Luận án Hoàn thiện kiểm toán Báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n ‹ NguyÔn thÞ mü Hoµn thiÖn KIÓM to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n viÖt nam Chuyªn ngµnh: kÕ to¸n (kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ ph©n tÝch) M· sè: 62.34.30.01 Hµ néi, n¨m 2012 C«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh t¹i Tr−êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: 1. gs.ts. nguyÔn quang quynh 2. ts. NguyÔn thÞ ph−¬ng hoa Ph¶n biÖn 1: gs.ts. §oµn Xu©n tiªn KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC Ph¶n biÖn 2: ts. nguyÔn h÷u ¸nh ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN Ph¶n biÖn 3: ts. l−u ®øc tuyªn HỌC VIỆN TÀI CHÍNH LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhµ n−íc häp t¹i Tr−êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Hµ Néi Vµo håi ngµy th¸ng n¨m 2012 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i 1. Th− viÖn Quèc gia 2. Th− viÖn Tr−êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của Đề tài Hiện nay, DN có rất nhiều lựa chọn nhằm mở rộng thị trường vốn trong đó thông qua thị trường chứng khoán (TTCK) với sự tham gia của các nhà đầu tư trong và ngoài nước là kênh thu hút vốn tiềm năng, hiệu quả. Trong các loại thông tin được cung cấp trên TTCK, thông tin kế toán được cung cấp dưới dạng các báo cáo tài chính (BCTC) là những thông tin có vai trò quan trọng đặc biệt: Nó có ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ cung – cầu chứng khoán, là động lực cho quyết định mua vào, bán ra của nhà đầu tư trên thị trường sau khi phân tích các BCTC được công bố. Một trong những yếu tố góp phần đảm bảo thông tin công bố của các CTNY được tin cậy là thông qua hoạt động kiểm toán BCTC của các CTNY. Để góp phần đảm bảo tính trung thực, hợp lý và hợp pháp của thông tin được công khai của các tổ chức niêm yết trên TTCK, Nhà nước Việt Nam yêu cầu các CTNY trên TTCK Việt Nam phải bắt buộc kiểm toán BCTC hàng năm do kiểm toán độc lập thực hiện. Hiện nay, TTCK Việt Nam còn non trẻ và có rất nhiều biến động phức tạp: Số lượng các CTNY ngày càng gia tăng, hàng hóa trên TTCK đa dạng, phong phú và phức tạp. Bên cạnh đó, việc thu hút và mở rộng thị trường vốn của các CTNY còn rất nhiều khó khăn do các nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trong tình hình đó và xu hướng hội nhập kinh tế thế giới nói chung và trong lĩnh vực kiểm toán nói riêng càng đòi hỏi việc cụ thể hóa lý luận về kiểm toán BCTC các CTNY và nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán. Nhận thức được tính cấp bách nêu trên, Tác giả mạnh dạn đi vào nghiên cứu Luận án với Đề tài “ Hoàn thiện kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam”. 2. Mục đích nghiên cứu Luận án nghiên cứu cụ thể hóa lý luận chung về TTCK, hoạt động của CTNY trên TTCK, Luận án nghiên cứu phát triển lý luận về kiểm toán BCTC của các CTNY cùng kinh nghiệm của các nước có thể áp dụng vào Việt Nam. Trên cơ sở đó, Luận án phân tích thực trạng kiểm toán BCTC của các CTNY 2 trên TTCK Việt Nam, đánh giá những mặt đã đạt được, những tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế trong kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Việt Nam. Từ nghiên cứu lý luận và thực tế đó, Tác giả nêu ra các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Việt Nam hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Về đối tượng nghiên cứu, Đề tài tập trung nghiên cứu lý luận kiểm toán BCTC của các DN từ đó đi sâu vào kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Việt Nam. Về phạm vi nghiên cứu, Đề tài tập trung vào kiểm toán BCTC của các CTNY (công ty cổ phần) trên TTCK do các công ty kiểm toán (CTKT) độc lập thực hiện. 4. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, Đề tài vận dụng các phương pháp chung như thu nhận thông tin, tổng hợp, phân tích, thống kê từ đó đưa ra luận cứ cơ bản về kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK. Cụ thể, trên cơ sở những kiến thức đã tích lũy kết hợp với việc tham khảo các tài liệu trong và ngoài nước về lĩnh vực này, Tác giả phân tích và tổng hợp để hoàn thành lý luận chung về kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK. Trong nghiên cứu thực tiễn, Đề tài vận dụng các phương pháp cụ thể như điều tra, tổng hợp, phân tích thực trạng kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Việt Nam. 5. Kết cấu của Luận án Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, Luận án gồm 3 chương sau: Chương I: Lý luận chung về kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán; Chương II: Thực trạng kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay; Chương III: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. 3 CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 1.1 Thị trường chứng khoán và công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán với quản lý 1.1.1 Tổng quan về thị trường chứng khoán TTCK là một bộ phận quan trọng của thị trường vốn nhằm huy động những nguồn vốn tiết kiệm trong xã hội tập trung thành nguồn vốn lớn tài trợ dài hạn cho các DN, các dự án đầu tư, các tổ chức kinh tế và nhà nước để phát triển sản xuất, tăng cường kinh tế.TTCK là nơi các chứng khoán được phát hành và trao đổi. 1.1.2 Công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán CTNY là một tổ chức phát hành chứng khoán trên TTCK tập trung. Như vậy, đặc điểm của CTNY ảnh hưởng tới kiểm toán được xem xét trên một số khía cạnh chủ yếu: Thứ nhất, CTNY là loại công ty cổ phần. Thứ hai, CTNY được quyền phát hành chứng khoán dưới hai dạng là cổ phiếu và trái phiếu ra công chúng; Số lượng cổ đông của CTNY khá phức tạp về số lượng và thay đổi theo từng thời điểm nên rất khó kiểm soát; Thứ ba, việc huy động vốn của CTNY có thể được tiến hành theo nhiều hình thức đa dạng và mang lại hiệu quả cao: thông qua vay vốn ngân hàng và TTCK; Thứ tư, việc công khai hóa thông tin nói chung và thông tin tài chính nói riêng của CTNY phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về chế độ tài chính kế toán và quy định của TTCK; Thứ năm, khi niêm yết chứng khoán trên TTCK, số lượng và trình độ người quan tâm đến thông tin tài chính của CTNY rất lớn và phức tạp; Thứ sáu, hoạt động của CTNY sẽ được quản lý chặt chẽ từ nhiều hệ thống pháp luật trong và ngoài công ty; 4 Thứ bảy, Đặc điểm hoạt động kinh doanh của các CTNY rất phức tạp và phong phú. Các CTNY có thể tham gia vào nhiều loại hoạt động kinh doanh (mô hình tập đoàn, tổng công ty) dẫn đến rủi ro trong kinh doanh và quản lý rất cao. 1.2 Lý luận chung về kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán 1.2.1 Đặc điểm chung kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán 1.2.1.1 Khái quát chung về kiểm toán báo cáo tài chính: “Kiểm toán BCTC là xác minh và bày tỏ ý kiến về BCTC của các đơn vị do các KTV có đủ năng lực và trình độ chuyên môn tương xứng thực hiện theo hệ thống pháp lý có hiệu lực”. 1.2.1.2 Đối tượng kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán BCTC của các CTNY vẫn phải đáp ứng nhưng yêu cầu cơ bản của BCTC DN thông thường về nguyên tắc tuân thủ, về cách lập, về cơ sở lập, về mẫu biểu, về loại báo cáo, về thời gian nộp báo cáo Bên cạnh đó, những đặc điểm hoạt động của CTNY dẫn tới những đặc điểm riêng BCTC của các CTNY: Một là, số lượng và trình độ của những người quan tâm đến thông tin trên BCTC của các CTNY rất đa dạng và phức tạp ; Hai là, Sự phức tạp trong lập và trình bày BCTC của các CTNY với nhiều ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh; Ba là, do số lượng cổ đông của CTNY rất lớn đồng thời biến động liên tục. Vì vậy, việc theo dõi và phản ánh các nghiệp vụ chi tiết về VCSH theo đối tượng cụ thể trên sổ sách kế toán rất khó khăn; Bốn là, một số chỉ tiêu tài chính chỉ xuất hiện trên sổ sách kế toán và BCTC các công ty cổ phần nói chung và CTNY nói riêng; 5 Năm là, các CTNY có rất nhiều cổ đông và thay đổi liên tục nên sẽ ảnh hưởng tới việc điều hành công ty (ví dụ khi có thay đổi cổ đông chiến lược hoặc cổ đông lớn), đồng thời việc phân phối lợi nhuận vì vậy cũng phức tạp theo.; Sáu là, các CTNY luôn tồn tại nhiều mối quan hệ tài chính phức tạp nên việc theo dõi và xác định các bên liên quan hoặc khi hợp nhất BCTC rất khó khăn; Bảy là, số lượng và trình độ người quan tâm đến thông tin trên BCTC của các CTNY Những đặc điểm của BCTC của các CTNY trên TTCK nêu trên ảnh hưởng rất lớn đến kiểm toán BCTC của các CTNY. Cụ thể: Một là, ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch kiểm toán; Hai là, ảnh hưởng đến thực hiện kiểm toán; Ba là, ảnh hưởng đến việc tổng hợp và lập báo cáo kiểm toán (BCKT); Bốn là, ảnh hưởng đến trách nhiệm KTV; Năm là, các KTV phải tiến hành soát xét BCTC bán niên hoặc quý của các CTNY trên TTCK. 1.2.1.3 Phương pháp tiếp cận kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Phương pháp tiếp cận kiểm toán khi kiểm toán BCTC của các CTNY là phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro (rủi ro kinh doanh của CTNY) và phương pháp tiếp cận dựa trên hệ thống (HTKSNB của CTNY). 1.2.1.4 Mục tiêu kiểm toán báo cáo tài chính các công ty niêm yết Mục tiêu tổng quát của kiểm toán BCTC của các CTNY là đưa ra ý kiến xác nhận việc lập và trình bày BCTC của các CTNY trên cơ sở chuẩn mực, chế độ kế toán hiện hành hoặc được chấp nhận, các quy định của UBCK và mức tuân thủ pháp luật liên quan cùng mức trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu của việc phản ánh thông tin trên BCTC. 1.2.2 Qui trình kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Bước 1: Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán 6 Thứ nhất, chuẩn bị lập kế hoạch kiểm toán Thứ hai: Thu thập thông tin cơ sở Thứ ba: Thu thập thông tin có nghĩa vụ pháp lý Thứ tư: Thực hiện thủ tục phân tích Thứ năm: Đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán Thứ sáu:Tìm hiểu và đánh giá HTKSNB Bước 2: Giai đoạn thực hiện kiểm toán Thứ nhất: thực hiện các thử nghiệm kiểm soát Thứ hai: Thực hiện thủ tục phân tích Thứ ba: Kiểm tra chi tiết số dư và số phát sinh các khoản mục Bước 3: Giai đoạn kết thúc kiểm toán 1.2.3 Kiểm toán một số phần hành đặc trưng trong kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết Một là, kiểm toán vốn chủ sở hữu và các quỹ Hai là, kiểm toán lợi nhuận phân chia Ba là, kiểm toán BCTC hợp nhất Việc lựa chọn các phần hành kiểm toán trên xuất phát từ tính phức tạp, mức độ rủi ro và nhu cầu về thông tin của những người quan tâm đối với các nội dung trên trong BCTC của các CTNY. 1.3 Kinh nghiệm quốc tế về kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Về quy định đối với CTNY trên TTCK Về yêu cầu đối với BCTC của các CTNY trên TTCK Về phương pháp tiếp cận kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Về quy trình kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK 7 Sơ đồ 1.3: Quy trình kiểm toán BCTC – kinh nghiệm thế giới [50,tr.62] 1. Đánh giá các rủi ro và đánh giá các khách hàng tiềm năng Chấp nhận khách hàng Kết thúc việc tìm kiếm và cam kết kiểm toán 2. Thực hiện phân tích tổng thể về công ty, chiến lược, môi trường 3. Đánh giá các rủi ro của công ty khách hàng 4. Đánh giá hệ thống kiểm soát và các quá trình liên quan nhằm xác định các rủi ro 9. Hình thành ý kiến, đánh giá chất lượng công việc và công bố ý kiến cho khách hàng và những người sử dụng 8. Thiết kế các trắc nghiệm trực tiếp số dư để giảm rủi ro bỏ qua thông tin ảnh hưởng trọng yếu 7. Đánh giá rủi ro về sự tồn tại khả năng bỏ qua thông tin trọng yếu 6. Kiểm tra hoạt động của hệ thống kiểm soát tại những nơi hệ thống kiểm soát làm giảm khả năng bỏ qua thông tin trọng yếu 5. Thực hiện thủ tục phân tích để xác định khả năng các số dư tài khoản nằm trong giới hạn đã xác định Số dư các tài khoản nhỏ hoặc không có rủi ro về khả năng bỏ qua thông tin trọng yếu Số dư các tài khoản có mức rủi ro về khả năng bỏ qua thông tin ảnh hưởng trọng yếu 8 Về việc lựa chọn CTKT đối với kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Bài học kinh nghiệm cho công tác kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK Việt Nam Thứ nhất, thành lập Uỷ ban Giám sát Chất lượng kiểm toán đối với các CTKT cho những CTNY. Thứ hai, xây dựng cơ chế kiểm tra chéo giữa các CTKT khi kiểm toán các CTNY. Với cơ chế kiểm soát chất lượng kết hợp từ trong CTKT (tự kiểm tra, kiểm soát) và bên ngoài CTKT (Ủy ban giám sát, hiệp hội nghề nghiệp và CTKT khác); Thứ ba, hoàn thiện cơ sở pháp lý đối với kiểm toán BCTC của các CTNY Thứ tư, áp dụng triệt để phương pháp tiếp cận kiểm toán BCTC của các CTNY theo hướng rủi ro. Thứ năm, hoàn thiện BCTC của các CTNY. 9 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM 2.1 Đặc điểm thị trường chứng khoán Việt Nam và công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam với kiểm toán báo cáo tài chính 2.1.1 Tổng quan về thị trường chứng khoán Việt Nam 2.1.2 Công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam Sự ra đời, phát triển và những yêu cầu đặc thù của TTCK và CTNY trên TTCK đã hình thành những đặc trưng khi kiểm toán BCTC của các CTNY trên TTCK. Sự phức tạp của các mối quan hệ trong hoạt động của các CTNY, tính chất nhạy cảm trong việc huy động vốn của các CTNY và đặc biệt là tinh minh bạch thông tin của các CTNY là yêu cầu cấp thiết cho các nhà đầu tư và nhừng người quan tâm khác. Tại TTCK Việt Nam, điều kiện để tiến hành niêm yết cổ phiếu trên sở giao dịch, trung tâm giao dịch chứng khoán được quy định chi tiết tại Luật Chứng khoán năm 2006 và Nghị định Số 14/2007/NĐ-CP do Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 19/1/2007 Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán. 2.2 Tình hình kiểm toán báo cáo tài chính các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam 2.2.1 Đặc điểm chung về kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam 2.2.1.1 Khái quát tình hình tổ chức kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Nam hiện nay Kiểm toán BCTC là lĩnh vực đặc trưng của kiểm toán độc lập. Kiểm toán độc lập là tổ chức kiểm toán ra đời sớm nhất ở Việt Nam. Sự phát triển của kiểm toán độc lập được thể hiện ở Bảng 2.3 2.2.1.2 Đặc điểm báo cáo tài chính của các công ty niêm yết với kiểm toán báo cáo tài chính các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam Về đặc điểm BCTC các CTNY 10 BCTC các CTNY trên TTCK Việt Nam vẫn có những đặc điểm tương tự như đối với BCTC các CTNY trên thế giới. Tuy nhiên, xuất phát từ thực tế hoạt động của CTNY trên TTCK Việt Nam, BCTC các CTNY có những đặc điểm sau: Một là, Về bộ phận BCTC: Bao gồm 4 bộ phận là bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính (báo cáo tăng giảm VCSH chỉ là một phần trong thuyết minh BCTC chứ không tách ra là một bộ phận báo cáo độc lập trong BCTC); Hai là, Nội dung lập và trình bày BCTC theo quy định của Nhà nước Việt Nam (Luật Kế toán, Chuẩn mực Kế toán và các văn bản pháp quy khác của Việt Nam); Ba là, BCTC của các CTNY tại Việt Nam phải đáp ứng nhưng yêu cầu, quy định cụ thể của UBCK Nhà nước Việt Nam. 2.2.1.3 Cơ sở pháp lý đối với kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam Sơ đồ 2.1: Tóm tắt cơ sở pháp lý trực tiếp cho hoạt động kiểm toán BCTC các CTNY tại Việt Nam Cơ sở pháp lý đối với đối tượng kiểm toán Cơ sở pháp lý đối với khách thể kiểm toán Cơ sở pháp lý đối với chủ thể kiểm toán Hiến pháp năm 1992 Hiến pháp năm 1992 Hiến pháp năm 1992 Luật Kế toán 2003 - Luật Doanh nghiệp 2005 - Luật Chứng khoán 2005 Luật Kiểm toán Độc lập 2011 - Chuẩn mực Lập BCTC (IFRS) - Chuẩn mực Kế toán Việt Nam - Chế độ Kế toán Việt Nam - Các nghị định và thông tư hướng dẫn chế độ kế toán - Nghị định số 14/2007/ND-CP quy định một số điều trong Luật Chứng khoán - Thông tư 09/2010/TT-BTC hướng dẫn công bố thông tin trên TTCK - Chuẩn mực Kiểm toán quốc tế (ISA) - Hệ thống chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam - Quyết định 89/2007/QD-BTC 11 Để có các dữ liệu đáng tin cậy cho việc mô tả cụ thể về thực trạng kiểm toán BCTC các CTNY trên TTCK Việt Nam và từ đó đưa ra đánh giá về kiểm toán BCTC các CTNY, Tác giả tiến hành xem xét hồ sơ kiểm toán và tham gia các cuộc kiểm toán BCTC các CTNY tại một số CTKT như CTKT AASC, CTKT A&C – chi nhánh Hà Nội, CTKT Deloitte Việt Nam, CTKT AASCN – chi nhánh Hà Nội; Đặc biệt, trên cơ sở nghiên cứu, phân loại theo nhiều tiêu thức thích hợp, tác giả tiến hành gửi phiếu điều tra tới các chủ thể kiểm toán và khách thể kiểm toán (CTKT và CTNY). Đối với phiếu điều tra tới CTKT, tác giả gửi tới ban GĐ, các trưởng phòng và thành viên trực tiếp thực hiện kiểm toán BCTC của các CTNY . Đối với phiếu điều tra tới CTNY, Tác giả gửi tới kế toán trưởng (hoặc GĐ tài chính) hoặc ban kiểm soát hoặc Ban GĐ CTNY. Cùng với việc phỏng vấn trực tiếp, tác giả gửi phiếu điều tra tới 75 đối tượng trong CTKT và 60 CTNY. Kết quả nhận được thể hiện trên Bảng 2.4: Bảng 2.4 : Kết quả gửi phiếu điều tra STT Đối tượng điều tra Tổng số phiếu đã gửi và phỏng vấn Số phiếu điều tra thu về % I Nhóm CTKT 75 68 90.7% 1 CTKT các CTNY 60 53 88.3% a Cấp trưởng phòng trở lên 20 18 90.0% b Thành viên đoàn kiểm toán 40 36 90.0% 2 CTKT khác 15 14 93.3% a Cấp trưởng phòng trở lên 10 9 90.0% b Thành viên đoàn kiểm toán 5 5 100.0% II CTNY 60 35 59% Kết quả cụ thể mời xem trong Phụ lục 03,04,05 2.2.2 Tình hình thực hiện quy trình kiểm toán báo cáo tài chính trong các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam Qui trình kiểm toán BCTC các CTNY trên TTCK Việt Nam vẫn thực hiện theo qui trình chung gồm 03 giai đoạn: (nguồn từ VACPA) 12 (1) Lập kế hoạch kiểm toán (2) Thực hiện kiểm toán; (3) Tổng hợp, kết luận và lập báo cáo Tuy nhiên trong quá trình áp dụng, tùy thuộc từng công ty khác nhau, việc tiến hành nội dung cụ thể sẽ khác nhau. Trong phạm vi Luận án, Tác giả chia thành hai nhóm CTKT để phân tích về tình hình thực hiện qui trình kiểm toán BCTC các CTNY trên TTCK Việt Nam. Nhóm 1: Nhóm CTKT là thành viên BIG FOUR Nhóm 2: Nhóm CTKT không thuộc thành viên BIG FOUR Sau đây là quy trình kiểm toán và giấy tờ làm việc tại các công ty kiểm toán Việt Nam Nhóm 1: Nhóm CTKT là thành viên BIG FOUR Đối với các CTKT thuộc nhóm BIG FOUR, phương pháp tiếp cận kiểm toán BCTC của các CTNY theo hướng xác định, đánh giá và quản lý rủi ro nên quy trình kiểm toán BCTC của các CTNY do các CTKT thuộc nhóm BIG FOUR thực hiện theo Bảng 2.5 13 Bảng 2.5: Quy trình kiểm toán BCTC của các CTNY tại BIG FOUR Những công việc trước khi thực hiện hợp đồng kiểm toán Đánh giá rủi ro chấp nhận hợp đồng kiểm toán Thiết lập nhóm kiểm toán Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát và xác định rủi ro Lập kế hoạch kiểm toán chiến lược Tìm hiểu khách hàng và môi trường hoạt động kinh doanh Tìm hiểu về HTKSNB Tìm hiểu về chu trình kế toán Thực hiện những thủ tục phân tích sơ bộ Xác lập mức trọng yếu và rủi ro Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết và đánh giá rủi ro Tổng hợp đánh giá rủi ro và kế hoạch kiểm toán Lập kế hoạch các thủ tục kiểm tra hiệu quả hoạt động của HTKSNB Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết Tổng hợp và thảo luận về kế hoạch kiểm toán Thực hiện kế hoạch kiểm toán Thực hiện các thủ tục kiểm tra hiệu quả hoạt động của HTKSNB Thực hiện thử nghiệm cơ bản và đánh giá kết quả đạt được Đánh giá khái quát các sai phạm và phạm vi kiểm toán Thực hiện xem xét lại BCTC Kết thúc công việc kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán Xem xét lại những sự kiện diễn ra sau ngày kết thúc niên độ kế toán Thu thập thư giải trình của BGĐ Tổng hợp các ghi