Luận án Hoàn thiện quản lý nhà nước nhằm nâng cao thị phần vận tải của đội tàu biển Việt Nam
Hiện nay phần lớn lượng hàng hoá xuất- nhập khẩu của các quốc gia trên toàn thế giới ñược vận chuyển bằng ñường biển.Vận tải biển có những ưu thế và ñã trở thành phương thức vận tải quan trọng trong hệ thống lưu thông hàng hoá, góp phần rất lớn vào sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Thị phần vận tải của ñội tàu biển quốc gia phản ánhvị thế của ngành hàng hải và có vai trò quyết ñịnh ñối với sự tồn tại và pháttriển của các doanh nghiệp vận tải biển. Trong những năm gần ñây, các hãng tàu biển nước ngoài liên tục ñổi mới và phát triển mạnh cả về số lượng, chất lượng và ñặc biệt ñối với những nước có truyền thống lâu ñời về quản lý, khai thác kinh doanh vận tải biển. Các hãng luôn tìm kiếm, xâm nhập vào những khu vực mà năng lực của ñội tàu còn “non trẻ”, chậm phát triển ñể giành thị phần vận tải nhiều hơn, trong khi ñó các doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam với cơ cấu ñội tàu chưa hợp lý, tuổi bình quân cao, thiếu tàu chuyên dụng, hệ thống cảng biển Việt Nam còn nhiều hạn chế về qui mô và trang thiết bị hiện ñại, nhu cầu về cảng nước sâu chưa ñược ñáp ứng ; hoạt ñộng của các doanh nghiệp dịch vụ hàng hải còn nhiều tồn tại nên chất lượng cung cấp dịch vụ chưa cao; trong hoạt ñộng xuất nhập khẩu các chủ hàng nước ngoài ñã thực hiệnñược “mua tận gốc” “bán tận ngọn”- họ có quyền chỉ ñịnh tàu ñể chuyên chở; ñầu tư phát triển vận tải biển mang nặng tính dàn trải; hệ thống cơ chế chính sách và pháp luật chuyên ngành còn nhiều bất cập, hạn chế, chưa thực sự thích ứng, ñặc biệt khi Việt Nam ñã trở thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới. ðó là những nguyên nhân cơ bản dẫn ñến thị phần vận tải của ñội tàu biển Việt Nam trong những năm gần ñây tuy ñã ñược cải thiện nhưng vẫn còn thấp, ñến 2 năm 2006 mới chỉ ñạt 18,5% khối lượng hành hoá xuấtnhập khẩu trong khi ñó theo quyết ñịnh số 1195/Qð-TTg ngày 01/11/2003 của Thủ tướng chính phủ thì mục tiêu này sẽ là 25% vào năm 2010 và lên tới 35% vào năm 2020. Sự cạnh tranh giữa các chủ thể kinh tế nhằm giành cho mình thị phần lớn hơn luôn tồn tại như một ñặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường, ñây chính là cơ hội và thách thức ñối với hoạt ñộng vận tải biểnViệt Nam trong cuộc chạy ñua cạnh tranh ñể giành thị phần vận tải lớn hơn, ñặc biệt trong bối cảnh hội nhập của nền kinh tế ñất nước. Nâng cao thị phần vận tải của ñội tàu biển Việt Namñảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp vận tải biển, chủ ñộng ñáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hoá xuất nhập khẩu ngày một tăng, phản ánh sự cân ñối, ñồng bộ trong phát triển vận tải biển, xác ñịnh vị thế và khả năng cạnh tranh của ñội tàu biển Việt Nam, tham gia quá trình hội nhập vận tải biển với các nước trong khu vực và trên thế giới. ðặc trưng cơ bản hoạt ñộng vận tải biển (hoạt ñộng ñội tàu, cảng biển và hệ thống dịch vụ hàng hải) của bất kỳ quốc gia nào chính là quá trình tham gia tất yếu vào mạng lưới hoạt ñộng vận tải biển quốc tế. ðiều này ñã lý giải tại sao cơ sở pháp lý, chính sách cho hoạt ñộng vận tải biển của một quốc gia phải ñược xây dựng trên nền tảng của các Công ước và Pháp luật quốc tế về vận tải biển. Nhà nước với vai trò thiết lập khuôn khổ pháp luật về kinh tế, tạo môi trường kinhdoanh thuận lợi thông qua các chính sách và hệ thống pháp luật chuẩn mực,phù hợp sẽ có tác ñộng quyết ñịnh ñến sự phát triển của hoạt ñộng vận tải biển. Hoàn thiện quản lý nhà nước là một yêu cầu cấp bách tạo nền móng vững chắc giải quyết vấn ñề bức xúc hiện nay ñể nâng cao thị phần vận tải của ñội tàu biển Việt Nam. Do vậy, nghiên cứu sinh ñã chọn ñề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện quản lý nhà nước nhằm nâng cao thị phần vận tải của ñội tàu biển Việt Nam”.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Hoàn thiện quản lý nhà nước nhằm nâng cao thị phần vận tải của đội tàu biển Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t
qu nêu trong lu n án là trung th c. Các tài li u tham kh o có ngu n trích d n
rõ ràng. Lu n án chưa t ng ñư c ai công b trong b t kỳ công trình nghiên
c u khoa h c nào.
Nghiên c u sinh
Vũ Th Minh Loan
ii
M C L C
Trang
Trang bìa
L i cam ñoan i
M c l c ii
Danh m c các ch vi t t t v
Danh m c các b ng trong lu n án vi
Danh m c các hình, sơ ñ trong lu n án vii
PH N M ð U 1
Ch ng 1 8
CƠ S LÝ LU N V QU N LÝ NHÀ NƯ C TRONG VI C
NÂNG CAO TH PH N V N T I C A ð I TÀU BI N QU C GIA
1.1 Khái quát v ñ i tàu bi n qu c gia và th ph n v n t i c a ñ i tàu 8
bi n qu c gia
1.1.1 Khái ni m v ñ i tàu bi n qu c gia 8
1.1.2 Th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia 10
1.1.3 S c n thi t nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia 12
1.1.4 Các nhân t cơ b n nh hư ng ñ n th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n 16
qu c gia
1.2 Vai trò qu n lý nhà nư c trong vi c nâng cao th ph n v n t i c a 20
ñ i tàu bi n qu c gia
1.2.1 Sơ lư c v qu n lý nhà nư c ñ i v i ngành hàng h i 20
1.2.2 Vai trò qu n lý nhà nư c trong vi c nâng cao th ph n v n t i c a 23
ñ i tàu bi n qu c gia
1.3 Phương th c tác ñ ng c a nhà nư c ñ nâng cao th ph n v n t i 37
c a ñ i tàu bi n qu c gia
1.3.1 Các công c ñư c s d ng trong qu n lý ñ nâng cao th ph n v n 37
t i c a ñ i tàu bi n qu c gia
1.3.2 L a ch n công c qu n lý h u hi u tác ñ ng ñ nâng cao th ph n 39
v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia
iii
1.3.3 Xác ñ nh phương th c tác ñ ng c a nhà nư c ñ nâng cao th ph n 40
v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia
1.4 Phương pháp mô hình ñ xác ñ nh các nhân t cơ b n nh hư ng 41
ñ n th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia
1.4.1 Khái quát chung v phương pháp mô hình 41
1.4.2 N i dung c a phương pháp mô hình trong nghiên c u và phân tích kinh t 42
1.5 Kinh nghi m qu n lý và xu hư ng phát tri n v n t i bi n c a m t 45
s nư c trong khu v c và trên th gi i
1.5.1 Chính sách phát tri n ñ i tàu bi n c a m t s nư c 45
1.5.2 Chính sách phát tri n c ng bi n c a m t s nư c 55
1.5.3 Chính sách phát tri n d ch v hàng h i c a m t s nư c 59
1.5.4 Xu hư ng phát tri n v n t i bi n trên th gi i giai ño n ñ u th k 21 60
Ch ng 2 63
TH C TR NG QU N LÝ NHÀ NƯ C TRONG VI C NÂNG CAO
TH PH N V N T I C A ð I TÀU BI N VI T NAM
2.1 Th c tr ng th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam giai ño n 63
1996 2006
2.1.1 Th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam giai ño n 1996 2006 63
2.1.2 Nguyên nhân cơ b n h n ch s gia tăng c a th ph n v n t i 66
2.2 ðánh giá th c tr ng v ñ i tàu, c ng bi n và h th ng d ch v 70
hàng h i Vi t Nam
2.2.1 Th c tr ng ñ i tàu bi n Vi t Nam 70
2.2.2 Th c tr ng h th ng c ng bi n Vi t Nam 84
2.2.3 Th c tr ng h th ng d ch v hàng h i Vi t Nam 92
2. 3 ðánh giá ho t ñ ng v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam 98
2.3.1 V n t i bi n n i ñ a 98
2.3.2 V n t i bi n nư c ngoài 101
2.4 Th c tr ng v h th ng chính sách qu n lý ho t ñ ng và phát 103
tri n v n t i bi n trong vi c nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu
bi n Vi t Nam
iv
2.4.1 Chính sách qu n lý ho t ñ ng và phát tri n ñ i tàu bi n 104
2.4.2 Chính sách qu n lý ho t ñ ng và phát tri n c ng bi n 110
2.4.3 Chính sách qu n lý ho t ñ ng và phát tri n d ch v hàng h i 118
Ch ng 3 123
ð XU T GI I PHÁP CHÍNH SÁCH CƠ B N TRONG VI C NÂNG CAO
TH PH N V N T I C A ð I TÀU BI N VI T NAM
3.1 ð nh hư ng phát tri n v n t i bi n Vi t Nam ñ n năm 2020 123
3.1.1 ð nh hư ng phát tri n h th ng c ng bi n 123
3.1.2 ð nh hư ng phát tri n ñ i tàu v n t i bi n và d ch v hàng h i 124
3.1.3 Các cam k t h i nh p WTO v v n t i bi n 125
3.1.4 ð nh hư ng hoàn thi n chính sách qu n lý nhà nư c nh m nâng cao 126
th ph n v n t i
3.2 ng d ng phương pháp mô hình ñ xác ñ nh các nhân t cơ b n 127
nh hư ng ñ n th ph n v n t i
3.2.1 Xây d ng mô hình xác ñ nh các nhân t cơ b n nh hư ng ñ n th 127
ph n v n t i
3.2.2 ng d ng mô hình xác ñ nh các nhân t cơ b n nh hư ng ñ n th 137
ph n v n t i
3.3 ð xu t gi i pháp chính sách cơ b n nh m nâng cao th ph n v n 153
t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam
3.3.1 Nhóm gi i pháp chính sách cơ b n v phát tri n c ng bi n 154
3.3.2 Nhóm gi i pháp chính sách cơ b n v phát tri n ñ i tàu 167
3.3.3 Nhóm gi i pháp chính sách cơ b n v phát tri n d ch v hàng h i 182
PH N K T LU N 185
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B C A TÁC GI 188
TÀI LI U THAM KH O 189
PH L C 196
v
DANH M C CH VI T T T TRONG LU N ÁN
ASEAN: Hi p h i các Qu c gia ðông Nam Á
TPVT: Th ph n v n t i
Vosco: Công ty V n t i bi n Vi t Nam
Vinaship: Công ty C ph n v n t i bi n Vinaship
Vinalines: Công ty V n t i bi n Vinalines
Vipco: Công ty C ph n v n t i xăng d u Vipco
Vitaco: Công ty C ph n v n t i xăng d u Vitaco
VAT: Thu giá tr gia tăng
XNK: Xu t nh p kh u
WTO: T ch c Thương m i Th gi i
vi
DANH M C CÁC B NG TRONG LU N ÁN
STT Tên b ng Trang
B ng 1.1 ð i tàu c a m t s nư c có ngành hàng h i phát tri n m nh 10
(tính ñ n 1/1/2006)
B ng 1.2 D báo lu ng hàng xu t nh p kh u v n chuy n b ng ñư ng 12
bi n c a Vi t Nam năm 2010, 2020
B ng 1.3 Tình hình ñăng ký tàu c a m t s nư c (tính ñ n 1/1/2006) 46
B ng 1.4 ð i tàu c a m t s nư c trong khu v c châu Á qua m t s năm 54
B ng 2.1 Th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam giai ño n 64
1996 2006
B ng 2.2 Cơ c u ñ i tàu bi n Vi t Nam theo s lư ng 71
B ng 2.3 Cơ c u ñ i tàu bi n Vi t Nam theo tr ng t i 72
B ng 2.4 Tu i bình quân c a ñ i tàu bi n Vi t Nam 72
B ng 2.5 Cơ c u ñ i tàu bi n th gi i theo tr ng t i 75
B ng 2.6 Tình hình container hoá trong v n t i bi n Vi t Nam 76
B ng 2.7 Năng su t ñ i tàu bi n Vi t Nam giai ño n 2001 2006 79
B ng 2.8 Tr ng t i bình quân c a ñ i tàu bi n Vi t Nam 81
B ng 2.9 H th ng c ng bi n Vi t Nam 86
B ng 2.10 Kh năng ti p nh n tàu c a các c u c ng nư c ta 87
B ng 2.11 Trang thi t b x p d hàng hoá chính 88
B ng 2.12 T ng h p các doanh nghi p kinh doanh d ch v hàng h i 96
B ng 2.13 S n lư ng v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam qua m t s năm 100
B ng 3.1 K t qu kh o sát t tr ng thành ph n th i gian chuy n ñi c a tàu 142
B ng 3.2 H s t i tr ng c a các nhân t thành ph n th i gian chuy n ñi 144
c a tàu
B ng 3.3 H s t i tr ng c a các nhân t cơ b n nh hư ng ñ n TPVT 147
B ng 3.4 M c ñ c n tác ñ ng t i các nhân t cơ b n 153
vii
DANH M C CÁC HÌNH, SƠ ð TRONG LU N ÁN
STT Tên hình, sơ ñ Trang
Hình 2.1 Th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam giai ño n 65
1996 2006
Hình 2.2 Cơ c u ñ i tàu bi n Vi t Nam theo s lư ng 73
Hình 2.3 Cơ c u ñ i tàu bi n Vi t Nam theo tr ng t i 73
Hình 2.4 Cơ c u ñ i tàu bi n Vi t Nam theo s lư ng ( 31/12/2006) 74
Hình 2.5 Cơ c u ñ i tàu bi n Vi t Nam theo tr ng t i ( 31/12/2006) 74
Hình 2.6 M c ñ container hoá trong v n t i bi nVi t Nam 77
Hình 2.7 S n lư ng v n t i bi n trên tuy n n i ñ a th i kỳ 2001 2006 101
Hình 2.8 S n lư ng v n t i bi n trên tuy n nư c ngoài th i kỳ 102
2001 2006
Sơ ñ 1.1 Mô hình môi trư ng kinh doanh c a doanh nghi p v n t i bi n 16
Sơ ñ 1.2 Mô hình t ch c b máy qu n lý nhà nư c c a ngành hàng h i 21
Sơ ñ 3.1 Các bư c gi i mô hình theo phương pháp chuyên gia 135
1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài lu n án
Hi n nay ph n l n lư ng hàng hoá xu t nh p kh u c a các qu c gia
trên toàn th gi i ñư c v n chuy n b ng ñư ng bi n. V n t i bi n có nh ng
ưu th và ñã tr thành phương th c v n t i quan tr ng trong h th ng lưu
thông hàng hoá, góp ph n r t l n vào s phát tri n kinh t c a m i qu c gia.
Th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia ph n ánh v th c a ngành hàng h i
và có vai trò quy t ñ nh ñ i v i s t n t i và phát tri n c a các doanh nghi p
v n t i bi n.
Trong nh ng năm g n ñây, các hãng tàu bi n nư c ngoài liên t c ñ i
m i và phát tri n m nh c v s lư ng, ch t lư ng và ñ c bi t ñ i v i nh ng
nư c có truy n th ng lâu ñ i v qu n lý, khai thác kinh doanh v n t i bi n.
Các hãng luôn tìm ki m, xâm nh p vào nh ng khu v c mà năng l c c a ñ i
tàu còn “non tr ”, ch m phát tri n ñ giành th ph n v n t i nhi u hơn, trong
khi ñó các doanh nghi p v n t i bi n Vi t Nam v i cơ c u ñ i tàu chưa h p
lý, tu i bình quân cao, thi u tàu chuyên d ng, h th ng c ng bi n Vi t Nam
còn nhi u h n ch v qui mô và trang thi t b hi n ñ i, nhu c u v c ng nư c
sâu chưa ñư c ñáp ng…; ho t ñ ng c a các doanh nghi p d ch v hàng h i
còn nhi u t n t i nên ch t lư ng cung c p d ch v chưa cao; trong ho t ñ ng
xu t nh p kh u các ch hàng nư c ngoài ñã th c hi n ñư c “mua t n g c”
“bán t n ng n” h có quy n ch ñ nh tàu ñ chuyên ch ; ñ u tư phát tri n v n
t i bi n mang n ng tính dàn tr i; h th ng cơ ch chính sách và pháp lu t
chuyên ngành còn nhi u b t c p, h n ch , chưa th c s thích ng, ñ c bi t khi
Vi t Nam ñã tr thành thành viên c a T ch c thương m i th gi i. ðó là
nh ng nguyên nhân cơ b n d n ñ n th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t
Nam trong nh ng năm g n ñây tuy ñã ñư c c i thi n nhưng v n còn th p, ñ n
2
năm 2006 m i ch ñ t 18,5% kh i lư ng hành hoá xu t nh p kh u trong khi
ñó theo quy t ñ nh s 1195/Qð TTg ngày 01/11/2003 c a Th tư ng chính
ph thì m c tiêu này s là 25% vào năm 2010 và lên t i 35% vào năm 2020.
S c nh tranh gi a các ch th kinh t nh m giành cho mình th ph n l n hơn
luôn t n t i như m t ñ c trưng cơ b n c a n n kinh t th trư ng, ñây chính là
cơ h i và thách th c ñ i v i ho t ñ ng v n t i bi n Vi t Nam trong cu c ch y
ñua c nh tranh ñ giành th ph n v n t i l n hơn, ñ c bi t trong b i c nh h i
nh p c a n n kinh t ñ t nư c.
Nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam ñ m b o cho s
t n t i và phát tri n c a doanh nghi p v n t i bi n, ch ñ ng ñáp ng nhu c u
v n chuy n hàng hoá xu t nh p kh u ngày m t tăng, ph n ánh s cân ñ i,
ñ ng b trong phát tri n v n t i bi n, xác ñ nh v th và kh năng c nh tranh
c a ñ i tàu bi n Vi t Nam, tham gia quá trình h i nh p v n t i bi n v i các
nư c trong khu v c và trên th gi i. ð c trưng cơ b n ho t ñ ng v n t i bi n
(ho t ñ ng ñ i tàu, c ng bi n và h th ng d ch v hàng h i) c a b t kỳ qu c
gia nào chính là quá trình tham gia t t y u vào m ng lư i ho t ñ ng v n t i
bi n qu c t . ði u này ñã lý gi i t i sao cơ s pháp lý, chính sách cho ho t
ñ ng v n t i bi n c a m t qu c gia ph i ñư c xây d ng trên n n t ng c a các
Công ư c và Pháp lu t qu c t v v n t i bi n. Nhà nư c v i vai trò thi t l p
khuôn kh pháp lu t v kinh t , t o môi trư ng kinh doanh thu n l i thông
qua các chính sách và h th ng pháp lu t chu n m c, phù h p s có tác ñ ng
quy t ñ nh ñ n s phát tri n c a ho t ñ ng v n t i bi n. Hoàn thi n qu n lý
nhà nư c là m t yêu c u c p bách t o n n móng v ng ch c gi i quy t v n ñ
b c xúc hi n nay ñ nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam. Do
v y, nghiên c u sinh ñã ch n ñ tài nghiên c u: “ Hoàn thi n qu n lý nhà
nư c nh m nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam ”.
3
2. Công trình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài lu n án
Nghiên c u v th ph n v n t i, v qu n lý nhà nư c nh m nâng cao th
ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia và các nghiên c u liên quan ñã ñư c
th c hi n ñ n ñâu? Cho ñ n nay, chưa có m t nghiên c u nào trong và ngoài
nư c ñi sâu nghiên c u tr c ti p v qu n lý nhà nư c trong vi c tăng th ph n
v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam.
ð i v i các nư c có n n kinh t và ngành hàng h i phát tri n lâu ñ i
trên th gi i, th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia h u như r t n ñ nh,
các hãng tàu t i các qu c gia này ph n l n làm ch ñư c th trư ng v n t i
hàng hoá xu t nh p kh u b ng ñư ng bi n. Các nghiên c u v n t p trung
nhi u cho ho t ñ ng v n t i bi n t m vĩ mô và k t qu là các gi i pháp v
th ch , chính sách c th cho s phát tri n ñư c ñ t trong nhi u m i quan h ,
ch ra s mâu thu n gi a phát tri n c ng và b o v môi trư ng (Martinek,
Dennis Allen American,1991), ñi u tra xác ñ nh các nhân t tích c c và phát
tri n c a chính sách v n t i bi n c a châu Âu trong nh ng năm 1990 (Pallis,
Athanasion Antoniou UK, 1998). Nghiên c u m i quan h gi a thương m i
và ho t ñ ng v n t i bi n (Della Croce, Maria Clara UK,1995) ñã kh ng ñ nh
m i quan h thúc ñ y h tr gi a hai lĩnh v c này và g n ñây nh t là nghiên
c u v h i nh p c a h th ng c ng bi n Trung Qu c trong ti n trình toàn c u
hoá v n t i container (Guy, Emmanuel Canada, 2004), theo ñó nhà nư c c n
quán tri t b n s bi n ñ i tương quan trong h th ng c ng bi n Trung qu c ñó
là: tư nhân hoá c ng, m r ng qui mô c ng, ñ i m i m ng lư i giao d ch và
ch p nh n s xu t hi n c a môi trư ng kinh doanh m i [60, 61]. Còn v i các
nư c ñang phát tri n, chính ph các nư c ñ u ñưa ra các chính sách, qui ñ nh
c th nh m dành quy n v n t i cho ñ i tàu qu c gia, chính sách phát tri n
v n t i bi n luôn ñư c ñi u ch nh ñ không ng ng nâng cao th ph n v n t i
c a ñ i tàu bi n qu c gia.
4
ð i v i nư c ta, trong nh ng năm g n ñây có nhi u công trình nghiên
c u nh m m c ñích ñ nâng cao năng l c ngành hàng h i Vi t Nam, thúc ñ y
v n t i bi n phát tri n, trên cơ s ñó s có tác ñ ng nh t ñ nh ñ n th ph n v n
t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam. Các quy ho ch v phát tri n v n t i bi n, phát
tri n ñ i tàu v n t i bi n, c ng bi n, nâng cao ch t lư ng d ch v hàng h i, d
án phát tri n cơ s h t ng, d án s a ñ i B lu t hàng h i Vi t Nam, nghiên
c u d báo lu ng hàng xu t nh p kh u…ñã góp ph n tích c c, t o s chuy n
mình kh i s c ñ v n t i bi n c a Vi t Nam trư ng thành, phát tri n và ch
ñ ng h i nh p. Nghiên c u v tăng năng l c c nh tranh c a ngành hàng h i
Vi t Nam trong ñi u ki n h i nh p cũng ñã xem xét m t cách toàn di n,
nhưng nghiên c u m i ch ra ñư c các tiêu th c chung th hi n s c c nh
tranh c a ngành và ñ xu t các gi i pháp trên giác ñ ñ nh hư ng t ng th ,
trong khi ñó theo tiêu chí cơ b n trên th gi i ñánh giá v kh năng c nh tranh
c a ngành l i là th ph n và kh năng duy trì l i nhu n. V n ñ ñ t ra: t i sao
nhà nư c ñã t p trung ñ u tư cho nghiên c u ñ phát tri n ñ i tàu v n t i bi n,
h th ng c ng bi n và h th ng d ch v hàng h i, cơ s h t ng cho ho t ñ ng
v n t i bi n …nhưng th ph n v n t i v n chưa th nâng cao? Nhi u bài báo
trăn tr và có nh ng bình lu n lo ng i v v n ñ này, ví d như nh n ñ nh “ð
có th tăng th ph n v n t i hàng hoá xu t nh p kh u cho ñ i tàu Vi t Nam
lên 25% trong xu th h i nh p là m t v n ñ không d tìm l i gi i ñáp” [38,
tr.28]. Cho ñ n nay, chưa có m t nghiên c u ñ c l p v v n ñ tăng th ph n
v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam, th ph n v n t i m i ch ñư c xem xét ñ
c p trong m t s ñ tài như là m t m c tiêu ph i quán tri t khi th c hi n ñ
tài nghiên c u, v n ñ ñư c bàn lu n bài vi t ñăng trên t p chí chuyên
ngành v m t s nguyên nhân d n ñ n tình tr ng th ph n v n t i c a ñ i tàu
bi n Vi t Nam th p như hi n nay và ñưa ra ñư c m t s gi i pháp khái quát
mang tính tình hu ng, nghiên c u chưa ch ñư c b n ch t, c t lõi c a th ph n
v n t i, các nhân t cơ b n c u thành nh hư ng ñ n th ph n v n t i cũng
5
như m c ñ tác ñ ng chúng ñ n th ph n v n t i, là căn c ñ nh lư ng giúp
nhà nư c ho ch ñ nh ñư c các chính sách tác ñ ng nh m nâng cao th ph n
v n t i. ðây chính là “l h ng” c n ñư c ti p c n nghiên c u ñ nâng cao th
ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam.
3. M c tiêu nghiên c u
H th ng hoá cơ s lý lu n v vai trò qu n lý nhà nư c, phân tích th c
tr ng v qu n lý nhà nư c trong vi c nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu
bi n Vi t Nam, ñ xu t gi i pháp chính sách cơ b n nh m nâng cao th ph n
v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t Nam trong giai ño n t i.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u: Qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p v n t i bi n
Ph m vi nghiên c u: H th ng chính sách liên quan ñ n qu n lý ho t ñ ng
và phát tri n v n t i bi n.
5. Phương pháp nghiên c u
Ngoài các phương pháp truy n th ng như: phân tích, th ng kê, so
sánh…còn s d ng phương pháp mô hình ñ xác l p ñư c m i quan h gi a
th ph n v n t i và các y u t tác ñ ng ñ n nó, phương pháp chuyên gia ñ
gi i quy t m t s n i dung trong nghiên c u.
V i ñ c thù c a ho t ñ ng v n t i bi n, ngu n s li u dùng trong lu n
án ph i là s li u t ng h p c a toàn ngành, ñư c thu th p trên cơ s phân tích
và x lý các tài li u th c p ñã ñư c công b ñ ñ m b o tính nh t quán c a
s li u s d ng ñ ng th i k t h p phương th c ñi u tra kh o sát th c t ñ thu
ñư c các cơ s d li u c th ph c v cho phương pháp nghiên c u ñư c s
d ng trong lu n án.
6. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a lu n án
H th ng hoá cơ s lý lu n v qu n lý nhà nư c trong ho t ñ ng và phát
tri n ñ i tàu, nâng cao th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n qu c gia.
6
Nghiên c u m i quan h gi a th ph n v n t i và các nhân t cơ b n c u
thành có nh hư ng tr c ti p ñ n th ph n v n t i. T ñó xác ñ nh công c
qu n lý ñi u hành và phương th c tác ñ ng c a nhà nư c ñ th c hi n
m c tiêu nâng cao th ph n v n t i .
Phân tích ñánh giá h th ng chính sách qu n lý ho t ñ ng và phát tri n
v n t i bi n cũng như xu hư ng phát tri n v n t i bi n c a các nư c trong
khu v c và trên th gi i. Ti n hành kh o sát, phân tích, ñánh giá hi n
tr ng qu n lý nhà nư c trong vi c nâng cao th ph n v n t i, xác ñ nh
nguyên nhân h n ch s tăng trư ng th ph n v n t i c a ñ i tàu bi n Vi t
Nam trong th i gian qua.
V n d ng cơ s lý lu n v qu n lý nhà nư c trong vi c nâng cao th ph n
v n t i có k t h p kh o sát, ñi u tra th c t , xin ý ki n các chuyên gia
qu n lý khai thác tàu nh m k t h p m t ch ng m c nh t ñ nh gi a lý
lu n khoa h c và th c ti n c a ho t ñ ng v n t i bi n c a nư c ta. ðây
chính là m t trong nh ng căn c logic, quan tr ng giúp các nhà qu n lý
trong vi c ho ch ñ nh các chính sách. Có th xem ñây là m t tư duy m i
mà nghiên c u sinh ñã s d ng ñ gi i quy t v n ñ ñ t ra c a ñ tài lu n
án. ð xu t gi i pháp chính sách cơ b n nh m nâng cao th ph n v n t i c a
ñ i tàu bi n Vi t Nam.
V i ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a lu n án, nh ng k t qu nghiên
c u ñ t ñư c có th là tài li u tham kh o cho các nhà qu n lý, các nhà ho ch
ñ nh chính sách c a ngành hàng h i cũng như các nhà qu n lý khai thác ñang
tr c ti p ñi u hành t i các doanh nghi p v n t i bi n, doanh nghi p c ng bi n
và doanh nghi p d ch v hàng h i.
7. Câu h i ñ t ra trong nghiên c u
7
ð ñ t ñư c các m c tiêu ñ t ra c a ñ tài lu n án, câu h i nghiên c u
chính là các n i dung c n ti p c n, tri n khai d a trên cơ s lý lu n logic và
khoa h c. Trong ph m vi c a ñ tài lu n án, các câu h i nghiên c u bao g m:
Có nh ng công trình nào ñã nghiên c u ho c nghiên c u liên quan ñ n ch
ñ nghiên c u c a lu n án ?
Lu n án ñã s d ng phương pháp ti p c n nghiên c u nào?
Cách xác
