tình hình áp dụng hệ thống ERP tại các doanh nghiệp dệt may Việt Nam: .............................................................................................................. 47 1. Tình hình chung: ................................................................................. 47 2. Tình hình cụ thể:................................................................................... 48 2.1. Hệ quản lý Tài chính Kế toán: ...................................................... 48 2.2. Hệ quản lý nhân sự tiền lương: ..................................................... 49 2.3. Hệ quản lý sản xuất: ..................................................................... 49 2.4. Hệ quản lý phân phối và bán hàng: ............................................... 50 2.5 .Hệ thống thông tin tổng hợp: ........................................................ 50 2.6. Hệ quản lý thiết bị, quản lý mua hàng và quản lý công nợ: ........... 50 III. Đánh giá việc triển khai hệ thống ERP tại các doanh nghiệp dệt may Việt nam: ....................................................................................................... 52 1. Những lợi thế của việc áp dụng hệ thống ERP: .................................. 52 1.1. Hệ Thống ERP - Một cách quản lý hiện đại cho doanh nghiệp dệt may: ............................................................................................... 52 1.2. ERP - Một giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp dệt may: ..................................................................................... 54 1.3. ERP là một giải pháp giúp doanh nghiệp có thể thích ứng được với những thay đổi của môi trường hiện nay. ....................................... 58 1.4. ERP mang lại lợi nhuận cho các doanh nghiệp nhờ tiết kiệm các chi phí: ................................................................................................. 60 2. Những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải trong việc triển khai hệ thống phần mềm ERP: ........................................................................ 55 2.1. Thiếu vốn là một trong những trở ngại mà doanh nghiệp gặp phải khi triển khai dự án ERP: ............................................................. 55 2.2. Chất lượng phần mềm ERP là một nỗi trăn trở của doanh nghiệp: ................................................................................................. 59 2.3. Nhận thức của doanh nghiệp trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất còn hạn chế: ..................................................... 59 2.4. Thiếu đội ngũ nhân viên am hiểu về công nghệ thông tin: ............ 60 2.5. Thiếu nhà cung cấp và nhà tư vấn triển khai:................................ 62 Chƣơng 3 .............................................................................................................................64 4 Một số Giải pháp phát triển hệ thống ERP tại các doanh nghiệp dệt may Việt Nam ......64 I. Định hướng phát triển ngành dệt may Việt Nam: ........................................ 64 1. Mục tiêu: ............................................................................................... 64 2. Chiến lƣợc phát triển ngành dệt may Việt Nam đến năm 2010: ........ 64 2.1. Đối với ngành dệt, bao gồm: sản xuất nguyên liệu dệt, sợi, dệt, in nhuộm hoàn tất: .................................................................................... 64 2.2. Đối với ngành may: ....................................................................... 64 2.3. Các chỉ tiêu chủ yếu: ..................................................................... 65 II. Định hướng phát triển ERP tại các doanh nghiệp dệt may: ........................ 65 1. Phát triển hệ thống ERP một cách hoàn chỉnh đồng bộ, đi từ thấp đến cao theo một kế hoạch cân nhắc thấu đáo tránh tình trạng “chạy quá nhanh” trong khi “chân còn yếu”. .................................................... 65 2. ERP là một xu thế tất yếu cho các doanh nghiệp dệt may hiện nay... 68 III. Giải pháp phát triển hệ thống ERP tại các doanh nghiệp dệt may Việt Nam: .............................................................................................................. 69 1. Nhóm giải pháp vĩ mô: ......................................................................... 69 1.1. Giải pháp từ phía nhà nước: ........................................................ 69 1. 2. Từ phía Hiệp hội dệt may Việt Nam, Tổng công ty dệt may Việt Nam: .................................................................................................... 73 2. Nhóm giải pháp vi mô: ......................................................................... 74 2.1. Đổi mới nhận thức của doanh nghiệp đối với việc ứng dụng công nghệ thông tin nói chung là hệ thống ERP nói riêng: ........................... 74 2.2. Đầu tư cho công nghệ: .................................................................. 74 2.3. Đào tạo nguồn nhân lực:............................................................... 75 2.4. Học hỏi kinh nghiệm quản lý của các doanh nghiệp khác: ............ 77 2.5. Đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp, tham gia vào thị trường chứng khoán, một kênh huy động vốn hiệu quả. .................. 77 2.6. Tích cực chủ động hợp tác với các doanh nghiệp mạnh về khoa học công nghệ cả trong và ngoài nước. ................................................ 79 IV. Mô hình ERP cho các doanh nghiệp dệt may: .......................................... 80 1. Các phân hệ chính: ............................................................................... 80 2. Yêu cầu đối với các phân hệ: ................................................................ 81 5 2.1. Phân hệ quản lý thông tin tài chính:.............................................. 81 2.2. Phân hệ quản lý bán hàng/phân phối: ........................................... 86 2.3. Quản lý sản xuất: ......................................................................... 89 2.4. Quản lý hệ thống: .......................................................................... 90 2.5. Quản lý nhân lực: ........................................................................ 92 Kết luận ...............................................................................................................................96 Danh mục tài liệu tham khảo ..............................................................................................97 6 CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu viết tắt Chữ đầy đủ 1 BOM Bill of Materials (Công thức sản phẩm) 2 CAD Computer - aided design (Chương trình thiết kế sản phẩm bằng máy tính) 3 CAM Computer - aided manufacturing (Chương trình sản xuất sản phẩm bằng máy tính) 4 CRM Customer relation management (Quản lý quan hệ khách hàng) 5 CSDL Cơ sở dữ liệu 6 ERP Enterprise resource planning (Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) 7 IAS Chuẩn mực Kế toán quốc tế 8 IC Inventory control packages (Phần mềm quản lý hàng tồn kho) 9 GTGT Giá trị gia tăng 10 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 11 LAN Local area network (Mạng cục bộ) 12 MRP Materials requirement planning (Phần mềm hoạch định các nhu cầu về vật tư) 13 MRPII Manufacturing resource planning (Phần mềm hoạch định nguồn lực sản xuất) 14 PC Personal computer (Máy tính cá nhân) 15 SCM Supply chain management (Quản lý chuỗi cung cấp) 16 VAR Value added retailer (Các nhà bán lẻ dịch vụ gia tăng) 17 VAS Hệ thống Kế toán Việt Nam 18 WAN Wide area network (Mạng diện rộng) 19 WTO World trade organization (Tổ chức Thương mại thế giới) 7 LỜI MỞ ĐẦU Có thể nói trong khoảng chục năm trở lại đây nền kinh tế của Việt Nam tăng trưởng với tốc độ khá kinh ngạc trung bình 7-8%/năm đặc biệt là kim ngạch xuất khẩu. Hiện nay các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam là dầu thô, nông lâm sản, dệt may, da giầy, v.v...Trong các mặt hàng xuất khẩu chủ lực này, dệt may ngày càng thể hiện vai trò quan trọng đối với nền kinh tế nước nhà với kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng không ngừng. Trong những năm tới, nước ta tiếp tục định hướng ngành dệt may vẫn là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ khó khăn này đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của bản thân doanh nghiệp trong ngành cũng như sự hỗ trợ từ phía chính phủ. Tuy nhiên trong bối cảnh Việt Nam sắp trở thành thành viên chính thức của tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nhà nước không còn nhiều ưu ái với bất cứ ngành nào buộc các doanh nghiệp tự lực cánh sinh. Thời đại “xã hội thông tin” đang đến gần, việc áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động sản xuất kinh doanh không còn là một điều xa lạ đối với các doanh nghiệp và trở thành một xu hướng tất yếu. Để có thể tồn tại và phát triển, doanh nghiệp không thể đứng ngoài xu thế này mà cần phải nỗ lực biến những lợi thế của công nghệ thông tin thành lợi thế của riêng mình. Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) trên tế giới đã được biết đến từ lâu tuy nhiên lại còn quá xa lạ với các doanh nghiệp của Việt Nam. Hệ thống này mang lại cho doanh nghiệp một phong cách quản lý mới kết hợp công nghệ thông tin với kỹ thuật sản xuất. Xuất phát từ thực trạng ngành dệt may của Việt Nam hiện nay yếu về cách thức quản lý và đang rất cần một phong cách quản lý hiên đại đạt tiêu chuẩn quốc tế, luận văn tốt nghiệp này lựa chọn đề tài: “Thực trạng triển khai và giải pháp phát triển hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) tại các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam”. Trong quá trình nghiên cứu, người viết đã cố gắng sử dụng các phương pháp phân tích, so sánh, minh hoạ và phương pháp thực chứng kinh tế để có thể đánh giá 8 một cách toàn diện về thực trạng triển khai hệ thống ERP tại các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam từ đó nêu lên một số giải pháp nhằm phát triển hệ thống này trong ngành. Nội dung chính của Luận văn này được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về hệ thống ERP (Enterprise resource planning) - hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng triển khai hệ thống hệ thống ERP (Enterprise resource planning) - hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp tại các doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Chương 3: Một số giải pháp phát triển hệ thống ERP (hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp tại các doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Trong khuôn khổ có hạn của một khoá luận tốt nghiệp, bài viết chắc chắn không tránh khỏi nhiều thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và các độc giả. Luận văn này không thể hoàn thành nếu không có sự giúp đỡ quý báu của cô giáo Nguyễn Lệ Hằng về phương hướng triển khai đề tài cũng như cách tổng hợp tài liệu nghiên cứu. Em cũng xin trân trọng cảm ơn các thầy cô của trường Đại học Ngoại Thương trong suốt bốn năm qua đã tận tình cung cấp cho em những kiến thức quý giá để em có thể hoàn thành luận văn này. 9 CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HỆ THỐNG ERP (ENTERPRISE RESOURCE PLANNING) - HỆ THỐNG QUẢN LÝ NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP. I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỆ THỐNG ERP 1. Khái niệm Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) hoặc hệ thống ERP là một thuật ngữ được dùng liên quan đến một loạt hoạt động của công ty, do phần mềm máy tính hỗ trợ để giúp công ty quản lý các hoạt động chủ yếu của nó, bao gồm: kế toán, phân tích tài chính, quản lý mua hàng, quản lý hàng tồn kho, hoạch định và quản lý sản xuất, quản lý hậu cần, quản lý quan hệ khách hàng, quản lý nhân sự, theo dõi đơn hàng, quản lý bán hàng,v.v…Mục tiêu tổng quát của hệ thống này là đảm bảo các nguồn lực thích hợp của doanh nghiệp như nhân lực, vật tư, máy móc và tiền bạc có sẵn với số lượng đủ khi cần, bằng cách sử dụng các công cụ hoạch định và lên kế hoạch. Một phần mềm ERP là một phần mềm máy tính cho phép công ty cung cấp và tổng hợp số liệu của nhiều hoạt động riêng rẽ khác nhau để đạt được mục tiêu trên [Theo báo cáo “Những vấn đề quan trọng khi đánh giá phần mềm kế toán và ERP tại Việt Nam” của Công ty MeKong Capital, năm 2004]. Rõ ràng ERP là một giải pháp quản trị tổng thể doanh nghiệp. Về hình thức, một giải pháp ERP là một tập hợp các phân hệ quản lý toàn bộ công đoạn trong quy trình sản xuất của doanh nghiệp. Đây là sản phẩm đặc biệt kết hợp công nghệ thông tin với kinh nghiệm quản lý. Thuật ngữ ERP chính là viết tắt của Enterprise Resource Planning. Ta có thể giải thích hai chữ R và P như sau: R (Resource - Tài nguyên): trong kinh tế, resource là nguồn lực (về tài chính, nhân lực, công nghệ). Tuy nhiên trong ERP, resource có nghĩa là tài nguyên. Trong công nghệ thông tin, tài nguyên là bất cứ phần mềm, phần cứng hay dữ liệu thuộc hệ thống mà có thể truy cập và sử dụng được. Việc ứng dụng ERP vào quản trị đòi hỏi doanh nghiệp phải biến nguồn lực của mình thành tài nguyên. Cụ thể là: 10  Làm cho mọi bộ phận của đơn vị đều có khả năng khai thác nguồn lực phục vụ cho doanh nghiệp.  Hoạch định và xây dựng lịch trình khai thác nguồn lực của các bộ phận có sự phối hợp nhịp nhàng.  Thiết lập được các quy trình khai thác đạt hiệu quả cao nhất.  Cập nhật thông tin tình trạng nguồn lực doanh nghiệp một cách chính xác kịp thời. P (Planning - Hoạch định): là khái niệm quen thuộc trong quản trị kinh doanh. Điều cần quan tâm ở đây đó là hệ ERP hỗ trợ doanh nghiệp lên kế hoạch ra sao. Trước hết, ERP tính toán và dự báo các khả năng sẽ phát sinh trong quá trình điều hành sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chẳng hạn, ERP giúp các n