Chuyên đề Bước đầu đánh giá môi trường cho dự án đầu tư dây chuyền sản xuất giấy bao xi măng và cac tông Duplex 30.000tấn/năm của Công ty cổ phần giấy Lan Sơn Thanh Hoá

môc lôc Môc lôc: 1 Lêi nãi ®Çu 3 Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (§TM) 7 I. C¸c kh¸i niÖm chung vÒ m«i tr­êng 7 I.1. Kh¸i niÖm. 7 I.2. Ph©n lo¹i m«i tr­êng 7 I.3. C¸c ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña hÖ thèng m«i tr­êng 8 I.4. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña m«i tr­êng. 9 II. C¬ së chung vÒ §TM 10 II.1. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña §TM 10 II.2. C¸c kh¸i niÖm vÒ §TM 12 II.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn §TM 13 II.4. Quy tr×nh thùc hiÖn §TM 14 Ch­¬ng II: §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho c¸c ho¹t ®éng trong giai ®o¹n ®Çu cña dù ¸n 17 I. Giíi thiÖu vÒ dù ¸n 17 1.1. Tªn dù ¸n. 17 1.2. Chñ ®Çu t­ dù ¸n. 17 1.3. §Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n. 17 1.5. H×nh thøc ®Çu t­ vµ nguån vèn. 17 1.6. TiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n 17 1.7. Lîi Ých kinh tÕ vµ ý nghÜa x· héi. 18 II. C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cña dù ¸n. 18 II.1. C«ng nghÖ 18 II.3 Nhu cÇu nguyªn, nhiªn liÖu 21 III. c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ xö lý m«i tr­êng dù kiÕn thùc hiÖn trong dù ¸n . 23 III.1. Xö lý n­íc th¶i 23 III.2. Xö lý chÊt th¶i r¾n 23 III.3. Xö lý khÝ th¶i 24 IV. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng t¹i khu vùc dù ¸n 24 IV.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn. 24 IV.3 Tµi nguyªn thiªn nhiªn 28 IV.4 . H¹ tÇng c¬ së vµ dÞch vô 29 IV.5 HiÖn tr¹ng m«i tr­êng vËt lý 30 V. Dù b¸o t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn tµi nguyªn vµ m«i tr­êng 36 V.1 T¸c ®éng ®Õn tµi nguyªn m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh x©y dùng 37 V.2 C¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng khi d©y chuyÒn s¶n xuÊt ho¹t ®éng 38 Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña dù ¸n tíi m«i tr­êng 50 I. Gi¶m thiÓu t¸c ®éng ®iÕn m«i tr­êng kh«ng khÝ 50 I.1. Xö lý khãi th¶i lß h¬i 50 I.2. Xö lý bôi ë d©y chuyÒn s¶n xuÊt. 51 I.3. Gi¶m thiÓu t¸c ®éng do bôi, khãi th¶i vµ tiÕng ån cña ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. 51 II. Xö lý chÊt th¶i láng 52 II.1. Xö lý n­íc th¶i sinh ho¹t. 52 II.2. Xö lý n­íc th¶i s¶n xuÊt 52 II.3. Xö lý n­íc m­a ch¶y trµn 62 II.3. Xö lý n­íc m­a ch¶y trµn 63 III. Xö lý chÊt th¶i r¾n 63 III.1 Xö lý b¨ng keo d©y buéc 63 III.2. Xö lý xØ than 63 IV. Phßng chèng ch¸y næ 63 V. biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn cho ng­êi lao ®éng 64 VI. kinh phÝ cho b¶o vÖ m«i tr­êng 64 VI.1. Chi phÝ ban ®Çu. 64 V.2. Kinh phÝ hµng n¨m. 65 VII. NhËn xÐt kÕt luËn 65 VII.1. NhËn xÐt vÒ c¸c khã khã kh¨n thuËn lîi cña dù ¸n 65 VII.2. KÕt luËn chung vÒ dù ¸n 65 Ch­¬ng IV: kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 67 Tµi liÖu tham kh¶o 69 Lêi nãi ®Çu ViÖt Nam ®ang ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp, nhiÒu ngµnh nghÒ ®· tån t¹i vµ ra ®êi víi nhÞp ®é ngµy cµng cao, ®Æc biÖt nhÊt lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt con ng­êi, dÞch vô vµ ®« thÞ ho¸, ®iÒu nµy ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, song bªn c¹nh tån t¹i nh÷ng khuyÕt tËt kh«ng nhá 1 trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ã lµ c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp sö dông tµi nguyªn kh«ng hîp lý vµ c¸c c«ng nghÖ l¹c hËu g©y tæn h¹i ®Õn m«i tr­êng. Thanh Ho¸ cïng tån t¹i trong vËn ®éng biÕn ®æi kh«ng ngõng ®ã, lµ mét tØnh cã diÖn tÝch réng, d©n sè ®«ng nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp. §Ó gãp phÇn vµo nÒn kinh tÕ vµ b¶o ®¶m luËt m«i tr­êng cña ®Êt n­íc, Thanh Ho¸ ®· b¾t ®Çu nghiªn cøu vµ c¶i t¹o c¸c dù ¸n ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt dùa trªn thÕ m¹nh cña vïng. "Dù ¸n ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ c¸c t«ng Duplex 30.000tÊn/n¨m cña C«ng ty cæ phÇn giÊy Lam S¬n Thanh Ho¸ lµ mét trong nh÷ng dù ¸n ®ã. §Ó b¶o vÖ m«i tr­êng vµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi cã søc c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng. Thùc hiÖn ph­¬ng h­íng ®ã th¸ng 1/2002 C«ng ty ®· lËp dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ c¸c t«ng 30.000tÊn/n¨m chuyÓn ®æi tõ c«ng nghÖ l¹c hËu thiÕu ®ång bé sö dông tµi nguyªn gç ®Ó s¶n xuÊt giÊy g©y tæn h¹i tµi nguyªn vµ m«i tr­êng sang c«ng nghÖ hiÖn ®¹i h¬n, s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng tõ giÊy lo¹i vµ bét giÊy UKP; s¶n xuÊt giÊy c¸t t«ng tõ 100% giÊy lo¹i, tiÕt kiÖm ®­îc tµi nguyªn vµ gi¶m ®­îc c¸c ho¸ chÊt g©y « nhiÔm m«i tr­êng. §Ó x©y dùng d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ cact«ng Duplex 30.000tÊn/n¨m míi ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn c¶i t¹o l¹i toµn bé khu ®Êt, c¸c c«ng nghÖ míi... TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng ®ã ®Òu lµ c¸c ho¹t ®éng g©y ra c¸c t¸c ®éng to lín tíi m«i tr­êng còng nh­ hÖ sinh th¸i. §Ó b¶o ®¶m cho c¸c yÕu tè m«i tr­êng vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho dù ¸n nhµ m¸y giÊy lµ mét nhu cÇu bøc thiÕt. HiÖn nay, víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt th«ng th­êng, c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®· thùc hiÖn kh¸ ®Çy ®ñ vµ ®¬n gi¶n h¬n. Tuy nhiªn, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ cact«ng Duplex, c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng kh¸ ®a d¹ng vµ phøc t¹p, c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng kh«ng diÔn ra vµ nhËn biÕt nã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ nã cßn diÔn ra trong mét thêi gian l©u dµi, qua c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµ diÔn biÕn phøc t¹p vÒ c¸c t¸c ®éng ho¸ häc, vÊn ®Ò ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho nhiÒu dù ¸n trong lÜnh vùc nµy cßn ch­a ®­îc sù quan t©m tíi vµ trong mét sè tr­êng hîp ®· g©y ra hiÖu qu¶ nghiªm träng vµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ lµ « nhiÔm, suy tho¸i m«i tr­êng... Tr­íc nh÷ng t×nh h×nh thùc tÕ ®ã, lµ mét sinh viªn mÆc dï tr×nh ®é kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ song víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, qua qu¸ tr×nh thùc tËp t×m hiÓu thùc tÕ qua nghiªn cøu còng nh­ cïng víi sù h­íng dÉn cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa kinh tÕ vµ qu¶n lý m«i tr­êng víi khuyÕn khÝch gióp ®ì cña c¸c c¸n bé h­íng dÉn cña trung t©m t­ vÊn chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng Thanh Ho¸. Trong chuyªn ®Ò nµy t«i xin m¹nh d¹n tham gia vµo lÜnh vùc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng m«i tr­êng cho dù ¸n ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ cac t«ng Duplex. Víi ®Ò tµi: "B­íc ®Çu ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cho dù ¸n ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ cac t«ng Duplex 30.000tÊn/n¨m cña C«ng ty cæ phÇn giÊy Lan S¬n Thanh Ho¸" vµ hy väng ®©y sÏ lµ mét phÇn ®ãng gãp nhá vµo hoµn thiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c éng m«i tr­êng cho c¸c nhµ m¸y giÊy. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu: - Nghiªn cøu t¸c ®éng m«i tr­êng vµ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ cac t«ng Duplex. - Nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ s¬ bé c¸c t¸c ®éng tíi m«i tr­êng cña dù ¸n ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy bao xi m¨ng vµ cac t«ng Duplex 30.000tÊn/n¨m cña C«ng ty cæ phÇn giÊy Lam S¬n thanh Ho¸. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: - Ph­¬ng ph¸p thèng kª - Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu t¹i hiÖn tr­êng vµ ph©n tÝch mÉu trong phßng thÝ nghiÖm - Ph­¬ng ph¸p x· héi häc - Ph­¬ng ph¸p so s¸nh - Ph­¬ng ph¸p chuyªn gia Néi dung chuyªn ®Ò + Lêi nãi ®Çu + Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ ®¸nh t¸c ®éng m«i tr­êng + Ch­¬ng II: §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho c¸c ho¹t ®éng trong giai ®o¹n ®Çu cña dù ¸n. + Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña dù ¸n ®Õn m«i tr­êng. + Ch­¬ng IV: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan néi dung b¸o c¸o ®· viÕt lµ do b¶n th©n t«i thùc hiÖn, kh«ng sao chÐp, c¾t gÐp c¸c b¸o c¸o hoÆc luËn v¨n cña ng­êi kh¸c, nÕu sai t«i xin hoµn toµn chÞu mäi kû luËt cña nhµ tr­êng. Ch­¬ng I C¬ së lý luËn chung vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (§TM) I. C¸c kh¸i niÖm chung vÒ m«i tr­êng I.1. Kh¸i niÖm. M«i tr­êng lµ kh¸i niÖm rÊt réng vµ ®­îc ®Þnh nghÜa theo nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ m«i tr­êng. + M«i tr­êng theo ®Þnh nghÜa th«ng th­êng “lµ toµn bé nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ x· héi trong ®ã con ng­êi hay mét sinh vËt tån t¹i, ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ víi con ng­êi hay sinh vËt Êy”; lµ sù kÕt hîp toµn bé hoµn c¶nh hoÆc ®iÒu kiÖn bªn ngoµi cã ¶nh h­ëng ®Õn sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña mét thùc thÓ h÷u c¬. + Cßn kh¸i niÖm m«i tr­êng ®­îc ®Þnh nghÜa t¹i §iÒu 1 LuËt M«i tr­êng ®­îc quèc héi n­íc CHXHCNVN th«ng qua ngµy 27/12/1993 nh­ sau: “M«i tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ yÕu tè vËt chÊt nh©n t¹o quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, bao quanh con ng­êi, cã ¶nh h­ëng tíi ®êi sèng, s¶n xuÊt, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi vµ thiªn nhiªn”. M«i tr­êng ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch cña thêi ®¹i, lµ th¸ch thøc gay g¾t ®èi víi t­¬ng lai ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn hµnh tinh chóng ta trong ®ã cã ViÖt Nam. M«i tr­êng võa lµ yÕu tè thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. Nh­ng nÕu v¸n ®Ò m«i tr­êng kh«ng ®­îc xem xÐt tho¶ ®¸ng th× mÆt tr¸i cña nã l¹i chÝnh lµ nh©n tè k×m h·m sù ph¸t triÓn. HiÖn nay gi¶i quyÕt vÊn ®Ò m«i tr­êng ®ang lµ mèi quan t©m lo ng¹i hµng ®Çu cña c¸c chÝnh trÞ gia, c¸c nhµ qu¶n lý m«i tr­êng trªn thÕ giíi. I.2. Ph©n lo¹i m«i tr­êng Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu vµ môc ®Ých thùc tiÔn cña con ng­êi, ng­êi ta ph©n m«i tr­êng ra thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau dùa trªn c¬ së c¸c dÊu hiÖu hoÆc tæ hîp c¸c dÊu hiÖu ®Æc tr­ng kh¸c nhau. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých nghiªn cøu th× m«i tr­êng ®­îc ph©n thµnh m«i tr­êng tù nhiªn, m«i tr­êng x· héi, m«i tr­êng kinh tÕ, m«i tr­êng s­ ph¹m, m«i tr­êng gi¸o dôc. Ph©n lo¹i theo møc ®é can thiÖp cña con ng­êi: M«i tr­êng tù nhiªn vµ m«i tr­êng nh©n t¹o. Ph©n lo¹i theo quy m« g¾n liÒn víi mét vïng ®Þa lý cô thÓ th× m«i tr­êng cã thÓ ph©n lo¹i nh­ sau: M«i tr­êng miÒn nói, trung du, ®ång b»ng thiªn nhiªn vµ c¶nh quan thiªn nhiªn. I.3. C¸c ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña hÖ thèng m«i tr­êng M«i tr­êng bao gåm c¸c phÇn tö cña thÕ giíi v« sinh ho¹t ®éng theo c¸c quy luËt kh¸c nhau vµ cã con ng­êi tham dù nh­ng l¹i cã mèi quan hÖ hÕt søc mËt thiÕt vµ thèng nhÊt víi nhau ë b¶n chÊt. Nh­ vËy trong nghiªn cøu t×m hiÓu vÒ m«i tr­êng th× m«i tr­êng ph¶i lµ mét hÖ thèng hay nãi c¸ch kh¸c nã ph¶i mang ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æt tr­ng c¬ b¶n cña mét hÖ thèng ®ã lµ: I.3.1. TÝnh cÊu tróc phøc t¹p. C¸c phÇn tö c¬ cÊu cña hÖ thèng m«i tr­êng còng th­êng xuyªn t¸c ®éng qua l¹i, quy ®Þnh vµ phô thuéc lÉnh nhau th«ng qua dßng rao ®æi vËt chÊt, n¨ng l­îng liªn tôc lµm cho hÖ thèng tån t¹i, ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. Mçi sù thay ®æi dï lµ nhá cña mét phÇn tö c¬ cÊu cña hÖ thèng m«i tr­êng ®Òu g©y ra ph¶n øng d©y chuyÒn cho toµn hÖ, cã thÓ cñng cè sù bÒn v÷ng hoÆc ph¸ vì hÖ thèng, qu¸ tr×nh nµy diÔn ra hoµn toµn kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña con ng­êi. I.3.2. TÝnh c©n b»ng. HÖ thèng m«i tr­êng lu«n lu«n cã sù thay ®æi trong cÊu tróc, trong tõng phÇn tö c¬ cÊu vµ trong quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a chóng víi nhau. BÊt kú sù thay ®æi nµo cña hÖ thèng còng tiÒm Èn kh¶ n¨ng lµm cho nã lÖch khái tr¹ng th¸i c©n b»ng cò vµ hÖ thèng cã xu h­íng lËp l¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng míi. §©y lµ cña qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng m«i tr­êng. I.3.3. TÝnh më. M«i tr­êng dï ë quy m« nµo còng ®Òu lµ mét hÖ thèng më. C¸c dßng vËt chÊt, n¨ng l­îng liªn tôc ch¶y trong kh«ng gian vµ theo thêi gian. Do vËy c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng ë c¸c møc ®é kh¸c nhau kh«ng chØ mang tÝnh ®Þa ph­¬ng mµ cßn mang tÝnh liÒn vïng, liªn quèc gia, toµn cÇu vµ l©u dµi. Chóng chØ cã thÓ ®­îc gi¶i quyÕt b»ng nç lùc cña céng ®ång cã tÝnh ®Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. I.3.4. Kh¶ n¨ng tù tæ chøc vµ tù ®iÒu chØnh. Trong hÖ thèng m«i tr­êng c¸c phÇn tö lµ vËt chÊt sèng (con ng­êi, giíi tÝnh vËt) hoÆc c¸c s¶n phÈm cña chóng trong qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn cã kh¶ n¨ng tù nhiªn rÊt kú diÖu lµ tù tæ chøc l¹i ho¹t ®éng cña m×nh vµ tù ®iÒu chØnh ®Ó thÝch øng víi nh÷ng thay ®æi bªn ngoµi réng lín h¬n theo quy luËt tiÕn ho¸, quy luËt gi¶m entr«py nh»m h­íng tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng vµ æn ®Þnh. §èi víi con ng­êi ph¶i nhËn biÕt ®­îc c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña hÖ thèng m«i tr­êng ®Ó ®iÒu chØnh hµnh vi, møc ®é ph¹m vi can thiÖp cña m×nh võa ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ l¹i kh«ng m©u thuÉn víi b¶o vÖ m«i tr­êng. I.4. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña m«i tr­êng. M«i tr­êng cã vai trß vµ ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi nh©n lo¹i. Sù vËt tån t¹i cña con ng­êi dï ë kh«ng gian, thêi gian nµo còng ®Òu cã mèi quan hÖ trao ®æi víi m«i tr­êng. Thùc tÕ cho thÊy, ngay tõ thêi kú x· héi nguyªn thuû s¬ khai cho tíi nÒn v¨n minh trÝ tuÖ hiÖn nay mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn vÉn kh«ng ngõng t¨ng lªn. Cã thÓ nãi vai trß, chøc n¨ng cña m«i tr­êng lµ tµi s¶n kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi vµ ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c chøc n¨ng. I.4.1. Chøc n¨ng cung cÊp tµi nguyªn thiªn nhiªn. HÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu cÇn ®Õn nguån tµi nguyªn, nhiªn nguyªn vËt liÖu, n¨ng l­îng, ®Êt ®ai, khÝ hËu, nguån n­íc, ®éng thùc vËt, nh­ng ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ngµnh th©m dông nguyªn vËt liÖu th× nhu cÇue vÒ tµi nguyªn l¹i lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. NÕu kh«ng cã m«i tr­êng tù nhiªn th× hÖ thèng kinh tÕ sÏ kh«ng thÓ ho¹t ®éng, kh«ng thùc hiÖn ®­îc c¸c chøc n¨ng cña nã. C¸c nguån tµi nguyªn lµ yÕu tè phÇn nhiÒu quyÕt ®Þnh quy m«, ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu kh«ng gian kinh tÕ cña vïng. I.4.2. Chøc n¨ng hç trî cuéc sèng. M«i tr­êng tù nhiªn lµ n¬i duy tr× sù sèng trªn hµnh tinh, thiªn nhiªn lµ kh«ng gian, ®Þa bµn c­ tró cña con ng­êi, nã cung cÊp cho con ng­êi tõ nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n thiÕt yÕu nhÊt nh­ kh«ng khÝ, n­íc, n¨ng l­îng... ®Õn nh÷ng nhu cÇu cao cÊp cña con ng­êi. §Æc biÖt trong nÒn v¨n minh trÝ tuÖ hiÖn nay, con ng­êi ph¶i lµm viÖc c¨ng th¼ng m«i tr­êng bÞ « nhiÔm th× nhu cÇu t×m ®Õn c¸c c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ó vui ch¬i, nghØ m¸t, gi¶i trÝ ngµy cµng nhiÒu. I.4.3. Chøc n¨ng chøa chÊt th¶i. Trong qu¸ tr×nh tån t¹i ho¹t ®éng vµ s¶n xuÊt con ng­êi tiªu thô mét l­îng lín tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña m×nh vµ s¶n sinh ra mét l­îng lín chÊt th¶i mµ cuèi cïng ®­îc th¶i ra m«i tr­êng. Khi chÊt th¶i ®­a ra m«i tr­êng tíi mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× m«i tr­êng cã kh¶ n¨ng tù ®ång ho¸ nh÷ng chÊt th¶i ®ã, do vËy vÉn duy tr× ®­îc tr¹ng th¸i c©n b»ng, æn ®Þnh vµ chÊt l­îng cña hÖ thèng m«i tr­êng. II. C¬ së chung vÒ §TM II.1. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña §TM Ra ®êi tõ cuèi nh÷ng n¨m 60s vµ ®Çu 70s t¹i Mü, §TM tõ mÞt thuËt ng÷ cßn xa l¹ kh«ng chØ ®èi víi c«ng chóng mµ cßn ®èi víi c¶ c¸c nhµ khoa häc. Cho ®Õn nay §TM lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt dù ¸n ®èi víi nh÷ng n­íc cã luËt b¶o vÖ m«i tr­êng chÆt chÏ. §Ó cã ®­îc thµnh tùu nh­ vËy, §TM ®· liªn tôc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn kh«ng chØ ë c¸c n­íc t­ b¶n mµ c¶ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn theo mét hÖ thèng kª cña ch­¬ng tr×nh m«i tr­êng liªn hîp quèc (UNEP) cho thÊy: tÝnh ®Õn n¨m 1985 th× 3/4 c¸c n­íc ph¸t triÓn ®· cã quy ®Þnh vÒ §TM ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng còng ®­îc rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc quèc tÕ quan t©m. N¨m 1972 liªn hîp quèc triÖu tËp héi nghÞ vÒ m«i tr­êng cña con ng­êi víi môc ®Ých chÝnh lµ h­íng gi¶i quyÕt nh÷ng t¸c ®éng kh«ng mong muèn vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt cã thÓ ®em l¹i cho tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ chÊt l­îng m«i tr­êng sèng cña con ng­êi. Ch­¬ng tr×nh m«i tr­êng cña liªn hîp quèc ®· ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých cung cÊp nh÷ng t­ liÖu c¬ së khoa häc sinh th¸i cÇn thiÕt cho viÖc x¸c ®Þnh ®­êng lèi ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. Tæ chøc y tÕ thÕ giíi (WHO) ®· ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ chÊt l­îng n­íc uèng vµ kh«ng khÝ nh»m ®¶m b¶o an toµn cho søc khoÎ con ng­êi. N¨m 1980, ban tæ chøc UNEP, UNDP, WB ®· c«ng bè "Tuyªn ng«n vÒ c¸c chÝnh s¸ch vµ thñ tôc vÒ m«i tr­êng". Nãi lªn quan ®iÓm ph¸t triÓn do c¬ quan nµy viÖn trî hoÆc cho bay vèn ph¶i cã b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng. Mét thêi gian sau ®ã, ng©n hµng liªn Mü, ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸, ng©n hµng ph¸t triÓn vïng caribe, ng©n hµng ¶rËp cho ph¸t triÓn Ch©u Phi vµ khèi thÞ tr­êng chung Ch©u ¢u ®Òu ký vµo tuyªn bè chung ®ã, ®ßi hái ph¶i cã b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho c¸c dù ¸n cho vay hoÆc viÖn träng ph¸t triÓn. Kh«ng chØ riªng c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa míi quan t©m ®Õn §TM. T¹i c¸c n­íc x· héi chØ nghÜa ®· c«ng nghiÖp ho¸, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n còng ®· quan t©m ®Æc biÖt ®Õn vÊn ®Ò tµi nguyªn vµ m«i tr­êng ®· cã nh÷ng nh©n thøc s©u s¾c ®Õn nhu cÇu §TM. Do chÕ ®é chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi dùa trªn nguyªn t¾c c«ng h÷u vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ph¸t triÓn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· cho phÐp ®Æt vÊn ®Ò §TM kh¸ víi c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa nãi trªn. T¹i c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, tÊt c¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh©n tè m«i tr­êng ®Òu thuéc së h÷u quèc gia. VÒ nguyªn t¾c nh÷ng m©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn vµ m«i tr­êng trªn quy m« quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Òu ®· ®­îc gi¶i quyÕt ë tÇm vÜ m«. §èi víi c¸c ®Ò ¸n hoÆc ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn, thñ tôc xÐt duyÖt luËn chøng kinh tÕ kü thuËt th­êng cã ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò m«i tr­êng, cho phÐp xem xÐt mét c¸ch cô thÓ tõng tr­êng hîp. ViÖc kÕt hîp chÆt chÏ xem xÐt t¸c ®éng m«i tr­êng víi kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ, quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh t¹o nªn nh÷ng thuËn lîi to lín cho viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i tr­êng. Tuy nhiªn viÖc hoµ nhËp ®ã nhiÒu khi còng mang l¹i nh÷ng bÊt lîi cho §TM, v× trong xÐt duyÖt khÝa c¹nh kinh tÕ kü thuËt th­êng lÊn ¸t khÝa c¹nh m«i tr­êng. Trong gÇn 20 n¨m qua, kÓ tõ ngµy thuËt ng÷ §TM ®­îc ®­a réng r·i vµo x· héi, c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng còng nh­ khoa häc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn lín, ®ãng gãp thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶ vµo nhiÖm vô b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr­êng t¹i nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn c¸c quy ®Þnh, thñ tôc, ph­¬ng ph¸p ®¸nh §TM nãi chung vµ lý luËn khoa häc cã hÖ thèng vÒ §TM ®ang vÉn cßn trong giai ®o¹n h×nh thµnh. II.2. C¸c kh¸i niÖm vÒ §TM Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· ®­a ra nh÷ng ®Þnh nghÜa §TM víi néi dung kh¸c nhau: "§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng lµ ho¹t ®éng ®­îc ®Æt ra ®Ó x¸c ®Þnh vµ dù abso nh÷ng t¸c ®éng ®èi víi m«i tr­êng sinh ®Þa lý, ®èi víi søc khoÎ, cuéc sèng, h¹nh phóc cña con ng­êi. T¹o nªn bëi c¸c d­ luËn, c¸c chÝnh s¸ch, c¸c ch­¬ng tr×nh ®Ò ¸n vµ thñ tôc lµm viÖc; ®ång thêi ®Ó diÔn ra vµ th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®«ng: (Munn, R.E 1979). "§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng hoÆc ph©n tÝch t¸c ®éng m«i tr­êng lµ sù xem xÐt mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c hiÖu qu¶ vÒ m«i tr­êng cña c¸c ®Ò ¸n, chÝnh s¸ch vµ ch­¬ng tr×nh víi môc ®Ých chÝnh lµ cung cÊp cho ng­êi ra quyÕt ®Þnh mét b¶n liÖt kª vµ t¸c ®éng mµ c¸c ph­¬ng ¸n hµnh ®éng kh¸c nhau cã thÓ ®em l¹i" (Clack, Brian D 1980). Qua nh÷ng ®Þnh nghÜa ®· ®­îc ®Ò xuÊt vµ c¨n cø sù ph¸t triÓn thùc tiÔn cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éngmt trong thêi gian qua, cã thÓ ®Ò xuÊt mét ®Þnh nghÜa vÒ §TM nh­ sau" ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ x¸c ®Þnh, ph©n tÝch vµ dù b¸o nh÷ng t¸c ®éng lîi vµ h¹i, tr­íc m¾t vµ l©u dµi mµ viÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng ®ã cã thÓ g©y ra cho tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ chÊt l­îng m«i tr­êng sèng con ng­êi t¹i n¬i cã liªn quan tíi ho¹t ®éng, trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p phßng, tr¸nh, kh¾c phôc c¸c t¸c ®éng tiªu cùc". II.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn §TM §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho ho¹t ®éng ph¸t triÓn cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc xÐt duyÖt vµ quyÕt ®Þnh thùc hiÖn ho¹t ®éng ®ã bëi nh÷ng ý nghÜa to lín. §TM lµ mét c«ng cô khoa häc nh»m nhËn biÕt c¸c t¸c ®éng cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn tíi m«i tr­êng, trªn c¬ së ®ã cã biÖn ph¸p, ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt. B¸o c¸o §TM cung cÊp th«ng tin chñ ®Çu t­ cña dù ¸n ®Ó cã biÖn ph¸p nh»m gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc vÒ m«i tr­êng, vÒ kinh tÕ x· héi, vÒ sinh th¸i vµ t¨ng tèi ®a c¸c lîi Ých cho c¸c bªn mét c¸ch kinh tÕ nhÊt. B¸o c¸o §TM gióp cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ n¾m ®­îc t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ c¸c t¸c ®éng tíi m«i tr­êng cña c¸c ho¹t ®éng trong khu«n khæ dù ¸n, tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh, kh¾c phôc. §TM c«ng cô khoa häc ®a ngµnh, kÕt hîp nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau, cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt c¸c t¸c ®éng ®a d¹ng cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn tíi m«i tr­êng còng nh­ cã thÓ t×m ra c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p thay thÕ, ®iÒu chØnh hîp lý. §TM lµ mét c«ng cô ph¸p lý ®Ó tiÕn hµnh b¶o vÖ m«i tr­êng b»ng luËt ph¸p: Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña b¸o c¸o §TM, ng­êi ta míi cã thÓ ®Þnh møc ®­îc thiÖt h¹i m«i tr­êng cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn g©y ra vµ ®ã lµ c¬ së ®Ó nhµ ra quyÕt ®Þnh c©n nh¾c xem nªn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®¸nh thuÕ m«i tr­êng hay thu phÝ hoÆc ®×nh chØ ho¹t ®éng hay b¾t buéc ph¶i xö lý « nhiÔm hoÆc ®Òn bï thiÖt h¹i... §TM cung c