Luận án Sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên đại học Thái Nguyên hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH MAI THỊ NGỌC BÍCH Sù LÖCH CHUÈN §¹O §øC ë SINH VI£N §¹I HäC TH¸I NGUY£N HIÖN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ HÀ NỘI - 2017 HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH MAI THỊ NGỌC BÍCH Sù LÖCH CHUÈN §¹O §øC ë SINH VI£N §¹I HäC TH¸I NGUY£N HIÖN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ Mã số: 62 22 03 02 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN SỸ PHÁN HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả luận án Mai Thị Ngọc Bích MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 5 1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực đạo đức ở sinh viên và sự lệch chuẩn đạo đức 5 1.2. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay 20 1.3. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến giải pháp khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay 23 1.4. Những giá trị của các công trình đã nghiên cứu và một số định hướng mà luận án tiếp tục phải thực hiện 27 Chương 2: SỰ LỆCH CHUẨN ĐẠO ĐỨC Ở SINH VIÊN HIỆN NAY - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN 30 2.1. Đạo đức, chuẩn mực đạo đức và chuẩn mực đạo đức ở sinh viên Việt Nam hiện nay 30 2.2. Sự lệch chuẩn đạo đức và những tiêu chí để đánh giá về sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Việt Nam hiện nay 51 Chương 3: SỰ LỆCH CHUẨN ĐẠO ĐỨC Ở SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN HIỆN NAY - THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 64 3.1. Sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay - Thực trạng và nguyên nhân của nó 64 3.2. Những vấn đề đặt ra đối với việc khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay 95 Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM KHẮC PHỤC SỰ LỆCH CHUẨN ĐẠO ĐỨC Ở SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN HIỆN NAY 101 4.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, từng bước hoàn thiện các thang giá trị đạo đức mới trong xã hội 101 4.2. Nhóm giải pháp cải cách giáo dục đại học theo hướng hội nhập quốc tế, đồng thời nâng cao chất lượng công tác giáo dục đạo đức và quản lý sinh viên, từng bước khắc phục những lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay 109 4.3. Nhóm giải pháp kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, xã hội và nâng cao tính tự giác của từng cá nhân sinh viên trong việc khắc phục những lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay 126 KẾT LUẬN 137 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ 140 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 141 PHỤ LỤC 152 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa XHCN : Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1: Biểu hiện về sự suy thoái đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên 71 Bảng 3.2: Kết quả khảo sát việc sử dụng thời gian rỗi của sinh viên Đại học Thái Nguyên 72 Bảng 3.3: Kết quả khảo sát mức độ tham gia các hoạt động vì cộng đồng của sinh viên Đại học Thái Nguyên 73 Bảng 3.4: Kết quả khảo sát quá trình học tập của sinh viên Đại học Thái Nguyên 75 Bảng 3.5: Kết quả khảo sát về thái độ của sinh viên Đại học Thái Nguyên về các hành vi gian lận, tiêu cực 77 Bảng 3.6: Sự yêu thích những hình thức, sản phẩm văn hóa nghệ thuật của sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay 79 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sinh viên là bộ phận ưu tú nhất của thanh niên Việt Nam có vai trò và trách nhiệm to lớn trong việc thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, như lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà", "nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên" [83, tr.82, 84]. Vì vậy, quan tâm đến sự nghiệp giáo dục - đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ, trong đó có sinh viên là việc làm rất cần thiết, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Chính vì vậy, Đảng ta đã thường xuyên quan tâm, chăm lo, giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ trong đó có đội ngũ sinh viên, để họ trở thành những người có đủ đức, đủ tài, có thể gánh vác được những nhiệm vụ to lớn, nặng nề của Tổ quốc, của dân tộc, như lời Bác Hồ đã dạy: "Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên"" [87, tr.455]. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, đạo đức của sinh viên có nhiều biểu hiện phức tạp, đó là sự lệch chuẩn đạo đức ở một bộ phận sinh viên như: Bạo lực học đường; sự vô cảm, lạnh lùng trước mọi biến động của cuộc sống; văn hoá ứng xử kém; các tệ nạn xã hội xuất hiện trong sinh viên ngày một gia tăng; có những sinh viên đã có những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng Mặt khác, do cuộc đấu tranh về ý thức hệ cũng đang diễn ra gay go và quyết liệt hơn bao giờ hết, khi các thế lực thù địch ở trong và ngoài nước đang tranh thủ một bộ phận sinh viên có những biểu hiện lệch chuẩn về đạo đức làm cầu nối để đưa vào thế giới sinh viên những sản phẩm văn hóa độc hại, đồi trụy, phi nhân tính,... từng bước làm tha hóa, biến chất sinh viên - thế hệ có tri thức sẽ nắm giữ vận mệnh của dân tộc trong tương lai và hòng đẩy 2 lùi công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội theo hướng hiện đại trên đất nước ta. Điều này không những gây hoang mang cho dư luận xã hội, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự lệch chuẩn đạo đức ở một bộ phận sinh viên hiện nay. Đại học Thái Nguyên là một trường Đại học vùng, trường có số lượng sinh viên đông, tính đến tháng 12 năm 2015, quy mô sinh viên của toàn Đại học là 76.301 người. Sinh viên của trường cũng đang đứng trước những thách thức mà sinh viên cả nước đang phải đối mặt. Điều đó đã đặt ra yêu cầu bức thiết là phải nhận thức đúng đắn, khảo sát kỹ lưỡng thực trạng lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay, để từ đó đề ra những giải pháp khả thi, góp phần vào việc khắc phục những biểu hiện lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay, đồng thời đề xuất những giải pháp góp phần đào tạo ra những con người "vừa hồng vừa chuyên" có thể gánh vác trọng trách của nước nhà trong tương lai. Với ý nghĩa đó, tác giả lựa chọn vấn đề: "Sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay" để nghiên cứu và làm luận án tiến sĩ chuyên ngành chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở góp phần làm sáng tỏ một số khái niệm công cụ của luận án, luận án tiếp tục làm rõ thực trạng lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra đối với việc khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay. Từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực đạo đức ở sinh viên, sự lệch chuẩn đạo đức, sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên. - Phân tích và đánh giá thực trạng, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra đối với sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay. 3 - Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Vấn đề lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay là vấn đề lớn và bao gồm nhiều phương diện khác nhau. Song trong khuôn khổ đề tài này, luận án chỉ tập trung vào phân tích sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên theo hướng tiêu cực trong bối cảnh đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Những lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên từ năm thứ nhất đến năm thứ năm. - Địa điểm và thời gian khảo sát nghiên cứu: + Địa điểm khảo sát: Tiến hành khảo sát ở 10 trường đại học, cao đẳng, các khoa thành viên trong khối Đại học Thái Nguyên. + Thời gian khảo sát: 5 năm trở lại đây (2010-2015) - thời điểm đạo đức của sinh viên trong nhà trường có nhiều biến động khá phức tạp. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận - Luận án chủ yếu dựa trên những quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức, giá trị đạo đức truyền thống, đạo đức của sinh viên, ngoài ra luận án còn dựa vào những thành tựu khoa học của các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan tới nội dung được đề cập trong luận án. 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp sau đây: 4 phương pháp lịch sử và lôgíc, phân tích và tổng hợp, so sánh, đối chiếu, phương pháp điều tra xã hội học... nhằm thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ mà luận án đã đặt ra. 5. Những đóng góp mới của luận án - Luận án góp phần làm rõ khái niệm chuẩn mực đạo đức ở sinh viên, sự lệch chuẩn đạo đức, sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên. - Luận án góp phần xác định rõ tầm quan trọng của của việc khắc phục những lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. - Luận án phân tích rõ thực trạng sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. - Luận án đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn - Luận án đã đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm khắc phục sự lệch chuẩn đạo đức ở sinh viên Đại học Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức, đoàn thể, cá nhân trực tiếp làm công tác giáo dục sinh viên và hoạt động phong trào của sinh viên. - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu, giảng dạy ở các nhà trường và học viện. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án gồm 4 chương, 11 tiết. 5 Chương 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. TỔNG QUAN NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC, CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC Ở SINH VIÊN VÀ SỰ LỆCH CHUẨN ĐẠO ĐỨC 1.1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến chuẩn mực đạo đức Nghiên cứu về chuẩn mực đạo đức, đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau, tiêu biểu là các tác giả với những công trình nghiên cứu sau: Tác giả A.Sixkin có cuốn sách "Nguyên lý đạo đức cộng sản" [3] đã khẳng định lại quan điểm mácxít về nguồn gốc của đạo đức, rằng đạo đức là một hình thái ý thức xã hội và "nói đến đạo đức là nói đến những lề thói và tập tục biểu hiện mối quan hệ nhất định giữa người với người trong quan hệ với nhau hàng ngày" [3, tr.4]; Tác giả G.Bandzeladze trong cuốn "Đạo đức học", tập I [50] và II [51] đã phân tích và luận giải khá rõ nét vai trò của đạo đức, qua đó tác giả cũng đã phân tích sâu sắc những nội dung về chuẩn mực đạo đức. Căn cứ vào sự phân tích mối quan hệ giữa đạo đức với chính trị, pháp lý và nghệ thuật... tác giả đã khẳng định: đạo đức là đặc trưng bản tính của con người, chỉ con người mới có đạo đức, do đó nó không thể không phản ánh những đặc trưng của bản tính con người. Theo tác giả, đạo đức bắt nguồn từ chỗ con người quan hệ với người khác như quan hệ với chính mình. Trong quan hệ đạo đức với người khác, con người không thể tư lợi. Do đó đặc trưng cơ bản nhất của đạo đức là "chí công vô tư"; "Bản chất của đạo đức là sự quan tâm tự giác của những con người đến lợi ích của nhau, đến lợi ích của xã hội" [50, tr.104]. Đây là một 6 trong những cơ sở lý luận quan trọng để tác giả luận án phân tích khái niệm chuẩn mực đạo đức. Bàn về chuẩn mực đạo đức còn có cuốn sách của Viện Triết học, đó là "C.Mác - Ph.Ăngghen - V.I. Lênin bàn về đạo đức" [114], trong cuốn sách này các tác giả đã phân tích những lý luận cơ bản về chuẩn mực đạo đức, làm cơ sở vững chắc để tác giả luận án tiếp tục phân tích những quan điểm về chuẩn mực đạo đức sau này. Khi nghiên cứu về chuẩn mực đạo đức, Lê Nguyên Long đã dịch cuốn sách "Những vấn đề lý luận đạo đức" [79], trong cuốn sách này tác giả A.I.Cô chê-tốp đã phân tích "những cơ sở của giáo dục đạo đức" [79, tr.5] và "những cơ sở của sự tự giáo dục" [79, tr.41]. Trên cơ sở khẳng định lại luận điểm của V.I.Lênin khi bàn về đạo đức cộng sản, một lần nữa tác giả đã khẳng định lại những yếu tố của chuẩn mực đạo đức cộng sản: "Chúng ta nói rằng: Đạo đức - đó là những gì góp phần đoàn kết tất cả những người lao động xung quanh giai cấp vô sản đang sáng tạo ra xã hội mới, cộng sản chủ nghĩa" [79, tr.6]. Đây là cơ sở để tác giả luận án phân tích khái niệm chuẩn mực đạo đức. Bàn về chuẩn mực đạo đức tác giả Phạm Văn Nhuận có cuốn sách "Chuẩn mực đạo đức quân nhân của quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay" [98]. Với cuốn sách này, tác giả đã phân tích khá sâu sắc về nội dung khái niệm chuẩn mực đạo đức, theo tác giả "Chuẩn mực đạo đức là những nguyên tắc, quy tắc đạo đức được mọi người thừa nhận trở thành những mực thước khuôn mẫu để xem xét, đánh giá và điều chỉnh hành vi của con người trong xã hội" [98, tr.21-22]. Đây là một trong những cơ sở để tác giả luận án phân tích, tổng hợp đưa ra khái niệm của chuẩn mực đạo đức và chuẩn mực đạo đức ở sinh viên Việt Nam hiện nay. Nghiên cứu về chuẩn mực đạo đức, tác giả Nguyễn Ngọc Phú có cuốn sách “Chuẩn mực đạo đức con người Việt Nam hiện nay” [102]. Trong cuốn 7 sách này, nhóm tác giả của Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự đã thể hiện một cách khái quát các vấn đề lý luận về đạo đức, trình bày khái niệm chung về chuẩn mực đạo đức theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phân tích các giá trị chuẩn mực truyền thống con người Việt Nam; đồng thời phân tích các tác động của nền kinh tế thị trường, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến sự vận độn, biến đổi các chuẩn mực đạo đức của người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Đây là cơ sở lý luận vô cùng quan trọng để tác giả luận án đi sâu phân tích chương 2 của luận án. Tác giả Phan Huy Lê và Vũ Minh Giang khi nghiên cứu về chuẩn mực đạo đức đã có công trình khoa học "Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam hiện nay", (tập II) [77], Trong công trình khoa học này, các tác giả đã phân tích khá sâu sắc những giá trị truyền thống trong đó có những yếu tố thuộc về chuẩn mực đạo đức mà con người Việt Nam hiện nay cần kế thừa và phát huy, đó là tinh thần tự tôn dân tộc, ý thức độc lập tự cường..., "tính cách mềm dẻo, cởi mở và dễ hội nhập - một nội dung của truyền thống Việt Nam là một nhân tố hết sức thuận lợi trong hoàn cảnh ngày nay, khi mà thế giới ngày càng phát triển theo xu thế hội nhập và chu kỳ thay đổi công nghệ ngày càng có xu hướng rút ngắn" [77, tr.28-29], hay "truyền thống hiếu học và khả năng trí tuệ của người Việt đã và đang trở thành một nhân tố đảm bảo cho sự phát triển với tốc độ cao của đất nước và trở thành một thế mạnh trong cạnh tranh quốc tế trong tương lai" [77, tr.29]. Đây cũng là những yếu tố của chuẩn mực đạo đức hiện nay. Chính vì vậy kết quả nghiên cứu của công trình khoa học này sẽ là nguồn tư liệu quý để tác giả luận án phân tích, tổng hợp khái quát thành những đặc điểm của chuẩn mực đạo đức trong giai đoạn hiện nay. Mạc Văn Trang trong cuốn sách "Giáo dục hành vi đạo đức cho trẻ nhỏ" [114], đã bàn đến khái niệm hành vi đạo đức - một trong những yếu tố cơ bản của cấu trúc của đạo đức. Theo tác giả, "hành vi đạo đức là những hành động, 8 cách cư xử được điều chỉnh bởi chủ thể có ý thức, tức là ở trình độ những chức năng tâm lý cấp cao đã phát triển đến một trình độ nhất định". Và cấu trúc của hành vi đạo đức gồm 3 yếu tố: Ý thức của cá nhân về những chuẩn mực đạo đức cần tuân theo; những sức mạnh thúc đẩy tới hành động; những yếu tố tâm lý tham gia vào quá trình điều khiển thực hiện hành vi đạo đức [114, tr.6-7]. Căn cứ vào khái niệm này, tác giả sẽ khái quát những yếu tố của chuẩn mực đạo đức trong đó có hành vi đạo đức. Tác giả Nguyễn Ngọc Phú trong cuốn sách "Chuẩn mực đạo đức con người Việt Nam hiện nay" [102], đã đề cập đến chuẩn mực đạo đức của con người Việt Nam theo năm đức tính đã nêu trong Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII). Căn cứ vào công trình khoa học này tác giả sẽ chỉ ra những yếu tố của chuẩn mực đạo đức con người Việt Nam cần phát huy nhất là trong giai đoạn phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Hà Nhật Thăng trong cuốn "Giáo dục hệ thống giá trị đạo đức - nhân văn" [108], đã phân tích: "Trong hoàn cảnh xã hội có nhiều biến động và trước những yêu cầu tất yếu để con người và mỗi dân tộc phát triển thì khuynh hướng muốn phát triển các giá trị đạo đức và các giá trị hết sức cần thiết như: tình đoàn kết, sự giúp đỡ lẫn nhau, sự phát triển kinh tế xã hội, xóa bỏ nghèo đói, tính thích nghi, tính đổi mới, tính sáng tạo, tinh thần trách nhiệm và tinh thần tự lực, tự cường... tất cả những điều đó chỉ có thể đạt được trong bầu không khí chân thành, dân chủ, tôn trọng lẫn nhau cùng hành động" [108, tr.83]. Đây là cơ sở để tác giả luận án phân tích tổng hợp rút ra những tiêu chí về chuẩn mực đạo đức trong giai đoạn hiện nay. Tác giả Trần Văn Giàu trong cuốn sách "Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam" [53], đã khẳng định tính cách dân tộc, giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam được nhấn mạnh ở: lòng yêu nước, thương người. Đây là truyền thống quý báu của dân tộc, đã được trải qua hàng ngàn 9 năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Từ đó, tác giả đặt ra vấn đề kế thừa, giáo dục giá trị tinh thần yêu nước, thương người trong việc giáo dục đạo đức cho con người Việt Nam hiện nay. Dựa trên kết quả nghiên cứu này, tác giả sẽ khái quát những giá trị của truyền thống yêu nước Việt Nam – một trong những biểu hiện của chuẩn mực đạo đức hiện nay cần phát huy. Tác giả Trần Đình Hượu với công trình khoa học "Đến hiện đại từ truyền thống" [69], đã xác định văn hoá truyền thống như một nguồn lực nội sinh và không ngừng ảnh hưởng đến việc xây dựng đạo đức mới trong giai đoạn hiện nay. Đây là cơ sở để tác giả luận án xác định những nội dung về chuẩn mực đạo đức trong giai đoạn hiện nay trên cơ sở những giá trị văn hóa truyền thống. Tác giả Trịnh Duy Huy, trong cuốn "Xây dựng đạo đức mới trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" [63] cho rằng: "Đạo đức mới ở Việt Nam là một hình thức đặc thù của đạo đức cộng sản chủ nghĩa, tính đặc thù của nó được quy định bởi thực tiễn cách mạng Việt Nam, truyền thống đạo đức dân tộc và dấu ấn sắc thái Hồ Chí Minh" [63, tr.69]. Đây là cơ sở để tác giả luận án khái quát thành những nội dung của chuẩn mực đạo đức trong giai đoạn hiện nay. Nghiên cứu về chuẩn mực đạo đức, tác giả Huỳnh Khái Vinh có công trình "Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá trị xã hội" [129], trong công trình này, tác giả đã chỉ ra cho chúng ta thấy lối sống, đạo đức và chuẩn giá trị xã hội là những yếu tố cơ bản trong đời sống xã hội, gắn liền với kinh tế, chính trị, tư tưởng và mọi mặt đời sống vật chất, tinh thần của toàn xã hội. Trong đó, đạo đức về cơ bản đóng vai trò là lẽ sống. Dưới sự tác động của các nhân tố kinh tế, chính trị, xã hội và xu