Luận án Hoàn thiện tổ chức và hoạt ñộng của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân Việt Nam

Ngày 27/7/1993, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết ñịnh số 390/Qð-TTg về việc triển khai thí ñiểm thành lập QTDND. Sau hơn 16 năm hoạt ñộng, hệ thống Quỹ Tín dụng nhân dân (sau ñây viết tắt là QTDND) ñã góp phần giải quyết nhu cầu bức thiết về vốn cho sản xuất kinh doanh, dịch vụ và ñời sống của người dân; góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện mục tiêu xoá ñói, giảm nghèo và hạn chế nạn cho vay nặng lãi. Xây dựng và phát triển hệ thống QTDND ñược xem là một trong những giải pháp hàng ñầu trong phát triển kinh tế nông nghiệp- nôngthôn Việt Nam. Mặc dầu ñã ñạt ñược những kết quả rất khả quan nhưng hệ thống QTDND cũng ñang gặp phải những khó khăn, thách thức trên con ñường phát triển bền vững; ñặc biệt là trong ñiều kiện các QTDND với quy mô bé nhỏ nhưng lại phải cạnh tranh ngày càng gay gắt với các loại hình TCTD khác. Hệ thống QTDND chỉ có thể vượt qua ñược nhữngkhó khăn, thách thức khi khắc phục ñược những mặt yếu kém và phát huy ñược các ñặc tính ưu việt của loại hình TCTD hợp tác, nhất là về khả năng liên kết về tổ chức và hoạt ñộng giữa các ñơn vị cấu thành hệ thống QTDND. Tuy nhiên, ñây lại chính là một trong những ñiểm yếu nhất hiện nay do tổ chức và hoạt ñộng của hệ thống QTDND chưa ñược hoàn thiện. Nhằm góp phần giải quyết vấn ñề bức xúc ñó, ñề tài“Hoàn thiện tổ chức và hoạt ñộng của hệ thống QTDND Việt Nam” ñã ñược lựa chọn ñể nghiên cứu. Là người ñược trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng hệ thống QTDND từ những ngày ñầu tiên ñến nay, tác giả ñã cóñiều kiện tiếp cận với cơ sở lý luận cũng như kinh nghiệm về hoàn thiện tổchức và hoạt ñộng của 2 hệ thống QTDND ở một số nước trên thế giới, ñặc biệt là hệ thống QTD Desjardins ở Québec, Canaña và hệ thống NH HTX ðức.Thông qua việc thực hiện ñề tài nghiên cứu này, tác giả mong muốn ñề xuất những giải pháp thiết thực, phù hợp với ñiều kiện thực tiễn và có tính kh ả thi cao nhằm góp phần hoàn thiện tổ chức và hoạt ñộng của hệ thống QTDND Việt Nam trong thời gian tới.

pdf213 trang | Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1592 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Hoàn thiện tổ chức và hoạt ñộng của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i LICAMðOAN Tôixincamñoanñâylàcôngtrìnhnghiên cucariêngtôi.Cácdliunêutronglunán làtrungthcvàcóngungcrõràng. Tácgilunán DoãnHuTu ii MCLC Trang TRANGPHBÌA LICAMðOAN .................................................................................................................. i MCLC ............................................................................................................................ii DANHMCCÁCCHVITTT ................................................................................iii DANHMCCÁCBNG,SƠð,BIUð ................................................................ iv MðU ............................................................................................................................... 1 Chương1: TNGQUANVTCHCVÀHOTðNGCAHTHNG QUTÍNDNGNHÂNDÂN ..................................................................... 11 1.1KháiquátvQutíndngnhândân........................................................................ 11 1.2KháiquátvhthngQutíndngnhândân......................................................... 23 1.3CácnhântnhhưngtitchcvàhotñngcahthngQutíndng nhândânmtqucgia......................................................................................... 46 1.4KinhnghimmtsnưcvtchcvàhotñngcahthngQutíndng nhândân.................................................................................................................. 48 Chương2: THCTRNGVTCHCVÀHOTðNGCAHTHNG QUTÍNDNGNHÂNDÂNVITNAM ................................................ 63 2.1Quátrìnhhìnhthànhvàpháttrin............................................................................ 63 2.2ThctrngtchcvàhotñngcahthngQutíndngnhândânVitNam .. 75 2.3ðánhgiáthctrngtchcvàhotñngcahthngQutíndngnhândân VitNam................................................................................................................ 109 Chương3: GIIPHÁPHOÀNTHINTCHCVÀHOTðNGCAH THNGQUTÍNDNGNHÂNDÂNVITNAM ............................. 140 3.1CơhivàtháchthcñivihthngQutíndngnhândânVitNam ............. 140 3.2ðnhhưngpháttrinhthngQutíndngnhândânVitNam ....................... 143 3.3Mctiêuvàyêucucavichoànthintchcvàhotñngcahthng Qutíndngnhândânvitnam ............................................................................ 147 3.4GiipháphoànthintchcvàhotñngcahthngQutíndngnhândân VitNam ................................................................................................................ 150 3.5Mtskinngh..................................................................................................... 194 KTLUN ....................................................................................................................... 199 DANHMCCÁCCÔNGTRÌNHðÃCÔNGBCATÁCGI.......................... 202 TÀILIUTHAMKHO ............................................................................................... 203 iii DANHMCCÁCCHVITTT BKS BanKimsoát BKT BanKimtra CAD ðôlaCanaña CQTT CơquanThưngtrc ðHTV ðihithànhviên HðQT Hiñngquntr HðGS Hiñnggiámsát HH Hiphi HTX Hptácxã HTXTD Hptácxãtíndng NH Ngânhàng NHNN NgânhàngNhànưc NHTM Ngânhàngthươngmi QTD QuTíndng QTDND QuTíndngNhândân QTDNDCS QuTíndngNhândâncơs QTDNDKV QuTíndngNhândânkhuvc QTDNDTW QuTíndngNhândânTrungương QAT QuAntoàn ROA: Linhunsauthu/Tngtàisn(ReturnonAssets) ROE Linhunsauthu/Vnchshu(ReturnonEquity) TCTD Tchctíndng TGð Tnggiámñc TTK Tngthưký VPGS&ATTC VănphòngGiámsátvàAntoàntàichính VND ðngVitNam WOCCU HiñngLiênminhTíndngThgii. iv DANHMCCÁCBNG,SƠð,BIUð DANHMCBNG,SƠð Bng1.1SkhácnhaucơbngiaQTDNDsoviNHTMcphn.............19 Sơñ1.1 MôhìnhliênktcamththngQTDNDtiêubiu ...................29 Sơñ1.2 CơcutchccamtQTDNDCStiêubiu..............................34 Sơñ1.3 CơcubmáycaCơquanñiuphihthng ...........................44 Sơñ1.4 MôhìnhhthngQTDDesjardins(Ginlưc) ............................50 Sơñ2.1MôhìnhhthngQTDNDgiaiñonthíñim...............................69 Sơñ2.2MôhìnhhthngQTDNDkhiktthúccngc,chnchnh.......71 Sơñ2.3 MôhìnhhthngQTDNDhinnay .............................................76 Sơñ2.4CơcutchccamtQTDNDCShpnhtchcnăngqun trviñiuhành.............................................................................85 Sơñ2.5 CơcutchccamtQTDNDCStáchbchchcnăngqun trviñiuhành.............................................................................86 Sơñ2.6 CơcutchccaQTDNDTW...................................................95 Sơñ2.7 CơcutchccaHiphiQTDNDVitNam ........................107 Sơñ3.1 ðxutmôhìnhhthngQTDNDVitNam ............................153 Sơñ3.2ðxutcơcutchccaQTDNDCS .......................................171 v DANHMCBIUð Biuñ2.1 Dinbinvnhuyñngbìnhquân/QTDNDCS.........................87 Biuñ2.2Dinbintìnhhìnhdưnchovaybìnhquân/QTDNDCS..........88 Biuñ2.3Dinbinstinbìnhquân/mónvayticácQTDNDCS..........89 Biuñ2.4DinbintlnquáhncacácQTDNDCS ..........................89 Biuñ2.5DinbintăngtrưngvnhuyñngtingicaQTDNDTW...... 97 Biuñ2.6DinbintìnhhìnhdoanhschovaycaQTDNDTW..............99 Biuñ2.7TìnhhìnhñiuhòavnkhdngthôngquaQTDNDTW ......100 Biuñ2.8 Dinbinslưngthànhviênbìnhquân/QTDNDCS............111 Biuñ2.9 Dinbintngngunvnbìnhquân/QTDNDCS....................116 Biuñ2.10 Dinbintìnhhìnhvnñiulbìnhquân/QTDNDCS..........117 Biuñ2.11TìnhhìnhtăngtrưngtngngunvncaQTDNDTW ........118 Biuñ2.12 Dinbintìnhhìnhvntcóbìnhquân/QTDNDCS ............123 Biuñ2.13DinbintìnhhìnhcácchtiêulinhuncacácQTDNDCS ..125 Biuñ2.14 DinbintìnhhìnhcácchtiêulinhuncaQTDNDTW .129 1 MðU 1TÍNHCPTHITCAðTÀILUNÁN Ngày 27/7/1993, Th tưng Chính ph ban hành Quyt ñnh s 390/QðTTgvvictrinkhaithíñimthànhlpQTDND.Sauhơn16năm hotñng,hthngQuTíndngnhândân(sauñâyvitttlàQTDND)ñã gópphngiiquytnhucubcthitvvnchosnxutkinhdoanh,dchv vàñisngcangưidân;gópphntíchccvàochuyndchcơcukinht, thchinmctiêuxoáñói,gimnghèovàhnchnnchovaynnglãi.Xây dngvàpháttrinhthngQTDNDñưcxemlàmttrongnhnggiipháp hàngñutrongpháttrinkinhtnôngnghipnôngthônVitNam. Mc du ñã ñt ñưc nhng kt qu rt kh quan nhưng h thng QTDND cũng ñang gp phi nhng khó khăn, thách thc trên con ñưng pháttrinbnvng;ñcbitlàtrongñiukincácQTDNDviquymôbé nhnhưngliphicnhtranhngàycànggaygtvicácloihìnhTCTD khác.HthngQTDNDchcóthvưtquañưcnhngkhókhăn,thách thckhikhcphcñưcnhngmtyukémvàpháthuyñưccácñctính ưuvitcaloihìnhTCTDhptác,nhtlàvkhnăngliênktvtchc vàhotñnggiacácñơnvcuthànhhthngQTDND.Tuynhiên,ñâyli chínhlàmttrongnhngñimyunhthinnaydotchcvàhotñng cahthngQTDNDchưañưchoànthin. Nhmgópphngiiquytvnñbcxúcñó,ñtài“ Hoànthint chcvàhotñngcahthngQTDNDVitNam ”ñãñưclachnñ nghiêncu. Là ngưi ñưc trc tip tham gia vào quá trình xây dng h thng QTDNDtnhngngàyñutiênñnnay,tácgiñãcóñiukintipcnvi cơslýluncũngnhưkinhnghimvhoànthintchcvàhotñngca 2 h thng QTDND mt s nưc trên th gii, ñc bit là h thng QTD DesjardinsQuébec,CanañavàhthngNHHTXðc.Thôngquavicthc hinñtàinghiêncunày,tácgimongmunñxutnhnggiiphápthit thc,phùhpviñiukinthctinvàcótínhkhthicaonhmgópphnhoàn thintchcvàhotñngcahthngQTDNDVitNamtrongthigianti. 2TÌNHHÌNHNGHIÊNCUðTÀI 2.1cácnưctrênthgii Saugn200nămktkhiýtưngñutiênvQTDNDrañi,trên thgiiñãcórtnhiucôngtrìnhnghiêncuvloihìnhTCTDnày.Lý lunvQTDNDñưchìnhthànhvàpháttrinnhưlàmtmônkhoahc,ñã ñưcñưavàogingdychínhthctinhiutrưngñihcnhiunưc trên th gii, nht là các nưc có h thng QTDND phát trin như Canada,ðc,Pháp,Ireland,…. Trênthgii,RobertOwennhàkinhthcngưiAnh,ñưcxemlà mttrongnhng“chañ”caýtưngHTXvinhngnidungñưctrình bày trong cun “A New View of Society, Essays on the Formation of Character” ( Tmdchlà: “Mtcáinhìnmivxãhi,lunvshìnhthành ñctính”).NhngýtưngvHTXvàcngñngtpháttrinbnvngca ôngñưcchàoñónnngnhitAnh,AirơlenvàM.Mcdùvicng dngcáclýthuytcaRobertOwenvàothctinticáccácnưcnàyñã khôngthànhcôngnhưmongñinhưngnóñãtrthànhnntngpháttrin cáctchcHTXticácnưcpháttrinsaunày. Theo Heffernan & Gorman, thành công ca loi hình QTDND da trênnntngca4yut: tínhtch,sbìnhñng,tínhtươnghvàst nguyn. Vàonhngnăm1980,QTDNDñưcxemlàphươngtinñphc hưngkinhtñaphương,pháttrincngñngvàlàphươngtinñngưi nghèottươngtrlnnhau. 3 Choñnnay,cóhaiphươngpháptipcnchyuthưngñưcvn dngtrongnghiêncuvQTDNDdưigócñkinht.Phươngthctipcn thnht tptrungvàonghiêncucutrúcpháplýcaQTDNDvitưcách lànhngHTXthucshucanhngngưisdngdchvvàkhaithác cáchthccungcp,phânbdchvtàichínhcanó .Phươngpháptipcn thhai tptrungnghiêncumiquanhgiacôngtácqunlýQTDNDvi cácthànhviêncanó . Viphươngpháptipcnthnht,trưcñâyñãcómtsnhàlýlun tiêu biu nghiên cu v cu trúc truyn thng ca QTDND như Taylor (1971), Flannary (1974), Cargill & Meyer (1981), Smith (1984). Các công trìnhnghiêncucahñãnhnmnhñnsxungñtquynlinysinh giacácthànhviêntrongvicxácñnhchínhsáchhotñngcaQTDND: trongkhinhngthànhviêngitinñòihimclãisuttitkimcaonhtcó ththìcácthànhviênvayvnlimunñưchưngmclãisuttíndng càngthpcàngtt.Rõrànglàhaimctiêunàyxungñtvinhauvàcónguy cơtácñngñnkhnăngbnvngcaQTDND.VnññtralàQTDND vndngchínhsáchnàoñdunghoàmixungñtñó? Vsau,mtsnhànghiêncunhưBesley,Coate&Loury(1993)ñã phântíchmiquanhgiatíndngvàtitkimtrongcácQTDNDcác nưc ñang phát trin; Banerjee & Guinnane (1994), Emmons & Mueller (1998)ñãtptrunglàmrõñngcơcacácthànhviêntrongNgânhàngHTX ðc;cònDavids(1998)lichútrngnghiêncuvkhnăngbnvng cacácQTDND.Mcdùcáckhuônmukthutnghipvñãthayñitrong nhngnămgnñây,songcácnidungcơbnñưcnghiêncusaunàyvn xoayquanhvnñquntrvàcơcuriêngbitcatngQTDND. Dưiphươngpháptipcnthhai,QTDNDñưcxemlàcócutrúc qun lý tương ñi yu hơn so vi các TCTD thương mi do nhng nhưc 4 ñimcahìnhthcqunlýdânch,cthlàkhôngmtcánhânhaymt nhómngưinàocóthcanthipmnhmvàovicthitlpklutñivi côngtácqunlýkhicácchínhsáchhocvicthihànhcaQTDNDkhôngñi theoñúngñnhhưng(Rasmusen,1988).ðiuñóñưclýgiibinguyêntc qunlý“mithànhviên,mtphiubu”,khimàslưngthànhviêncamt QTDNDthưngrtln.VnññtralàlàmthnàoñQTDNDcóthtn tibnvngkhimàchúngphiñimtvinhngrirotimntrongcông tácqunlý? Cũngnhưhuhtcácvnñkhoahcxãhikhác,lýlunvtchc vàhotñnghthngQTDNDcũngkhôngngngpháttrin.Víd,vcơ cutchc,huhtcáchthngQTDNDñutriquamtquátrìnhchuyn ñitmôhình3cpsangmôhình2cp.Victáicơcuhthngnàyñu xut phát t yêu cu ca thc tin và da trên nhng cơ s lý lun v QTDND. 2.2VitNam Ngay t năm 1927, trong cun ðưng Kách mnh, Ch tch H Chí Minh(lúcñólytênlàNguynÁiQuc)ñãñcpñnýtưngxâydng HTXnưcta.ðnnăm1947,trongbcthưgigiiñinchnônggiaVit Nam,Ngưivit:“Hptácxãlàgì?Nóitómli,Hptácxãlàhpvn,hp scvinhau.Vnnhiu,scmnh,thìkhónhcítmàliíchnhiu”[11]. NgưicũngñãchrõscnthitcacaHTX:“Nôngdântagiàuthìnưcta giàu.Nôngdânmungiàu,nôngnghipmunthnh,thìcnphicóHptác xã”[11].Nhưvy,cóthnóiChtchHChíMinhlàngưiñutiênñcp ñnvnñHTXnưcta. Tuynhiên,lýlunvlĩnhvcQTDNDcònkhámimvàítñưcph bin Vit Nam. Lý thuyt v QTDND hu như chưa ñưc ñ cp trong chươngtrìnhgingdycáctrưngñihc.Mcdùvy,trongthigianqua 5 cũngñãcómtscôngtrìnhkhoahcnghiêncucôngbdưidngñtài cpB,ngành,lunántinsvàlunvănthcs.Nhngcôngtrìnhnàyñã nghiêncuvhthngQTDNDdưinhnggócñvàphmvikhácnhau. Mtsgiiphápcũngnhưñxutcacáccôngtrìnhnàyñãñưcvndng thànhcôngtrongthct.Cóthkramtscôngtrìnhnghiêncutiêubiu cóliênquanñnñtàilunánnhư: Tronglunántinsĩkinht,viñtài“Nhnggiiphápñmboan toànchohotñngcahthngQTDNDVitNam”(bovnăm2003),tác giTrnQuangKhánhñãtptrungnghiêncuvnñboñmantoàncho hotñngcahthngQTDND,phântíchthctrngboñmantoàncho hotñngcahthngQTDNDVitNam,trongñóchyulàñivicác QTDNDCStronggiaiñontnăm19952002;tñóñxutcácgiipháp giiquytnhngvnñtntinhmnângcaokhnăngboñmantoàncho hotñngcahthngQTDNDtrongnhngnămtiptheo; LunántinsĩkinhtcatácgiNguynðìnhLưuviñtài“Hoàn thinvàpháttrinhthngQTDNDVitNam”(bovnăm2008)tptrung hthnghóanhngvnñlýluncơbnvhoànthinvàpháttrinhthng QTDND,phântíchlàmrõthctrngcaquátrìnhhoànthinvàpháttrinh thngQTDNDVitNam;trêncơsñóñxutcácgiipháp,kinnghnhm hoànthinvàpháttrinhthngQTDNDVitNamtrongthigianti; LunvăncaohccatácgiBùiChínhHưngviñtài“Giipháp xâydngQTDNDVitNam”(bovnăm2003)ñãtptrunghthnghóa nhngvnñlýluncơbnvQTDND,phântích,ñánhgiáthctrngca các QTDND trong giai ñon cng c, chn chnhvàñxutcácgiipháp nhmtiptcxâydngvàpháttrinQTDNDVitNam; Ngoàira,trongthigianquacũngñãcónhiubàiñăngtrêncáctp chíchuyênngànhñcpñncáckhíacnhkhácnhaucahthngQTDND 6 như: “ðiu hòavntrong hthng QTDND” (Phm Quang Vinh, Tp chí Ngânhàng Tháng4/2001);“MtsvnñvmôhìnhtchccaQTDND” (TrnQuangKhánh, TpchíNgânhàng s10/2003;“Cncómtlutriêng choQTDND”,(BùiNgcThanh, TpchíNgânhàng ,schuyênñ2003); “TchcvàhotñngcahthngQTDNDviLutCáctchctíndng” (Văn To, Tp chí Ngân hàng , s chuyên ñ2003); “Lut Các t chc tín dngñivihotñngcahthngQTDND”(PhmHuPhương, Tpchí Ngânhàng, schuyênñ2003);“HthngQTDNDquahơn2nămcngc, chn chnh theo Ch th 57 ca B Chính tr” (Nguyn ðình Lưu, Tp chí Ngân hàng ,s1 +2/2003); “Bàn v cutrúcvàchc năng, nhim v ca Liên minh QTDND Vit Nam” (Lê PhiPhu, Tp chí Thtrưng Tài chính Tint, s7/1998);“Lý thuytvà thc tinvnhànhh thng QTDND VitNam”(NguynNghĩa,TpchíThtrưngTàichínhTint,s8/1998”; “Cn sm hoàn chnh mô hình QTDND cơ s” (Hi Thành, Tp chí Th trưngTàichínhTint ,s7/1999);… Tuynhiên,theotácgithìcáccôngtrìnhnàychyumidngli vicñánhgiátngktthctinchchưañisâuvàonghiêncumtcáchcó hthngcáccơslýlunvQTDND.Mtkhác,micôngtrìnhnghiêncu nóitrênmichtptrunglàmrõmthocmtskhíacnhnàoñócah thng QTDND. Hơn na, hu ht các công trình nghiên cu ñã ñưc thc hin ñã lâu (ngoi tr lun án ca tác gi Nguyn ðình Lưu ñưc bo v thànhcôngnăm2008),ñnnaybicnhkinhtxãhivàtìnhhìnhcah thngQTDNDVitNamñãthayñirtnhiu,nhtlàktkhinưctagia nhp Tchc Thương mi Th gii (WTO) và trong bi cnh cuc khng hongtàichínhnưcMcónguycơngàycànglanrng,tácñngkhôngít ñnkhuvctàichínhngânhàngcaVitNam. 7 Vitinhthntipthu,kthacóchnlccácktqunghiêncuca cáccôngtrìnhnghiêncutrưcñây,tronglunánnày,tácgiñcbitquan tâm ñn vic nghiên cu, ñ xut các nhóm gii pháp ñngbnhm hoàn thintchcvàhotñngcahthngQTDNDphùhpviyêucuca tìnhhìnhmi.ðc bit,tácgiñãñưaranhnggiiphápcótínhñtphá như: ñnh hưng hoàn thin t chc h thng QTDND dưi dng mt tp ñoànTCTDhptácvànângcaohiuquhotñngcahthngQTDND thôngquacáccơchliênkttrongnib.ðâylànhngvnñlnñutiên ñưcnghiêncutiVitNamnênkhôngbtrùnglpvicáccôngtrìnhkhoa hcñãcôngb. Hơnna,thôngquavicnghiêncunhngtàiliunguyênbnbng ting Anh, ting Pháp, tác gi ñã có nhng phát hin mi mà nhng công trìnhkhoahcñãcôngbVitNamchưathyñcp,vídnhư:miquan hthcsgiaQTDNDTWvicácQTDNDCSvàviCơquanñiuphi; nhngñctrưngcơbncahthngQTDND;vnñbohimnhânthtin vayñivithànhviêncacácQTDNDCS;vtrí,vaitròcabmáygiám sátnibtrongcácQTDND;… 3MCðÍCHNGHIÊNCUCALUNÁN Nghiêncu,trìnhbàymtcáchkhoahc
Luận văn liên quan