Bài giảng Phương Pháp Phỏng Vấn và Quan Sát

Phương Pháp Phỏng Vấn và Quan Sát Phương pháp phỏng vấn Chuẩn bị cho câu hỏi cho phỏng vấn Một số kỹ năng phỏng vấn viên - Hiểu cuộc phỏng vấn - Phải hoàn thànhh cuộc phỏng vấn - Thực hành phỏng vấn - Giảm tối thiểu vấn đề cá nhân của bạn - Vấn đề nhạy cảm PHỎNG VẤN NHÓM TẬP TRUNG Phỏng vấn nhóm tập trung là gì? Phỏng vấn nhóm tập trung là tập hợp một nhóm người tập hợp lại để trình bày quan điểm của họ cho các câu hỏi. I. Thiết kế một cuộc thảo luận nhóm tập trung • Xác định mục tiêu • Xác định khách thể • Xác định kết quả thu được để làm gì? • Xây dựng kế hoạch của thảo luận nhóm tập trung • Lựa chọn và huấn luyện nhân viên • Các thành phần tổ chức nhóm phỏng vấn nhóm tập trung 7. Một số yêu cầu đối với thảo luận nhóm tâp trung 8. Các giai đoạn của thảo luận 4. Xây dựng kế hoạch của thảo luận nhóm tập trung Bước 1 Quyết định sẽ tiến hành cuộc nghiên cứu như thế nào Bước 2 Tính toán những điều kiện nhân sự Bước 3 Xác định thời gian biểu cho thảo luận nhóm Bước 4 Duyệt lại các kế hoạch 6. Các thành phần tổ chức nhóm phỏng vấn nhóm tập trung a. Người điều khiển thảo luận nhóm tập trung b. Thư ký trong thảo luận nhóm tập trung c. Trợ lý thảo luận nhóm tập trung Những yêu cầu đối với thảo luận nhóm tập trung -Thời gian - Tạo bầu không khí - Bám sát chủ để - Chuẩn bị - Không gian thảo luận - Thiết kế thảo luận ngồi theo hình gì? - Đặc điểm tương đồng giữa các người thảo luận Các giai đoạn của thảo luận nhóm tập trung 1. Giới thiệu 2. Thảo luận sâu có trọng tâm 3. Kết thúc cuộc thảo luận a. Tóm lược dữ liệu b. Quản lý dữ liệu Ưu và Nhược điểm của thảo luận nhóm tập trung Ưu điểm • Khối lượng thông tin • Thích hợp khảo cứu những vấn đề tương đối đơn giản • Phát hiện thái độ của khách thể • Thường được chấp nhận do tính chất mang tính trao đổi • Nhược điểm - Kết quả không thể công bố trên diện rộng - Các thành viên thường bị chi phối bởi tâm lý xã hội - Nếu không huấn luyện tốt kết quả sẽ không như mong đợi - Có thể nhìn thấy được bức tranh nhiều mặt của một vấn đề 7. Một số yêu cầu đối với thảo luận nhóm tâp trung 8. Các giai đoạn của thảo luận 4. Xây dựng kế hoạch của thảo luận nhóm tập trung Bước 1 Quyết định sẽ tiến hành cuộc nghiên cứu như thế nào Bước 2 Tính toán những điều kiện nhân sự Bước 3 Xác định thời gian biểu cho thảo luận nhóm Bước 4 Duyệt lại các kế hoạch 6. Các thành phần tổ chức nhóm phỏng vấn nhóm tập trung a. Người điều khiển thảo luận nhóm tập trung b. Thư ký trong thảo luận nhóm tập trung c. Trợ lý thảo luận nhóm tập trung Những yêu cầu đối với thảo luận nhóm tập trung -Thời gian - Tạo bầu không khí - Bám sát chủ để - Chuẩn bị - Không gian thảo luận - Thiết kế thảo luận ngồi theo hình gì? - Đặc điểm tương đồng giữa các người thảo luận Các giai đoạn của thảo luận nhóm tập trung 1. Giới thiệu 2. Thảo luận sâu có trọng tâm 3. Kết thúc cuộc thảo luận a. Tóm lược dữ liệu b. Quản lý dữ liệu Ưu và Nhược điểm của thảo luận nhóm tập trung Ưu điểm • Khối lượng thông tin • Thích hợp khả cứu những vấn đề tương đối đơn giản • Phát hiện thái độ của khách thể • Thường được chấp nhận do tính chất mang tính trao đổi • Có thể nhìn thấy được bức tranh nhiều mặt của một vấn đề Nhược điểm - Kết quả không thể công bố trên diện rộng - Các thành viên thường bị chi phối bởi tâm lý xã hội - Nếu không huấn luyện tốt kết quả sẽ không như mong đợi Chương 6 SOẠN BẢNG CÂU HỎI VÀ TIẾN HÀNH PHỎNG VẤN 1. Soạn bảng câu hỏi theo mục tiêu nghiên cứu 2. Cách kiểm tra bảng câu hỏi có đáp ứng mục tiêu nghiên cứu không 3. Chọn mẩu điều tra 1. SOẠN BẢNG CÂU HỎI THEO MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1. Cách ước lượng số câu hỏi theo mục tiêu nghiên cứu 2. Các loại câu hỏi 3. Một số lưu ý khi thu thập dữ liệu bằng bảng hỏi Bản điều tra Anket là hình thức chuẩn bị sẵn những câu hỏi theo nội dung cần thiết cho đề tài nghiên cứu. Thường được sử dụng trong định hướng và thăm dò trong quá trình nghiên cứu. Một số dạng câu hỏi được sử dụng trong thiết kế bảng Anket: 1. Câu hỏi đóng. 2. Câu hỏi mở. 3. Câu hỏi vừa đóng vừa mở. 4. Câu hỏi kết hợp (ma trận) CÁC LOẠI CÂU HỎI • Thuận lợi: - Ít tốn kém, dễ sử dụng. - Có thể gửi bảng hỏi cho nhiều người cùng một lúc. Qua bưu điện hay phân phát cho cả một tập thể. - Bản chất trung lập, vô tư của câu hỏi. - Các đương sự “vô danh” nên nói thẳng quan điểm hơn. - Khi trả lời bảng hỏi khách thể không bị thức dục nên không gây ra sai lầm. - Khối lượng tài liệu được định lượng bằng số. • Khó khăn: -Bảng câu hỏi không thể sử dụng cho tất cả mọi người vì có những người không biết chữ hay không có khả năng trả lời các câu hỏi phức tạp. - Nếu bảng câu hỏi không bao quát hết các khả năng sẽ trả lời của KT, thì có những câu TL hay và mang tính bản chất vấn đề đôi lúc lại không có trong các đáp án của bảng câu hỏi. - Vì “vô danh” nên đôi lúc KT trả lời qua loa, trả lời cho có. Bảng hỏi dễ khái quát, nhưng lại khó phân tích chuyên sâu. - Độ tin cậy giữa câu trả lời và hành vi thực không cao. Một số chú ý khi sử dụng phương pháp này: - Cách chọn mẫu. - Chú ý cách sử dụng hình thức câu hỏi: câu đóng, mở, vừa đóng vừa mở, câu điền khuyết. .. - Chú ý cách phân bố số lượng về các loại câu hỏi (số lượng câu hỏi đóng, mở, câu hỏi vừa đóng vừa mở) cho hợp lý. - Ngôn từ sử dụng trong câu hỏi. - Đối tượng được hỏi là ai. - Cách thu hồi bảng hỏi, tránh để mất bảng hỏi đã phát ra cho khách thể. - Bảng hỏi phải được xây dựng kỹ càng và đã có điều tra trên dạng mẩu thử. - Cách sắp xếp thứ tự các câu hỏi, câu nào trước, câu nào sau. - Nên đặt những câu hỏi mang tính chất tế nhị, đụng chạm, riêng tư vào cuối bảng hỏi và chú ý thái độ hỏi đối với KT. Tốt nhất là nên dùng các câu hỏi lảng tránh với những vấn đề đặc biệt. - Bảng hỏi nên kèm chú thích đối với những câu hỏi phức tạp. 3. Cách chọn mẫu: Chọn mẫu là quá trình lựa chọn phần đại diện của khối dân cư. Vì sao phải lựa chọn mẫu: - Khảo sát theo mẫu nhanh hơn và rẻ hơn. - Mẫu nhỏ nên thông tin mang lai cặn kẽ hơn, cụ thể hơn. - Mẫu nhỏ thì sự sai sót sẽ nhỏ hơn. - Kinh tế hơn về mặt tiên bạc và nội dung. • Có hai hình thức mẫu: – Mẫu xác suất. – Mẫu phi xác suất. Các phương pháp chọn mẫu: A. Mẫu xác suất 1. Chọn mẫu ngẫu nhiên: -Đơn giản là cách viết tên các cá nhân trong mẫu lên giấy và bốc thăm. • 2. Mẫu hệ thống: • Là cách chọn qui định rằng chúng ta chọn mẫu những người thứ n khi dã chọn những người đầu tiên ngẫu nhiên. • Vd: khối dân cư 5000, dự tính lấy mẫu là 100. 3. Mẫu phân tầng: Khi chọn mẫu cần nắm được đặc điểm của đại diện khối dân cư, rồi chia theo các điểm mà họ quan tâm thành các tầng khác nhau: giới tính, nghề nghiệp, trình độ học vấn, hay lứa tuổi…. • 4. Mẫu cụm nhiều giai đoạn: • Là mẫu kết hợp nhiều cách chọn mẫu như trên. B. Mẫu phi xác suất: Không phải nhất thiết lúc nào cũng chọn mẫu xác suất, những nghiên cứu định tính, và nghiên cứu trong khu vực hẹp thì không đòi hỏi phải chọn mẫu xác suất. Mẫu phi xác suất thì cũng thường được sử dụng trong các cuộc nghiên cứu mang tính khai phá, hay kiểm định giả thuyết. 1.Mẫu thuận tiện: • - Là những người sẵn lòng trả lời các câu hỏi. Khi sử dụng mẫu này cần chú ý xem người sẵn lòng đó có khả năng cung cấp thông tin và độ tin cậy của thông tin. 2. Mẫu phán đoán: Phán đoán là dự đoán mẫu người mà có thể cung cấp thông tin cho người nghiên cứu. Vd: Khi nghiên cứu đến người nhập cư nghèo người nghiên cứu thường nghĩ đến huyện Bình Chánh, quận 4, quận 7… • 3. Mẫu chỉ tiêu: • Là mẫu phân tầng nhưng lựa chọn không dựa trên những đặc điểm đại diện của khối dân cư. • Vd: • 4. Mẫu tăng nhanh: • Trước tiên là lựa chọn một số người có những tiêu chí mà chúng ta mong muốn, phỏng vấn họ và hỏi xem họ có thể giới thiệu vài người tương tự cho chúng ta. Một số điểm lưu ý: -Không có một loại mẫu nào là phù hợp, tối ưu cho mọi cuộc nghiên cứu. - Mẫu tốt là mẫu phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ, qui mô và tài chính của cuộc nghiên cứu. • Cần chú ý, khi báo cáo kết quả nghiên cứu người nghiên cứu cần báo cáo hình thức chọn mẫu, số lượng mẫu, xác suất sai số của mẫu (nếu là mẫu xác suất), cũng như những hạn chế từ bản thân nhận thấy hoặc do người khác rút ra. Mẫu một bảng hỏi: Câu 1: Anh chị có đọc báo không? 1. Có 2. Không Câu 2: Anh chị đọc báo nào sau đây: 1. Báo Tuổi Trẻ 2. Báo Thanh Niên 3. Báo Giải Phóng 4. Báo Phụ Nữ 5. Báo Công An 6. Báo khác. Câu 3: Anh chị có thường xuyên đọc báo tuổi trẻ không? 1. Rất thường xuyên 2. Thường xuyên 3. Bình thường 4. Không thường xuyên 5. Rất không thường xuyên Câu 4: Đánh giá về các nhận xét sau về báo Tuổi Trẻ Rất tốt HT không tốt Danh mục 1 2 3 4 5 6 7 Phong phú DM TT 9 xác TB đẹp TT cập nhật P/A Những bất cập của XH TT trung thực