Luận văn Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập khẩu Việt Nam chi nhánh Chợ Lớn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH --------
-------- HUỲNH THỊ THIÊN KIM GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM CHI NHÁNH CHỢ LỚN Chuyên ngành: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã số: 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: PGS TS. NGUYỄN ðĂNG DỜN TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2008 1 LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực và chưa ñược công bố bất kỳ trong công trình nghiên cứu nào. Người cam ñoan Huỳnh Thị Thiên Kim 2 MỤC LỤC -----
----- Trang phụ bìa Lời cam ñoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng biểu LỜI MỞ ðẦU ................................................................................................................1 CHƯƠNG 1:...................................................................................................................4 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..............................................................................................................4 1.1. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.......................................... 4 1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại ................................................................. 4 1.1.2. Chức năng của Ngân hàng Thương Mại ....................................................... 5 1.1.2.1. Trung gian tín dụng .............................................................................. 5 1.1.2.2. Trung gian thanh toán........................................................................... 6 1.1.2.3. Cung ứng dịch vụ ngân hàng ................................................................ 8 1.2. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CÁC SẢN PHẨM TÍN DỤNG CHỦ YẾU CỦA NHTM .......................................................................................................... 9 1.2.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng ................................................................. 9 1.2.2. Vai trò của tín dụng ngân hàng..................................................................... 9 1.2.3. Phân loại tín dụng và các hình thức tín dụng ngân hàng ............................. 10 1.2.4. Các sản phẩm tín dụng ngân hàng chủ yếu hiện nay ................................... 11 3 1.3. CHẤT LƯỢNG HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG CỦA NHTM.....................................13 1.3.1. Chất lượng tín dụng của NHTM ................................................................. 13 1.3.1.1. Khái niệm về chất lượng tín dụng ....................................................... 13 1.3.1.2. Hệ thống chỉ tiêu ñánh giá chất lượng tín dụng................................... 14 1.3.2. Mối quan hệ giữa tăng trưởng tín dụng, chất lượng tín dụng và hiệu quả hoạt ñộng tín dụng ....................................................................................................... 20 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ..................................................................................................21 CHƯƠNG 2:................................................................................................................. 22 THỰC TRẠNG HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM - CHI NHÁNH CHỢ LỚN.......... 22 2.1. SƠ LƯỢC VỀ NHTMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM CHI NHÁNH CHỢ LỚN ............................................................................................................................22 2.1.1. Tổng quan về NHTMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam..........................................22 2.1.1.1. Những thông tin chung về Việt Nam Eximbank...................................................22 2.1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển..........................................................................22 2.1.1.3. Những thành tựu ñạt ñược......................................................................................23 2.1.2. Giới thiệu về Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam - Chi nhánh Chợ Lớn.............................................................................................................24 2.1.2.1. Quá trình hình thành Ngân Hàng Xuất Nhập Khẩu Việt Nam - Chi nhánh Chợ Lớn ............................................................................................................................24 2.1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ tổng quát của Chi nhánh Eximbank Chợ Lớn...............25 2.2. TÌNH HÌNH HUY ðỘNG VỐN VÀ CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM – CHI NHÁNH CHỢ LỚN ....................................25 2.2.1. Tình hình huy ñộng vốn .........................................................................................25 4 2.2.1.1. Phân tích tình hình huy ñộng vốn...........................................................................26 2.2.1.2. ðánh giá chung về công tác huy ñộng vốn tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn....28 2.2.2. Tình hình cho vay ...................................................................................................29 2.2.2.1. Phân loại dư nợ theo loại tiền tệ .............................................................................30 2.2.2.2. Phân loại dư nợ theo kỳ hạn nợ..............................................................................31 2.2.2.3. Phân loại dư nợ theo mục ñích vay ........................................................................33 2.2.2.4. Phân loại dư nợ theo hình thức ñảm bảo nợ vay ...................................................35 2.2.3. Kết quả hoạt ñộng kinh doanh tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn........................35 2.3. ðÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH EXIMBANK CHỢ LỚN ............................................................................................................................36 2.3.1. Một số chỉ tiêu ñánh giá chất lượng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn...36 2.3.1.1. Tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu ............................................................................36 2.3.1.2. Tỉ lệ giữa tổng nguồn vốn huy ñộng trên tổng dư nợ cho vay ..............................39 2.3.1.3. ðánh giá theo vòng quay vốn tín dụng ..................................................................40 2.3.1.4. ðánh giá theo chỉ tiêu lợi nhuận tín dụng trên tổng dư nợ tín dụng .....................41 2.3.2. ðánh giá chung về chất lượng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn..............42 2.3.2.1. Những thành tựu ñạt ñược......................................................................................42 2.3.2.2. Một số tồn tại trong hoạt ñộng tín dụng.................................................................44 2.3.2.3. Nguyên nhân ảnh hưởng ñến chất lượng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn ............................................................................................................................45 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................................47 CHƯƠNG 3:................................................................................................................. 48 5 GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM CHI NHÁNH CHỢ LỚN .................................................................................................... 48 3.1. ðỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TÍN DỤNG CỦA CÁC NHTM TRÊN ðỊA BÀN TP.HCM ðẾN NĂM 2010 ....................................................... 48 3.2. MỤC TIÊU ðỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN VÀ CHỈ TIÊU KẾ HOẠCH HOẠT ðỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM TRONG NĂM 2008 .......................... 49 3.2.1. Mục tiêu ñịnh hướng chiến lược phát triển hoạt ñộng kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam năm 2008 .............................................. 49 3.2.2. Một số chỉ tiêu kế hoạch hoạt ñộng kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam năm 2008........................................................................... 50 3.3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH EXIMBANK CHỢ LỚN ...................................................................................... 51 3.3.1. Giải pháp ñối với chi nhánh Eximbank Chợ Lớn........................................ 51 3.3.1.1. Chú trọng ñến việc phát triển chất lượng cán bộ tín dụng.................... 51 3.3.1.2. Nâng cao chất lượng thẩm ñịnh tín dụng............................................. 52 3.3.1.3. Xác ñịnh phương thức cho vay, thời hạn cho vay phù hợp với từng khách hàng ........................................................................................................... 55 3.3.1.4. Chuyên môn hóa các hoạt ñộng về thẩm ñịnh khách hàng, quản lý nợ, xử lý nợ, … .......................................................................................................... 56 3.3.1.5. Xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát tín dụng hiệu quả..................... 58 3.3.1.6. Nâng cao chất lượng phục vụ.............................................................. 59 3.3.1.7. ða dạng hóa danh mục cho vay nhằm giảm thiểu rủi ro ...................... 59 6 3.3.1.8. Sử dụng dịch vụ bảo hiểm tín dụng thông qua công cụ phái sinh nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng ..................................................................................... 60 3.3.1.9. Chú trọng việc xây dựng chiến lược ñầu tư phát triển công nghệ ........ 64 3.3.2. Giải pháp về phía các cơ quan quản lý Nhà Nước....................................... 65 3.3.2.1. Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm soát của NHNN .............. 65 3.3.2.2. Hoàn thiện môi trường pháp lý cho hoạt ñộng ngân hàng ................... 65 3.3.2.3. Hoàn thiện lại hệ thống thông tin tín dụng của ngành ngân hàng ........ 66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ..................................................................................... 67 KẾT LUẬN.......................................................................................................... 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 1 PHỤ LỤC 1 .................................................................................................................... 2 PHỤ LỤC 2 .................................................................................................................... 3 7 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATM : Máy rút tiền tự ñộng CBTD : Cán bộ tín dụng CIC : Trung tâm thông tin tín dụng CN : Chi nhánh CTCG : Chứng từ có giá DPRR : Dự phòng rủi ro HðTD : Hoạt ñộng tín dụng NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng Nhà Nước NHTM : Ngân hàng thương mại NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần NHTW : Ngân hàng Trung Ương PGD : Phòng giao dịch Qð : Quyết ñịnh SXKD : Sản xuất kinh doanh TCKT : Tổ chức kinh tế TCTD : Tổ chức tín dụng TP.HCM : Thành Phố Hồ Chí Minh VNð : Việt Nam ðồng WTO : Tổ chức thương mại thế giới 8 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình huy ñộng vốn tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn trong giai ñoạn từ năm 2004 ñến năm 2007. .................................................................................26 Bảng 2.2: Tình hình dư nợ tín dụng theo loại tiền tệ giai ñoạn năm 2004 – 2007 ..29 Bảng 2.3: Tốc ñộ tăng trưởng tín dụng phân theo loại tiền tệ ................................30 Bảng 2.4: Cơ cấu dư nợ theo kỳ hạn cho vay .......................................................30 Bảng 2.5: Tốc ñộ tăng trưởng tín dụng theo kỳ hạn nợ giai ñoạn 2005 – 2007......32 Bảng 2.6: Dư nợ tín dụng phân theo loại hình cấp tín dụng giai ñoạn 2004-2007..32 Bảng 2.7: Cơ cấu dư nợ theo hình thức ñảm bảo tiền vay .....................................34 Bảng 2.8: Tồng thu nhập, chi phí, lợi nhuận của chi nhánh Eximbank Chợ Lớn ...34 Bàng 2.9: Tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu so với tổng dư nợ qua các năm ..........35 Bảng 2.10: Phân loại nợ theo nhóm ñến thời ñiểm 31/12/2007 .............................37 Bảng 2.11: Hiệu suất sử dụng vốn của chi nhánh Eximbank Chợ Lớn ..................38 Bảng 2.12: Vòng quay vốn tín dụng của chi nhánh Eximbank Chợ Lớn từ năm 2004 ñến năm 2007 ....................................................................................................... 39 Bảng 2.13: Chỉ tiêu lợi nhuận từ hoạt ñộng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn từ năm 2004 ñến năm 2007 ...........................................................................40 Biểu ñồ 2.1: Dư nợ tín dụng theo loại tiền tệ ........................................................29 Biểu ñồ 2.2: Phân loại dư nợ theo kỳ hạn nợ.........................................................31 Biểu ñồ 2.3: Phân loại dư nợ theo mục ñích vay ...................................................33 Biều ñồ 2.4: Tình hình nợ quá hạn tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn ...................36 Biểu ñồ 2.5: Tình hình huy ñộng vốn so với tổng dư nợ tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn .........................................................................................................38 1 LỜI MỞ ðẦU 1. Tính cấp thiết và ý nghĩa của ñề tài nghiên cứu: ðã từ lâu dịch vụ Ngân hàng trở thành một dịch vụ nền tảng của những quốc gia phát triển. Ngân hàng ra ñời góp phần ñiều tiết các nguồn vốn, là kênh phân phối vốn, ñiều chuyển nguồn vốn từ nơi thừa vốn ñến nơi thiếu vốn. Sở dĩ Ngân hàng thực hiện ñược ñiều này là thông qua vai trò tín dụng. Tín dụng là người trợ thủ ñắc lực giúp cho các thành phần trong xã hội phát triển toàn diện. Trong xu thế toàn cầu hóa nhu cầu về tín dụng ñối với các thành phần kinh tế càng trở nên cấp thiết hơn. Bên cạnh ñó, TCTD (hay cụ thể là Ngân hàng) cũng cạnh tranh gay gắt hơn do có nhiều hệ thống Ngân hàng mới du nhập vào thị trường Việt Nam ñồng thời do việc mở rộng quy mô và mạng lưới của các hệ thống Ngân hàng hiện hữu nên vấn ñề cấp phát tín dụng ngày càng có nhiều rủi ro và ngày càng ñược cải thiện về chất lượng lẫn số lượng cho vay. Vậy các Ngân hàng – ñặc biệt là NHTMCP làm thế nào ñể có thể tồn tại và phát triển ngày càng vững mạnh trong những thời kỳ hội nhập này với những ñối thủ cạnh tranh ñầy tiềm lực và giàu kinh nghiệm? ðây thực sự là một vấn ñề khá khó khăn cho tất cả các Ngân hàng. Một trong những câu trả lời cho vấn ñề trên ñây nghe ñơn giản nhưng thật sự rất khó thực hiện ñó là: nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng cường cạnh tranh. Chi nhánh Eximbank Chợ Lớn là một chi nhánh thuộc hệ thống Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam, trong giai ñoạn qua chi nhánh cũng ñang từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh của mình ñể có thể tồn tại và tiếp tục phát triển bền vững. ðể thực hiện ñược ñiều này, một trong những nhiệm vụ ñầu tiên và trọng tâm của chi nhánh là nâng cao chất lượng nghiệp vụ tín dụng. Nhận thức ñược tầm quan trọng của vấn ñề này, tôi ñã chọn ñề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng nghiệp vụ tín dụng tại ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam – Chi nhánh Chợ Lớn” ñể làm luận văn tốt nghiệp. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu nghiên cứu của ñề tài tập trung vào 3 nội dung chính sau: - Nghiên cứu về các cơ sở lý luận cơ bản về NHTM, tín dụng, chất lượng tín dụng và một số vấn ñề liên quan ñến chất lượng tín dụng. - Phân tích, ñánh giá về thực trạng hoạt ñộng tín dụng của chi nhánh Eximbank Chợ Lớn, sử dụng một số chỉ tiêu ñể ñánh giá chất lượng tín dụng và từ ñó ñưa ra những mặt ñạt ñược cũng như những tồn tại cần giải quyết. - ðưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn. Tín dụng là dịch vụ chủ yếu mang lại lợi nhuận cho ngân hàng và cũng mang lại không ít rủi ro ñến cho ngân hàng. ðồng thời, nó là một nhân tố quyết ñịnh ñến sự tồn tại và phát triển của NHTM, trong ñó Chi nhánh Eximbank Chợ Lớn cũng không phải là ngoại lệ. Do ñó tôi ñã chọn ñề tài này ñể nghiên cứu và thông qua ñó ñưa ra một số giải pháp nhằm phát huy thế mạnh, khắc phục những ñiểm còn tồn tại của ngân hàng nhằm giúp nâng cao chất lượng nghiệp vụ tín dụng ngày càng tốt hơn. 3. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn ñược tiến hành nghiên cứu theo phương pháp sử dụng các số liệu phản ánh thực trạng hoạt ñộng tín dụng tại NHTMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam – chi nhánh Chợ Lớn, qua quá trình khảo sát tại ñơn vị ñể phân tích, ñánh giá tình hình hoạt ñộng tín dụng và ñưa ra những tồn tại trong hoạt ñộng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn. - Phương pháp thống kê: Thông qua hội thảo, các cuộc họp chuyên ngành, các ý kiến ñóng góp của các chuyên gia ngân hàng, chuyên gia kinh kế ñể tiếp thu, thống kê, bổ sung và hoàn chỉnh giải pháp ñảm bảo cho hoạt ñộng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn phát triển hiệu quả, và không ngừng mở rộng trong thời gian tới. 3 4. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu: - ðối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt ñộng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn - Phạm vi nghiên cứu của luận văn: chất lượng tín dụng là phàm trù rộng, bao hàm nhiều nội dung, trong ñó có nội dung quan trọng thể hiện ở tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu. Vì vậy, chất lượng tín dụng ñược hiểu trong luận văn này là hạn chế nợ xấu, nợ quá hạn trong hoạt ñộng tín dụng tại chi nhánh Eximbank Chợ Lớn. 5. Nội dung nghiên cứu: Luận án ñược chia làm 3 chương : - Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại. - Chương 2: Thực trạng nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam – Chi nhánh Chợ Lớn. - Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam – chi nhánh Chợ Lớn. 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại NHTM là NH giao dịch trực tiếp với các công ty, xí nghiệp, tổ chức kinh tế và cá nhân… bằng cách nhận tiền gửi, tiền tiết kiệm, rồi sử dụng số vốn ñó ñể cho vay, chiết khấu, cung cấp các phương tiện thanh tóan và cung cấp các dịch vụ ngân hàng cho các ñối tượng nói trên. NHTM là loại ngân hàng có số lượng lớn và rất phổ biến trong nền kinh tế. Sự có mặt của NHTM trong hầu hết các mặt hoạt ñộng của nền kinh tế, xã hội ñã chứng minh rằng: ở ñâu có một hệ thống NHTM phát triển thì ở ñó sẽ có sự phát triển với tốc ñộ cao của nền kinh tế, xã hội và ngược lại. ðạo luật Ngân hàng của Cộng Hòa Pháp 1941 ñã ñịnh nghĩa: NHTM là những cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác, và sử dụng nguồn lực ñó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính. Theo Luật Các TCTD Việt Nam có hiệu lực vào tháng 10/1998: “Ngân hàng là loại hình TCTD ñược thực hiện toàn bộ hoạt ñộng ngân hàng và các hoạt ñộng kinh doanh khác có liên quan”. (ðiều 10- Luật các TCTD) Trong ñó, hoạt ñộng ngân hàng là hoạt ñộng kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này ñể cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán. Như vậy có thể nói rằng NHTM là một loại ñịnh chế tài chính trung gian cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế thị trường. Nhờ hệ thống ñịnh chế tài chính trung gian này mà các nguồn tiền nhàn rỗi nằm rải rác trong xã hội sẽ ñược huy ñộng, tập trung lại số lượng ñủ lớn ñể cấp tín dụng cho các tổ chức kinh tế, cá nhân nhằm mục ñích phục vụ phát triển kinh tế – xã hội. 5 1.1.2. Chức năng của Ngân hàng Thương Mại 1.1.2.1. Trung gian tín dụng NHTM là cầu nối giữa những người có vốn dư thừa và những người có nhu cầu về vốn. Thông qua việc huy ñộng khai thác các khoản vốn tiền tệ tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế, ngân hàng hình thành nên quỹ cho vay cấp tín dụng cho nền ki