Luận văn Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng thực phẩm đóng hộp xuất xứ từ Trung Quốc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH ---  --- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI TIÊU DÙNG THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP XUẤT XỨ TỪ TRUNG QUỐC Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: LÊ THỊ DIỆU HIỀN LƯU BÁ ĐẠT Lớp : KT0922L1 MSSV: LT09172 Cần Thơ - 2011 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt ii LỜI CẢM TẠ ۞۞۞ Lời đầu tiên em xin chân thành cám ơn các thầy cô khoa kinh tế trường Đại học Cần Thơ đã nhiệt tình chỉ dạy cũng như cung cấp kiến thức cho em trong suốt quá trình học tập trong những năm qua để làm hành trang bước vào đời khi rời khỏi mái trường thân thương . Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn cô Lê Thị Diệu Hiền đã nhiệt tình giúp đỡ em vượt qua những khó khăn trong suốt quá trình thực hiện đề tài tốt nghiệp của mình. Em rất mong sự thông cảm và góp ý của thầy cô cho đề tài tốt nghiệp của em, vì kiến thức và kinh nghiệm còn nhiều hạn chế nên đề tài không tránh khỏi những sai sót và khuyết điểm. Cuối cùng em xin chúc thầy cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh nhiều sức khỏe và thành công trong công việc. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Lưu Bá Đạt Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt iii LỜI CAM ĐOAN ۞۞۞ Em xin cam đoan rằng đề tài này do chính em thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là hoàn toàn trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày tháng năm 2011 Sinh viên thực hiện Lưu Bá Đạt Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt iv BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC • Họ và tên người hướng dẫn: Lê Thị Diệu Hiền • Chuyên ngành: Bộ môn Quản trị kinh doanh • Cơ quan công tác: trường Đại học Cần Thơ • Tên sinh viên: Lưu Bá Đạt • Mã số sinh viên: LT09172 • Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh tổng hợp • Tên đề tài: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng thực phẩm đóng hộp xuất xứ từ Trung Quốc NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo: …………………………………………………………………………………...... .................................................................................................................................. 2. Về hình thức: .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài: .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 5. Nội dung và các kết quả đạt được(theo mục tiêu nghiên cứu,...) .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 6. Các nhận xét khác: .................................................................................................... ............................ 7. Kết luận: .................................................................................................................... ............ Cần Thơ, ngày …..tháng….. năm 2011 Người nhận xét Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt v MỤC LỤC CHƯƠNG 1 PHẦN GIỚI THIỆU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU....................................................................1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU........................................................................2 1.2.1 Mục tiêu chung ................................................................................................ 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể................................................................................................. 2 1.3 CÁC GIẢ THUYẾT CẦN KIỂM ĐỊNH VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .2 1.3.1 Các giả thuyết cần kiểm định............................................................................ 2 1.3.2 Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 2 1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU...........................................................................3 1.4.1 Không gian....................................................................................................... 3 1.4.2 Thời gian.......................................................................................................... 3 1.4.3 Đối tượng nghiên cứu....................................................................................... 3 1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ..........................................................................3 CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN ............................................................................5 2.1.1 Thực phẩm đóng hộp ..................................................................................... 5 2.1.2 Thị trường người tiêu dùng và hành vi mua hàng của người tiêu dùng. ..... 5 2.1.2.1 Khái quát về thị trường người tiêu dùng..................................................... 5 2.1.2.2 Mô hình hành vi mua của người tiêu dùng. ................................................ 6 2.1.2.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng cá nhân .......................... 8 2.1.2.4 Các dạng hành vi mua sắm ...................................................................... 11 2.1.3 Tiến trình ra quyết định mua ...................................................................... 12 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................................17 2.2.1 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 17 2.2.2 Phương pháp phân tích dữ liệu ....................................................................... 17 2.2.3 Lý thuyết các phương pháp phân tích dữ liệu.................................................. 18 2.2.4 Khung nghiên cứu .......................................................................................... 21 CHƯƠNG 3 GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CẦN THƠ VÀ NGÀNH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP CỦA VIỆT NAM Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt vi 3.1 TỔNG QUAN VỀ THÀNH PHỐ CẦN THƠ ..........................................22 3.1.1. Lịch sử hình thành......................................................................................... 22 3.1.2. Vị trí địa lý .................................................................................................... 23 3.1.3. Đơn vị hành chính ......................................................................................... 23 3.1.4. Cơ sở hạ tầng ................................................................................................ 23 3.1.5. Tình hình kinh tế ........................................................................................... 25 3.2 NGÀNH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP TẠI VIỆT NAM ..........................................................................................................................29 3.2.1 Thực phẩm đóng hộp...................................................................................... 30 3.2.2 Bánh kẹo đóng gói ......................................................................................... 31 3.2.3 Ngành đồ uống............................................................................................... 32 3.3 THỰC TRẠNG TIÊU DÙNG THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP TẠI CẦN THƠ THÔNG QUA CÁC MẪU NGHIÊN CỨU ..........................................34 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 4.1 ĐẶC ĐIỂM MẪU PHÂN TÍCH ...............................................................40 4.1.1 Kết cấu giới tính của đối tượng nghiên cứu .................................................... 40 4.1.2 Mức thu nhập hàng tháng của đối tượng nghiên cứu ....................................... 40 4.1.3 Nghề nghiệp và trình độ học vấn của đối tượng nghiên cứu ............................ 41 4.1.4 Tình trạng hôn nhân ....................................................................................... 42 4.1.5 Tổng kết đặc điểm của đối tượng nghiên cứu trong đề tài ............................... 43 4.2 KIỂM ĐỊNH CÁC MỐI QUAN HỆ.........................................................44 4.2.1 Kiểm định mối quan hệ giữa nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu với số lần mua thực phẩm đóng hộp (kiểm định Chi-spuare) ................................................... 44 4.2.2 Kiểm định mối quan hệ giữa thu nhập và số lần mà người tiêu dùng quyết định mua thực phẩm đóng hộp trong một tuần ................................................................ 44 4.2.3 Kiểm định giữa thu nhập với nơi mua thực phẩm đóng hộp ............................ 45 4.2.4 Kiểm định mối quan hệ giữa tình trạng hôn nhân của đối tượng nghiên cứu và số lần mua thực phẩm đóng hộp .............................................................................. 45 4.3 ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ QUAN TRỌNG VỀ TIÊU CHÍ CHẤT LƯỢNG KHI CHỌN MUA THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ..........................................................................................................................46 4.4 PHÂN TÍCH HÀNH VI CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỐI VỚI CÁC LOẠI THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP XUẤT XỨ TỪ TRUNG QUỐC............48 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt vii 4.4.1 Phân tích các tiêu chí ảnh hưởng đến quyết định mua thực phẩm đóng hộp có xuất xứ từ TQ của người tiêu dùng ................................................................. 48 4.4.1.1 Hệ số tin cậy Cronbach Alpha ................................................................. 48 4.4.1.2 Số lượng nhân tố ..................................................................................... 49 4.4.1.3 Đặt tên các nhân tố .................................................................................. 50 4.4.1.4 Nhân số ................................................................................................... 51 4.4.1.5 Phân tích hồi qui đa biến.......................................................................... 52 4.4.2 Sự nhận biết của người tiêu dùng.................................................................... 53 4.4.3 Tìm hiểu nguyên nhân thực phẩm đóng hộp của Trung Quốc có mặt tại Việt Nam........................................................................................................................ 54 4.4.4 Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến mức độ hài lòng của người tiêu dùng khi sử dụng thực phẩm TQ ................................................................................................ 56 4.4.4.1 Hệ số tin cậy Cronbach Alpha ................................................................. 56 4.4.4.2 Mô hình hồi quy Binary Logistic ............................................................. 59 4.5 NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG TRONG VIỆC SO SÁNH GIỮA THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP CỦA VIỆT NAM VÀ THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP CỦA TRUNG QUỐC................................................................61 4.5.1 Về chất lượng sản phẩm ................................................................................. 61 4.5.2 Về giá cả ........................................................................................................ 63 4.6 ĐÁNH GIÁ CHUNG HÀNH VI CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỐI VỚI CÁC LOẠI THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP XUẤT XỨ TỪ TQ .......................64 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ..................................................................................66 CHƯƠNG 5 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CHO NGÀNH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP VIỆT NAM 5.1 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ HẠN CHẾ CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM ĐÓNG HỘP CỦA VIỆT NAM..............................................68 5.1.1 Mặt đạt được .................................................................................................. 68 5.1.2 Mặt chưa đạt được.......................................................................................... 69 5.2 NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP NGƯỜI TIÊU DÙNG TP.CẦN THƠ NGÀY CÀNG ƯU TIÊN SỬ DỤNG SẢN PHẨM CỦA VIỆT NAM...........70 CHƯƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1 KẾT LUẬN................................................................................................75 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt viii 6.2 KIẾN NGHỊ...............................................................................................76 6.2.1 Đối với UBND thành phố Cần Thơ và các Sở ngành ...................................... 76 6.2.2 Đối với cơ quan quản lý chất lượng trên địa bàn thành phố............................. 77 6.2.3 Đối với người tiêu dùng ................................................................................. 77 6.3 HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO .....................................78 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt ix DANH MỤC BIỂU BẢNG Bảng 3.1 : Tổng giá trị sản xuất trên địa bàn phân theo thành phần kinh tế (giá so sánh 1994).........................................................................................................25 Bảng 3.2: Các loại thực phẩm đóng hộp ............................................................37 Bảng 3.3: Bảng thống kê tình hình mua sắm .....................................................38 Bảng 4.1: Bảng thu nhập của đối tượng nghiên cứu...........................................40 Bảng 4.2: Bảng kết hợp giữa nghề nghiệp và thu nhập ......................................43 Bảng 4.3: Kết quả kiểm định mqh giữa nghề nghiệp và số lần mua TPĐH ........44 Bảng 4.4: Kết quả kiểm định mqh giữa thu nhập và số lần mua.........................44 Bảng 4.5: Kết quả kiểm định mqh giữa thu nhập và nơi mua.............................45 Bảng 4.6: Đánh giá về các tiêu chí chất lượng ...................................................46 Bảng 4.7: Diễn giải các biến ảnh hưởng đến quyết định mua TPĐH .................48 Bảng 4.8: Ma trận các nhân tố sau khi xoay ......................................................50 Bảng 4.9: Diễn giải các biến..............................................................................52 Bảng 4.10 Phân tích hồi qui đa biến ..................................................................53 Bảng 4.11: Các nguyên nhân TPĐH của TQ có mặt tại VN...............................54 Bảng 4.12: Bảng diễn giải các biến ảnh hưởng đến mức độ hài lòng của người tiêu dùng khi sử dụng TPĐH của Trung Quốc...................................................56 Bảng 4.13: Ma trận các nhân tố sau khi xoay ....................................................57 Bảng 4.14 : Thống kê mô tả mức độ hài lòng của người tiêu dùng ....................58 Bảng 4.15: Kiểm tra mức độ chính xác của dự báo............................................59 Bảng 4.16: Kết quả kiểm định Wald về ý nghĩa của hệ số hồi qui .....................60 Bảng 4.17: So sánh về chất lượng sản phẩm......................................................61 Bảng 4.18: So sánh về giá cả .............................................................................63 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt x DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Mô hình hành vi mua của người tiêu dùng...........................................7 Hình 2.2: Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi của người tiêu dùng .......................8 Hình 2.3: Qúa trình hình thành quyết định mua hàng ........................................12 Hình 2.4: Quyết định lựa chọn ..........................................................................14 Hình 2.5 Những yếu tố kìm hãm quyết định mua ..............................................15 Hình 2.6: Phản ứng của khách hàng ..................................................................16 Hình 2.7: Mô hình nghiên cứu...........................................................................21 Hình 3.1: Số liệu và dự báo doanh số bán thực phẩm đóng hộp .........................30 Hình 3.2: Số liệu và dự báo doanh số bán hàng mặt hàng bánh kẹo ...................32 Hình 3.3: Tình hình mua sắm ........................................................................... 38 Hình 4.1: Biểu đồ thể hiện giới tính ................................................................ 40 Hình 4.2: Nghề nghiệp đối tượng nghiên cứu .................................................. 41 Hình 4.3: Trình độ học vấn đối tượng nghiên cứu ........................................... 42 Hình 4.4: Tình trạng hôn nhân ........................................................................ 42 Hình 5.1: Chuỗi cung ứng thực phẩm đóng hộp an toàn ................................... 73 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt xi Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt 1 CHƯƠNG 1 PHẦN GIỚI THIỆU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Thực phẩm là một trong những nhu yếu phẩm không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của mọi người. Thực phẩm là nguồn dinh dưỡng duy trì cuộc sống, bổ sung những tiêu hao mất đi trong sinh hoạt và duy trì cuộc sống khoẻ mạnh, phát triển. Và việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) rất quan trọng trong những bữa ăn hàng ngày và liên quan đến sức khoẻ, đến thể chất của con người, và đến nguồn nhân lực để phát triển đất nước, đóng góp quan trọng vào việc duy trì một nòi giống dân tộc cường tráng, trí tuệ. Thế nhưng ngày nay, vì lợi ích kinh tế mà nhiều người đã bỏ qua những nguy cơ hiểm họa từ thực phẩm mà kinh doanh những sản phẩm rẻ tiền, kém chất lượng. Trong số những sản phẩm trôi nổi, kém phẩm chất đang tung hoành trên thị trường Việt Nam phần lớn là những thực phẩm, hàng hóa có xuất phát từ Trung Quốc. Các thực phẩm Trung Quốc 3 không “Không nhãn mác, không thời hạn sử dụng, và không rõ nguồn gốc xuất sứ” đã gây ra hàng loạt các vụ bê bối về thực phẩm dẫn đến những vụ ngộ độc thực phẩm, những mầm bệnh tiềm tàng, những di chứng trong tương lai như việc dùng hóa chất làm lòng đỏ trứng vịt trông đỏ hơn, làm mực giả, tái chế dầu bẩn, phẩm màu thực phẩm có chứa sudan, gia vị chứa chất gây ung thư, gia vị tẩm ướp biến thịt lợn thành thịt bò và đặc biệt là vụ sữa dành cho bé có nhiễm Melamin đã thật sự gây hoang mang cho các bà mẹ Việt Nam…đã đánh lên một hồi chuông cảnh báo về những mối nguy thực phẩm xung quanh chúng ta, làm dấy lên mối lo ngại không biết còn có bao nhiêu loại thực phẩm nhiễm độc đang được được sử dụng hằng ngày mà người tiêu dùng chưa phát hiện được. Từ hàng loạt các vụ phát hiện thực phẩm Trung Quốc nhiễm độc nó đã trở thành điểm nóng được sự quan tâm, chú ý của nhiều người làm thay đổi hành vi, thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Rất nhiều người tiêu dùng đã biết cảnh giác và thông thái hơn trong việc chọn lựa những mặt hàng có nhãn hiệu và được bày bán trong các siêu thị hoặc các cửa hàng có uy tín, hay trở về với hàng Việt Nam chất lượng cao. Để hiểu rõ hơn hành vi của người tiêu dùng đối với các sản Luận văn tốt nghiệp GVHD: Lê Thị Diệu Hiền SVTH: Lưu Bá Đạt 2 phẩm xuất phát từ Trung Quốc tôi chọn đề tài nghiên cứu “Phân tích hành vi tiêu dùng của người dân trên địa bàn quận Ninh Kiều,