Chuyên đề Hoàn thiện tổ chức và quản lý lao động ở công ty TNHH du lịch và thương mại Bảo Trung ODC

Phần mở đầu Với môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt nhưng cũng có nhiều cơ hội, muốn tồn tại vững,phát triển và củng cố uy tín của mình, mỗi doanh nghiệp phải vận động tích cực, phát huy tìm tòi mọi biện pháp giảm chi phí và không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh.Một trong những biện pháp hiệu quả hiện nay đã và đang được thực hiện tại nhiều doanh nghiệp đó là phải quản lý tối ưu nguồn lao động (nhân lực). Việc quản lý nguồn lao động tốt nó sẽ góp phần đem lại hiệu quả kinh tế cao và đồng thời tạo điều kiện cho người lao động được thoả mãn nhu cầu về vật chất và tinh thần. Trong bối cảnh như vậy, Công ty TNHH Du lịch và thương mại Bảo Trung ODC luôn quan tâm đến việc làm sao phải không ngừng đứng vững, tồn tại và phát triển liên tục tương xứng với vị thế và tiềm năng của mình là công ty hoạt động kinh doanh trên nhiều lĩnh vực, với mục tiêu đó công ty đã xác định cho mình những vấn đề cơ bản, quyết định sự tồn tại, phát triển chính là việc nghiên cứu hoạt động tổ chức quản lý lao động để từ đó có giải pháp nhằm sử dụng hợp lý nguồn lao động là một biện pháp hữu hiệu. Những biện pháp này được coi là “ xương sống” của toàn bộ hệ thống giải pháp trong sản xuất kinh doanh của công ty. Vì vậy đề tài “Hoàn thiện tổ chức và quản lý lao động ở Công ty TNHH Du lịch và thương mại Bảo Trung ODC”được lựa chọn cho đề tài tốt nghiệp của tôi.Với mong muốn thông qua việc nghiên cứu hoạt động tổ chức quản lý lao động ở công ty để từ đó đề xuất những giải pháp,và những ý kiến của mình thích hợp nhằm sử dụng hợp lý và có hiệu quả nguồn lao động góp phần đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty trong thời gian tới. * Kết cấu của chuyên đề: Ngoài Phần mở đầu và Phần kết luận, chuyên đề được chia thành 3 Chương. Chương I: Những vấn đề chung về quản lý lao động ở các Doanh nghiệp Thương mại, Dịch vụ. Chương II: Thực trạng tổ chức quản lý lao động hiện nay ở Công ty TNHH Du lịch và thương mại Bảo Trung ODC. Chương III: Hoàn thiện tổ chức quản lý lao động ở Công ty TNHH Du lịch và thương mại Bảo Trung ODC. Chương I Những vấn đề chung về quản lý lao động ở các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ I. lao động và đặc điểm lao động trong các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ. Một số các khái niệm về lao động và đặc điểm lao động trong các DNTM 1.1.Khái niệm về lao động trong DNTM Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người gồm hoạt động có ý thức,có mục đích nhằm tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần phù hợp với nhu cầu của bản thân và xã hội. Lao động chính là sự vận động tiêu hao sức lao động của con người trong quá trình tạo ra của cải vật chất,là sự kết hợp giữa sức lao động với tư liệu sản xuất. Lao động gồm lao động sống (lao động hiện tại) và lao động vật hoá (lao động quá khứ). Lao động vật hoá là lao động được kết tinh trong sản phẩm của các quá trình lao động trước. Lao động có năng suất,chất lượng và hiệu quả cao chính là nhân tố quyết định sự phát triển chung của toàn xã hội. Vì vậy,không những trong lĩnh vực sản xuất vật chất đòi hỏi phải hao phí sức lao động mà ngay cả trong lưu thông hàng hoá cũng đòi hỏi phải hao phí sức lao động để thực hiện lưu thông hàng hoá từ lĩnh vực sản xuất đến lĩnh vực tiêu dùng. Các-Mác nói: “Hàng hoá không thể tự mình đi tới thị trường được,cũng không thể tự mình trao đổi với nhau được”. Lưu thông hàng hoá chính là một khâu của quá trình tái sản xuất của xã hội, nó đòi hỏi phải có thời gian và chi phí.Theo đà phát triển tiến bộ của lực lượng sản xuất xã hội, lưu thông hàng hoá ngày càng mở rộng, bảo đảm kịp thời, đầy đủ, đồng bộ và văn minh hàng hoá cho người tiêu dùng, vì vậy đòi hỏi bộ phận lao động trong lĩnh vực thương mại-dich vụ ngày càng gia tăng. Đây chính là một bộ phận lao động cần thiết của toàn bộ lao động xã hội. 1.2.Đặc điểm lao động trong các DNTM Như trên đã trình bày,bộ phận lao động này thực hiện chức năng lưu chuyển hàng hoá từ lĩnh vực sản xuất đến lĩnh vực tiêu dùng.Tỷ trọng của bộ phận lao động này tăng phụ thuộc rất nhiều vào sự phát triển của lực lượng sản xuất trong xã hội, năng suất lao động cũng như cơ chế quản lý nền kinh tế. * Xuất phát từ chức năng của thương mại: Có 4 chức năng Thứ nhất: Tổ chức quá trình lưu thông hàng hóa, dịch vụ trong nước và với nước ngoài. Đây là chức năng xã hội của thương mại, với chức năng này, các doanh nghiệp thương mại phải nghiên cứu và nắm vững nhu cầu thị trường hàng hóa, dịch vụ; huy động và sử dụng hợp lý các nguồn hàng nhằm thoả mãn tốt mọi nhu cầu của xã hội; thiết lập hợp lý các mối quan hệ kinh tế trong nền KTQD và thực hiện có hiệu quả các hoạt động dịch vụ trong quá trình kinh doanh. Để thực hiện chức năng này, các doanh nghiệp thưoeng mại nói chung cần có đội ngũ lao động chuyên nghiệp, có một hệ thống quản lý kinh doanh, tài sản cố định và tài sản lưu động riêng. Thứ hai: Thông qua quá trình lưu thông hàng hóa, thương mại thực hiện chức năng tiếp tục quá trình sản xuất trong khâu lưu thông. Thực hiện chức năng này, các doanh nghiệp thương mại phảI tổ chức công tác vận chuyển hàng hóa, tiếp nhận, bảo quản, phân loại và lắp ghép đồng bộ hàng hóa… Thứ ba: Thông qua hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa trong và ngoài nuớc cũng như thực hiện các dịch vụ, thương mại còn làm chức năng gắn sản xuất với thị trường và gắn nền kinh tế nước ta với nền kinh tế thế giới, thực hiện chính sách mở cửa nền kinh tế. Thứ tư: Chức năng thực hiện giá trị hàng hóa, dịch vụ qua đó thương mại đáp ứng tốt mọi nhu cầu của sản xuất và đời sống, nâng cao mức hưởng thụ của người lao động đồng thời chuyển hóa hình thái giá trị của hàng hóa là chức năng quan trọng của thương mại. Thực hiện chức năng này, thương mại tích cực phục vụ và thúc đẩy sản xuất phát triển, bảo đảm lưu thông thông suốt là thực hiện mục tiêu của quá trình kinh doanh thương mại, dịch vụ. * Xuất phát từ lĩnh vực thương mại: Hoạt động thương mại là quá trình mà ở đó quá trình sản xuất kinh doanh không tạo ra giá trị mới đối với sản phẩm hàng hóa, dịch vụ mà nó chỉ làm tăng thêm và duy trì giá trị sử dụng của những hàng hóa đó mà thôi. * Lao động trong thương mại được phân chia, tổ chức sắp xếp theo từng lĩnh vực lưu thông sản phẩm hàng hóa, dịch vụ, bao gồm: + Lao động trong lĩnh vực lưu thông bổ xung + Lao động trong lĩnh vực lưu thông thuần tuý * Lực lượng lao động trong ngành thương mại hoạt động trực tiếp gắn với nhiều loại hàng hóa và dịch vụ khác nhau, từ đó cũng đặt ra yêu cầu đối với quá trình kinh doanh. * Thị trường hoạt động của thương mại là tương đối rộng, cả trong và ngoài nước 2. Phân loại lao động ở các DNTM, Dịch vụ Trong hoạt động kinh doanh thương mại,lao động được phân loại theo những tiêu thức chính sau. 2.1.Theo tính chất sản xuất của lao động Lao động trong kinh doanh thương mại được chia làm hai bộ phận: * Bộ phận lao động trực tiếp: Là bộ phận lao động tiếp tục quá trình sản xuất trong khâu lưu thông như: vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản, bao gói, gia công chế biến, lắp đặt...Đây là bộ phận lao động sản xuất nhằm tiếp tục hoàn chỉnh sản phẩm.Hao phí của lao động bộ phận này là việc tạo ra giá trị mới và một phần giá trị sử dụng. * Bộ phận lao động gián tiếp: Là bộ phận lao động phục vụ cho quá trình thay đổi giá trị của hàng hoá từ tiền sang hàng và ngược lại như: mua, bán, hạch toán, thống kê... 2.2.Theo nghiệp vụ kinh doanh thương mại Lao động được chia thành ba bộ phận: * Bộ phận lao động kinh doanh cơ bản: Là bộ phận lao động thực hiện các nghiệp vụ mua bán, bảo quản, vận chuyển, giao nhận, bốc dỡ... * Bộ phận lao động ngoài kinh doanh: Là bộ phận lao động làm các công việc khác trong các doanh nghiệp thương mại như: y tế,xây dựng cơ bản... 2.3.Theo giác độ quản lý lao động Xu thế hiện nay trong các doanh nghiệp nhà nước nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng có hai bộ phận lao động: * Bộ phận lao động trong danh sách (biên chế ): Đây là bộ phận lao động làm việc lâu dài trong doanh nghiệp theo cơ chế quản lý lao động trước đây. * Bộ phận lao động hợp đồng: Là bộ phận làm việc theo hợp đồng ngắn hạn và dài hạn trong các doanh nghiệp thương mại. 2.4. Theo mức độ tham gia quản trị doanh nghiệp Lao động có thể chia thành nhiều bộ phận: * Cán bộ quản trị cao cấp: Là bộ phận lãnh đạo doanh nghiệp như : Tổng giám đốc,Giám đốc... * Cán bộ quản trị cấp trung gian: Đây là bộ phận cán bộ quản trị nằm ở giữa bộ phận quản tị cấp cao và bộ phận quản trị cấp thấp. * Cán bộ quản trị cấp thấp: Là những lao động được giao trách nhiệm quản trị một tổ, đội, ca, bộ phận không có cấp dưới. Họ vừa quản trị vừa trực tiếp tham gia thực hiện công việc như những người lao động khác. * Công nhân: Là bộ phận lao động trực tiếp thực hiện những công viêc hàng ngày. Tất cả những bộ phận nêu trên thường gọi chung là nhân sự trong các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng. Ngoài ra người ta còn phân loại lao động theo nhiều tiêu thức khác nhau như: Theo lứa tuổi, trình độ văn hoá, khoa học kỹ thuật; Theo giới tính , theo dân tộc , theo đoàn thể... II. Nội dung tổ chức và quản lý lao động ở các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ 1.Việc làm , định mức lao động , nội quy lao động và tổ chức lao động Mọi hoạt động lao động tạo ra nguồn thu nhập , không bị pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm.Trong các doanh nghiệp thương mại , dịch vụ việc xác định khối lượng công việc hay việc làm là cơ sở để xác định số lượng lao động. * Định mức lao động: Là khối lượng công việc mà một lao động có thể hoàn thành trong một đơn vị thời gian (ca, ngày) trong điều kiện trang bị kỹ thuật và tổ chức lao động của doanh nghiệp kỳ kế hoạch.Việc xây dựng các định mức lao động đúng đắn, khoa học, tiên tiến sẽ giúp cho việc tổ chức lao động một cách khoa học. Nội quy lao động có những nội dung chủ yếu sau: Thời gian làm việc và thời gian nghỉ nghơi Trật tự trong doanh nghiệp An toàn lao động và vệ sinh lao động trong khu vực làm việc Tuyệt đối bảo vệ tài sản và bí mật công nghệ kinh doanh của doanh nghiệp Các hành vi vi phạm kỷ luật lao động, các hình thức xử lý kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất. Nội quy lao động phải được thông báo đến từng người lao động và những điểm chính phải được niêm yết ở những nơi cần thiết trong doanh nghiệp. * Về tổ chức lao động trong doanh nghiệp : Điều quan trọng nhất là phải có phân công lao động rõ ràng, cụ thể và phải có sự hợp tác trong dây chuyền lao động. Phải bố trí khoa học nơi làm việc, vừa phù hợp giữa công cụ dụng cụ và người lao động,bảo đảm phục vụ tốt nơi làm việc như : ánh sáng, điện, thông gió, đường ra, vào... 2. Hoạch định tài nguyên nhân sự Với mỗi doanh nghiệp thương mại cụ thể, tài nguyên nhân sự chỉ có hạn.Những hạn chế cụ thể là trình độ quản lý kinh tế, trình độ kỹ thuật, nghiệp vụ kinh doanh, về ngoại ngữ, tuổi tác và giới tính...Cùng với yêu cầu về chất lượng hàng hoá,về mở rộng quy mô, về chất lượng dịch vụ...đòi hỏi việc hoạch định tài nguyên nhân sự phải có tầm chiến lược trong việc sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng và thay thế...cả trước mắt và lâu dài, từ đó có thể sử dụng,khai thác tối đa thế mạnh của nguồn tài nguyên này đồng thời khắc phục những yếu kém. 3. Tuyển dụng và sắp xếp lao động * Về tuyển dụng lao động: Nhân tố quyết định sự tồn tại và phát triển lâu dài của doanh nghiệp là con người, tức là toàn bộ lao động trong doanh nghiệp.Vì vậy, việc tuyển dụng lao động cần phải đặc biệt chú ý cả về chính sách tuyển dụng, trình tự tuyển dụng và các nguồn tuyển dụng trong đó nổi lên vấn đề là tiêu chuẩn những người được tuyển dụng có thoả mãn nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp hay không và có đảm bảo thực hiện được chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp không. Chính sách tuyển dụng nhân sự của doanh nghiệp được thực hiện xuất phát từ đường lối, chính sách của nhà nước,yêu cầu của chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp: về tính chất, đặc điểm của ngành hàng kinh doanh và môi trường kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng. Kinh nghiệm của thế giới cho thấy các doanh nghiệp có chính sách tuyển dụng nhân sự rất khác nhau.VD: Trong tuyển dụng nhân viên, các công ty lớn thường đòi hỏi những người tốt nghiệp những trường đại học nổi tiếng. Trong khi đó lại có một số công ty họ quan niệm hoàn toàn khác, họ không bao giờ đòi hỏi người đi xin việc tốt nghiệp trường nào, học bạ ra sao, mà họ tiến hành đánh giá qua việc trắc nghiệm phỏng vấn...Có những công ty coi trọng những người có lòng nhiệt tình với công việc, có cá tính. Trình tự tuyển dụng lao động được thực hiện thông qua những bước sau: Bước1: Dựa vào đơn xin việc để phân tích dữ liệu về phẩm chất, năng lực của người dự tuyển. Bước 2: Trực tiếp phỏng vấn người xin việc, qua đó có thể đánh giá được kiến thức,sự thông minh, cá tính cũng như hình dáng bên ngoài của họ. Bước 3: Kiểm tra và đánh giá các dữ liệu đã có.Để làm được việc này có thể hỏi người người giới thiệu đương sự, nơi làm việc cũ của họ hoặc qua tờ đơn xin việc. Bước 4: Trắc nghiệm người xin việc bằng các hình thức, phương pháp và kỹ thuật phù hợp để đánh giá khả năng của họ. Bước 5: Kiểm tra sức khoẻ của người xin việc. Như trình tự tuyển dụng trên, mỗi bước tuyển dụng lại có các kỹ thuật riêng.VD: Để phỏng vấn người dự tuyển, người phỏng vấn phải nắm vững yêu cầu đối với chức danh nhân sự sẽ tuyển, phải nghiên cứu kỹ bản khai lý lịch của người được tuyển và phải dự kiến nội dung cần phỏng vấn.v.v... Hiện nay trên thị trường lao động có rất nhiều nguồn có thể tuyển dụng, tuỳ theo yêu cầu của chức danh nhân sự trong doanh nghiệp mà lựa chọn.Có thể có các nguồn như: Những người tự đến doanh nghiệp xin việc Các trường đào tạo cung cấp Các cơ quan, đơn vị phụ trách lao động của ngành, địa phương giới thiệu Các trung tâm tư vấn và giới thiệu việc làm Quảng cáo tuyển người trên báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng Thông qua người trong doanh nghiệp giới thiệu * Sắp xếp lao động: Đây là một vấn đề rất nhạy cảm và tế nhị. Sắp xếp lao động trong doanh nghiệp phải bảo đảm sự đoàn kết, nhất trí trong công việc của doanh nghiệp. Bởi vì sao, trong doanh nghiệp, mối quan hệ dọc đòi hỏi những vị trí trưởng (giám đốc, trưởng phòng, ban...) phải là những người thực sự có đức, có tài, được cấp dưới của mình nể phục. Đưa những kẻ bất tài, cơ hội, vô đạo đức lên...sẽ làm cho sự nhất trí, trên dưới một lòng bị phá vỡ, hiệu lực của bộ máy kém và đặc biệt là không thu hút được tài năng, trí tuệ của tập thể, của từng bộ phận và của cả doanh nghiệp. 4. Huấn luyện ( Đào tạo ) và phát triển lao động * Huấn luyện lao động: Người mới được tuyển vào doanh nghiệp thường phải qua quá trình huấn luyện một thời gian ( gọi là thời gian thử việc ) sau đó mới được giao công việc chính thức. Có hai cách huấn luyện lao động: - Huấn luyện nội bộ bằng hình thức kèm cặp hay học việc qua một lớp đào tạo ngắn ngày do những nhân viên cũ đã thành thạo công việc truyền đạt lại.Đây là cách làm rất phổ biến trong các doanh nghiệp: nếu do tính chất của quá trình sản xuất kinh doanh mà đòi hỏi phải bổ xung nhiều người thì cần phải tổ chức huấn luyện lao động thành các lớp,tổ...nếu chỉ cần tuyển dụng một hay hai người thì tổ chức kèm cặp tại nơi làm việc. - Huấn luyện chính quy từ bên ngoài: Đây là hình thức tổ chức cử số lao động được tuyển dụng đi học tập trung theo các chương trình huấn luyện của các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp. Nó là một hình thức rất có tác dụng khi người lao động đã được thu nhận vào doanh nghiệp đang cần có kiến thức để làm việc. * Phát triển lao động: Có thể tiến hành phát triển lao động theo trình tự từ những công nhân giỏi nghề tiến lên quản lý cấp thấp, từ quản lý cấp thấp lên cấp trung gian và từ cấp trung gian lên quản lý cấp cao hơn. Trong việc phát triển đó, mỗi lần thăng tiến đều có thể phải qua một khoá huấn luyện đào tạo chính quy hoặc tại chức để có bằng cấp tương ứng. Phát triển lao động cũng có thể bằng quy hoạch, yêu cầu từng chức danh và thi tuyển từ các nguồn khác nhau, người nào đạt yêu cầu thì vào chức danh đã thi tuyển. Những lao động khác không đạt yêu cầu thì ở những vị trí cũ hoặc tương đương hoặc cũng có thể rơì bỏ doanh nghiệp khi đã hết tuổi. 5. Đãi ngộ lao động ( Sự quan tâm đến người lao động ) Trong suốt quá trình điều hành và phát triển doanh nghiệp, nhiều công ty cũng nhận thấy rằng, nhiệm vụ kinh doanh sẽ không hoàn thành nếu như không có những con người hết lòng vì doanh nghiệp. Họ đặt niềm tin vào giá trị cá nhân của người lao động và cho rằng con người là tài sản quan trọng nhất của doanh nghiệp. Nhiệm vụ hàng đầu của lãnh đạo doanh nghiệp là quan tâm, chăm sóc đến mọi người lao động, không phân biệt họ là người có chức vụ hay người lao động bình thường, phải huấn luyện và động viên họ trở thành những người có đạo đức và có ích cho doanh nghiệp. Nguyên tắc quan trọng nhất, tốt đẹp nhất phải đề cao là nhân tính. Sự quan tâm đến người lao động phải thể hiện bằng việc làm cụ thể, từ chủ trương, triết lý của doanh nghiệp đến cung cách đối sử của các cấp quản lý đối với người lao động sao cho tạo ra bầu không khí có văn hoá, thân mật,gắn bó trong đơn vị, cùng lao động và cùng hưởng thụ theo sự cống hiến của từng người. Sự thăm hỏi, động viên, tặng quà nhân dịp lễ, tết, sinh nhật,ốm đau, hiếu hỉ,tai nạn...(của bản thân hoặc gia đình người lao động) của người lãnh đạo công ty, doanh nghiệp đối với người lao động dù chỉ một lần cũng sẽ để lại ấn tượng khó quên và có ý nghiã động viên, cổ vũ rất lớn đối với người lao động trong doanh nghiệp. Việc làm đó cũng chính là giáo dục con người bằng hành động cụ thể để họ luôn gắn bó với doanh nghiệp, đem hết nhiệt tình lao động, kiến thức vì mục tiêu và lòng tự trọng của đơn vị. III. Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức và quản lý lao động ở các DNTM, Dịch vụ. Trong các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng,việc phân loại lao động theo mức độ tham gia tổ chức quản lý doanh nghiệp có ý nghĩa rất lớn đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi loại cán bộ có vị trí và nhiệm vụ khác nhau, thực hiện chức năng và nhiệm vụ doanh nghiệp ở mưc độ khác nhau. Cán bộ tổ chức quản lý cấp cao có vai trò quyết định đối với sự thành công hay thất bại của cả doanh nghiệp. Đội ngũ cán bộ tổ chức quản lý lao động trong việc thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là một nhân tố cơ bản quyết định sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp trên thương trường.Vì vậy, mỗi loại cán bộ tổ chức quản lý lao động trong doanh nghiệp muốn bảo đảm quá trình sản xuất kinh doanh có hiệu quả cao thì cần phải đáp ứng được những yêu cầu nhất định về bản lĩnh chính trị, năng lực tổ chức thực hiện và phảm chất đạo đức. 1. Quy mô kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Về quy mô kinh doanh của doanh nghiệp thương mại, ở đây chỉ xét dưới góc độ của mức lưu chuyển hàng hóa. Nó là chỉ tiêu đánh giá về mặt quy mô hoạt động của doanh nghiệp thương mại. Chỉ tiêu này thể hiện ở trị giá hàng hóa, dịch vụ mà các doanh nghiệp thương mại cung ứng cho người tiêu dùng. Nếu như đối với doanh nghiệp công nghiệp, bộ phận chủ yếu của kế hoạch - sản xuất – kỹ thuật – tài chính (kế hoạch kinh doanh tổng hợp) là kế hoạch sản xuất (nó là trung tâm, là cơ sở để hoạch định các kế hoạch khác) thì đối với doanh nghiệp thương mại, phần chủ yếu của kế hoạch kinh doanh lại là lưu chuyển hàng hóa Lưu chuyển hàng hóa có thể chia thành lưu chuyển hàng hóa bán buôn và lưu chuyển hàng hóa bán lẻ. Lưu chuyển hàng hóa chính là khâu quan trọng nhất của lưu thông hàng hóa, biểu hiện ở việc hàng hóa vận động từ nơi sản xuất đến nơI tiêu dùng. Mặt khác như trên đã nói, mức lưu chuyển hàng hóa nhiều hay ít, lớn hay nhỏ tuỳ thuộc vào cơ cấu tài chính của từng doanh nghiệp. 2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Trong nền kinh tế, các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh theo nhiều hình thức khác nhau, mức độ khác nhau. Có những doanh nghiệp kinh doanh chuyên môn hoá tức là chỉ kinh doanh một hoặc một số nhóm hàng hóa có cùng công dụng, trạng thái hoặc