Niên luận Vấn đề công nhận và cho thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam

Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp thương mại phổ biến ở các nước trên thế giới có nền kinh tế thị trường đang phát triển trong đó có Việt Nam. Trong hoạt động thương mại thì tranh chấp thường xảy ra và khi tranh chấp xảy ra thì có nhiều phương thức giải quyết các tranh chấp. Nhưng phần lớn người ta chọn phương thức giải quyết bằng con đường trọng tài vi lí do là phương thức giải quyết thương mại bằng con đường trọng tài đã chứng tỏ ưu thế vượt trội của mình trong hệ thống giải quyết các phương thức giải quyết các tranh chấp thương mại bởi vì tố tụng của nó đã mang lại những lợi ít thiết thực cho nhà kinh doanh. Phần lớn tranh chấp thương mại đầu tư thế giới (trong đó có tranh chấp thương mại quốc tế và đầu tư nước ngoài) được giải quyết theo con đường trọng tài nếu các bên thương lượng hoặc hòa giải không thành. Điều này xuất phát từ những ưu việt của hình thức giải quyết bằng trọng tài so với tòa án: nhanh chóng, mềm dẻo, đỡ tốn kém, bảo đảm uy tín và đảm bảo bí mật kinh doanh. trọng tài thương mại) phát huy được các mặt có lợi đó. Chính vì vậy, trong những năm qua, Nhà nước ta đã ban hành, bổ sung, sửa đổi nhiều văn bản pháp luật; ký kết tham gia nhiều điều ước quốc tế liên quan đến việc công nhận và thi hành tại Việt Nam quyết định của trọng tài. Sự thành công của trọng tài nước ngoài phụ thuộc rất nhiều vào việc quyết định trọng tài có được thi hành hay không. Rõ ràng không có gì làm thất vọng các bên kinh doanh bằng việc bỏ ra những tốn kém khổng lồ về công sức và tiền của để rồi chỉ có được một quyết định trọng tài không được thi hành. Điều mà các bên mong muốn trong giải quyết tranh chấp thương mại, đương nhiên là sự đền bù về tiền bạc, chứ không phải là một tờ giấy ghi phán quyết. Các bên kinh doanh sẽ không bao giờ lựa chọn trọng tài một khi họ không tin tưởng vào tính thi hành của quyết định trọng tài. Vì vậy nếu pháp luật của nước ta thông thoáng và đồng bộ trong việc thi hành và công nhận quyết định trọng tài nước ngoài tại Viêt Nam sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư nước vào Việt Nam hợp tác làm ăn cũng như thúc đẩy giao lưu thương mại quốc tế giữa nước ta và các nước khác trên thế giới ngày càng được mở rộng hơn. Một trong những yếu tố đảm bảo cho tính có thể thi hành của phán quyết trọng tài là các quy định về công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài phải rất hợp lý và chặt chẽ, tránh trường hợp quyết định trọng tài có thể bị bên thua kiện yêu cầu huỷ một cách tuỳ tiện. Việc công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam là một trong những động thái thể hiện tinh thần hợp tác hữu nghị sẵn sàng trợ giúp pháp lý đối với các nước hữu quan .Nếu việc công nhận và thi hành các quyết định đó không trái với pháp luật quốc gia cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết,chưa thể quy định một cách rõ ràng khái niệm trật tự công cộng, hoặc nếu không chấp nhận xu hướng phân định “trật tự công cộng quốc gia” và “trật tự công cộng quốc tế” tại các văn bản quy phạm pháp luật về trọng tài, thì cũng cần phải thống nhất. Ở một chừng mực nào đó, về cách hiểu, giải thích và áp dụng các quy định này trong thực tiễn xét xử của Toà án Việt Nam nói chung và thực tiễn công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, mặc dù bộ máy toàn cầu về công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài đã được thiết lập và vận hành một cách có hiệu quả, nhưng nó vẫn không thể tránh khỏi những tồn tại nhất định sau 52 năm thi hành. Rất nhiều điểm bất cập của Công ước New York, đã đến lúc cần được loại bỏ để thay thế bằng những quy định mới phù hợp hơn. Trong khi việc sửa đổi Công ước chưa được tiến hành, thì sự thống nhất giữa các nước thành viên về cách hiểu và áp dụng những điều khoản của Công ước là rất cần thiết. Việc áp dụng đúng, đồng thời phần nào linh hoạt những quy định của Công ước cũng đặc biệt quan trọng với Việt Nam, nhất là trong trường hợp pháp luật nước ta vẫn còn nhiều điểm chưa tương đồng với nhau và chưa phù hợp với quy tắc chung của quốc tế. Để tìm hiểu các quy định cuả Việt Nam về công nhận và thi hành quyết định trọng tài tại Việt Nam, khắc phục những hạn chế hướng tới hoàn thiện các quy định về công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam, người viết chọn đề tài: “Vấn đề công nhận và thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam” để làm đề tài cho niên luận của mình.

doc39 trang | Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 2273 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Niên luận Vấn đề công nhận và cho thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA LUẬT BỘ MÔN LUẬT THƯƠNG MẠI ……c&d…... NIÊN LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài VẤN ĐỀ CÔNG NHẬN VÀ CHO THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH CỦA TRỌNG TÀI NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM Giáo viên hướng dẫn Sinh viên thực hiện Ths. NGUYỄN MAI HÂN NGUYỄN THỊ THÙY NHU MSSV:5075289 Lớp: Luật Thương Mại – K33 ----ó----&----ó---- Cần Thơ, tháng 11 năm 2010 NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp thương mại phổ biến ở các nước trên thế giới có nền kinh tế thị trường đang phát triển trong đó có Việt Nam. Trong hoạt động thương mại thì tranh chấp thường xảy ra và khi tranh chấp xảy ra thì có nhiều phương thức giải quyết các tranh chấp. Nhưng phần lớn người ta chọn phương thức giải quyết bằng con đường trọng tài vi lí do là phương thức giải quyết thương mại bằng con đường trọng tài đã chứng tỏ ưu thế vượt trội của mình trong hệ thống giải quyết các phương thức giải quyết các tranh chấp thương mại bởi vì tố tụng của nó đã mang lại những lợi ít thiết thực cho nhà kinh doanh. Phần lớn tranh chấp thương mại đầu tư thế giới (trong đó có tranh chấp thương mại quốc tế và đầu tư nước ngoài) được giải quyết theo con đường trọng tài nếu các bên thương lượng hoặc hòa giải không thành. Điều này xuất phát từ những ưu việt của hình thức giải quyết bằng trọng tài so với tòa án: nhanh chóng, mềm dẻo, đỡ tốn kém, bảo đảm uy tín và đảm bảo bí mật kinh doanh. trọng tài thương mại) phát huy được các mặt có lợi đó. Chính vì vậy, trong những năm qua, Nhà nước ta đã ban hành, bổ sung, sửa đổi nhiều văn bản pháp luật; ký kết tham gia nhiều điều ước quốc tế liên quan đến việc công nhận và thi hành tại Việt Nam quyết định của trọng tài. Sự thành công của trọng tài nước ngoài phụ thuộc rất nhiều vào việc quyết định trọng tài có được thi hành hay không. Rõ ràng không có gì làm thất vọng các bên kinh doanh bằng việc bỏ ra những tốn kém khổng lồ về công sức và tiền của để rồi chỉ có được một quyết định trọng tài không được thi hành. Điều mà các bên mong muốn trong giải quyết tranh chấp thương mại, đương nhiên là sự đền bù về tiền bạc, chứ không phải là một tờ giấy ghi phán quyết. Các bên kinh doanh sẽ không bao giờ lựa chọn trọng tài một khi họ không tin tưởng vào tính thi hành của quyết định trọng tài. Vì vậy nếu pháp luật của nước ta thông thoáng và đồng bộ trong việc thi hành và công nhận quyết định trọng tài nước ngoài tại Viêt Nam sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư nước vào Việt Nam hợp tác làm ăn cũng như thúc đẩy giao lưu thương mại quốc tế giữa nước ta và các nước khác trên thế giới ngày càng được mở rộng hơn. Một trong những yếu tố đảm bảo cho tính có thể thi hành của phán quyết trọng tài là các quy định về công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài phải rất hợp lý và chặt chẽ, tránh trường hợp quyết định trọng tài có thể bị bên thua kiện yêu cầu huỷ một cách tuỳ tiện. Việc công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam là một trong những động thái thể hiện tinh thần hợp tác hữu nghị sẵn sàng trợ giúp pháp lý đối với các nước hữu quan .Nếu việc công nhận và thi hành các quyết định đó không trái với pháp luật quốc gia cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết,chưa thể quy định một cách rõ ràng khái niệm trật tự công cộng, hoặc nếu không chấp nhận xu hướng phân định “trật tự công cộng quốc gia” và “trật tự công cộng quốc tế” tại các văn bản quy phạm pháp luật về trọng tài, thì cũng cần phải thống nhất. Ở một chừng mực nào đó, về cách hiểu, giải thích và áp dụng các quy định này trong thực tiễn xét xử của Toà án Việt Nam nói chung và thực tiễn công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, mặc dù bộ máy toàn cầu về công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài đã được thiết lập và vận hành một cách có hiệu quả, nhưng nó vẫn không thể tránh khỏi những tồn tại nhất định sau 52 năm thi hành.  Rất nhiều điểm bất cập của Công ước New York, đã đến lúc cần được loại bỏ để thay thế bằng những quy định mới phù hợp hơn. Trong khi việc sửa đổi Công ước chưa được tiến hành, thì sự thống nhất giữa các nước thành viên về cách hiểu và áp dụng những điều khoản của Công ước là rất cần thiết. Việc áp dụng đúng, đồng thời phần nào linh hoạt những quy định của Công ước cũng đặc biệt quan trọng với Việt Nam, nhất là trong trường hợp pháp luật nước ta vẫn còn nhiều điểm chưa tương đồng với nhau và chưa phù hợp với quy tắc chung của quốc tế. Để tìm hiểu các quy định cuả Việt Nam về công nhận và thi hành quyết định trọng tài tại Việt Nam, khắc phục những hạn chế hướng tới hoàn thiện các quy định về công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam, người viết chọn đề tài: “Vấn đề công nhận và thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam” để làm đề tài cho niên luận của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài này với mục đích nhằm nâng cao hiểu biết về pháp luật trọng tài. Đặc biệt về vấn đề công nhận và cho thi hành tại Việt Nam quyết định của trọng tài nước ngoài. Bên cạnh để hệ thống và tích lũy thêm cho bản thân những kiến thức qua quá trình học tập.Trên cơ sở đánh giá chung thực trạng công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Viêt Nam, đề tài sẽ làm rõ những mặt được, mặt hạn chế, bất cập trong thực tiễn và đưa ra những giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về vấn đề này. 3. Phạm vi nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, do thời gian và trình độ nghiên cứu có giới hạn người viết chỉ nghiên cứu xoay quanh những vấn đề về “công nhận và thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam” trong khuôn khổ những quy đinh cơ bản của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế có liên quan để hoàn thành đề tài “công nhận và thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam”. 4. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, người viết sử dụng các phương pháp cụ thể sau: Phân tích, tổng hợp, so sánh, phương pháp lịch sử…, trên cơ sở thực tiễn của việc công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài nước ngoài và các loại hình trọng tài trong thực tế để giải quyết các vấn đề của niên luận. Nghiên cứu qua sách báo và tập chí, những bài bình luận khoa hoc pháp lý về việc cho công nhận và thi hành quyết định trọng tài nươc ngoài tại Viêt Nam. 5. Kết cấu niên luận - Muc lục. - Lời nói đầu. - Chương 1: Khái quát chung về công nhận và thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam. - Chương 2: Quy định của pháp luật về vấn đề công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Viêt Nam. - Chương 3: Thực Trạng và đề xuất về vấn đề công nhận và cho thi hành quyết đinh trọng tài nước ngoài tại Việt Nam. - Kết luận. - Danh mục tài liệu tham khảo. LỜI CẢM ƠN Xin chân thành cám ơn Thạc sĩ Nguyễn Mai Hân đã hướng dẫn tận tình cho em hoàn thành đề tài này. Sinh viên thực hiên: Nguyễn Thị Thùy Nhu Chương 1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG NHẬN VÀ THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH TRỌNG TÀI NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM 1.1 Khái niệm và sơ lược về trọng tài Trọng tài là một trong các phương thức giải quyết các tranh chấp dân sự thương mại. Lĩnh vực mà trọng tài giải quyết chủ yếu trong lĩnh vực thương mại, theo quy định ở khoản 2 Điều 3 Pháp lênh trọng tài thương mại thông qua ngày 25/02/2003, có hiệu lực từ ngày 01/7/2003 “Hoạt động thương mại là việc thực hiện một hay nhiều hành vi thương mại của cá nhân, tổ chức kinh doanh bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ; phân phối; đại diện; đại lý thương mại; ký gửi; thuê, cho thuê; thuê mua; xây dựng; tư vấn; kỹ thuật; li - xăng; đầu tư; tài chính, ngân hàng; bảo hiểm; thăm dò, khai thác; vận chuyển hàng hoá, hành khách bằng đường hàng không, đường biển, đường sắt, đường bộ và các hành vi thương mại khác theo quy định của pháp luật”. Trọng tài xuất hiện lần đầu tiên trong lịch sử như một bên thứ ba làm nhiệm vụ trung gian để hòa giải cho các bên. Hình thưc này được áp dụng để giải quyêt các tranh chấp trong thương mại theo cách thức vừa tư vấn cho các bên và vừa làm nhiệm vụ hòa giải. Từ đó xuât hiện vấn đề về giá trị pháp lý của quyết định trọng tài sự công nhận và thực thi các quyết định ấy. Khái niệm trọng tài dần dần được làm sáng tỏ qua thực tiễn giải quyết tranh chấp kinh tế ở các quốc gia (đặc biệt là quốc gia theo nền kinh tế thị trường ). Việc xác định khái niệm quyết định của trọng tài nước ngoài có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong vấn đề công nhận và cho thi hành tại Việt Nam quyết đinh của trọng tài đó. Điều này xuất phát từ hai lí do: _Thứ nhất, trong thực tế có nhiều loại quyết định của trọng tài vì mỗi loại trọng tài có nhiều loại quyết định và mỗi loại quyết định đó sẽ không giống nhau. _Thứ hai, mỗi loại quyết định của trọng tài đặt ra vấn đề công nhận và thi hành không giống nhau. Như vậy, có thể định nghĩa trọng tại thương mại có thể có các quyết định được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam là trọng tài Việt Nam hoặc trọng tài nước ngoài do các bên thỏa thuận lựa chọn trên cơ sở pháp luật để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong lĩnh vực quan hệ thương mại. Vì vậy, vấn đề công nhận và thi hành quyết định trọng tài tại Việt Nam niên luận chỉ đề cập đến vấn đề công nhận và thi hành quyết định trọng tài nước ngoài tại Việt Nam. 1.1.1 Khái niệm về Trọng tài Việt Nam Trọng tài, theo cách hiểu chung là cơ quan xét xử do các bên lập ra trên cơ sở thỏa thuận và trong lĩnh vực mà pháp luật quy định để giải quyết các tranh chấp giữa chính các bên đương sự đó. Định nghĩa về trọng tài như vậy thường áp dụng với các trọng tài thương mại ở các quốc gia theo nền kinh tế thị trường. Ở các quốc gia xã hội chủ nghĩa trươc đây, các tranh chấp thương mại được giải quyết bằng một cơ quan mà người ta gọi là trọng tài kinh tế. Song, trọng tài kinh tế khi đó thực chất là cơ quan nhà nước vừa thực hiện chức năng quản lý kinh tế, vừa thực hiện chức năng giải quyết các tranh chấp kinh tế giữa các tổ chức kinh tế nhà nước. Định nghĩa trọng tài trên không đươc áp dụng với loại trọng tài như vậy. Theo pháp lệnh trọng tài thương mại ngày 25-02-2003 được hiểu là: Trọng tài là phương thức giải quyết tranh chấp phát sinh trong hoạt động thương mại được các bên thỏa thuận và tiến hành theo trình tự, thủ tục tố tụng do Pháp lệnh này quy định. Có thể hiêu rằng, trọng tài là thể thức giải quyết tranh chấp, theo đó các bên thỏa thuận đưa các tranh chấp ra trước một trọng tài viên hoặc ủy ban trọng tài để giải quyết và trọng tài sau khi xem xét vụ việc sẽ đưa ra một phán quyết ràng buộc các bên tranh chấp theo một trình tự tố tụng nhất định. 1.1.2 phân loại Nhìn chung, trọng tài ở nhiều nước trên thế giới thường tổ chức dưới hai hình thức là trọng tài Ad-hoc (trọng tài vụ việc) và trọng quy chế (trọng tài thường trực). Trọng tài Việt Nam cũng đươc phân thành hai loại đó là: Trọng tài Ad-hoc (trọng tài vụ việc): là hình thức trọng tài do các bên thành lập để giải quyết cho từng vụ tranh chấp mà họ yêu cầu. Sau khi vụ việc đã được giải quyết xong, trọng tài Ad-hoc sẽ tự giải tán. Trọng tài quy chế (trọng tài thường trực): là hình thức trọng tài có tổ chức, hoạt động thường xuyên, có điều lệ, có quy tắc tố tụng riêng, có bản danh sách trọng tài viên. Cả hai điều được thành lập để giải quyết các tranh chấp mà các bên thỏa thuận lựa chọn và trong những lĩnh vực pháp luật cho phép (hoặc không cấm) đều là tổ chức phi chính phủ (không có tính chất quyền lực nhà nước). Giữa chúng có các điểm khác nhau cơ bản sau: - Về mặt thời gian: Trọng tài thường trực hoạt động thường xuyên, trong khi đó trọng tài sự việc chỉ được các bên thành lập để giải quyết một tranh chấp nhất định và khi giải quyết xong thì chấm dứt hoạt động . - Quy chế tổ chức và hoạt động: trọng tài thường trực có quy chế tổ chức và hoạt động định sẵn (các bên tranh chấp không có quyền tham gia xây dựng, sửa đổi) trong khi đó quy tắc thành lập và hoạt động của trọng tài sự việc do các bên xây dựng. - Về quy tắc tố tụng: Trọng tài thường trực có quy tắc tố tụng riêng của mình (đối với một số tổ chức trọng tài thường trực, khi các bên lựa chọn các tổ chức này thì có nghĩa là các bên chọn quy tắc tố tụng của tổ chức đó, đối với một số tổ chức khác, các bên có thể lựa chọn các quy tắc tố tụng của tổ chức trọng tài thường trực khác) trong khi đó trọng tài sự việc không có quy tắc tố tụng định sẵn mà các bên phải thỏa thuận xây dựng (có thể thỏa thuận chọn quy tắc tố tụng của trọng tài thường trực nào đó để áp dụng thay cho việc xây dựng). - Về đội ngũ trọng tài: trọng tài thường trực có sẵn đội ngũ trọng tài viên để các bên lựa chọn, còn trọng tài sự việc không có (các bên phải thỏa thuận trên cơ sở phù hợp với pháp luật) 1.1.3 Khái niệm về Trọng tài nước ngoài Do đặc điểm của mỗi loại trọng tài, cách thức hoạt động và thành lập khác nhau ở những nước khác nhau thì sẽ không giống nhau do sự khác biệt về chính trị, kinh tế văn hóa, pháp luật…nên sẽ có nhiều cách định nghĩa khác nhau về trọng tài nói chung và trọng tài nước ngoài nói riêng. Theo khoản 11 Điều 3 Luật trọng tài thương mại (có hiệu luật ngày 01/01/2010). “Trọng tài nước ngoài là Trọng tài được thành lập theo quy định của pháp luật trọng tài nước ngoài do các bên thỏa thuận lựa chọn để tiến hành giải quyết tranh chấp ở ngoài lãnh thổ Việt Nam hoặc trong lãnh thổ Việt Nam”. 1.2 Khái quát về vấn đề công nhận và cho thi hành quyết định của Trọng tài nước ngoài tại Việt Nam 1.2.1 Khái niệm quyết định của Trọng tài nước ngoài Theo quy định pháp luật hiện hành, quyết định của Trọng tài thương mại được chia ra làm hai loại: quyết định của Trọng tài nước ngoài và quyết định của Trọng tài trong nước. Việc xác định đúng hai loại quyết định trọng tài này có ý nghĩa rất quan trọng trong thực tế bởi lẽ mỗi loại quyết định lại có cơ chế công nhận và cho thi hành riêng. Quyết định của Trọng tài nước ngoài được công nhận và thi hành theo các quy định tại Phần VI của Bộ luật Tố tụng dân sự 2004 (BLTTDS). Trong khi đó, việc công nhận và cho thi hành quyết định của Trọng tài trong nước lại được thực hiện theo Pháp lệnh Trọng tài thương mại 2003 (PLTT). Hiện nay, cơ sở pháp lý để phân biệt quyết định của Trọng tài nước ngoài với quyết định của Trọng tài trong nước là khoản 2 Điều 342 BLTTDS quy định: “Quyết định của Trọng tài nước ngoài là quyết định được tuyên ở ngoài lãnh thổ Việt Nam hoặc trong lãnh thổ Việt Nam của Trọng tài nước ngoài do các bên thỏa thuận lựa chọn để giải quyết tranh chấp phát sinh từ các quan hệ pháp luật kinh doanh, thương mại, lao động”.  Việc xác định trọng tài nào được coi là trọng tài nước ngoài ở Việt Nam cần được xác định trên cơ sở pháp luật Việt Nam, chứ không dựa trên cơ sở pháp luật nước ngoài. Điều 1 Pháp lệnh công nhận và thi hành tại Việt Nam quyết định của trọng tài nước ngoài năm 1995 nêu rõ: “Quyết địng của trọng tài nước ngoài được hiểu là quyết định được tuyên ở ngoài lãnh thổ Việt Nam của trọng tài do các bên thỏa thuận lựa chọn để giải quyết tranh chấp phát sinh từ các quan hệ pháp luật thương mại.Quyết định của trọng tài nước ngoài còn bao gồm quyết định của trọng tài nươc ngoài đươc tuyên tại lãnh thổ Việt Nam, nhưng không do trọng tài Việt Nam tuyên”. Theo quy định của Pháp lệnh trên, trọng tài nước ngoài là trọng tài do các bên thỏa thuận lựa chọn để giải quyết các tranh chấp phát sinh từ các quan hệ pháp luật thương mại và đưa ra các quyết định về các tranh chấp ở ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng không phải là trọng tài Việt Nam. Dấu hiệu chủ yếu ở đây là “do các bên thỏa thuận lựa chọn để giải quyết tranh chấp phát sinh từ các quan hệ pháp luật thương mại” và “không là trọng tài Việt Nam”. Trọng tài Việt Nam bao gồm các trung tâm trọng tài thương mại và trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam bao giờ cũng là trọng tài theo pháp luật Việt Nam. Ở các quốc gia trên thế giới, ngoài các trọng tài thường trực kể trên, còn có trọng tài sự việc (trọng tài ad-hoc) được thành lập trên cơ sở pháp luật và theo thỏa thuân của các bên. Trong một số văn bản pháp luật hiện hành như: Luật đầng đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, Luật hàng không dân dụng Việt Nam và một số văn bản pháp luật khác có ghi nhận quyền của các bên lựa chọn trọng tai sự việc để giải quyết tranh chấp kinh tế quốc tế và giải quyết tranh chấp kinh tế trong nước bằng trọng tài vụ việc. Sau khi xác định khái niệm quyết định của trọng tài được công nhận và thi hành tài Việt Nam, khái niệm công nhận và thi hành tại Việt Nam các quyết định của trọng tài cũng cần được làm sang tỏ. 1.2.2 Khái niêm công nhận và thi hành “Công nhận” theo Từ điển tiếng Việt là sự thừa nhận trước mọi người một điều gì đó là phù hợp với sự thật, với lẽ phải hoặc vơi thể lệ, luật pháp. “Thi hành” là việc làm cho điều gì đó trở thành có hiệu lực (được thực hiện trên thực tế) điều đã được chính thức quyết định.( Trung tâm từ điển học thuộc viện ngôn ngữ, Từ điển tiếng viêt,Nxb.Đà Nẵng,2000,trang.299,510.\ Để hiểu rõ khái niệm “công nhận và cho thi hành quyết định của trọng tài” cần làm rõ mục đích và bản chất của những hoạt động đó. Đối với công nhận, mục đích ở đây thể hiện ở chổ, sự công nhận được sử dụng nằm mục đích ngăn ngừa trường hợp một bên tranh chấp tiếp tục khởi kiện về chính vụ việc đã được trọng tài giải quyết. Trong khi đó, việc thi hành lại đóng vai trò như một công cụ hữu hiệu để buộc bên thua kiện thực hiện những hành vi bất lợi cho mình mà bên kia đã không tự nguyên thi hành. Việc cưỡng chế buộc bên phải thi hành quyết định trọng tài có thể bằng nhiều cách khác nhau (như tịch thu tài sản, phong tỏa tài sản ngân hàng…). Khái niệm công nhận và thi hành quết định trọng tài trong nước cũng khác với khái niệm công nhận và thi hành quyết định trọng tài thương mại trong nước. Nếu việc công nhận và cho thi hành quyết địng trọng tài thương mại trong nước là hành vi của các cơ quan có thẩm quyền của quốc gia sở tại thì việc công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài thương mại nước ngoài còn được hiểu ở nghĩa là hành vi của chính quốc gia sở tại (trên cơ sở hoạt động tư pháp). 1.3 Vai trò và sự cần thiết của việc công nhận và cho thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Việt nam Công nhận và cho thi hành quyết định trọng tài thương mại là giai đoạn cuối cùng của qua trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại. Bởi vậy, nếu công đoạn này không được thực hiện hoặc thực hiện không phù hợp thì nó sẽ làm cho việc xét xử tranh chấp của trọng tài trở nên vô nghĩa nếu như bên phải thi hành quyết định đó không tự nguyện thi hành. Và nếu để điều đó xảy ra thì khả năng các trường hợp tự nguyện thi hành quyết đinh của trọng tài này càng hạn chế, bởi đằng sau sự tự nguyện ấy, ngoài ý thức chấp hành quyết định trọng tài, bao giờ cũng có mối e ngại về việc nếu không tự nguyện thi hành sẽ bị cưỡng chế. Nói cách khác, nếu việc công nhận và thi hành quyết định của trọng tài được tiến hành một cách phù hợp thì nó sẽ góp phần không chỉ làm cho hoạt động tố tụng của trọng tài trong các giai đoạn trước đó có hiệu quả thiết thực, mà làm cho các quyết định khác của trọng tài tương lai được công nhân và thi hành một cách nhiều hơn. Và nếu hoạt động của trọng tài đạt hiệu quả như mong đợi thì rõ ràng những mặt lợi của trọng tài so với tòa án mới được phát huy. Xuất phát từ nguyên tắc chủ quyền quốc gia trong luật quốc tế, quyết định của trọng tài một nước chỉ có hiệu lực trong phạm vi lãnh thổ nước đó. Tuy nhiên, trong quan hệ quốc tế, các tranh chấp phát sinh giữa ca nhân và pháp nhân của các nước được trọng tài giải quyết đặc ra nhiều trường hợp phải công nhân và thi hành các quyết định của trọng tài quốc gia này tại lãnh thổ quốc gia khác. Vấn đề công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài chỉ đặc ra khi các quyết đinh đó được tuyên ngoài lãnh thổ quốc gia cần công nhân và thi hành (có trường hợp tại lãnh thổ quốc gia đó nhưng chỉ với quyết định của trọng tài không được coi là trọng tài trong nước). Thông thường cơ quan có thẩm quyền thực hiện công việc này là các tòa án và các cơ quan thuộc về hệ thống tư pháp. Sau khi tòa án ra quyết định công nhận quyết định của trọng tài nước ngoài thì quyết định đó được thự
Luận văn liên quan