Nghiên cứu qui hoạch chỉnh trị sông hạ du Đồng Nai - Sài gòn tại khu vực biến đổi lòng dẫn trọng điểm

BOÄ KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ BOÄ NOÂNG NGHIEÄP & PTNT VIEÄN KHOA HOÏC THUÛY LÔÏI MIEÀN NAM Chöông trình baûo veä moâi tröôøng vaø phoøng traùnh thieân tai ÑEÀ TAØI NGHIEÂN CÖÙU CAÁP NHAØ NÖÔÙC – MAÕ SOÁ KC-08.29 NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP KHCN ÑEÅ OÅN ÑÒNH LOØNG DAÃN HAÏ DU HEÄ THOÁNG SOÂNG ÑOÀNG NAI - SAØI GOØN PHUÏC VUÏ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI VUØNG ÑOÂNG NAM BOÄ Chuyeân ñeà 6: NGHIEÂN CÖÙU QUI HOAÏCH CHÆNH TRÒ SOÂNG HAÏ DU ÑOÀNG NAI-SAØI GOØN TAÏI KHU VÖÏC BIEÁN ÑOÅI LOØNG DAÃN TROÏNG ÑIEÅM Chuû nhieäm ñeà taøi: PGS.TS. Hoaøng Vaên Huaân Chuû nhieäm chuyeân ñeà: PGS.TS. Hoaøng Vaên Huaân Thöïc hieän: ThS. Nguyeãn Ñöùc Vöôïng KS. Nguyeãn Ngoïc Haûi KS. Ñoã Hoaøi Nam KS. Leâ Vaên Tuaán 5982-7 21/8/2006 §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 3 MôC LôC NéI DUNG Trang CH¦¥NG I: më ®Çu I.1. Giíi thiÖu tæng quan vïng h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn. 5 I.2. Yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ – x· héi. 8 I.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng cho mét sè khu vùc träng ®iÓm. 9 CH¦¥NG II: QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG §åNG NAI KHU VùC THµNH PHè BI£N HßA - TØNH §åNG NAI II.1. Giíi thiÖu s«ng §ång Nai khu vùc thµnh phè Biªn Hoµ - tØnh §ång Nai. 13 II.2. Yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ – x· héi ®èi víi ®o¹n s«ng. 23 II.3. Môc tiªu. 24 II.4. C¨n cø lËp quy ho¹ch, tµi liÖu lËp quy ho¹ch. 24 II.5. C¸c tham sè quy ho¹ch. 25 II.6. C¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch – Bè trÝ c«ng tr×nh. 26 II.7. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. 37 CH¦¥NG III: QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG SµI GßN Tõ CÇU B×NH PH¦íC §ÕN CÇU SµI GßN III.1. Giíi thiÖu chung. 38 III.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng Sµi Gßn tõ cÇu B×nh Ph−íc ®Õn cÇu Sµi Gßn. 39 III.3. Môc tiªu cÇn ®¹t trong quy ho¹ch 41 III.4. C¸c c¨n cø vµ tµi liÖu phôc vô lËp quy ho¹ch 41 III.5. C¸c tham sè quy ho¹ch 44 III.6. Ph−¬ng ¸n quy ho¹ch vµ bè trÝ c«ng tr×nh 44 §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 4 CH¦¥NG IV: QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG KHU VùC NHµ BÌ IV.1. TÝnh cÊp thiÕt, bøc xóc cÇn ph¶i lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng khu vùc Nhµ BÌ, thµnh phè Hå ChÝ Minh. 48 IV.2. Ph¹m vi vµ môc tiªu quy ho¹ch 50 IV.3. T×nh h×nh c¬ b¶n vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn – kÕt qu¶ nghiªn cøu diÔn biÕn phôc vô quy ho¹ch. 51 IV.4. Tham sè quy ho¹ch. 53 IV.5. C¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch, biÖn ph¸p chØnh trÞ. 53 CH¦¥NG V: QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG M¦¥NG CHUèI, KHU VùC CÇU M¦¥NG CHUèI, HUYÖN NHµ BÌ, TP. Hå CHÝ MINH. V.1. Giíi thiÖu chung. 57 V.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng M−¬ng Chuèi. 59 V.3. Môc tiªu quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng M−¬ng Chuèi. 59 V.4. C¸c c¬ së phôc vô lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng M−¬ng Chuèi. 60 V.5. TuyÕn chØnh trÞ vµ gi¶i ph¸p chèng s¹t lë. 65 CH¦¥NG VI: §Ò XUÊT C¤NG NGHÖ MíI, VËT LIÖU MíI ¸P DôNG CHO C¤NG TR×NH CHèNG S¹T Lë ë H¹ DU §åNG nai – sµi gßn. VI.1. Nh÷ng quy ®Þnh chung cña c«ng tr×nh kÌ gia cè bê trùc tiÕp. 67 VI.2. Mét sè c«ng nghÖ, vËt liÖu míi ¸p dông cho c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn. 70 CH¦¥NG VII: NGHI£N CøU §Ò XUÊT GI¶I PH¸P NH»M æN §ÞNH TUYÕN LUåNG TµU 20.000DWT QUA CöA SOµI R¹P VµO C¶NG HIÖP PH¦íC TP. Hå CHÝ MINH VII.1. TÝnh cÊp thiÕt nghiªn cøu ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m æn ®Þnh tuyÕn luång tµu 20.000DWT qua cöa Soµi R¹p vµo c¶ng HiÖp Ph−íc - Tp. Hå ChÝ Minh. 73 VII.2. §iÒu kiÖn tù nhiªn vïng tuyÕn luång s«ng Soµi R¹p. 80 VII.3. §Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m æn ®Þnh tuyÕn luång tµu 20.00DWT qua cöa Soµi R¹p. 102 CH¦¥NG VIII: KÕT LUËN Vµ KIÕN NGHÞ 107 §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 5 ch−¬ng i më ®Çu I.1. Giíi thiÖu tæng quan vïng h¹ du §ång Nai-Sµi Gßn HÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn bao gåm s«ng chÝnh §ång Nai vµ 4 phô l−u lín: s«ng La Ngµ, s«ng BÐ, s«ng Sµi Gßn vµ hai s«ng Vµm Cá. L−u vùc s«ng §ång Nai - Sµi Gßn bao gåm miÒn §«ng Nam bé vµ mét phÇn T©y nguyªn thuéc ®Þa phËn c¸c tØnh L©m §ång, §¾c L¾c, T©y Ninh, B×nh Ph−íc, B×nh D−¬ng, §ång Nai, Tp. Hå ChÝ Minh, Bµ RÞa - Vòng Tµu vµ Long An cã tæng diÖn tÝch l−u vùc kho¶ng 37.400 km2 . Däc theo hai bªn bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn lµ n¬i tËp trung hÇu hÕt nh÷ng khu ®« thÞ lín vµ hµng chôc thÞ x·, thÞ trÊn, thÞ tø, khu d©n c− ®«ng ®óc víi d©n sè hiÖn t¹i kho¶ng 13 triÖu ng−êi vµ dù kiÕn ®Õn n¨m 2020 lµ kho¶ng 28 triÖu ng−êi. H¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn tõ sau ®Ëp DÇu TiÕng trªn s«ng Sµi Gßn, c«ng tr×nh TrÞ An trªn s«ng §ång Nai, c«ng tr×nh Th¸c M¬ trªn s«ng BÐ (dù kiÕn hÕt 2008 lµ hå Ph−íc Hßa) lµ khu kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam bao gåm B×nh D−¬ng, §ång Nai, TP. Hå ChÝ Minh, Bµ RÞa Vòng Tµu, Long An (®Õn nay ®· cã h¬n 40 khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp ®−îc cÊp giÊy phÐp) víi tæng céng GDP b×nh qu©n chiÕm h¬n 30% cña c¶ n−íc (n¨m 2003 ®¹t ®−îc 35,6%) nhÞp ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®¹t 12% vµ dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 nhÞp ®é t¨ng tr−ëng GDP sÏ lµ 13,5÷14% cao gÊp 1,5 lÇn nhÞp ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n cña c¶ n−íc. Däc theo hai bªn bê hÖ thèng s«ng h¹ du §ång Nai- Sµi Gßn lµ n¬i tËp trung hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, kiÕn tróc, giao th«ng thñy vµ bé nh− cÇu ®−êng, ®−êng hÇm qua s«ng, bÕn phµ, bÕn c¶ng, tuyÕn luång, kªnh ®µo vµ c¸c c«ng tr×nh thñy lîi, c¸c hå chøa n−íc ë th−îng nguån, c¸c nhµ m¸y cung cÊp n−íc, c¸c tr¹m b¬m, kªnh, m−¬ng, cèng, ®Ëp, tuyÕn ®ª bao, bê kÌ ... ®·, ®ang vµ sÏ ®−îc x©y dùng. HÖ thèng s«ng §ång Nai- Sµi Gßn kh«ng nh÷ng lµ nguån cung cÊp n¨ng l−îng (thñy ®iÖn) mµ cßn lµ nguån cung cÊp n−íc ngät chñ yÕu cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng d©n sinh, cho n«ng l©m nghiÖp, cho c«ng nghiÖp vµ c¸c dÞch vô c«ng céng kh¸c. HÖ thèng s«ng h¹ du §ång Nai- Sµi Gßn: + Lµ tuyÕn tho¸t lò, tho¸t n−íc th¶i, ®Èy mÆn, truyÒn triÒu, x©m nhËp mÆn chñ yÕu cña miÒn §«ng Nam bé + Lµ tuyÕn giao th«ng thuû quan träng vµo bËc nhÊt n−íc ta víi hµng chôc bÕn c¶ng vµ tuyÕn luång giao th«ng thñy nèi liÒn TP. Hå ChÝ Minh víi miÒn §«ng Nam bé, T©y Nam bé, víi c¶ n−íc vµ thÕ giíi. §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 6 + Lµ nguån cung cÊp thñy s¶n phong phó vµ lµ nguån cung cÊp vËt liÖu x©y dùng nh− khai th¸c c¸t lßng s«ng cho x©y dùng vµ san lÊp mÆt b»ng. + Lµ tuyÕn du lÞch sinh th¸i quan träng, ®ång thêi lµ tuyÕn b¶o vÖ, æn ®Þnh vµ c©n b»ng m«i tr−êng sinh th¸i quan träng cña miÒn §«ng Nam Bé. HiÖn nay c¸c bé ngµnh, c¸c tØnh thµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c c¬ së kinh tÕ ®·, ®ang vµ cßn tiÕp tôc khai th¸c sö dông vµ t¸c ®éng ®Õn nguån n−íc vµ dßng s«ng phÇn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn trªn qui m« lín h¬n víi diÖn réng h¬n c¶ vÒ thêi gian vµ kh«ng gian. Trong khi chóng ta rÊt cÇn sù æn ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng ®Ó n©ng cao vµ t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn nhanh b−íc chØnh trang ®« thÞ, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c khu ®« thÞ cña khu vùc quan träng, trong ®ã cã dù kiÕn x©y dùng tuyÕn ®−êng « t« däc theo hai bªn bê s«ng th× hiÖn t−îng s¹t lë bê s«ng ®· x¶y ra liªn tiÕp vµ rÊt nghiªm träng lµm sôp ®æ nhÊn ch×m nhiÒu nhµ cöa, ruéng v−ên vµ c¬ së h¹ tÇng lµm thiÖt m¹ng nhiÒu ng−êi nh− ®· x¶y ra t¹i c¸c khu vùc: Thñ DÇu Mét, Cñ Chi , HiÖp B×nh Ph−íc, nhµ thê Fatima, B×nh Quíi, Thanh §a, Thñ §øc, ng· ba §Ìn §á thuéc s«ng Sµi Gßn; An Ho¸, B×nh Hãa, CÇu GhÒnh, C¸t L¸i, Phó Xu©n, kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ, HiÖp Ph−íc, ThiÒng LiÒng, Th«n Tam HiÖp thuéc s«ng §ång Nai, CÇn §−íc, CÇn Giuéc, Vµm X¸ng thuéc s«ng Vµm Cá. §Æc biÖt nghiªm träng lµ c¸c ®ît s¹t lë liªn tiÕp x¶y ra trong c¸c n¨m 1989, 2001, 2002, 2003, 2005 t¹i khu vùc B×nh Quíi -Thanh §a trªn s«ng Sµi Gßn ®· nhÊn ch×m nhiÒu nhµ cöa, lµm chÕt 7 ng−êi, 3 ng−êi bÞ th−¬ng g©y x«n xao d− luËn. Bé tr−ëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Trung −¬ng vµ TP.Hå ChÝ Minh ®· ®i kiÓm tra, thÞ s¸t hiÖn tr−êng vµ cã nh÷ng ý kiÕn chØ ®¹o xö lý kÞp thêi. H¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò xãi lë mµ vÊn ®Ò båi l¾ng bïn c¸t còng trë nªn bøc xóc. Cïng víi hiÖn t−îng s¹t lë, hiÖn t−îng båi l¾ng bïn c¸t ®· lµm cho qu¸ tr×nh biÕn h×nh lßng s«ng phøc t¹p, lµm thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò cÊp tho¸t n−íc vµ ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò giao th«ng thñy: + Båi l¾ng bïn c¸t phÝa bê t¶ ®Èy dßng chñ l−u Ðp s¸t bê h÷u g©y xãi lë khu vùc nhµ m¸y n−íc Ho¸ An trªn s«ng §ång Nai buéc ph¶i ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê. + Båi l¾ng bïn c¸t phÝa bê t¶ ®Èy dßng chñ l−u Ðp s¸t bê h÷u g©y s¹t lë khu vùc Tæng kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ v× thÕ ®· ph¶i x©y dùng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê. + Båi l¾ng bïn c¸t trªn s«ng Soµi R¹p khu vùc hîp l−u s«ng Vµm Cá vµ ®Æc biÖt lµ hiÖn t−îng båi l¾ng khu vùc cöa s«ng Soµi R¹p ®· t¹o thµnh bar ch¾n vïng cöa s«ng Soµi R¹p c¶n trë giao th«ng thuû ®èi víi tµu thuyÒn cã t¶i träng lín. §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 7 + Båi l¾ng bïn c¸t khu vùc ng· ba phÇn hîp l−u Lßng Tµu - Soµi R¹p lµm thay ®æi tû lÖ phÇn nhËp l−u gi÷a dßng n−íc vµ dßng bïn c¸t cöa s«ng Soµi R¹p vµ s«ng Lßng Tµu. + Båi l¾ng bïn c¸t ë h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn ®· h×nh thµnh c¸c vùc s©u vµ ghÒnh c¹n phøc t¹p, ®Ó b¶o ®¶m chiÒu s©u vËn t¶i thuû hµng n¨m ph¶i n¹o vÐt hµng chôc ngµn mÐt khèi c¸t nh− c¸c khu vùc: B·i G¨ng, Charge, Nhµ BÌ, Carall, T¾c Rèi, C¶ng Sµi Gßn. §èi víi h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn cã mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c cÇn ph¶i xem xÐt ®ã lµ: sau khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh th−îng nguån nh− hå DÇu TiÕng, TrÞ An, Th¸c M¬ dßng n−íc vµ dßng bïn c¸t tõ th−îng l−u vÒ, chÕ ®é tù nhiªn lóc nµy ®−îc thay thÕ b»ng chÕ ®é ®iÒu tiÕt : + Gi¶m nhá l−u l−îng n−íc trong c¸c th¸ng mïa lò. + Gia t¨ng l−u l−îng mïa kiÖt. + Lµm gi¶m nhá l−u l−îng bïn c¸t xuèng h¹ du do phÇn lín bïn c¸t ®· bÞ båi l¾ng l¹i trong c¸c hå chøa . Do ®ã lßng s«ng ë h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn sÏ cã sù t¸i t¹o míi kh¸c víi tù nhiªn tr−íc ®©y. VÊn ®Ò xãi lë, båi l¾ng lßng s«ng ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò xãi s©u lµ phæ biÕn, vÊn ®Ò biÕn ®æi lßng dÉn ë h¹ du s«ng §ång Nai sau c¸c c«ng tr×nh DÇu TiÕng,TrÞ An, Th¸c M¬ sÏ thay ®æi nh− thÕ nµo vµ theo h−íng nµo? ViÖc nghiªn cøu dù b¸o xãi lë, båi l¾ng lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt. ChÝnh phñ ®· phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt nhãm c¶ng biÓn khu vùc TP. Hå ChÝ Minh-§ång Nai-Bµ RÞa-Vòng Tµu (nhãm c¶ng biÓn sè 5) ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h−íng ®Õn n¨m 2020 trong ®ã cã viÖc di dêi, vµ s¾p xÕp l¹i mét sè c¶ng ra Khu HiÖp Ph−íc, huyÖn Nhµ BÌ, s«ng Nhµ BÌ, khu C¸t L¸i trªn s«ng §ång Nai, C¸i MÐp... HiÖn nay hiÖn t−îng xãi lë, båi tô lßng s«ng, s¹t lë m¸i bê s«ng ë h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn vÉn ®ang tiÕp tôc diÔn ra víi quy m« ngµy cµng lín vµ tÝnh chÊt ngµy cµng phøc t¹p, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c khu d©n c−, ®Õn quy ho¹ch, vµ ph¸t triÓn d©n sinh, kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng, ®· lµm chËm l¹i tèc ®é ®« thÞ ho¸ vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña khu vùc träng ®iÓm phÝa Nam cña vïng h¹ du s«ng. Tuy nhiªn t×nh tr¹ng s¹t lë, kh«ng æn ®Þnh bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn ngµy cµng ®èi lËp gay g¾t víi yªu cÇu ph¸t triÓn ®« thÞ bÒn v÷ng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh hiÖn t¹i ®ang héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ kÕt luËn r»ng t×nh tr¹ng s¹t lë ®ang ë vµo thêi kú ho¹t ®éng m¹nh, cho nªn ®èi víi c¸c ®« thÞ lín nh− TP. Hå ChÝ Minh vµ Biªn Hßa cÇn ph¶i t¹o sù æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. Tr−íc ®©y ch−a cã ®ñ n¨ng lùc vÒ ®Çu t−, vµ ®« thÞ còng ch−a ph¸t triÓn ®Õn møc ®Æt vÊn ®Ò nµy thµnh yªu cÇu lín, nh−ng hiÖn t¹i, yªu cÇu nghiªn §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 8 cøu tæng hîp vµ ®Çy ®ñ vÒ t×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p chØnh trÞ lµ rÊt quan träng. VÊn ®Ò chØnh trÞ s«ng ®Æt ra mét yªu cÇu rÊt cao lµ ph¶i æn ®Þnh vµ c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ph¶i ®¸p øng yªu cÇu lµ ph¶i phï hîp víi quy ho¹ch chung vµ t¹o ®−îc mü quan ®« thÞ. V× vËy, viÖc nghiªn cøu t×m ra c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p kü thuËt hîp lý nh»m ng¨n ngõa, gi¶m nhÑ thiªn tai do xãi lë vµ båi l¾ng g©y ra vµ æn ®Þnh lßng dÉn ë h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn lµ yªu cÇu bøc xóc, cÇn thiÕt. I.2. Yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ-x∙ héi: Nhu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ: • Tho¸t lò, cÊp n−íc trong mïa kh« vµ ®Èy mÆn ; • §¶m b¶o giao th«ng vËn t¶i thuû; • CÊp n−íc an toµn cho c¸c nhµ m¸y n−íc Hãa An, Thñ §øc ...; Cho c¸c khu c«ng nghiÖp cña §ång Nai, B×nh D−¬ng, TP. Hå ChÝ Minh, Bµ RÞa - Vòng Tµu; Cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nu«i trång thuû h¶i s¶n • Khai th¸c c¸t phôc vô x©y dùng v.v.. • VÊn ®Ò chèng « nhiÔm nguån n−íc, qu¶n lý c¸c nguån « nhiÔm, xö lý « nhiÔm; • X©y dùng c¸c khu ®« thÞ míi ven s«ng; • X©y dùng cèng vµ ®ª bao ng¨n mÆn khi triÒu c−êng…; ®ßi hái Ban qu¶n lý l−u vùc s«ng §ång Nai, c¸c Bé, Ngµnh, ®Þa ph−¬ng ®ang ®øng tr−íc nhiÒu vÊn ®Ò hÕt søc lín cÇn gi¶i quyÕt. T×nh h×nh khai th¸c h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé rÊt nhanh bëi: • Tèc ®é ®« thÞ hãa cao, ph¸t triÓn c¸c khu ®« thÞ míi ven s«ng kÐo theo lµ t×nh tr¹ng x©y dùng lÊn chiÕm bê s«ng, lßng s«ng do kh«ng theo quy ho¹ch ngµy mét gia t¨ng; • Ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp, cÇu c¶ng, bÕn b·i hiÖn h÷u vµ qui ho¹ch theo quyÕt ®Þnh sè 188/2004/Q§-TTg ngµy 01/11/2004 vµ sè 791/Q§-TTg ngµy 12/8/2005 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ; • S¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi diÖn tÝch ®Êt cã thÓ trång trät ®Õn 1,2 triÖu hecta, nu«i trång thuû s¶n, ch¨n nu«i; • Giao th«ng thuû, c¸c c«ng tr×nh qua s«ng (cÇu, tuyÕn ®−êng d©y 220KV vµ 500KV); • Khai th¸c c¸t kh«ng cã giÊy phÐp trªn c¸c s«ng Sµi Gßn, §ång Nai, Nhµ BÌ, Vµm Cá. §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 9 I.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng cho mét sè khu vùc träng ®iÓm HËu qu¶ cña viÖc khai th¸c ch−a hîp lý, cïng lóc cña nhiÒu ngµnh dÉn ®Õn g©y mÊt æn ®Þnh lßng dÉn, c¸c ®ît s¹t lë trong kho¶ng m−êi l¨m n¨m trë l¹i ®©y lµ nh÷ng minh chøng. HiÓm häa s¹t lë bê cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, hËu qu¶ kh«ng l−êng tr−íc ®−îc (nh©n m¹ng vµ tµi s¶n) ®èi víi c¸c khu d©n c− ven s«ng, g©y x«n xao x· héi, lµm ng−ng trÖ ho¹t ®éng ®êi sèng nh©n d©n. §iÓn h×nh lµ nh÷ng ®ît s¹t lë g©y chÊn ®éng toµn vïng: *Khu vùc Nhµ thê hä ®¹o Mai Th«n, Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: ngµy 25/6/1989 s¹t lë lµm 5 ng−êi chÕt vµ nhµ lÇu 2 tÇng ch×m xuèng s«ng; * Khu vùc Kh¸ch s¹n Sµi Gßn: th¸ng 5/1998 s¹t lë lµm cho mét nhµ phao ®Ó xuèng can« ch×m xuèng s«ng; * C«ng ty TNHH TiÒn Phong, sè 1069, Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: th¸ng 6/1999 s¹t lë, sau ®ã cho ®ãng cäc s©u 18m, ®Õn 2001 cäc ®ãng xuèng 27m. * Ch¸o vÞt BÝch Liªn: s¹t lë n¨m 2001 lµm mét nhµ cÊp 4 xuèng s«ng. * Héi qu¸n ATP, sè 1049, Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: s¹t lë x¶y ra lóc 23g ngµy 20/6/2001 lµm sôp xuèng s«ng mét nhµ vµ 1400m2; * Hoµng Ty 1, quËn B×nh Th¹nh: s¹t lë ngµy 06/7/2001 lµm chÕt 2 ng−êi, 3 ng−êi bÞ th−¬ng, g©y mÊt ®Êt 120mx10m; * XÝ nghiÖp than Sµi Gßn khu vùc Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: s¹t lë ngµy 8/7/2002 mÊt 4000 tÊn than (trÞ gi¸ kho¶ng mét tû ®ång); * S©n quÇn vît Lý Hoµng sè 7762, Ph−êng 27, quËn B×nh Th¹nh: lóc 23g30’ ngµy 29/6/2003 s¹t lë lµm 4 caên nhaø vµ kho¶ng 300m2 ®Êt cña s©n tennis ch×m xuèng s«ng; * Taïi khu vöïc baõi kinh doanh caùt cuûa oâng Nguyeãn Vaên UÙt khu phoá 1, phöôøng Linh Ñoâng, quaän Thuû Ñöùc: saït lôû luùc 3 giôø 45 phuùt ngaøy 14/6/2005 laøm maát gaàn 1.000m2 ñaát, keùo theo hai caàn caån xuùc caùt xuoáng soâng. * Treân soâng Ñoàng Nai saït lôû beán vaät lieäu khu vöïc Thieän Taân, bôø soâng khu vöïc cuø lao Phoá, cuø lao Ba Sang. * Bôø soâng khu vöïc ngaõ ba muõi Nhaø Beø (muõi Pha Mi) khu daân cö ñoâng ñuùc ngay beán phaø Bình Khaùnh, khu vöïc ngaõ ba soâng Möông Chuoái vôùi soâng Soaøi Raïp; * Treân caùc soâng raïch nhoû: khu vöïc gaàn caàu Phöôùc Long (raïch Ñæa), khu vöïc caàu Möông Chuoái (soâng Möông Chuoái)... §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng dÉn träng ®iÓm 10 ThiÖt h¹i do s¹t lë bê h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn g©y ra rÊt nÆng nÒ, g©y hËu qu¶ ®Æc biÖt nghiªm träng trong kho¶ng chôc n¨m gÇn ®©y: - Lµm chÕt 07 ng−êi, 03 ng−êi bÞ th−¬ng; - Mét nhµ 2 tÇng vµ hµng chôc nhµ, qu¸n ch×m xuèng s«ng, hµng chôc nhµ kh¸c ph¶i di dêi khÈn cÊp; - 4000 tÊn than; - Tæng diÖn tÝch ®Êt bÞ mÊt ®i do s¹t lë lªn ®Õn hµng v¹n mÐt vu«ng…; Tæng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n −íc tÝnh hµng chôc tû ®ång. KÕt qu¶ ®iÒu tra nh÷ng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®∙ ®−îc x©y dùng: Nh÷ng ®iÓm nãng bÞ s¹t lë tr−íc ®©y hiÖn nay hÇu nh− ®· ®−îc x©y dùng bê kÌ d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó b¶o vÖ bê c¸c ®o¹n s¹t lë nµy, ®iÓn h×nh nh−: - §−êng bê ®o¹n kh¸ch s¹n s«ng Sµi Gßn ®· ®−îc ®ãng cäc bªt«ng trßn ®−êng kÝnh cäc 45cm víi h×nh thøc ®ãng dµy ken s¸t nhau, ®o¹n nhµ hµng Hoµng Ty ®ãng cäc bªt«ng vu«ng (30x30)cm, b−íc cäc 1,5m vµ l¸t tÊm ®an b»ng bªt«ng. - §−êng bê ®o¹n héi qu¸n APT vµ Trung t©m cai nghiÖn ma tóy Thanh §a ®−îc ®ãng cäc bªt«ng (25x25)cm vµ l¸t tÊm bªt«ng - §o¹n Hîp t¸c x· ®ãng tµu TiÒn Phong ®−îc gia cè bê b»ng ®¸ héc vµ x©y thªm cÇu c¶ng. - §o¹n nhµ thê La San Mai Th«n lµ mét trong nh÷ng ®iÓm nãng s¹t lë cña TP. HCM ®· ®−îc Khu §−êng s«ng ®Çu t− x©y dùng bê kÌ dµi 395m b»ng cäc bªt«ng (40x40)cm vµ l¸t b»ng tÊm ®an bªt«ng. C«ng tr×nh nµy ®· x©y dùng xong vµo cuèi th¸ng 5/2005, ®· gãp phÇn lµm æn ®Þnh bê khu vùc nhµ thê La San Mai Th«n. - §o¹n ®−êng bê khu vùc s©n quÇn vît Lý Hoµng ®· ®−îc x©y dùng xong bê kÌ dµi 95m b»ng cäc BT (30x30x2200)cm, tÊm ®an vµ rä ®¸ vµo cuèi th¸ng 2/2005. Tuy nhiªn vµo lóc 1 giê ngµy 8/6/2005 võa qua toµn bé bê kÌ nµy ®· hoµn toµn sôp ®æ xuèng s«ng, kÐo theo mét diÖn tÝch ®Êt kho¶ng h¬n 1.000m2. HiÖn nay mét d·y nhµ dïng lµm n¬i nghØ cña c¸c vËn ®éng viªn ®· bÞ nøt vµ ®o¹n nµy ®ang cã nguy c¬ s¹t lë rÊt cao. Däc theo kªnh Thanh §a bê s«ng vÉn gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng kh«ng cã mét ®ît s¹t lë nµo, nh−ng ®o¹n ng· ba kªnh Thanh §a s«ng Sµi Gßn mét bê kÌ kh¸ ®Ñp dµi 280m ®· ®−îc x©y dùng ®Ó b¶o vÖ c¸c l« tõ l« 2 ®Õn l« 11 cña khu c− x¸ Thanh §a nªn ®o¹n nµy rÊt æn ®Þnh. Ngoµi ra, c¸c ®o¹n bê s«ng däc theo c¸c ph−êng Th¶o §iÒn vµ An Phó, quËn Thñ §øc còng ®· x©y dùng xong c¸c bê kÌ b»ng bªt«ng ®Ó b¶o vÖ c¸c c¬ së h¹ tÇng nh− nhµ cöa, kh¸ch s¹n. §Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu