Luận văn Xây dựng website chương nguyên tử, chương bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn lớp 10 cơ bản để nâng cao chất lượng dạy học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH PHẠM DUY NGHĨA XÂY DỰNG WEBSITE CHƯƠNG NGUYÊN TỬ, CHƯƠNG BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN LỚP 10 CƠ BẢN ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ môn Hóa học Mã số: 60 14 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Lê Trọng Tín Thành phố Hồ Chí Minh – 2011 2 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi được sự giúp đỡ, động viên của rất nhiều người, là nguồn khích lệ lớn lao đã giúp tôi hoàn thành luận văn này. Trước hết, tôi xin gởi lời tri ân sâu sắc đến TS. Lê Trọng Tín. Thầy đã rất tận tình góp ý chuyên môn, vạch ra định hướng, ý tưởng, động viên tôi trong những lúc khó khăn. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể quí thầy cô giáo đã giảng dạy tôi trong suốt quá trình học, Phòng sau Đại học trường Đại học Sư phạm TP.HCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh trường THPT Phú Ngọc, THPT Điểu Cải, THPT Nguyễn Hữu Cảnh và các thầy cô đồng nghiệp khác đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực nghiệm sư phạm. Tôi xin hết lòng biết ơn sự quan tâm và ủng hộ của gia đình và bạn bè. Đó là nguồn động viên tinh thần rất lớn để tôi hoàn thành luận văn này. Phạm Duy Nghĩa 3 MỤC LỤC 5TMỤC LỤC5T .................................................................................................... 3 5TMỞ ĐẦU5T ..................................................................................................... 11 5TChương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI5T ............. 15 5T1.1.5T 5TLịch sử vấn đề nghiên cứu5T ................................................................ 15 5T1.2. Đổi mới phương pháp dạy và học5T ....................................................... 17 5T1.2.1. Phương pháp dạy học5T ........................................................................................ 17 5T1.2.2. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học5T ........................................................ 17 5T1.2.3. Đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực [9]5T ............................................... 18 5T1.2.4. Một số xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay [24]5T .......................... 19 5T1.2.5. Đổi mới PPDH với sự hỗ trợ của CNTT5T ............................................................ 20 5T1.2.6. Công nghệ thông tin và truyền thông với dạy học Hóa học [38]5T ......................... 21 5T1.3. Tự học qua mạng và lợi ích5T ................................................................. 26 5T1.3.1. Khái niệm tự học5T ............................................................................................... 26 5T1.3.2. Tự học qua mạng5T............................................................................................... 26 5T1.3.3. Lợi ích của tự học qua mạng5T ............................................................................. 27 5T1.4. Website5T ................................................................................................. 28 5T1.4.1. Khái niệm website [57]5T ..................................................................................... 28 5T1.4.2. Các phần mềm thiết kế website5T ......................................................................... 30 5T1.5. Thực trạng sử dụng web trong dạy học hóa học ở một số trường THPT tỉnh Đồng Nai5T .................................................................................. 41 5T1.6. Vài nét về trường THPT Phú Ngọc tỉnh Đồng Nai5T ............................ 46 5T1.6.1. Một vài nét về trường THPT Phú Ngọc5T ............................................................. 46 5T1.6.2. Tình hình học sinh và giáo viên bộ môn Hóa học của trường5T ....................... 47 5T óm tắt chương 15T .................................................................................... 48 5TChương 2: XÂY DỰNG WEBSITE CHƯƠNG NGUYÊN TỬ, CHƯƠNG BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN5T ........................................................................ 49 4 5T2.1. Tổng quan về chương Nguyên tử, chương Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn5T ................................................ 49 5T2.1.1. Chương Nguyên tử5T ............................................................................................ 49 5T2.1.2. Chương Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn5T.............. 54 5T2.2. Mục đích thiết kế website5T .................................................................... 59 5T2.3. Yêu cầu và nguyên tắc kế website5T ....................................................... 59 5T2.3.1. Yêu cầu5T ............................................................................................................. 59 5T2.3.2. Nguyên tắc5T ........................................................................................................ 59 5T2.4. Quy trình thiết kế website5T ................................................................... 62 5T2.5. Cấu trúc của website5T ........................................................................... 64 5T2.6. Nội dung của website5T ........................................................................... 65 5T2.6.1. Trang chủ5T .......................................................................................................... 65 5T2.6.2. Trang “Bài học”5T ................................................................................................ 74 5T2.6.3. Trang “Bài tập”5T ................................................................................................. 85 5T2.6.4. Trang “Thi – Kiểm tra”5T ..................................................................................... 87 5T2.6.5. Trang “Lịch sử hóa học”5T ................................................................................... 90 5T2.6.6. Trang “Hóa học vui”5T ......................................................................................... 91 5T2.6.7. Trang “Phim tài liệu”5T ........................................................................................ 92 5T2.6.8. Trang “Thảo luận”5T ............................................................................................ 94 5T2.6.9. Trang “Liên hệ”5T ................................................................................................ 95 5T2.7. Sử dụng Website đã thiết kế để nâng cao chất lượng dạy học5T .......... 96 5T2.7.1. Hướng dẫn giáo viên và học sinh sử dụng Website5T ............................................ 96 5T2.7.2. Sử dụng Website để nâng cao chất lượng dạy học5T ............................................. 99 5T óm tắt chương 25T .................................................................................. 101 5TChương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 5T ............................................... 102 5T3.1. Mục đích thực nghiệm5T ....................................................................... 102 5T3.2. Nội dung thực nghiệm5T ....................................................................... 102 5T3.4. Tiến hành thực nghiệm5T ..................................................................... 104 5T3.5. Kết quả thực nghiệm5T ......................................................................... 106 5 5T3.5.1. Kết quả thực nghiệm về mặt định tính5T ............................................................. 106 5T3.5.2. Kết quả thực nghiệm về mặt định lượng5T .......................................................... 111 5T óm tắt chương 35T .................................................................................. 125 5TKẾT LUẬN5T ............................................................................................... 127 5T ÀI LIỆU THAM KHẢO5T ........................................................................ 134 5TPHỤ LỤC5T .................................................................................................. 138 6 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CNTT : Công nghệ thông tin ĐC : Đối chứng GV : Giáo viên HS : Học sinh PPDH : Phương pháp dạy học kdt : Đại lượng kiểm định t (Student) tính theo công thức α,kt : Giá trị t tra theo bảng với mức ý nghĩa α và bậc tự do k THPT : Trung học phổ thông TN : Thực nghiệm 7 DANH MỤC CÁC BẢNG 5TUBảng 1.1. Thống kê số lượng 55 GV tham gia điều traU5T .......................................... 41 5TUBảng 1.2. Thống kê số lượng 172 HS tham gia điều traU5T ......................................... 41 5TUBảng 1.3. Kết quả điều tra thực trạng sử dụng CNTT của giáo viênU5T ....................... 41 5TUBảng 1.4. Kết quả điều tra thực trạng sử dụng CNTT của học sinhU5T ........................ 43 5TUBảng 3.1. Danh sách các cặp lớp TN – ĐCU5T .......................................................... 104 5TUBảng 3.2. Danh sách GV nhận xét websiteU5T .......................................................... 106 5TUBảng 3.3. Nhận xét của GV về websiteU5T ................................................................ 107 5TUBảng 3.4. Nhận xét của HS về websiteU5T ................................................................ 108 5TUBảng 3.5. Điểm bài kiểm tra lần 1U5T ....................................................................... 111 5TUBảng 3.6. Điểm bài kiểm tra lần 2U5T ....................................................................... 112 5TUBảng 3.7. Tổng hợp kết quả của 2 bài kiểm traU5T .................................................... 113 5TUBảng 3.8. Phân phối tần số 2 bài kiểm traU5T ............................................................ 114 5TUBảng 3.9. Phân phối tần suất 2 bài kiểm traU5T ......................................................... 114 5TUBảng 3.10. Bảng phân phối tần suất lũy tích 2 bài kiểm traU5T .................................. 114 5TUBảng 3.11. Tổng hợp kết quả học tập của 2 bài kiểm traU5T ...................................... 119 5TUBảng 3.12. Tổng hợp các tham số đặc trưng của 2 bài kiểm traU5T............................ 123 8 DANH MỤC CÁC HÌNH 5TUHình 1.1. Giao diện Macromedia Dreamweaver 8U5T ................................................. 31 5TUHình 1.2. Giao diện Macromedia Flash Professonal 8U5T............................................ 33 5TUHình 1.3. Giao diện Macromedia Flash Professonal 8U5T............................................ 33 5TUHình 1.4. Giao diện Tester 1.0U5T ............................................................................... 35 5TUHình 1.5. Giao diện Sothink SWF Quicker 4.5U5T ...................................................... 36 5TUHình 1.6. Giao diện Math Type 6.0U5T ....................................................................... 37 5TUHình 1.7. Giao diện CuteFTP 8.0 ProfessionalU5T....................................................... 39 5TUHình 1.8. Giao diện Ultra Video Splitter 5.2U5T .......................................................... 40 5TUHình 2.1. Mô hình lượng giá bốn bậc theo KirkpatrickU5T .......................................... 64 5TUHình 2.2. Sơ đồ cấu trúc website “www.hoahoc.somee.com”U5T ................................ 64 5TUHình 2.3. Giao diện trang chủ websiteU5T ................................................................... 67 5TUHình 2.4. Giao diện Form ý kiến đóng gópU5T ............................................................ 68 5TUHình 2.5. Giao diện thẻ Advance trong DreamweaverU5T ........................................... 69 5TUHình 2.6. Giao diện thanh Toolbar trong DreamweaverU5T ......................................... 70 5TUHình 2.7. Giao diện Menu InsertU5T ............................................................................ 70 5TUHình 2.8. Giao diện trang chủ khi hoàn thànhU5T ........................................................ 71 5TUHình 2.9. Giao diện nội dung của trang chủU5T ........................................................... 71 5TUHình 2.10. Giao diện thẻ New DocumentU5T .............................................................. 72 5TUHình 2.11. Giao diện thanh PropertiesU5T ................................................................... 74 5TUHình 2.12. Giao diện trang Bài họcU5T ........................................................................ 75 5TUHình 2.13. Mô hình nguyên tửU5T ............................................................................... 75 5TUHình 2.14. Mô hình nguyên tửU5T ............................................................................... 76 5TUHình 2.15. Cách tạo một Layer guideU5T .................................................................... 76 5TUHình 2.16. Cách vẽ một đường dẫnU5T........................................................................ 77 5TUHình 2.17. Mô hình nguyên tử khi hoàn thànhU5T ....................................................... 77 5TUHình 2.18. Giao diện sơ đồ phân bố electron vào các obitan nguyên tửU5T ................. 78 9 5TUHình 2.19. Layer đầu tiên trong phần mềm orbitanU5T ................................................ 79 5TUHình 2.20. Giao diện thanh PropertiesU5T ................................................................... 79 5TUHình 2.21. Giao diện phần mềm khi hoàn thànhU5T .................................................... 80 5TUHình 2.22. Các ô nguyên tố khi hoàn thànhU5T ........................................................... 82 5TUHình 2.23. Giao diện Bảng tuần hoàn khi hoàn thànhU5T ............................................ 83 5TUHình 2.24. Giao diện bảng tuần hoàn khi hoạt độngU5T ............................................... 84 5TUHình 2.25. Giao diện bảng tuần hoàn hoàn chỉnhU5T ................................................... 85 5TUHình 2.26. Giao diện trang Bài tậpU5T ........................................................................ 86 5TUHình 2.27. Giao diện phần Video dạy học trong trang Bài tậpU5T ............................... 87 5TUHình 2.28. Giao diện trang Thi – Kiểm traU5T ............................................................. 88 5TUHình 2.29. Giao diện soạn câu trắc nghiệm của Tester 1.0U5T ..................................... 89 5TUHình 2.30. Câu hỏi khi hoàn chỉnhU5T ........................................................................ 89 5TUHình 2.31. Giao diện trang Lịch sử hóa họcU5T ........................................................... 91 5TUHình 2.32. Giao diện trang Hóa học vuiU5T ................................................................. 92 5TUHình 2.33. Giao diện trang Phim tài liệuU5T ................................................................ 93 5TUHình 2.34. Video được up lên YoutubeU5T.................................................................. 94 5TUHình 2.35. Giao diện trang Thảo luậnU5T .................................................................... 94 5TUHình 2.36. Giao diện Forum Thảo luậnU5T .................................................................. 95 5TUHình 2.37. Giao diện trang Liên hệU5T ........................................................................ 95 5TUHình 2.38. Giao diện Form Ý kiến của bạn trên trang web WufooU5T ......................... 96 5TUHình 3.1. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN1 và ĐC1U5T .......................... 115 5TUHình 3.2. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN2 và ĐC2U5T .......................... 116 5TUHình 3.3. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN3 và ĐC3U5T .......................... 116 5TUHình 3.4. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN4 và ĐC4U5T .......................... 117 5TUHình 3.5. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN5 và ĐC5U5T .......................... 117 5TUHình 3.6. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN6 và ĐC6U5T .......................... 118 5TUHình 3.7. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN7 và ĐC7U5T .......................... 118 5TUHình 3.8. Đồ thị đường lũy tích 2 bài kiểm tra lớp TN8 và ĐC8U5T .......................... 119 10 5TUHình 3.9. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN1 và ĐC1U5T ...................... 120 5TUHình 3.10. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN2 và ĐC2U5T .................... 120 5TUHình 3.11. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN3 và ĐC3U5T .................... 121 5TUHình 3.12. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN4 và ĐC4U5T .................... 121 5TUHình 3.13. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN5 và ĐC5U5T .................... 122 5TUHình 3.14. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN6 và ĐC6U5T .................... 122 5TUHình 3.15. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN7 và ĐC7U5T .................... 123 5TUHình 3.16. Đồ thị tổng hợp kết quả 2 bài kiểm tra lớp TN8 và ĐC8U5T .................... 123 11 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Hiện nay, trên thế giới cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ đang diễn ra như vũ bão, nhiều lĩnh vực khoa học kĩ thuật mới, nhiều nghề mới đang hình thành và phát triển rất nhanh. Việt Nam còn là một nước đang phát triển, nguồn nhân lực trình độ cao còn thiếu và yếu. Vì vậy, nhu cầu phát triển nguồn nhân lực có trình độ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ngày càng cao, yêu cầu đào tạo thế hệ học sinh trung học phổ thông đang tăng lên rất nhanh cả về số lượng và chất lượng. Trong những năm qua, mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục – đào tạo của nước ta đã thay đổi nhiều lần cho phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và đã đạt được những tiến bộ đáng khích lệ. Tuy nhiên, những thay đổi về phương pháp còn quá ít, quá chậm. Phương pháp đang được sử dụng phổ biến trong các trường phổ thông chủ yếu là thuyết giảng có tính chất áp đặt của thầy, coi nhẹ hoạt động tích cực, chủ động của trò. Việc dạy và học chủ yếu đều gắn liền với sách giáo khoa và bảng trắng, thiếu trực quan sinh động, nhiều nội dung còn trừu tượng, khó hiểu, chất lượng giáo dục còn nhiều hạn chế. Vì vậy, ngành giáo dục đang áp dụng nhiều biện pháp nhằm thay đổi cách học và cách dạy, khuyến khích sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học, nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh, giúp học sinh có nguồn tư liệu phóng phú và trực quan để tìm hiểu và học tập. Ngoài ra, hiện nay với hình thức kiểm tra đánh giá theo hình thức trắc nghiệm khác quan đòi hỏi học sinh phải có tính thần học tập chủ động, dựạ vào những nguồn tài liệu sẵn có, thuận tiện, trực quan, đáng tin cậy. Trong khi đó, hiện nay nguồn tư liệu học tập trên mạng tuy phong phú nhưng còn dàn trải, chưa tập trung, nguồn tài liệu chưa được phân loại phù hợp với việc học tập của học sinh. Chưa có website nào thật sự thuận tiện cho công việc học tập của học sinh. Với những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “XÂY DỰNG WEBSITE CHƯƠNG NGUYÊN TỬ, CHƯƠNG BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN LỚP 10 CƠ BẢN ĐỂ NÂNG CAO 12 CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC” nhằm tạo ra nguồn tài liệu trực quan, sinh động, thuận tiện cho học sinh học tập, ôn tập, giúp nâng cao hiệu quả của quá trình học tập, tạo bước tiền đề quan trọng trong việc gây hứng thú học tập, rèn luyện năng lực học tập cho học sinh khi mới bước vào cấp học mới. 2. Mục đích nghiên cứu Xây dựng website phục vụ việc dạy và học chương nguyên tử, chương bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn lớp 10 cơ bản để nâng cao chất lượng dạy học. 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu − Đối tượng nghiên cứu: Việc xây dựng website chương nguyên tử, chương bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn lớp 10 cơ bản để phục vụ học tập. − Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy và học hóa học ở trường trung học phổ thôn