Luận án Phát triển các doanh nghiệp quân đội nhân dân lào trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quôc tế
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (CHDCND Lào) ñang trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị trường ñịnh hướng xãhội chủ nghĩa (XHCN) và hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện mở cửa thị trường theo cam kết gia nhập khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA), từng bước trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Các doanh nghiệp (DN) Quân ñội nhân dân Lào (QðND) là các DN có tính chất ñặc thù, vừa thực hiện nhiệm vụ quốc phòng vừathực hiện nhiệm vụ hoạt ñộng kinh tế theo cơ chế thị trường. Thực tế phát triển các DN QðND Lào cho thấy: các DNnày có vai trò to lớn trong việc phát triển kinh tế xã hội của cả nước. Việc phát triển DN QðND Lào cho phép khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, nguồn vốn, công nghệ và thị trường; tạo công ăn việc làm cho người lao ñộng; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế; giảm bớt chênh lệch giàu nghèo; hỗ trợ cho sự phát triển các DN lớn; duy trì và phát triển các ngành nghề truyền thống, Tuy vậy, qua các năm hoạt ñộng, các DN QðND Lào cũng còn có nhiều hạn chế về năng lực cạnh tranh, hiệu quả SXKD không cao, nhất là trong bối cảnh xây dựng nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Trong ñiều kiện nền kinh tế CHDCND Lào ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, ñã tạo ra không ít những cơ hội và thách thức ñối với sự phát triển của các DN QðND Lào. Hội nhập kinh tế quốc tế khôngchỉ ñòi hỏi có sự thay ñổi mạnh mẽ từ phía Chính phủ, mà còn ñòi hỏi có sự thay ñổi cơ bản trong chính các DN QðND Lào ñể nâng cao năng lực cạnh tranh của mình nhằm tận dụng các cơ hội và giảm thiểu các thách thức có thể xảy ra. ðề tài về: “Phát triển các DN QðND Lào trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế” ñã thu hút ñượcsự quan tâm của nhiều học giả, 2 các nhà nghiên cứu, và các nhà hoạch ñịnh chính sách trong những năm gần ñây. ðã có nhiều sách, báo và các công trình nghiên cứu về DN QðND Lào (ñược nêu chi tiết hơn trong phần “Tổng quan tình hình nghiên cứu”). Tuy nhiên, cho ñến nay, chưa có một luận án tiến sỹ nào viết về sự phát triển của các DN QðND Lào trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Xuất phát từ thực tiễn ñó, ñề tài “Phát triển các DN QðND Lào trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế”, ñã ñược chọn ñể nghiên cứu.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Phát triển các doanh nghiệp quân đội nhân dân lào trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quôc tế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
B GIÁO D C VÀ ðÀO T O B GIÁO D C VÀ TH THAO
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN TRƯ NG ð I H C QU C GIA
VI T NAM LÀO
VONGSACKVONGSACK PHANTHAVONGPHANTHAVONG
PHÁT TRI N CÁC DOANH NGHI P
QUÂN ð I NHÂN DÂN LÀO TRONG
QUÁ TRÌNH XÂY D NG KINH T TH TRƯ NG
VÀ H I NH P KINH T QUÔC T
Chuyên ngành : KHOA H C QU N LÝ
Mã s : 62.34.01.01
LU N ÁN TI N S KINH T
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C :
GS.TS PHAN CÔNG NGHĨA
VIÊNG CHĂN 2012
i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan lu n án Ti n s này là c a riêng tôi, không sao chép và
chưa t ng ñư c công b trên các công trình nghiên c u nào khác. Lu n án
ñư c nghiên c u d a trên n n t ng lý lu n c a các th y cô và trên cơ s tác
nghi p th c ti n t i T ng c c H u c n Quân ñ i nhân dân Lào.
Tôi xin cam ñoan nh ng ñi u trên là hoàn toàn ñúng s th t. Tôi xin
hoàn toàn ch u trách nhi m v l i cam ñoan c a mình.
Tác gi lu n án
VONGSACK PHANTHAVONG
ii
L I C M ƠN
Trư c tiên, tác gi xin bày t lòng bi t ơn sâu s c ñ i v i GS.TS. Phan
Công Nghĩa v s hư ng d n nhi t tình và nh ng ñóng góp quý báu ñ lu n án
thành công t t ñ p. Tác gi xin chân thành c m ơn các th y giáo trong Khoa
Khoa h c qu n lý Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân ñã ñóng góp quý báu cho
lu n án. Tác gi xin chân thành c m ơn s h tr nhi t tình trong quá trình thu
th p tài li u, s li u ph c v cho vi c nghiên c u c a T ng c c H u c n; C c
kinh t , B Qu c phòng Lào; y ban c i cách doanh nghi p qu c gia Lào và
các doanh nghi p quân ñ i nhân dân Lào ñã góp ý cho tác gi s a ch a lu n án.
Tác gi xin c m ơn d án ðào t o c a hai Chính ph Vi t Nam và Lào, hai
trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân và Trư ng ð i h c Qu c gia Lào ñã t o ñi u
ki n thu n l i trong su t quá trình h c t p và th c hi n Lu n án và b o v Lu n
án các c p.
Cu i cùng tác gi xin c m ơn cơ quan tác gi ñang công tác ñã ñ ng
viên, t o ñi u ki n và giúp ñ trong su t quá trình h c t p và nghiên c u.
Tác gi lu n án
Vongsack Phanthavong
iii
M C L C
L I CAM ðOAN ...................................................................................................... i
L I C M ƠN........................................................................................................... ii
DANH M C CH VI T T T ............................................................................. vii
DANH M C B NG..............................................................................................viii
DANH M C BI U................................................................................................... x
PH N M ð U....................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: NH NG V N ð LÝ LU N CƠ B N V PHÁT TRI N......... 9
CÁC DOANH NGHI P QUÂN ð I NHÂN DÂN LÀO TRONG QUÁ
TRÌNH XÂY D NG KINH T TH TRƯ NG VÀ H I NH P KINH T
QU C T ................................................................................................................. 9
1.1. Quan ñi m chung v vai trò xây d ng kinh t c a quân ñ i cách m ng.......10
1.1.1. Quan ñi m Lênin và H Chí Minh v vai trò kinh t c a quân ñ i............ 10
1.1.2. Nh ng tư tư ng và ch trương c a ð ng, Nhà nư c và Quân ñ i nhân
dân Lào v vai trò kinh t và quân ñ i tham gia xây d ng kinh t ............. 13
1.2. Kinh nghi m c a các doanh nghi p quân ñ i nhân dân Vi t Nam...... 16
1.2.1. Tăng cư ng năng l c s n xu t, t o công ăn vi c làm, ñóng góp ngày
càng nhi u vào ngân sách nhà nư c............................................................ 17
1.2.2. T n d ng nh ng cơ s v t ch t k thu t và công ngh hi n có ñ s n
xu t ph c v qu c phòng và s n xu t nh ng hàng hóa mà th trư ng có
nhu c u ........................................................................................................ 20
1.2.3. Luôn ñ i m i các doanh nghi p quân ñ i nh m ngày càng tr nên năng
ñ ng hơn, hi n ñ i hơn, phù h p hơn v i th c ti n kinh t trong nư c và
trên th gi i ................................................................................................. 23
1.3. Doanh nghi p Quân ñ i Nhân dân Lào .................................................. 26
1.3.1. Khái ni m và các lo i hình doanh nghi p quân ñ i Lào............................. 26
1.3.2. ð c ñi m ho t ñ ng c a doanh nghi p quân ñ i Lào................................. 26
1.3.3. Vai trò c a doanh nghi p quân ñ i Lào ...................................................... 32
1.4. Phát tri n các doanh nghi p quân ñ i Lào trong quá trình xây d ng
kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t là nhu c u t th c
ti n C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào................................................. 36
iv
1.4.1. Tính t t y u phát tri n doanh nghi p quân ñ i Lào .................................... 36
1.4.2. Phát tri n doanh nghi p quân ñ i Lào......................................................... 39
1.4.3. Các nhân t tác ñ ng ñ n s phát tri n c a doanh nghi p quân ñ i Lào.... 39
1.4.4. H i nh p kinh t qu c t và s phát tri n c a doanh nghi p quân ñ i Lào ........45
1.5. H các phương pháp, tiêu chí và ch tiêu ñánh giá s phát tri n và
ho t ñ ng c a doanh nghi p quân ñ i Lào............................................. 47
1.5.1. H th ng ch tiêu ñánh giá s phát tri n và ho t ñ ng c a doanh nghi p
quân ñ i Lào................................................................................................ 47
1.5.2. H các phương pháp ñánh giá s phát tri n và ho t ñ ng c a doanh
nghi p quân ñ i Lào.................................................................................... 54
K T LU N CHƯƠNG 1....................................................................................... 55
CHƯƠNG 2: TH C TR NG XÂY D NG VÀ PHÁT TRI N CÁC
DOANH NGHI P QUÂN ð I NHÂN DÂN LÀO TRONG N N KINH T
TH TRƯ NG VÀ H I NH P KINH T QU C T GIAI ðO N T
1986 ð N 2010 (T P TRUNG GIAI ðO N 2006 2010)................................. 57
2.1. T ng quan v xây d ng và phát tri n doanh nghi p quân ñ i nhân
dân Lào....................................................................................................... 57
2.1.1. Gi i thi u v C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào ......................................... 57
2.1.2. M c tiêu phát tri n doanh nghi p quân ñ i nhân dân Lào.......................... 64
2.1.3. Quá trình xây d ng và phát tri n c a doanh nghi p quân ñ i nhân dân Lào........65
2.2. Th c tr ng phát tri n c a các doanh nghi p quân ñ i nhân dân Lào. 69
2.2.1. Th c tr ng v cơ c u, s lư ng, phân lo i các doanh nghi p quân ñ i
nhân dân Lào ............................................................................................... 70
2.2.2. Th c tr ng ngu n nhân l c trong doanh nghi p quân ñ i nhân dân Lào
năm 2010..................................................................................................... 72
2.2.3. T ng s v n ñăng ký kinh doanh c a các doanh nghi p quân ñ i nhân
dân Lào........................................................................................................ 77
2.2.4. T ng tài s n c a các doanh nghi p quân ñ i Lào ....................................... 81
2.3. Th c tr ng v k t qu ho t ñ ng c a các doanh nghi p quân ñ i Lào.........84
2.3.1. Th c tr ng v k t qu ho t ñ ng c a lo i hình doanh nghi p s n xu t
kinh doanh................................................................................................... 84
v
2.3.2. Th c tr ng v k t qu ho t ñ ng c a doanh nghi p s n xu t qu c phòng
theo ch ñ hành chính bao c p .................................................................. 89
2.3.3. Th c tr ng v k t qu ho t ñ ng c a doanh nghi p cho thuê ho c giao
khoán ch tiêu n p ngân sách cho B Qu c phòng..................................... 92
2.4. Th c tr ng m t s ch tiêu hi u qu ho t ñ ng c a doanh nghi p
quân ñ i Lào .............................................................................................. 93
2.4.1. T su t l i nhu n theo doanh thu và t su t l i nhu n trên tài s n............. 93
2.4.2. T s doanh thu trên t ng chi phí................................................................ 96
2.5. Th c tr ng các nhân t nh hư ng ñ n s phát tri n c a doanh
nghi p quân ñ i Lào.................................................................................. 97
2.5.1. Nhóm các nhân t bên ngoài....................................................................... 97
2.5.2. Nhóm các nhân t bên trong ....................................................................... 98
2.6. ðánh giá th c tr ng ho t ñ ng và phát tri n c a doanh nghi p
quân ñ i Lào .............................................................................................. 99
2.6.1. Ưu ñi m....................................................................................................... 99
2.6.2. Nh ng h n ch .......................................................................................... 101
2.6.3. Nguyên nhân c a các h n ch ................................................................... 102
2.6.4. Nh ng v n ñ ñ t ra c n xây d ng và phát tri n....................................... 105
K T LU N CHƯƠNG 2..................................................................................... 106
CHƯƠNG 3: QUAN ðI M, PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP PHÁT
TRI N CÁC DOANH NGHI P QUÂN ð I NHÂN DÂN LÀO TRONG
QUÁ TRÌNH XÂY D NG KINH T TH TRƯ NG VÀ H I NH P
KINH T QU C T GIAI ðO N 2011 2020 .................................................. 109
3.1. Tác ñ ng c a quá trình xây d ng kinh t th trư ng và h i nh p
kinh t qu c t c a C ng hòa dân ch nhân dân Lào ñ n s phát
tri n các doanh nghi p quân ñ i............................................................ 109
3.1.1. Quá trình xây d ng kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t c a
các doanh nghi p nhà nư c Lào................................................................ 110
3.1.2. Tác ñ ng c a quá trình kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t
ñ n s phát tri n các doanh nghi p quân ñ i Lào..................................... 119
vi
3.2. Quan ñi m, phương hư ng và m c tiêu phát tri n doanh nghi p
quân ñ i Lào trong quá trình xây d ng kinh t th trư ng và h i
nh p kinh t qu c t giai ño n 2011 2020............................................. 122
3.2.1. Quan ñi m phát tri n doanh nghi p quân ñ i Lào.................................... 123
3.2.2. M c tiêu và phương hư ng phát tri n doanh nghi p quân ñ i Lào.......... 124
3.2.3. Nhi m v tr ng tâm phát tri n doanh nghi p quân ñ i t năm 2010 2015 ......127
3.3. Các gi i pháp phát tri n doanh nghi p quân ñ i Lào trong quá
trình xây d ng kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t giai
ño n 2011 2020 ....................................................................................... 133
3.3.1. Các ñ xu t ñ i v i c p qu n lý nhà nư c ................................................ 133
3.3.2. Gi i pháp, ñ xu t ñ i v i b n thân các doanh nghi p ............................. 140
3.3.3. Ki n ngh v ñi u ki n ñ th c hi n các gi i pháp ................................... 145
K T LU N CHƯƠNG 3..................................................................................... 147
K T LU N ........................................................................................................... 150
DANH M C CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U C A TÁC GI ðà CÔNG
B LIÊN QUAN ð N ð TÀI LU N ÁN ....................................................... 152
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................... 153
TÀI LI U B NG CH LÀO ............................................................................. 158
vii
DANH M C CH VI T T T
Ch vi t t t Di n gi i
AFTA Khu v c m u d ch t do ASEAN
ADB Ngân hàng phát tri n châu Á
BQP B qu c phòng
CHDCND C ng hòa Dân ch Nhân dân
CNH, HðH Công nghi p hóa, hi n ñ i hóa
CNXH Ch nghĩa xã h i
DNQð Doanh nghi p quân ñ i
DN Doanh nghi p
DNNN Doanh nghi p nhà nư c
ðCS ð ng c ng s n
ðNDCM ð ng nhân dân cách m ng
FDI V n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài
ODA V n h tr phát tri n chính th c
GDP T ng s n ph m qu c n i
QðND Quân ñ i nhân dân
QLNN Qu n lý nhà nư c
XHCN Xã h i ch nghĩa
WTO T ch c Thương m i Th gi i
SXKD S n xu t kinh doanh
TW Trung ương
TNHH Trách nhi m h u h n
MB Ngân hàng Thương m i c ph n Quân ð i
viii
DANH M C B NG
B ng 2.1. S lao ñ ng trong doanh nghi p quân ñ i Lào..........................................72
B ng 2.2. S nhân viên trong doanh nghi p nhà nư c do B Qu c phòng ñ u tư
v n năm 2010.............................................................................................73
B ng 2.3. S nhân viên lo i hình doanh nghi p h n h p năm 2010..........................74
B ng 2.4. S nhân viên trong các doanh nghi p s n xu t qu c phòng theo ch ñ
hành chính bao c p năm 2010 ...................................................................76
B ng 2.5. S nhân viên trong các doanh nghi p cho thuê ho c giao khoán ch tiêu
n p ngân sách cho B Qu c phòng năm 2010 ..........................................76
B ng 2.6. S v n ñăng ký kinh doanh c a các doanh nghi p quân ñ i Lào t
2006 2010 ................................................................................................78
B ng 2.7. S v n ñăng ký kinh doanh c a các doanh nghi p s n xu t kinh doanh
t 2006 2010............................................................................................79
B ng 2.8. S v n ñăng ký kinh doanh c a các doanh nghi p cho thuê ho c giao
khoán ch tiêu n p ngân sách cho B Qu c phòng t 2006 – 2010 ..........80
B ng 2.9. T ng s tài s n c a các doanh nghi p s n xu t kinh doanh t 2006
2010 ...........................................................................................................81
B ng 2.10. T ng s tài s n c a các doanh nghi p s n xu t qu c phòng theo ch ñ
hành chính bao c p t 2006 2010..............................................................82
B ng 2.11. T ng s tài s n c a các doanh nghi p cho thuê ho c giao khoán ch
tiêu n p ngân sách cho B Qu c phòng t 2006 – 2010...........................83
B ng 2.12. T ng s doanh thu c a lo i hình doanh nghi p s n xu t kinh doanh t
2006 2010 ..................................................................................................86
B ng 2.13. T ng s n p ngân sách c a lo i doanh nghi p s n xu t kinh doanh t
2006 2010 ..................................................................................................87
B ng 2.14. T ng s lãi ròng c a các doanh nghi p s n xu t kinh doanh (t năm
2006 2010).................................................................................................88
ix
B ng 2.15 T ng doanh thu c a các doanh nghi p s n xu t qu c phòng theo ch ñ
hành chính bao c p (t năm 2006 2010) ...................................................90
B ng 2.16. T ng s lãi ròng c a các doanh nghi p s n xu t qu c phòng theo ch
ñ hành chính bao c p (t năm 2006 2010) ..............................................91
B ng 2.17. T ng s n p ngân sách c a các doanh nghi p s n xu t qu c phòng theo
ch ñ hành chính bao c p (t năm 2006 2010)........................................92
B ng 2.18. N p ngân sách c a các doanh nghi p cho thuê ho c giao khoán ch tiêu
n p ngân sách cho B Qu c phòng (t năm 2006 2010) ..........................93
B ng 2.19. T su t l i nhu n trên doanh thu và t su t l i nhu n trên t ng tài s n
c a lo i doanh nghi p s n xu t kinh doanh (t năm 2006 2010)............94
B ng 2.20. T s doanh thu trên t ng chi phí c a doanh nghi p quân ñ i t năm
2006 2010 ................................................................................................96
B ng 3.1 . Xác ñ nh quy mô doanh nghi p nhà nư c Lào........................................112
B ng 3.2. K t qu kinh doanh c a doanh nghi p nhà nư c.....................................113
B ng 3.3. Ch tiêu hi u qu tính bình quân c a doanh nghi p nhà nư c.................115
x
DANH M C BI U
Bi u ñ 2.1: Cơ c u lao ñ ng trong doanh nghi p quân ñ i ........................................72
Bi u ñ 2.2: Cơ c u lao ñ ng trong doanh nghi p nhà nư c do B Qu c phòng ñ u
tư v n .......................................................................................................73
Bi u ñ 2.3: Cơ c u lao ñ ng trong doanh nghi p h n h p.........................................75
Bi u ñ 2.4: Cơ c u lao ñ ng trong doanh nghi p cho thuê ho c giao khoán ch
tiêu n p ngân sách....................................................................................77
Bi u ñ 2.5: V n ñăng ký kinh doanh c a các doanh nghi p quân ñ i Lào theo
t ng lo i hình t 2006 – 2010..................................................................78
Bi u ñ 2.6: Tình hình ho t ñ ng c a các doanh nghi p nhà nư c do B Qu c
phòng ñ u tư v n t năm 2006 – 2010 ....................................................84
Bi u ñ 2.7: Tình hình ho t ñ ng c a các doanh nghi p h n h p t 2006 2010.......85
1
PH N M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào (CHDCND Lào) ñang trong quá trình xây
d ng và phát tri n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa (XHCN) và h i
nh p kinh t qu c t , th c hi n m c a th trư ng theo cam k t gia nh p khu v c
m u d ch t do ASEAN (AFTA), t ng bư c tr thành thành viên c a T ch c
Thương m i Th gi i (WTO ).
Các doanh nghi p (DN) Quân ñ i nhân dân Lào (QðND) là các DN có tính
ch t ñ c thù, v a th c hi n nhi m v qu c phòng v a th c hi n nhi m v ho t ñ ng
kinh t theo cơ ch th trư ng.
Th c t phát tri n các DN QðND Lào cho th y: các DN này có vai trò to l n
trong vi c phát tri n kinh t xã h i c a c nư c. Vi c phát tri n DN QðND Lào cho
phép khai thác và s d ng có hi u qu các ngu n tài nguyên thiên nhiên, ngu n
v n, công ngh và th trư ng; t o công ăn vi c làm cho ngư i lao ñ ng; góp ph n
chuy n d ch cơ c u kinh t ; gi m b t chênh l ch giàu nghèo; h tr cho s phát
tri n các DN l n; duy trì và phát tri n các ngành ngh truy n th ng,…
Tuy v y, qua các năm ho t ñ ng, các DN QðND Lào cũng còn có nhi u h n
ch v năng l c c nh tranh, hi u qu SXKD không cao, nh t là trong b i c nh xây
d ng n n kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t .
Trong ñi u ki n n n kinh t CHDCND Lào ngày càng h i nh p sâu vào n n
kinh t th gi i, ñã t o ra không ít nh ng cơ h i và thách th c ñ i v i s phát tri n
c a các DN QðND Lào. H i nh p kinh t qu c t không ch ñòi h i có s thay ñ i
m nh m t phía Chính ph , mà còn ñòi h i có s thay ñ i cơ b n trong chính các
DN QðND Lào ñ nâng cao năng l c c nh tranh c a mình nh m t n d ng các cơ
h i và gi m thi u các thách th c có th x y ra.
ð tài v : “Phát tri n các DN QðND Lào trong quá trình xây d ng kinh t th
trư ng và h i nh p kinh t qu c t ” ñã thu hút ñư c s quan tâm c a nhi u h c gi ,
2
các nhà nghiên c u, và các nhà ho ch ñ nh chính sách trong nh ng năm g n ñây. ðã
có nhi u sách, báo và các công trình nghiên c u v DN QðND Lào (ñư c nêu chi
ti t hơn trong ph n “T ng quan tình hình nghiên c u”). Tuy nhiên, cho ñ n nay,
chưa có m t lu n án ti n s nào vi t v s phát tri n c a các DN QðND Lào tron g
quá trình xây d ng kinh t th trư ng và h i nh p qu c t .
Xu t phát t th c ti n ñó, ñ tài “ Phát tri n các DN QðND Lào trong quá
trình xây d ng kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t ”, ñã ñư c ch n ñ
nghiên c u.
2. T ng quan nghiên c u ñ tài trong và ngoài nư c
T i CHDCND Lào cũng ñã có m t s công trình, bài báo vi t liên quan ñ n
các DNNN, ñ
