Bàn về thuế giá trị gia tăng (VAT) - Các bất cập và giải pháp hoàn thiện nhằm hoàn thiện hơn nữa về thuế giá trị gia tăng

Môc lôc     Trang   Lêi më ®Çu  2   PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ thuÕ GTGT  3   1. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thuÕ GTGT  3   1.1. Kh¸i niÖm vÒ thuÕ GTGT  3   1.2. §èi t­îng chÞu thuÕ GTGT  5   1.3. §èi t­îng nép thuÕ GTGT  5   1.4. ThuÕ suÊt thuÕ GTGT  5   1.5. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT  7   1.5.1. Ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ  7   1.5.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT trùc tiÕp  7   2. Ho¸ ®¬n, chøng tõ thuÕ GTGT mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô  8   3. KÕ to¸n c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn thuÕ GTGT  9   3.1. H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu vµo (TK133)  9   3.2. H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu ra (TK 33311)  11   3.2.1. H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu ra theo c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng (TK 33311).  11   3.2.2. H¹ch to¸n thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu (TK 33312)  17   PhÇn II: C¸c bÊt cËp vÒ thuÕ GTGT vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn  19   1. C¸c bÊt cËp vÒ thuÕ GTGT  19   2. C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn  28   KÕt luËn  34   Tµi liÖu tham kh¶o  35   Lêi më ®Çu Trên thế giới, thuế nói chung và thuế GTGT được coi là một trong các nguồn thu ngân sách quan trọng của mỗi quốc gia, là nguồn chi chủ yếu cho các hoạt động hành chính sự nghiệp như: văn hoá, y tế, giáo dục, an ninh quốc phòng…Thuế với tư cách là công cụ cơ bản trong việc quản lý , điều hành xã hội, đã được các quốc gia sử dụng đạt đến trình độ nghệ thuật, và không chỉ dừng lại trong phạm vi từng nước mà còn mang tầm vóc quốc tế. Vì vậy, một trong những nội dung quan trọng trong việc thiết lập mối quan hệ giữa các nước, giữa từng khu vực và trên phạm vi toàn cầu đó là vấn đề thuế khoá. Đặc biệt trong xu thế toàn cầu hoá hiện nay, thuế không chỉ đơn thuần là một hiện tượng quốc gia mà còn là một hiện tượng quốc tế. Sự cạnh tranh qua thuế giữa các quốc gia là xu thế phát triển tất yếu của nhân loại. Ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến lĩnh vực thuế, coi đóng thuế là nghĩa vụ và trách nhiệm của các tổ chức ,cá nhân sản xuất kinh doanh.Tại diều 22 Hiến pháp nước Cộng hoà XHCN Việt Nam năm 1992 quy định: ”Các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ với Nhà nước, đều bình đẳng trước pháp luật, vốn và tài sản hợp pháp được Nhà nước bảo hộ’’. Ngày 10/5/1997, Quốc hội nước Cộng hoà XHCN Việt Nam đã thông qua Luật thuế GTGT và luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1999. Đây là luật thuế mới và bước đầu áp dụng, bên cạnh những mặt ưu điểm còn bộc lộ một số hạn chế. Nhiều kẻ xấu đã lợi dụng sự sơ hở thiếu sót trong chính sách quản lí thuế GTGT đã làm thất thoát lớn cho ngân sách nhà nước, ảnh hưởng xấu đến chính sách phát triển kinh tế, xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Đặc biệt nước ta đang trong giai đoạn qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). §©y lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam më réng quan hÖ hîp t¸c, giao l­u víi c¸c nÒn kih tÕ trªn thÕ giíi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Mét trong nhøng yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, khung ph¸p lý, phï hîp víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ ®¸p øng yªu cÇu c«ng khai, râ rµng, minh b¹ch, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ thuÕ. ThuÕ GTGT lµ mét bé phËn quan träng cña hÖ thèng thuÕ. Nghiªn cøu vÒ thuÕ GTGT kh«ng chØ ®¸p øng ®ßi hái gia nhËp WTO mµ cßn ®¶m b¶o cho viÖc hoµn thiÖn h¬n trong viÖc h¹ch to¸n thuÕ GTGT. Do ®ã, chóng em chän nghiªn cøu ®Ò tµi: “Bµn vÒ thuÕ GTGT – C¸c bÊt cËp vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn” nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a vÒ thuÕ GTGT. PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ thuÕ GTGT. 1. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thuÕ GTGT. 1.1. Kh¸i niÖm thuÕ GTGT. Thuế GTGT có nguồn gốc đầu tiên ở các nước châu Âu.Thuật ngữ thuế GTGT tiếng Anh là Value Added Tax (VAT) thường được dùng để chỉ một loại thuế gián thu, đánh vào việc sử dụng thu nhập, tức đánh vào việc tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ mà cụ thể là đánh vào hành vi chuyển giao tài sản và cung cấp dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất lưu thông, tiêu dùng, thông qua việc mua bán, trao đổi hàng hoá, dịch vụ. Tại điều 1 của luật thuế GTGT ghi: “ Thuế GTGT là thuế tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng”. Từ khái niệm thuế GTGT cho thấy thuế GTGT có những đặc trưng cơ bản sau: - Thuế GTGT chỉ đánh vào giá trị gia tăng, tức là giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ, được tạo ra trong các khâu sản xuất và lưu thông. - Thuế GTGT là thuế gián thu đánh trên binh diện rộng, đối tượng điều tiết của thuế GTGT là phần thu nhập của người tiêu dùng sử dụng để mua hàng hoá và dịch vụ. - Thuế GTGT mang bản chất liên hoàn và có tính trung lập cao. Nếu so với thuế doanh thu trước đây, thuế GTGT có những ưu điểm sau: - Tránh được việc đánh thuế chồng lên thuế. - Thuế GTGT có khả năng điều tiết sản xuất, điều tiết tiêu dùng cao, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất khẩu, hỗ trợ vốn kinh doanh cho doanh nghiệp. - Thuế GTGT dễ thu, đem lại số thu tương đối lớn cho ngân sách nhà nước. - Thuế GTGT cho phép chống trốn lậu thuế có hiệu quả, tạo ra sự kiểm soát lẫn nhau về thuế giữa các đơn vị có liên quan trong cung ứng hàng hoá dịch vụ. - Thuế GTGT cho phép chống trốn lậu thuế có hiệu quả, tạo ra sự kiểm soát lẫn nhau về thuế giữa các đơn vị có liên quan trong cung ứng hàng hoá dịch vụ. Tuy nhiªn, khi ¸p dông thuÕ GTGT ë n­íc ta còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n, bÊt cËp: - §iÒu kiÖn ¸p dông thuÕ GTGT rÊt kh¾t khe vµ nghiªm ngÆt, nhÊt lµ n­íc ta hiÖn nay khi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, doanh nghiÖp t­ nh©n hoÆc hé kinh doanh c¸ thÓ, c«ng t¸c tæ chøc sæ s¸ch kÕ to¸n cã nhiÒu h¹n chÕ, ch­a cã thãi quen sö dông chøng tõ ho¸ ®¬n khi mua b¸n trao ®æi dÞch vô th× viÖc thùc hiÖn thuÕ GTGT rÊt phøc t¹p vµ khã kh¨n. - Chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh thuÕ GTGT rÊt cao, khèi l­îng c«ng viÖc cña c¬ quan qu¶n lý thuÕ sÏ t¨ng thªm rÊt nhiÒu, theo ®ã chi phÝ qu¶n lý thuÕ GTGT sÏ tèn kÐm vµ phøc t¹p. - Quy tr×nh qu¶n lý thuÕ GTGT ®ßi hái tÝnh chÆt chÏ vµ hiÖn ®¹i cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®­îc hµnh vi chuyÓn giao thuÕ, nÕu kh«ng sè thuÕ hoµn tr¶ sÏ nhiÒu h¬n sè thuÕ thu ®­îc, t¹o kÏ hë cho téi ph¹m ho¹t ®éng. - ThuÕ GTGT mang tÝnh tËp trung kinh tÕ cao, kh«ng mÒm dÎo uyÓn chuyÓn nh­ thuÕ doanh thu, nªn viÖc lùa chän thuÕ suÊt lµ vÊn ®Ò quan träng ®Ó phï hîp víi ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Nghiªn cøu kh¸i niÖm vÒ thuÕ GTGT nh»m gióp ta ph¸t hiÖn ra c¸c bÊt cËp cña luËt thuÕ nµy vµ tõ ®ã ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn luËt thuÕ GTGT. Điều kiện cơ bản để áp dụng luật thuế GTGT: Điều kiện kinh tế và cơ chế quản lý, thuế GTGT chỉ phát huy hiệu quả ở nơi nài có nền kinh tế phát triển, hoạt động sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp ổn định,có hiệu quả và theo cơ chế thị trường. - Điều kiện về trình độ quản lý và sử dụng chứng từ hoá đơn, điểm cốt lõi qui định tính tiên tiến,khoa học và trung lập của thuế GTGT,trong đó sổ sách kế toán,chứng từ là căn cíư pháp lý. - Điều kiện về ý thức pháp luật và chấp hành pháp luật. Đ©y là điều kiện hết sức cơ bản quyết định sự thành công hay thất bại của quá trình thực hiệnpháp luật thuế. Chính các hành vi lợi dụng gian lận cơ chế khấu trừ thuế, gian lận thuế bắt nguồn từviệc chấp hành luất thuế chưa nghiêm. - Điều kiện về trình độ quản lý của cơ quan thuế và cán bộ thuế. - Điều kiện môi trường pháp lý ( hệ thống pháp luật ) phải hoàn thiện, đảm bảo tính toàn diện. Một số văn bản luật có tính pháp lý cao nhất làm cơ sở cho việc phát sinh thuế GTGT,là bộ phận cơ bản chi phối các văn bản pháp luất khác trong hệ thống các văn bản pháp luật khác về thuế GTGT: Luật thuế GTGT số 02/1997/QH9 được Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam khoá lX lần thứ thông qua ngày 10/5/1997. Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật thuế GTGT số 07/2003/QH11 Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam khoá XI lần thứ 3 thông qua ngày 17/06/2003. Nghị định số 158/2003/NĐ-CP ngày 10/12/2003 của Chính phủ qui định chi tiết thi hành luật thuế GTGT và luật sửa đổi,bổ sung một số điều của luật thuế GTGT. Thông tư 120/2003/TT-BTC ngày 12/12/2003 của Bộ tài chính hướng dẫn thi hành nghị định số 158/2003/NĐ_CP ngày 10/12/2003 của Chính phủ. 1.2. §èi t­îng chÞu thuÕ GTGT. Đối tượng của thuế GTGT là hàng hoá,dịch vụ dùng trong sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam (bao gồm cả hàng hoá,dịch vụ mua của tổ chức, cá nhân nước ngoài) trừ các đối tượng không chịu thuế GTGT được quy định tại Điều 4 Luật thuế GTGT hiện hành (§iều 2 của Luật thuế GTGT). 1.3. §èi t­îng nép thuÕ GTGT. Tất cả các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá dịch vụ chịu thuế GTGT ở Việt Nam, không phân biệt nghành nghề, hình thức, tổ chức kinh doanh gọi chung là cơ sở kinh doanh) và tổ chức, cá nhân khác có nhập khẩu hàng hoá, mua dịch vụ từ nước ngoài chịu thuế GTGT (gọi chung là người nhập khẩu) đều là đối tượng nộp thuế GTGT. Tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ bao gồm: Tổ chức kinh doanh; tổ chức kinh tế của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội;các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; cá nhân, hộ gia đình. Cụ thể xem thông tư số 120/2003/TT-BTC ngày 12/12/2003 của Bộ tài chính (Điều 3 Luật thuế GTGT và Điều 3 của Nghị định số 158/2003/NĐ-CP ngày 10/12/2003 của Chính phủ) Đối tượng không thuộc diện chịu thuế GTGT: Các hàng hoá, dịch vụ sau đây không thuộc diện chịu thuế GTGT: Sản phẩm nông nghiệp,diêm nghiệp (Sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, giống vật nuôi, cây trồng, muối…); các hàng hoá nhập khẩu là tư liệu sản xuất trong nước chưa sản xuất được; các hoạt động văn hoá thể thao, dịch vụ công cộng; vũ khí,khí tài chuyên dùng phục vụ quốc phòng, an ninh…(cụ thể xem Điều 4 Luật thuế GTGT và Điều 4 Nghị định 158/2003/NĐ-CP ngày 10/12/2003 của Chính phủ). 1.4. ThuÕ suÊt thuÕ GTGT. Theo ®iÒu 8 luËt sè 07/2003/QH11 cña Quèc héi kho¸ XI møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: 1. Møc thuÕ su©t 0% ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô xuÊt khÈu, kÓ c¶ hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT xuÊt khÈu, trõ c¸c tr­êng hîp sau: vËn t¶i quèc tÕ; hµng ho¸, dÞch vô cung øng trùc tiÕp cho vËn t¶i quèc tÕ; dÞch vô t¸i b¶o hiÓm ra n­íc ngoµi; dÞch vô tÝn dông, ®Çu t­ tµi chÝnh, ®Çu t­ chøng kho¸n ra n­íc ngoµi vµ s¶n phÈm xuÊt khÈu lµ tµi nguyªn kho¸ng s¶n khai th¸c ch­a qua chÕ biÕn do chÝnh phñ quy ®Þnh. 2. Møc thuÕ suÊt 5% ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô: - N­íc s¹ch phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t, trõ tr­êng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 18 §iÒu 4 cña luËt nµy. - Ph©n bãn, quÆng ®Ó s¶n xuÊt ph©n bãn; thuèc trõ s©u bÖnh vµ chÊt kÝch thÝcht¨ng tr­ëng vËt nu«i, c©y trång; - ThiÕt bÞ vµ dông cô y tÕ; b«ng vµ b¨ng vÖ sinh y tÕ, thuèc ch÷a bÖnh, thuèc phßng bÖnh; s¶n phÈm ho¸ d­îc, d­îc liÖu lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt thuèc ch÷a bÖnh, thuèc phßng bÖnh; - Gi¸o cô dïng ®Ó gi¶ng d¹y vµ häc tËp; - In c¸c lo¹i s¶n phÈm quy ®Þnh t¹i kho¶n 13 §iÒu 4 cña luËt nµy, trõ in tiÒn; - §å ch¬i trÎ em; s¸ch c¸c lo¹i, trõ s¸ch quy ®Þnh t¹i kho¶n 13 §iÒu 4 cña luËt nµy; b¨ng tõ, ®Üa ®· ghi hoÆc ch­a ghi ch­¬ng tr×nh; - S¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i, thuû s¶n, h¶i s¶n ch­a qua chÕ biÕn, trõ ®èi t­îng quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 4 cña luËt nµy; - Thùc phÈm t­¬i sèng; l©m s¶n ch­a qua chÕ biÕn, trõ gç, m¨ng vµ ®èi t­îng quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 4 cña luËt nµy; - §­êng,phô phÈm trong s¶n xuÊt ®­êng gåm gØ ®­êng, b· mÝa, b· bïn; - S¶n phÈm b»ng ®ay, cãi, tre, nøa, l¸; - B«ng s¬ chÕ tõ b«ng trång ë trong n­íc; - Thøc ¨n gia sóc, gia cÇm vµ thøc ¨n cho vËt nu«i kh¸c; - DÞch vô khoa häc- kü thuËt; - DÞch vô trùc tiÕp phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; - Than ®¸, ®Êt, ®¸, c¸t, sái; - Ho¸ chÊt c¬ b¶n; s¶n phÈm c¬ khÝ lµ t­ liÖu s¶n xuÊt; khu«n ®óc c¸c lo¹i; vËt liÖu næ; ®¸ mµi; giÊy in b¸o; b×nh b¬m thuèc trõ s©u; mñ cao su s¬ chÕ; nhùa th«ng s¬ chÕ; v¸n Ðp nh©n t¹o; s¶n phÈm bª t«ng c«ng nghiÖp gåm dÇm cÇu bª t«ng,dÇm vµ khung nhµ bª t«ng, cäc bª t«ng, cét ®iÖn bª t«ng, èng cèng trßn bª t«ng, hép bª t«ng c¸c lo¹i, pa-nen vµ c¸c lo¹i cÊu kiÖn bª t«ng cèt thÐp ®óc s½n phi tiªu chuÈn, bª t«ng th­¬ng phÈm; lèp vµ bé s¨m lèp cì tõ 900(20 trë lªn; èng thuû tinh trung tÝnh; l­íi, d©y giÒng vµ sîi ®Ó dan l­íi ®¸nh c¸; - S¶n phÈm luyÖn, c¸n, kÐo kim lo¹i ®en, kim lo¹i mµu, kim lo¹i quý, trõ vµng nhËp khÈu quy ®Þnh t¹i kho¶n 25 §iÒu 4 cña luËt nµy; - M¸y xö lý d÷ liÖu tù ®éng vµ c¸c bé phËn, phô tïng cña ¸y; - Duy tu, söa ch÷a, phôc chÕ di tÝch lÞch sö – v¨n ho¸, b¶o tµng, trõ tr­êng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 15 §iÒu 4 cña luËt nµy; - VËn t¶i, bèc xÕp; n¹o vÐt luång, l¹ch, c¶ng s«ng, c¶ng biÓn; ho¹t ®éng trôc vít, cøu hé; -Ph¸t hµnh vµ chiÕu phim vi-®i-«, trõ ph¸t hµnh vµ chiÕu phim vi-®i-« tµi liÖu quy ®Þnh t¹i kho¶n 10 §iÒu 4 cña luËt nµy; 3. Møc thuÕ suÊt 10% ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô: - DÇu má, khÝ ®èt, quÆng vµ s¶n phÈm khai kho¸ng kh¸c; - §iÖn th­¬ng phÈm; - S¶n phÈm ®iÖn tö, s¶n phÈm c¬ khÝ tiªu dïng, ®å ®iÖn; - Ho¸ chÊt, mü phÈm; - Sîi, v¶i, s¶n phÈm may mÆc, thªu ren; - GiÊy vµ s¶n phÈm b»ng giÊy, trõ giÊy in b¸o quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 ®iÒu nµy; - S÷a, b¸nh, kÑo, n­íc gi¶i kh¸t vµ c¸c lo¹i thùc phÈm chÕ biÕn kh¸c; - S¶n phÈm gèm, sø, thuû tinh, cao su, nhùa; gç vµ s¶n phÈm b»ng gç; xi m¨ng, g¹ch, ngãi vµ vËt liÖu x©y dùngkh¸c; - DÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng vµ Internet, trõ dÞch vô b­u, chÝnh viÔn th«ng vµ Internet phæ cËp theo ch­¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ quy ®Þnh t¹i kho¶n 24 §iÒu 4 cña luËt nµy; - Cho thuª nhµ, kho, bÕn b·i, nhµ x­ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i; - DÞch vô t­ vÊn ph¸p luËt; - Chôp ¶nh, in ¶nh, phãng ¶nh; in b¨ng, sang b¨ng, cho thue b¨ng; quay vi-®i-«; sao chôp; - Kh¸ch s¹n, du lÞch, ¨n uèng; - Hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; - X©y dùng, l¾p ®Æt; - Vµng b¹c, ®¸ quý, trõ vµng nhËp khÈu quy ®Þnh t¹i kho¶n 25 §iÒu 4 cña luËt nµy; - §¹i lý tµu biÓn; - DÞch vô m«i giíi; - Hµng ho¸, dÞch vô kh¸c kh«ng quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 2 §iÒu nµy; 1.5. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT. 1.5.1. Ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. X¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép: Sè thuÕ GTGT ph¶i nép =ThuÕ GTGT ®Çu ra-ThuÕ GTGT ®Çu vµo. Trong ®ã: - ThuÕ GTGT ®Çu ra = Gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ b¸n ra x ThuÕ suÊt thuÕ GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô ®ã. - ThuÕ GTGT ®Çu vµo = Tæng sè thuÕ GTGT ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT mua hµng ho¸, dÞch vô hoÆc chøng tõ nép thuÕ GTGT cña hµng ho¸ nhËp khÈu. 1.5.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT trùc tiÕp. X¸c ®Þnh sè thuÕ ph¶i nép: + Sè thuÕ GTGT ph¶i nép = Gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµng ho¸,dÞch vô chÞu thuÕ x ThuÕ suÊt GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô. + GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô = Gi¸ thanh o¸n cña hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra – Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo. Trong ®ã: - Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸ cña hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra lµ gi¸ b¸n thùc tÕ bªn mua ph¶i thanh to¸n cho bªn b¸n, bao gåm c¶ thuÕ GTGT vµ c¸c kho¶n phô thu, phÝ thu thªm mµ bªn mua ph¶i tr¶. - Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo t­¬ng øng cña hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra ®­îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo ( gi¸ mua bao gåm c¶ thuÕ GTGT ) mµ c¬ së s¶n xuÊt, kih doanh ®· dïng vµo s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT b¸n ra. 2. Ho¸ ®¬n, chøng tõ thuÕ GTGT mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ ho¸ ®¬n, chøng tõ mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô: C¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ khi b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô chÞu thuÕ GTGT ph¶i sö dông ho¸ ®¬n GTGT, kÓ c¶ tr­êng hîp b¸n hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (Trõ tr­êng hîp ®­îc dïng ho¸ ®¬n, chøng tõ ®Æc thï ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ ®· cã thuÕ GTGT); C¬ së kinh doanh nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô ph¶i sö dông ho¸ ®¬n b¸n hµng; Khi lËp ho¸ ®¬n, c¬ së kinh doanh ph¶i ghi ®Çy ®ñ, ®óng c¸c yÕu tè quy ®Þnh trªn ho¸ ®¬n. §èi víi ho¸ ®¬n GTGT ph¶i ghi râ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT, phô thu vµ phÝ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã), thuÕ GTGT, tæng gi¸ thanh to¸n ®· cã thuªa; nÕu kh«ng ghi t¸ch riªng gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ vµ thuÕ GTGT mµ ghi chung gi¸ thanh to¸n th× thuªa GTGT ®Çu ra ph¶i tÝnh trªn gi¸ thanh to¸n; Ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ph¸p lµ: Ho¸ ®¬n do Bé Tµi ChÝnh (Tæng côc thuÕ) ph¸t hµnhvµ do c¬ quan thuÕ cung cÊp cho c¬ së kinh doanh, ho¸ ®¬n do c¬ së kinh doanh tù in ®Ó sö dông theo mÉu quy ®Þnh vµ ®­îc c¬ quan thuÕ cã thÈm quyÒn chÊp nhËn cho sö dungj, c¸c lo¹i ho¸ ®¬n, chøng tõ ®Æc thï kh¸c ®­îc phÐp sö dông. Nh­ vËy, trong qu¶n lý x· héi nãi chung vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi riªng viÖc ph¸t hµnh, qu¶n lý tèt ho¸ ®¬n GTGT lµ c¬ së vËn hµnh nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng quy luËt, v×: Ho¸ ®¬n GTGT lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ ph¹m vi, møc ®é, nghÜa vô thuÕ GTGT; Ng­êi viÕt ho¸ ®¬n GTGT lµ ng­êi cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô; XÐt vÒ ph­¬ng diÖn nhµ n­íc, ho¸ ®¬n GTGT lµ v¨n b¶n ph¸p lý cña nhµ n­íc, mang tÝnh chÊt quyÒn l¹c nhµ n­íc, d¬n ph­¬ng lµm ph¸t sinh c¸c hÖ qu¶ ph¸p lý cô thÓ. Song, do thãi quen cña c¸c doanh nghiÖp cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô vµ ng­êi sö dông hµng ho¸, dÞch vô nhiÒu khi ng¹i ph¸t hµnh hoÆc nhËn ho¸ ®¬n b¸n hµng; MÆt kh¸c, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh ch­a chÆt chÏ nªn thêi gian qua ®· cã nhiÒu vi ph¹m trong viÖc sö dông ho¸ ®¬n GTGT víi môc ®Ých chiÕm ®o¹t tiÒn Nhµ n­íc. Theo b¸o c¸o cña 30/61 ®Þa ph­¬ng trong 3 n¨m tõ 2000-2002 ®· ph¸t hiÖn 221 doanh nghiÖp t­ nh©n, 391 c«ng ty TNHH ®· b¸n 12.675 ho¸ ®¬n GTGT, 1.375 quyÓn ho¸ ®¬n GTGT (mçi quyÓn 50 tê) víi tæng sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n lµ 2.739.986.905.519 ®ång, thuÕ GTGT theo ho¸ ®¬n lµ 207.556.847.076 ®ång. C¸c thñ ®o¹n chÝnh lµ: Lîi dông chÝnh s¸ch hoµn thuÕ cña nhµ n­íc ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ n«ng, l©m, thuû, h¶i s¶n. C¸c ®èi t­îng ®· mãc nèi víi c¸c c«ng ty TNHH hoÆc doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c c¬ së thu mua chÕ biÕn hµng ho¸ xuÊt khÈu, ký khènghîp ®ång mua b¸n, vËn chuyÓn hµng ho¸ vf mua kh«ng ho¸ ®¬n GTGT ®Ó hîp ph¸p ho¸ viÖc mua b¸n, vËn chuyÓn hµng ho¸ néi ®Þa, sau ®ã mãc nèi víi mét sè c¸n bé H¶i quan ë c¸c cöa khÈu lµm thñ tôc xuÊt khèng ®Ó hoµn thuÕ GTGT; Sö dông ho¸ ®¬n GTGT gi¶ nh»m hîp thøc ho¸ viÖc mua b¸n hµng xuÊt khÈu ®Ó xin hoµn thuÕ GTGT; Lîi dông c¸c quy ®Þnh vÒ lËp b¶ng kª thu mua hµng ho¸ cña nh÷ng ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt. C¸c ®èi t­îng ®· lËp khèng c¸c b¶ng kª n¸y sau ®ã xuÊt ho¸ ®¬n GTGT lßng vßng qua nhiÒu doanh nghiÖp ë nhiÒu ®×a ph­¬ng kh¸c nhau ®Ó giÊu nguån gèc, gi¸ c¶ hµng ho¸ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c kiÓm tra khi hoµn thuÕ. 3. KÕ to¸n c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn thuÕ GTGT . 3.1. H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu vµo (TK 133). - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Nî TK 152, 153, 156, 211, 213, 611…: TrÞ gi¸ hµng mua theo gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111, 112, 331,… : Tæng gi¸ thanh to¸n. - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo dïng ngay cho s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô, söa ch÷a TSC§, ®Êu t­ XDCB (kh«ng qua nhËp kho) chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Nî TK 142, 241, 621, 623, 627,642…:TrÞ gi¸ hµng mua theo gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111, 112, 331,… : Tæng gi¸ thanh to¸n. -ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng ho¸ mua giao b¸n ngay cho kh¸ch hµng (kh«ng qua nhËp kho, thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt, kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ): Nî TK 632 : Gi¸ vèn hµng b¸n. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 111, 112, 331,…: Tæng gi¸ thanh to¸n. -ThuÕ GTGT ph¶i nép vµ ®­îc khÊu trõ cña hµng nhËp khÈu thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ GTGT, nÕu dung vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Nî TK 152, 156, 211,…:TrÞ gi¸ hµng nhËp khÈu theo gi¸ mua ®· gåm thuÕ nhËp khÈu, hoÆc c¶ thuÕ TT§B nÕu cã, kh«ng gåm thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 3333 : ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu ph¶i nép. Cã TK 3332 : ThuÕ TT§B. Cã TK 33312 :ThuÕ G