Bài giảng Quản lý nhà nước về đô thị

1Chuyên đề Quản lý nhà nước về đô thị (Chương trình chuyên viên chính) TS. NGUYỄN NGỌC HIẾU BỘ MÔN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÔ THỊ & NÔNG THÔN Hà Nội, 04-2010 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 2 QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÔ THỊ 230/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 3 Đánh giá của Ngân hàng thế giới về kinh tế Việt Nam năm 2009 (báo cáo không chính thức) „ Tương lai phát triển kinh tế của VN phụ thuộc vào khả năng phát triển một khu vực kinh tế công nghiệp và dịch vụ có tính thị trường cạnh tranh. Điều này chủ yếu diễn ra ở đô thị. Vừa tối đa hóa sự tụ hợp của các hoạt động kinh tế theo địa phương và giảm bớt sự tắc nghẽn quá tải của quá trình đô thị hóa sẽ dẫn tới sự phát triển mạnh mẽ hơn của đất nước. 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 4 Giới thiệu „ Quản lý Nhà nước về đô thị „ Một số khái niệm „ Phân loại, phân cấp quản lý đô thị ở Việt Nam „ Đô thị hóa và những vấn đề đô thị ở Việt Nam „ Định hướng và một số chính sách phát triển và quản lý đô thị „ Một số nội dung chủ yếu về quản lý nhà nước về đô thị „ Quản lý quy hoạch xây dựng và kiến trúc đô thị „ Quản lý nhà ở đất ở và thị trýờng bất động sản „ Quản lý kết cấu hạ tầng và dịch vụ tiện nghi „ Quản lý môi trường và cảnh quan và một số lĩnh vực khác (trật tự, an toàn ..) 330/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 5 I. Một số vấn đề lý luận „ Quản lý đô thị „ Chủ thể „ Khách thể „ Đối tượng „ Phạm vi „ Đô thị „ Phân loại: 6 cấp „ Phân cấp quản lý đô thị: 3 cấp tương đương và 3 cấp phụ thuộc 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 6 Phân loại và phân cấp quản lý đô thị (NĐ42/CP/2009) Từng bước>40%>40%>40%>50%>60% văn minh Kiến trúc cảnh quan Xã, vùng trong tỉnh Tỉnh và vùng trong tỉnh Vùng trong Tỉnh, tỉnh và từng lĩnh vực liên tỉnh Tỉnh, vùng liên tỉnh, cả nước về lĩnh vực (TW) Quốc gia giao lưu quốc tế (TW) 1-nhiều vùng liên tỉnh Quốc gia, giao lưu quốc tế Chức năng, trung tâm, vùng ảnh hưởng Bước đầu xây dựng đã và đang xây dựng từng phần xây dựng từng phần Xây dựng nhiều mặt tiến tới đồng bộ Xây dựng đồng bộ Xây dựng đồng bộ Cơ sở hạ tầng kỹ thuật >65>70>75>80>85>90Tỉ lệ lao động phi nông nghiệp 20004000600010000 (TW) 8000 12000 (TW) 10000 15000Mật độ dân số (người/km2) >4>50 >150>800 (TW) >300 >1000 (TW) 500 >5000qui mô dân số (x1000), VIVIIIIIIĐặc biệtLoại đô thị Tiêu chí 430/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 7 ĐÔ THỊ VIỆT NAM Đô thị loại 5: 657 Tổng cộng các loại: 756(Tính đến 01-04-2010) Phân bố số lượng đô thị từ loại 4 trở lên năm 2010 2 3 6 15 28 45 0 10 20 30 40 50 đặc biệt loại 1 thuộc trung ương loại 1 thuộc tỉnh loại 2 loại 3 loại 4 số lượng 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 8 Đô thị hóa „ Là quá trình chuyển đổi phương thức sống từ nông thôn sang thành thị (XHH). „ Đo bằng tỉ lệ dân số đô thị trong khu vực tính „ Tăng trưởng là tăng trưởng dân số „ Hình thức cơ bản: mở rộng không gian và chuyển đổi đất sang phát triển đô thị „ Bản chất là chuyển đổi lao động và tổ chức cuộc sống định cư kiểu đô thị 530/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 9 ĐÔ THỊ HÓA TRONG KHU VỰC VÀ TRÊN THẾ GIỚI CƠ CẤU DÂN SỐ TRONG CÁC ĐÔ THỊ Ở CHÂU Á (2005) 100.0%1353 m. TỔNG 46.1%623 m. <0.5 m. 11.9%161 m. 0.5-1 m. 24.6%333 m. 1-5 m. 17.4%236 m. 5 m. + %DÂN SỐ QUY MÔ DÂN SỐ ĐÔ THỊ Ở CHÂU Á VÀ THẾ GIỚI 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 10 QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA TRÊN THẾ GIỚI 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 1800 1850 1900 1950 2000 2050 2100 sector 1 - nông nghiệp sector 2 - công nghiệp - xây dựng sector 3 - dịch vụ 2025 2050 630/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 11 ĐÔ THỊ HÓA Ở VIỆT NAM 7.5 8.7 10 15 20.6 19.2 20 22.5 27.6 0 5 10 15 20 25 30 % 1931 1940 1951 1960 1970 1979 1991 2000 2008 Năm Tỉ lệ đô thị hóa ở Việt Nam % 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 12 TỐC ĐỘ TĂNG TRUỞNG ĐÔ THỊ HÓA Ở VIỆT NAM 0 10 20 30 40 50 60 1990 2000 2008 2015 2025 dân số đô thị (tr.ng) tỉ lệ đth (%) 730/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 13 TĂNG TRƯỞNG VỀ SỐ LƯỢNG ĐÔ THỊ 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1986 2005 2009 2015 2025 số lượng ĐT 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 14 SỰ PHÂN BỐ VÀ VÙNG ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÔ THỊ ĐIỂM DÂN CƯ (LẤY THEO PHÂN BỐ NGƯỜI NGHÈO) 830/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 15 VÙNG THỦ ĐÔ 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 16 VÙNG THỦ ĐÔ Cấu trúc hiện trạng 2009 930/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 17 VÙNG THỦ ĐÔ 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 18 VÙNG THỦ ĐÔ Các P/án C: Tiếp tục Nghiên cứu 10 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 19 3.Thực trạng quản lý nhà nước về đô thị „ Cơ sở pháp lý „ Luật, pháp lệnh: Đất đai, nhà ở.. „ Nghị định, thông tư: quy hoạch, xây dựng.. „ Hệ thống cơ quan quản lý „ Trung ương: Chính phủ+Bộ Xây dựng+Bộ khác „ Địa phương: UBND+ (Sở, Phòng, Ban) tham mưu+chinh chiến „ Thành tựu và khó khăn tồn tại „ Thể chế, bộ máy, cán bộ „ Hiệu lực quản lý „ Thủ tục hành chính 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 20 3.BỘ MÁY TỔ CHỨC (mô tả rút gọn) 11 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 21 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÔ THỊ GIAO THÔNG NHÀ Ở QUY HOẠCH THOÁT NƯỚC 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 22 BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ 12 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 23 4. Định hướng phát triển đô thị Việt Nam đến năm 2025 tầm nhìn 2050 „ Định hướng phát triển đến năm 2025 „ Hệ thống đô thị và vùng đô thị „ Chức năng „ Tăng trưởng „ Sử dụng đất „ Phát triển kết cấu hạ tầng „ Bảo vệ môi trường.. „ Một số lĩnh chính sách cấp bách „ Quy hoạch „ Chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng – giao thông „ Nhà ở cho người thu nhập thấp „ Phát triển bền vững và bảo vệ môi trường 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 24 4. Một số vấn đề tiêu biểu trong cải cách thể chế về quản lý đô thị •Xây dựng chính quyền đô thị •Phân cấp cho cấp đô thị trực thuộc tỉnh •Thử nghiệm chính quyền đô thị một cấp hội đồng nhân dân tại 10 tỉnh thành phố trực thuộc trung ương, trong đó có 3 thành phố trực thuộc trung ương từ 01/04/2009: Một số quận ở TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng •Xã hội hóa cung cấp dịch vụ đô thị •Quản lý các khu đô thị mới, khu ở đầu tư tư nhân •Xây dựng Luật Thủ đô, Luật Quy hoạch đô thị •Và những vấn đề khác: tài chính, nhân sự, hợp tác quốc tế, cạnh tranh đô thị 13 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 25 II. Một số nội dung chủ yếu về quản lý nhà nước về đô thị 1. Quản lý quy hoạch, xây dựng, và kiến trúc đô thị 2. Quản lý nhà ở, đất ở và thị trường bất động sản 3. Quản lý cung cấp dịch vụ cơ bản (tiện nghi đô thị và kết cấu hạ tầng) 4. Quản lý môi trường đô thị và một số nội dung khác 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 26 1. Quản lý nhà nước về quy hoạch, xây dựng, và kiến trúc đô thị „ Ban hành các quy định về quản lý quy hoạch xây dựng đô thị „ Lập và xét duyệt quy hoạch xây dựng đô thị „ Quản lý Nhà nước về cải tạo và xây dựng công trình trong đô thị (kiểm soát sự phát triển của đô thị) „ Quản lý kiến trúc đô thị 14 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 27 Quản lý nhà nước về đô thị „ .. là hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước can thiệp vào các quá trình phát triển kinh tế - xã hội như tổ chức khai thác và điều hoà việc sử dụng các nguồn lực (bao gồm tài nguyên thiên nhiên, tài chính và con người) nhằm đảm bảo pháp luật về lĩnh vực quản lý đô thị được thực hiện, tạo dựng và duy trì môi trường thuận lợi cho hình thức định cư ở đô thị và phát triển bền vững. „ Quản lý đô thị rộng hơn quản lý nhà nước về đô thị, nhưng có nhiều nội dung giống nhau trong bối cảnh Việt Nam „ Nội dung cơ bản là quản lý về định cư 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 28 Quy hoạch đô thị „ là việc tổ chức không gian và điều chỉnh hành vi của các chủ thể khi làm thay đổi cách thức sử dụng không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị. „ Trên thực tế, đô thị có nhiều hơn 1 loại quy hoạch và 1 cách tiếp cận 15 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 29 Quy hoạch đô thị tại Quảng Bình „ QĐ 322/1993/BXD, NĐ 08/2005, NĐ 37/CP/2010 „ Phương pháp lập quy hoạch trong? „ Chất lượng quy hoạch chưa cao? Phải Điều chỉnh sau một vài năm „ Tỉnh: qh từ loại 3-4, hướng dẫn loại 5 „ Qh 1/500: thành phố, huyện: „ Phòng quản lý đô thị và phòng công thương còn nhiều nhiệm vụ khác, chưa tập trung „ Quy hoạch ct 1/2000 30%-40% 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 30 Hệ thống quy hoạch đô thị UBND thành phố Sở Kế hoạch và Đầu tư Sở Xây dựng Sở Tài nguyên và Môi trường Quy hoach xây dựng đô thị Quy hoạch sử dụng đất Sở Giao thông Vận tải Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội Quy hoạch giao thông Quan hệ phối hợp?? Hệ thống quy hoạchKết nối các quy hoạch?? 16 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 31 2.1. Qủan lý nhà nước về nhà ở đô thị „ Nhà ở là tài sản quan trọng của cư dân đô thị - chuyển nhượng, thừa kế, bảo hiểm,.. „ Nhà ở là một dạng kết cấu hạ tầng xã hội – nhà ở xã hội, giá cho thuê,.. „ Nhà ở là một kênh đầu tư và cất trữ quan trọng - quản lý ổn định thị trường và đầu tư „ Nhà ở là đối tượng chủ yếu của hoạt động xây dựng - quản lý quy hoạch, quản lý chung cư „ Nhà ở là mục tiêu của phát triển xã hội – phát triển tổng thể và quy hoạch, chất lượng nhà ở, tiêu chuẩn nhà ở „ Nhà nước quản lý những nội dung gì về nhà ở? 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 32 2.2 Quản lý nhà nước về đất đô thị „ Đất ở là công thổ quốc gia: „ Quản lý địa chính: giao đất, thu hồi, „ Đo vẽ bản đồ địa chính, kiểm kê, cấp giấy chứng nhận „ Thuế, tài chính đất đô thị „ Quyền sử dụng đất ở là tài sản cá nhân và doanh nghiệp, „ Đăng ký quyền sử dụng, quản lý chuyển nhượng „ Giải quyết tranh chấp „ Quyền tiếp cận đến đất đai „ Đất ở là tài nguyên đặc biệt „ Quy hoạch „ Bảo vệ, dự trữ, sử dụng tiết kiệm „ Quyền chính trị khác „ Quản lý đất đô thị có phải là quản lý địa chính? KHÔNG? CÓ? 17 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 33 2.3. Quản lý nhà nước về thị trường bất động sản „ Quản lý để đạt mục tiêu gì? „ Ổn định vĩ mô, kiểm soát và điều tiết nhịp độ phát triển „ Đảm bảo minh bạch thị trường „ Bảo vệ đối tượng yếu thế, chất lượng dịch vụ - công bằng xã hội „ Quản lý như thế nào? „ Công cụ quy hoạch sử dụng đất „ Can thiệp tài chính, quỹ đất, và thị trường sơ cấp „ Công cụ pháp lý, tài chính, và chính sách khác „ Quản lý cụ thể „ Quản lý giao dịch qua sàn „ Quản lý doanh nghiệp & cá nhân cung cấp dịch vụ „ Quản lý khung giá và thuế chuyển nhượng 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 34 3. Quản lý nhà nước về cung cấp dịch vụ tiện nghi ở đô thị „ 3.1. Quản lí Nhà nước về giao thông vận tải đô thị „ 3.2. Quản lí Nhà nước về cung cấp nước sạch đô thị „ 3.3. Quản lý Nhà nước về thoát nước đô thị „ 3.4. Quản lý Nhà nước về cấp điện, chiếu sáng công cộng và thông tin liên lạc 18 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 35 4. QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG ĐÔ THỊ „ Quản lý và bảo vệ môi trường đô thị „ Quy hoạch và đánh giá tác động môI trường „ Quản lý chất thải „ Kiểm soát ô nhiễm „ Một số vấn đề thời sự „ Giám sát chất lượng môi trường, quan trắc môi trường „ Thanh tra môi trường, cảnh sát môi trường „ Các chương trình hành động, biến đổi khí hậu, truyền thông MT 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 36 5. Quản lý nhà nước về một số lĩnh vực khác „ 5.1. Quản lý Nhà nước về cung cấp dịch vụ hạ tầng xã hội „ Hạ tầng xã hội „ Quản lý nhà nước về cung cấp dịch vụ hạ tầng xã hội „ 5.2. Quản lý Nhà nước về an ninh, trật tự an toàn đô thị „ An ninh „ Trật tự „ An toàn đô thị 19 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 37 TÀI LIỆU THAM KHẢO „ Báo cáo đánh giá thực trạng phát triển đô thị Việt Nam và định hướng phát triển đô thị đến năm 2025, tầm nhìn 2050, Bộ Xây dựng, 2008. „ Báo cáo đánh giá công tác quy hoạch xây dựng và quản lý phát triển đô thị, Bộ Xây dựng, 2008 „ Các phương pháp quy hoạch đô thị, Jean-Paul Lacaze, NXB Thế giới, 1996. „ Chính sách đô thị, TS. Võ Kim Cương, NXB Xây dựng, 2006. „ Giáo trình quản lý đô thị, NXB Thống kê, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, 2002. „ Giáo trình Quản lý Nhà nước về đô thị, Học viện Hành chính quốc gia, NXB Giáo dục, 2006. „ Hội thảo chính sách đô thị, Bộ xây dựng và UNDP, 1992 „ Kinh tế học đô thị, PGS. TS. Phạm Ngọc Côn, NXB Khoa học & Kỹ thuật,1999. „ Kinh tế vùng và đô thị, Dự án quản lý đô thị ở Việt Nam, TS. Trần Văn Tấn (chủ biên), 2006. „ Luật Đất đai, 2003, và các văn bản hướng dẫn thi hành. „ Luật kinh doanh bất động sản 2006. „ Luật nhà ở 2005 và các văn bản hướng dẫn thi hành. „ Luật Xây dựng 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành. „ Phương pháp tiếp cận mới về quy hoạch và quản lý đô thị, TS. Nguyễn Đăng Sơn, Viện Nghiên cứu Đô thị và Phát triển Hạ tầng, NXB Xây dựng, 2005. „ Quản lý đô thị thời kỳ chuyển đổi, TS. Võ Kim Cương, NXB Xây dựng, 2004. „ Quản lý đô thị, PGS. TS. Nguyễn Ngọc Châu, NXB Xây dựng, 2001. „ Quy chuẩn xây dựng Việt nam, Bộ xây dựng, 2008 „ Quy hoạch đô thị theo đạo lý châu Á, GS.TS. William S.W.Lim, NXB Xây dựng, 2007 (dịch từ tiếng Anh). „ Quy hoạch và phát triển đô thị, Dự án phối hợp Văn phòng kiến trúc sư trưởng và bang Victoria, 1996. „ Quy hoạch vùng, PGS.TS. Phạm Kim Giao, NXB Xây dựng, 2000. „ Quy hoạch xây dựng phát triển đô thị, GS. TS Nguyễn Thế Bá (chủ biên), Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, NXB Xây dựng, 2004. „ Tài liệu bồi dưỡng về Quản lý Nhà nước, Phần III Quản lý Ngành và lĩnh vực, chương trình chuyên viên chính, Học viện Hành chính quốc gia, NXB Giáo dục, 2005. 30/05/2010 Dr. Nguyen Ngoc Hieu 38 Trang web THAM KHẢO ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC „ www.ashui.com „ www.ktdt.com „ www.dothi.net „ www.chinhphu.vn „ www.xaydung.gov.vn „ www.hanoi.gov.vn „ www.hcmc.gov.vn „ Email: hieunc@fpt.vn „ OFFICE: 0437730514 „ MOBI: 0902241755