Luận văn Xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức trong chương “các định luật bảo toàn” – vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật Lí

Con người là vốn quý của xã hội, là một thành tố cấu thành nên nền kinh tế - văn hoá - xã hội của một quốc gia. Cả UNESCO và OECD đều kêu gọi các nước hãy đầu tư cho nguồn lực kinh tế mới này bằng một phương tiện duy nhất: Giáo dục thông qua việc DẠY - HỌC. Sự bùng nổ của công nghệ thông tin nói riêng và khoa học công nghệ nói chung hiện nay đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các ngành trong xã hội. Thực trạng trên đã đặt ra cho giáo dục những yêu cầu cần thiết, cấp bách của việc đổi mới. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI ở nước ta xác định: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời” [2].

pdf88 trang | Chia sẻ: duongneo | Lượt xem: 1504 | Lượt tải: 5download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức trong chương “các định luật bảo toàn” – vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật Lí, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Trần Thị Thanh Nga XÂY DỰNG WEBSITE HỖ TRỢ HỌC SINH TỰ ÔN TẬP, CỦNG CỐ VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC TRONG CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” – VẬT LÍ 10 BAN CƠ BẢN THÔNG QUA CÁC ỨNG DỤNG KĨ THUẬT VẬT LÍ LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Thành phố Hồ Chí Minh – 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Trần Thị Thanh Nga XÂY DỰNG WEBSITE HỖ TRỢ HỌC SINH TỰ ÔN TẬP, CỦNG CỐ VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC TRONG CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” – VẬT LÍ 10 BAN CƠ BẢN THÔNG QUA CÁC ỨNG DỤNG KĨ THUẬT VẬT LÍ LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ môn Vật lí Mã số: 60 14 01 11 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. PHẠM XUÂN HẬU Thành phố Hồ Chí Minh – 2014 LỜI CẢM ƠN Sau nhiều tháng nghiên cứu và tìm tòi, tôi đã hoàn thành luận văn Thạc sĩ. Có được kết quả này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy PGS.TS Phạm Xuân Quế - Giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tận tình hướng dẫn, góp ý cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Khoa Vật Lí và phòng Sau đại học - Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh đã giúp đỡ, cung cấp những kiến thức chuyên môn quý báu trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo Tổ Vật lí trường THPT Trần Hưng Đạo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực nghiệm sư phạm. Xin cảm ơn toàn thể bạn bè, tập thể lớp Lý luận và Phương pháp dạy học Vật lí K23 đã ủng hộ, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu. Trân trọng cảm ơn./. TP. Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2014 Trần Thị Thanh Nga MỤC LỤC Danh mục các chữ viết tắt DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................................... vii DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................................... viii MỞ ĐẦU 1 Chương 1 6 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA HOẠT ĐỘNG ÔN TẬP, CỦNG CỐ VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRONG CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG .................. 6 Cơ sở lý luận của hoạt động ôn tập, củng cố ...................................................... 6 1.1. Ôn tập, củng cố và mục đích của ôn tập, củng cố ....................................... 6 1.1.1. Vai trò và vị trí của ôn tập, củng cố trong quá trình nhận thức .................. 7 1.1.2. Nội dung cần ôn tập, củng cố trong dạy học Vật lí ..................................... 7 1.1.3. Các hình thức ôn tập, củng cố chủ yếu ....................................................... 8 1.1.4. Phương tiện hỗ trợ ôn tập, củng cố. ............................................................ 9 1.1.5. Mối quan hệ giữa ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá ........................... 12 1.1.6. Cơ sở thực tiễn của hoạt động ôn tập, củng cố ................................................ 13 1.2. 1.2.1. Thực tiễn của hoạt động ôn tập, củng cố thông qua kinh nghiệm ............ 13 1.2.2. Thực tiễn của hoạt động ôn tập, củng cố qua điều tra .............................. 14 Ôn tập, củng cố thông qua ứng dụng kĩ thuật Vật lí ........................................ 15 1.3. 1.3.1. Khái niệm ứng dụng kĩ thuật Vật lí ........................................................... 15 1.3.1. Các con đường dạy học ứng dụng kĩ thuật Vật lí..................................... 16 1.3.2. Vai trò của việc ôn tập kiến thức thông qua ứng dụng kĩ thuật Vật lí ...... 18 1.3.3. Các phương pháp tổ chức ôn tập kiến thức thông qua ứng dụng kĩ thuật Vật lí ........................................................................................................ 19 Website và website dạy học hỗ trợ học sinh ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh 1.4. giá thông qua ứng dụng kĩ thuật Vật lí ............................................................. 19 1.4.1. Website ...................................................................................................... 20 1.4.2. Website dạy học hỗ trợ học sinh ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá thông qua ứng dụng kĩ thuật Vật lí .......................................................... 24 Chương 2 29 XÂY DỰNG WEBSITE HỖ TRỢ HỌC SINH TỰ ÔN TẬP, CỦNG CỐ VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC TRONG CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” - VẬT LÍ 10 BAN CƠ BẢN. ................................................................. 29 2.1. Đặc điểm cấu trúc nội dung .............................................................................. 29 2.1.1. Đặc điểm nội dung .................................................................................... 29 2.1.2. Sơ đồ cấu trúc nội dung kiến thức và logic hình thành kiến thức ............. 29 2.2. Chuẩn kiến thức, kỹ năng ................................................................................. 34 2.3. Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng học tập................................................ 36 2.4. Xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức trong chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản ................ 38 2.4.1. Thiết kế website ........................................................................................ 38 2.4.2. Xây dựng website bằng wordpress ........................................................... 41 2.4.3. Xây dựng các module chính ...................................................................... 43 Chương 3 51 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ................................................................................................. 51 3.1. Mục đích và nhiệm vụ ...................................................................................... 51 3.2. Đối tượng và nội dung ...................................................................................... 51 3.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm ......................................................................... 52 3.4. Thuận lợi, khó khăn và cách khắc phục ........................................................... 53 3.5. Phân tích, đánh giá và xử lí kết quả ................................................................. 54 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 67 PHỤ LỤC 68 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CĐLBT Các định luật bảo toàn ĐC Đối chứng GV Giáo viên HS Học sinh PPDH Phương pháp dạy học NTHĐ Nguyên tắc hoạt động SGK Sách giáo khoa TN Thực nghiệm TNSP Thực nghiệm sư phạm THPT Trung học phổ thông TBKT Thiết bị kĩ thuật ƯDKTVL Ứng dụng kĩ thuật Vật lí DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 1.1 Tóm tắt các ƯDKTVL trong sách Vật lí THPT 15 2 3.1 Kết quả học tập học kì I của HS hai lớp 10A1 và 10A11 51 3 3.2 Bảng thống kê điểm số bài kiểm tra 1 tiết lớp TN và lớp ĐC 58 4 3.3 Bảng phân phối tần suất điểm kiểm tra 1 tiết lớp TN và lớp ĐC 59 5 3.4 Bảng phân phối tần suất tích lũy điểm kiểm tra 1 tiết lớp TN và lớp ĐC 60 6 3.5 Bảng kết quả các tham số thống kê mô tả 61 7 3.6 Bảng kết quả kiểm định Mann - Whitney hai mẫu độc lập 63 DANH MỤC CÁC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 2.1 Sơ đồ kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” 30 2 2.2 Sơ đồ cấu trúc chương “Các định luật bảo toàn” 43 3 2.3 Tóm tắt lí thuyết bài “Động năng” 44 4 2.4 Thành phần cấu tạo của Tên lửa 45 5 2.5 Nguyên tắc chuyển động của Tên lửa 45 6 2.6 Câu hỏi vận dụng về Tên lửa 46 7 2.7 “Một bài viết trong mục Em có biết” 46 8 2.8 Một câu hỏi về hiện tượng thực tế 47 9 2.9 Câu hỏi trắc nghiệm trong chủ đề “Tên lửa” 48 10 2.10 Bài tập tự luận trong chủ đề “Nhà máy thủy điện” 48 11 2.11 Đề kiểm tra trắc nghiệm số 1 49 12 2.12 Đáp án của các câu hỏi sau khi HS hoàn thành đề kiểm tra 50 13 3.1 Học sinh lớp thực nghiệm trong giờ ôn tập 53 14 3.2 Biểu đồ tần số điểm kiểm tra 1 tiết lớp TN và lớp ĐC 58 15 3.3 Biểu đồ phân phối tần suất điểm kiểm tra 1 tiết của lớp TN và lớp ĐC 59 16 3.4 Biểu đồ phân phối tần suất tích lũy điểm kiểm tra 1 tiết lớp TN và lớp ĐC 60 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Con người là vốn quý của xã hội, là một thành tố cấu thành nên nền kinh tế - văn hoá - xã hội của một quốc gia. Cả UNESCO và OECD đều kêu gọi các nước hãy đầu tư cho nguồn lực kinh tế mới này bằng một phương tiện duy nhất: Giáo dục thông qua việc DẠY - HỌC. Sự bùng nổ của công nghệ thông tin nói riêng và khoa học công nghệ nói chung hiện nay đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các ngành trong xã hội. Thực trạng trên đã đặt ra cho giáo dục những yêu cầu cần thiết, cấp bách của việc đổi mới. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI ở nước ta xác định: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời” [2]. Để thực hiện mục tiêu đổi mới giáo dục như trên, phải giải quyết đồng bộ rất nhiều mặt có liên quan đến giáo dục. Về mặt phương pháp giáo dục, phương pháp dạy học, nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học, tập trung dạy cách học, cách nghĩ và tự học. Chuyển quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo, từ chủ yếu thực hiện chương trình giáo dục trên lớp học sang tổ chức đa dạng các hình thức thực hiện chương trình giáo dục. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học...” Bước đầu của tiến trình triển khai, tiến hành đổi mới, chúng ta đã thu được một số chuyển biến tích cực, mang lại hiệu quả cao. Đáng chú ý là sự áp dụng công nghệ thông tin đặc biệt là internet, website học tập vào các khâu của quá trình dạy học - từ 2 việc định hướng mục đích, trình bày tài liệu mới đến hệ thống hóa kiến thức, ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đối với môn học Vật lí nói riêng thì “Quá trình dạy học Vật lí cần quan tâm đến việc ôn luyện và khắc sâu hệ thống kiến thức cho học sinh với các cấp độ nắm vững kiến thức: Hiểu, nhớ và vận dụng. Tính bền vững của kiến thức gắn liền với việc phát triển tư duy dựa trên sự lĩnh hội vững chắc các sự kiện Vật lí nền tảng, các kiến thức Vật lí điển hình” [7]. Ngoài ra, theo cơ sở lí luận dạy học hoạt động ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá là một khâu quan trọng của quá trình dạy học. Đặc biệt việc ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá thông qua ứng dụng kỹ thuật Vật lí mà cụ thể là qua việc giải các bài tập định tính và định lượng Vật lí có nội dung kĩ thuật và thực tế, hợp lí hóa và cải tiến sản xuất đóng vai trò quan trọng đối với việc thực hiện nguyên tắc giáo dục kĩ thuật tổng hợp, phát triển hứng thú của học sinh với Vật lí, sáng tạo kĩ thuật. Trong chương trình Vật lí trung học phổ thông, kiến thức về Các định luật bảo toàn - Vật lí 10 ban cơ bản có nhiều ứng dụng trong thực tiễn đời sống. Vì vậy, tác giả nhận thấy việc xây dựng website nhằm hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức của chương thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật lí là rất cần thiết trong khi mà đến nay chưa có website nào được xây dựng theo hướng này. Tác giả hy vọng wesbsite có thể góp phần giúp học sinh vận dụng được kiến thức Vật lí, nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức của việc tự ôn tập, củng cố. Từ những lí do trên, tác giả lựa chọn đề tài: “Xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức trong chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật lí”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu, vận dụng kết hợp lý luận dạy học Vật lí về hoạt động ôn tập, củng cố, kiểm tra đánh giá và công nghệ xây dựng website để xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật lí. 3. Đối tượng nghiên cứu 3 Quá trình dạy học Vật lí ở trường phổ thông và đặc biệt là quá trình dạy học chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. Hệ thống kiến thức, kĩ năng học sinh cần nắm vững sau khi học xong chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. Hoạt động tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức của học sinh khi học chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. Nguyên tắc và quy trình thiết kế website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật lí. 4. Phạm vi nghiên cứu Xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kỹ thuật Vật lí nhằm rèn luyện kĩ năng tự học; nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức của việc tự ôn tập, củng cố. 5. Giả thuyết khoa học Nếu vận dụng cơ sở lí luận của hoạt động ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá trong các trường phổ thông để xây dựng website có nội dung ứng dụng kỹ thuật Vật lí trong chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thì sẽ giúp học sinh rèn kĩ năng tự học; hứng thú học tập và nâng cao chất lượng kiến thức của việc tự ôn tập, củng cố kiến thức. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu ở trên, tác giả đề ra các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau: - Nghiên cứu các quan điểm dạy học hiện đại, trong đó đặc biệt quan tâm đến cơ sở lí luận về hoạt động ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức của học sinh. - Nghiên cứu nội dung kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản, đặc biệt là phần nội dung về các ứng dụng kĩ thuật Vật lí của chương. - Điều tra, xác định các sai lầm phổ biến về kiến thức và khó khăn của học sinh trong khi lĩnh hội kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. 4 - Xây dựng các câu hỏi, bài tập định tính và định lượng liên quan đến ứng dụng kĩ thuật Vật lí giúp học sinh ôn tập, củng cố kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. - Xây dựng hệ thống các bài kiểm tra để đánh giá chất lượng nắm vững kiến thức của học sinh. - Thiết kế website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật lí. - Tiến hành thực nghiệm sư phạm theo nội dung và tiến trình tổ chức hoạt động ôn tập, củng cố kiến thức đã soạn thảo. Phân tích kết quả thực nghiệm thu được để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của website đã xây dựng. Đồng thời, rút kinh nghiệm, sửa đổi, bổ sung để có thể xây dựng các website khác cho các chương còn lại của chương trình Vật lí trung học phổ thông. 7. Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp nghiên cứu lí luận - Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, chỉ thị của Bộ Giáo dục và đào tạo. - Nghiên cứu các tài liệu về cơ sở lí luận của dạy học làm cơ sở định hướng cho việc thực hiện mục đích nghiên cứu. - Nghiên cứu chương trình, nội dung sách giáo khoa, sách giáo viên và các tài liệu tham khảo để xác định nội dung, kiến thức Vật lí, ứng dụng kỹ thuật Vật lí ở chương “Các định luật bảo toàn” mà học sinh cần nắm vững. - Nghiên cứu tài liệu về thiết kế, xây dựng website.  Phương pháp điều tra, quan sát thực tiễn Tìm hiểu việc dạy (thông qua phỏng vấn, trao đổi với giáo viên) và việc học (thông qua trao đổi với học sinh, nghiên cứu các bài kiểm tra của học sinh, dùng phiếu điều tra) nhằm sơ bộ đánh giá hoạt động ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của giáo viên và học sinh ở trường phổ thông. Xác định những khó khăn, sai lầm của học sinh khi học chương Các định luật bảo toàn - Vật lí 10 ban cơ bản.  Phương pháp thực nghiệm sư phạm 5 Thực nghiệm sư phạm có đối chứng quá trình ôn tập, củng cố kiến thức chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. Cụ thể: nhóm thực nghiệm ôn tập củng cố có sử dụng website và nhóm đối chứng ôn tập, củng cố theo phương pháp truyền thống.  Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phương pháp thống kê toán học, phần mềm SPSS để phân tích, đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm. 8. Dự kiến đóng góp của luận văn - Về mặt lí luận Luận văn góp phần lựa chọn và hệ thống hóa các lí luận về việc ôn tập, củng cố theo quan điểm của lí luận dạy học hiện đại. - Về mặt thực tiễn Thiết kế website giúp học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức khi học chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản thông qua các ứng dụng kĩ thuật Vật lí, góp phần giúp học sinh rèn luyện kĩ năng tự học, hứng thú học tập và nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức của việc tự ôn tập, củng cố. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của hoạt động ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá trong các trường phổ thông. Chương 2. Xây dựng website hỗ trợ học sinh tự ôn tập, củng cố và kiểm tra đánh giá kiến thức trong chương “Các định luật bảo toàn” - Vật lí 10 ban cơ bản. Chương 3. Thực nghiệm sư phạm. 6 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA HOẠT ĐỘNG ÔN TẬP, CỦNG CỐ VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRONG CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG Cơ sở lý luận của hoạt động ôn tập, củng cố 1.1. Ôn tập, củng cố và mục đích của ôn tập, củng cố 1.1.1. Ôn tập, củng cố là kĩ năng quan trọng trong các kĩ năng học tập. Có nhiều công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài đã đề cập đến vấn đề này. Theo từ điển Tiếng Việt, khái niệm ôn tập được định nghĩa: “Học và luyện lại những điều đã học để nắm chắc”. Theo các nhà tâm lí học (Piagie, Thái Duy Tuyên...) thì ôn tập không chỉ là nhớ lại mà còn là sự cấu trúc lại các kiến thức đã được lĩnh hội, sắp xếp các thông tin, kiến thức theo một cấu trúc mới, kết hợp với các thông tin, kiến thức cũ để tạo nên sự hiểu biết mới. Trong học tập Vật lí, ghi nhớ kiến thức đóng vai trò quan trọng là cơ sở để học sinh (HS) hiểu và vận dụng kiến thức. “Trí nhớ là một quá trình tâm lí phản ảnh những kinh nghiệm của cá nhân dưới hình thức biểu tượng, bao gồm sự ghi nhớ, gìn giữ và tái tạo sau đó ở trong óc cái mà con người đã cảm giác, tri giác, rung động, hành động hay suy nghĩ trước đây” [4]. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, nghiên cứu những quan niệm của các học giả, tác giả đưa ra khái niệm ôn tập: “Ôn tập là quá trình người học khái quát, hệ thống lại những kiến thức đã lĩnh hội theo một trật tự mới để có thể ghi nhớ, nắm chắc được những kiến thức đã được truyền đạt trong quá trình dạy học. Qua đó, người học được rèn luyện các kĩ năng học tập bộ môn và giáo dục tư tưởng, thái độ, tình cảm.” “Ôn tập giúp người học có cái nhìn mới hay làm mới cách nhìn cũ để hiểu sâu sắc hơn các mối quan hệ và những khái niệm, sự kiện đã học trước đó” [3]. Mục đích của tiết ôn tập, củng cố bao gồm những nội dung : - Việc ôn tập, củng cố giúp cho HS khái quát hóa những kiến thức đã học, biết cách nhìn nhận những kiến thức đó theo một hệ thống tư tưởng xác định, nêu rõ được 7 mối liên hệ logic bên trong giữa các đối tượng riêng rẽ và củng cố chắc chắn các kiến thức đã học. - T
Luận văn liên quan