Trước xu thế hội nhập và mở cửa hiện nay, hệ thống các ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt cả trong và ngoài nước, hàng loạt các công ty tài chính, các ngân hàng nước ngoài đã xâm nhập vào thị trường Việt Nam. Điều đó đòi hỏi các ngân hàng phải có những chính sách và đường lối phát triển đúng đắn. Một trong những xu thế chung mà các ngân hàng đang làm đó là mở rộng lĩnh vực hoạt động, tìm kiếm những khách hàng mới. Cho vay tiêu dùng chính là một lĩnh vực đầy tiềm năng mà các ngân hàng đang hướng đến.
Tuy còn là một hình thức cho vay khá mới mẻ, nhưng tín dụng tiêu dùng đã nhanh chóng phát triển và cho thấy vai trò quan trọng của nó với khách hàng cá nhân nói riêng, xã hội nói chung vì nó đã đáp ứng được những nhu cầu rất cơ bản trong xã hội, đó là vay để phục vụ nhu cầu tiêu dùng, sinh hoạt. Nhưng vì đây là lĩnh vực mới nên chất lượng tín dụng của các món vay tiêu dùng này vẫn chưa cao,vấn đề đảm bảo chất lượng tín dụng tiêu dùng ở nhiều ngân hàng vẫn chưa được quan tâm đúng mức.
69 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 1875 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Nâng cao chất lượng tín dụng tiêu dùng tại Sở giao dịch I ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI NÓI ĐẦU
Trước xu thế hội nhập và mở cửa hiện nay, hệ thống các ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt cả trong và ngoài nước, hàng loạt các công ty tài chính, các ngân hàng nước ngoài đã xâm nhập vào thị trường Việt Nam. Điều đó đòi hỏi các ngân hàng phải có những chính sách và đường lối phát triển đúng đắn. Một trong những xu thế chung mà các ngân hàng đang làm đó là mở rộng lĩnh vực hoạt động, tìm kiếm những khách hàng mới. Cho vay tiêu dùng chính là một lĩnh vực đầy tiềm năng mà các ngân hàng đang hướng đến.
Tuy còn là một hình thức cho vay khá mới mẻ, nhưng tín dụng tiêu dùng đã nhanh chóng phát triển và cho thấy vai trò quan trọng của nó với khách hàng cá nhân nói riêng, xã hội nói chung vì nó đã đáp ứng được những nhu cầu rất cơ bản trong xã hội, đó là vay để phục vụ nhu cầu tiêu dùng, sinh hoạt. Nhưng vì đây là lĩnh vực mới nên chất lượng tín dụng của các món vay tiêu dùng này vẫn chưa cao,vấn đề đảm bảo chất lượng tín dụng tiêu dùng ở nhiều ngân hàng vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Vì vậy em đã lựa chọn đề tài:" Nâng cao chất lượng tín dụng tiêu dùng tại Sở Giao Dịch I Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Việt Nam".
Em xin chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn TS Cao Ý Nhi và các cán bộ tín dùng ở phòng tín dụng 3, phòng tổ chức cán bộ Sở Giao Dịch I Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Việt Nam đã đóng góp những ý kiến quý báu giúp em hoàn thành chuyên đề này.
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN CHUNG VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1. 1. Ngân hàng thương mại
1. 1. 1. Khái niệm
Theo giáo trình NHTM - PGS.TS Phan Thị Thu Hà :
" Ngân hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và dịch vụ thanh toán - và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kì một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế".
Còn theo luật tổ chức tín dụng do quốc hội khoá X thông qua vào ngày 12/12/1997:
Ngân hàng thương mại là ngân hàng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận, góp phần thực hiện các mục tiêu kinh tế của Nhà nước.
Ngân hàng thương mại nhà nước: là ngân hàng thương mại do nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức hoạt động kinh doanh, góp phần thực hiện mục tiêu kinh tế của nhà nước.
Ngân hàng thương mại cổ phần: là ngân hàng thương mại được thành lập dưới hình thức công ty cổ phần, trong đó các doanh nghiệp nhà nước, tổ chức tín dụng, tổ chức khác và cá nhân cùng góp vốn theo quy định của ngân hàng.
Có thể thấy NHTM được định nghĩa theo rất nhiều cách khác nhau, nhưng cách tiếp cận theo giáo trình NHTM - PGS.TS Phan Thị Thu Hà là thận trọng nhất. Vì thế, chuyên đề tốt nghiệp này của em sẽ sử dụng định nghĩa đó.
1. 1. 2. Hoạt động cơ bản của Ngân hàng thương mại
1. 1. 2. 1. Hoạt động huy động vốn
Đây là hoạt động tạo nguồn vốn cho ngân hàng, đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của ngân hàng.Các nguồn huy động của ngân hàng gồm:
Nhận tiền gửi:
Tiền gửi là đầu vào sống còn trong hoạt động của ngân hàng. Đây là nguồn vốn cơ bản dùng để tài trợ cho các khoản cho vay, đầu tư tạo lợi nhuận để đảm bảo sự phát triển vững mạnh của ngân hàng.Khi một ngân hàng bắt đầu hoạt động, nghiệp vụ đầu tiên là mở các tài khoản tiền gửi để giữ hộ và thanh toán hộ cho khách hàng, bằng cách đó ngân hàng huy động tiền của các cá nhân và tổ chức trong xã hội.
Nguồn tiền vay:
Bên cạnh nguồn tiền gửi, nguồn tiền đi vay cũng có vai trò vô cùng quan trọng. Đó là đáp ứng nhu cầu chi trả của ngân hàng khi khả năng huy động bị hạn chế.
Tỷ trọng các nguồn này trong tổng nguồn thường thấp hơn nguồn tiền gửi. Các khoản đi vay thường là có thời hạn và quy mô xác định trước, do vậy tạo thành nguồn ổn định cho ngân hàng.
Nguồn vốn khác:
Ngoài tiền gửi và đi vay, ngân hàng còn có thể huy động từ một số nguồn khác như thu từ các dịch vụ bảo lãnh, tư vấn, các hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt có thể hình thành nên nguồn trong thanh toán, các khoản nợ khác như thuế chưa nộp chưa trả...Các nguồn này không thường xuyên và chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn của ngân hàng.
1. 1. 2. 2. Hoạt động sử dụng vốn
Việc sử dụng vốn chính là quá trình tạo nên các loại tài sản khác nhau của ngân hàng, trong đó cho vay và đầu tư là hai loại tài sản lớn và quan trọng. Bao gồm:
Ngân quỹ:
Ngân quỹ của một ngân hàng bao gồm: Tiền mặt tại két, tiền gửi tại ngân hàng khác (gồm tiền gửi tại Ngân hàng nhà nước, tại các ngân hàng và tổ chức tín dụng khác). Đây là những khoản mục không sinh lời, được giữ chủ yếu nhằm đáp ứng yêu cầu chi trả cho khách hàng gửi tiền, yêu cầu thanh toán bù trừ, mua dịch vụ và yêu cầu dự trữ theo luật định. Quy mô của những khoản này có xu hướng giảm cùng với sự phát triển của các hệ thống kế toán, thanh toán và trình độ quản lý của ngân hàng.
Cho vay:
Cho vay là loại tài sản chủ yếu trong tổng danh mục tài sản của các ngân hàng, thường chiếm trên 70% tổng tài sản của các ngân hàng và cũng mang lại nguồn thu nhập chính cho ngân hàng. Khoản mục cho vay hình thành khi ngân hàng cho khách hàng vay một khoản vốn và đổi lại được khách hàng trao cho một giấy nhận nợ và cam kết trả cả gốc và lãi trong một thời hạn xác định.
Nhìn chung, cho vay là loại tài sản mang tính rủi ro cao nhất, vì vậy việc tìm kiếm và lựa chọn khách hàng phù hợp công việc cần thiết và đòi hỏi nhiều chi phí của ngân hàng.
Đầu tư:
Hoạt động cho vay tuy mang lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng nhưng cũng hàm chứa nhiều rủi ro, vì vậy các ngân hàng còn sử dụng nguồn vốn của mình để đầu tư, một mặt sẽ phân tán được rủi ro, mặt khác các hoạt động đầu tư cũng mang lại một nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng và có thể thực hiện được mục tiêu thâm nhập thị trường. Các ngân hàng có thể thực hiện đầu tư vào chứng khoán, hùn vốn vào các doanh nghiệp để trở thành thành viên, đầu tư vào các dự án...
Các hoạt động sử dụng vốn khác:
Các hoạt động khác ở đây bao gồm: Quảng cáo, khuyếch trương sản phẩm, các chương trình tài trợ phi lợi nhuận...các hoạt động này mang tính chất quảng bá, tạo hình ảnh của ngân hàng trong lòng khách hàng.
1. 1. 2. 3. Hoạt động khác
Ngoài các hoạt động huy động vốn, sử dụng vốn, các hoạt động dịch vụ khác cũng góp phần không nhỏ vào kết quả kinh doanh của ngân hàng,bao gồm: Thanh toán không dùng tiền mặt, chuyển tiền, bảo lãnh, quản lý ngân quỹ, Cung cấp các dịch vụ uỷ thác và tư vấn, dịch vụ môi giới đầu tư chứng khoán, dịch vụ bảo hiểm...Xu thế phát triển của xã hội đòi hỏi các NHTM không ngừng đa dạng hoá các sản phẩm dịch vụ, nâng cao chất lượng để có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng. Trong tương lai các hoạt động dịch vụ này sẽ được các ngân hàng chú trọng phát triển nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh, đem lại lợi nhuận lớn cho ngân hàng.
1. 2. Cho vay tiêu dùng
1. 2. 1. Khaí niệm:
Cho vay tiêu dùng là một mảng trong hoạt động tín dụng của ngân hàng. Có nhiều khái niệm khác nhau về cho vay tiêu dùng nhưng ta có thể đưa ra một khái niệm chung nhất:
“ Cho vay tiêu dùng là hình thức mà theo đó ngân hàng thỏa thuận để khách hàng là cá nhân hay hộ gia đình sử dụng một khoản tiền với mục đích tiêu dùng theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi sau một thời gian nhất định.”
1. 2. 2. Cơ sở của cho vay tiêu dùng
- Nhu cầu cho vay tiêu dùng gia tăng mạnh mẽ gắn liền với nhu cầu về hàng tiêu dùng lâu bền như nhà, xe, nhu cầu du học...với lực lượng khách hàng rộng lớn.
- Nhiều hãng lớn tự tài trợ chủ yếu bằng phát hành cổ phiếu và trái phiếu, nhiều công ty tài chính cạnh tranh với ngân hàng trong cho vay làm cho thị phần cho vay các doanh nghiệp của ngân hàng bị giảm sút, buộc ngân hàng phải mở rộng thị trường cho vay tiêu dùng để gia tăng thu nhập.
- Người tiêu dùng có thu nhập đều đặn để trả nợ ngân hàng. Một số tầng lớp người tiêu dùng có thu nhập khá hoặc cao, tương đối ổn định. Vay tiêu dùng giúp họ nâng cao mức sống, giúp họ nhiều cơ hội tìm kiếm công việc có mức thu nhập cao hơn.
1. 2. 3. Đặc điểm của cho vay tiêu dùng:
Giá trị món vay thường nhỏ lẻ phân tán nhưng số lượng các món vay thì lại rất lớn
Thông thường những khoản vay tiêu dùng có quy mô nhỏ ( ngoại trừ cho vay bất động sản quy mô có thể lớn hơn nhưng vẫn không thể so sánh với những khoản cho vay để sản xuất kinh doanh hoặc những khoản vay khác). Đó là do giá trị của hàng hoá tiêu dùng thường không quá lớn, hoặc khách hàng chỉ vay thêm để bổ sung vào số tiền mà họ đang tích luỹ hoặc do những yêu cầu về hạn chế rủi ro mà ngân hàng thường không cho vay khoản tiền lớn với khách hàng có mục đích tiêu dùng, nhất là trường hợp vay không có tài sản đảm bảo.
Tuy nhiên xét về mặt số lượng, các món vay tiêu dùng lại lớn vì nhu cầu vay tiêu dùng ngày càng tăng một cách thường xuyên, liên tục cùng với sự phát triển của xã hội. Khi mức sống và trình độ dân trí ngày càng cao, người dân ngày càng có nhu cầu vay tiêu dùng để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng và sinh hoạt của mình,nhằm nâng cao mức sống, mức hưởng thụ.
Các khoản cho vay tiêu dùng có rủi ro cao
Các khoản cho vay tiêu dùng cũng là những khoản cho vay nhiều rủi ro nhất đối với ngân hàng vì tình hình tài chính của các cá nhân, hộ gia đình có thể thay đổi bất thường theo tình trạng công việc hay sức khoẻ của họ. Nếu người vay bị ốm chết hoặc mất việc thì ngân hàng cũng khó khăn trong quá trình thu hồi nợ. Trong khi các thông tin của khách hàng nhiều khi không được minh bạch như là của các khách hàng doanh nghiệp( ví dụ thông tin về sức khoẻ, triển vọng công việc...) và các khó khăn về tài chính của khách hàng cá nhân cũng khó giải quyết hơn so với khách hàng doanh nghiệp. Cho nên rủi ro mà ngân hàng gặp phải khi thu nợ với cho vay tiêu dùng cũng cao hơn.
Các khoản cho vay tiêu dùng có lãi suất cao và cứng nhắc
Lãi suất cho vay tiêu dùng thường rất cao vì nó phải đảm bảo bù đắp được mức chi phí lớn, rủi ro và tạo ra lợi nhuận cho Ngân hàng. Bên cạnh đó, việc chia các khoản vay thành nhiều kì hạn trả nợ (đối với cho vay tiêu dùng trả góp) hoặc quá trình vay và trả nợ được thực hiện nhiều kì một cách tuần hoàn, theo một hạn mức tín dụng(đối với cho vay tiêu dùng tuần hoàn như thẻ tín dụng ,thấu chi...) ngay từ khi bắt đầu thời kì tín dụng đã khiến cho lãi suất vay mang tính cố định, hầu như không thay đổi trong suốt quy trình tín dụng.
Chi phí cho 1 khoản vay tiêu dùng là khá lớn
Trong danh mục cho vay của ngân hàng, cho vay tiêu dùng là một trong những khoản mục có chi phí lớn nhất. Do đặc điểm của cho vay tiêu dùng là quy mô món vay nhỏ nhưng số lượng món vay lại nhiều, số lượng khách hàng đông nên ngân hàng phải sử dụng nhiều thời gian và huy động một đội ngũ nhân viên lớn vào công việc cho vay, từ khâu tiếp nhận hồ sơ, thẩm định khách hàng, giải ngân, kiểm soát khách hàng trong khi cho vay và thu nợ. Bên cạnh đó phải tính thêm cả chi phí về thời gian, nhân lực để điều tra,thu thập các thông tin về chủ thể vay tiền như mức thu nhập, tình hình sức khoẻ, đạo đức... Đồng thời việc quản lý các khoản cho vay tiêu dùng cũng không phải là vấn đề đơn giản đối với ngân hàng cho nên chí phí tính trên một đơn vị tiền tệ cho vay cao hơn so với các loại hình cho vay khác.
1. 2. 4. Vai trò cho vay tiêu dùng
Đối với khách hàng
Ngoài hai nhược điểm chính là rủi ro và chi phí cao, cho vay tiêu dùng có những lợi ích quan trọng như:
Thứ nhất, cho vay tiêu dùng giúp tăng khả năng cạnh tranh của ngân hàng với các ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác, thu hút được đối tượng khách hàng mới, từ đó mà mở rộng quan hệ với khách hàng. Bằng cách nâng cao và mở rộng mạng lưới, đa dạng hoá sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ cho vay tiêu dùng, số lượng khách hàng đến với ngân hàng sẽ ngày càng nhiều hơn và hình ảnh của ngân hàng sẽ càng đẹp hơn trong con mắt khách hàng. Trong ý nghĩ của công chúng, ngân hàng không chỉ là tổ chức chỉ biết quan tâm đến các công ty và doanh nghiệp mà ngân hàng còn rất quan tâm tới những nhu cầu nhỏ bé, cần thiết của người tiêu dùng, đáp ứng nguyện vọng cải thiện đời sống của người tiêu dùng. Từ đó mà uy tín của ngân hàng ngày càng được nâng cao hơn.
Thứ hai, cho vay tiêu dùng cũng là một công cụ marketing rất hiệu quả, nhiều người sẽ biết tới ngân hàng hơn. Từ đó mà ngân hàng cũng sẽ huy động được nhiều nguồn tiền gửi của dân cư.
Thứ ba, cho vay tiêu dùng tạo điều kiện mở rộng và đa dạng hoá kinh doanh từ đó mà nâng cao thu nhập và phân tán rủi ro cho ngân hàng
Đối với Ngân hàng
Nhờ cho vay tiêu dùng họ được hưởng các tiện ích trước khi tích lũy đủ tiền và đặc biệt quan trọng hơn, nó rất cần thiết cho những trường hợp khi các nhân có các chi tiêu có tính cấp bách, như nhu cầu chi tiêu cho giáo dục và y tế. Tuy vậy, nếu lạm dụng việc đi vay để tiêu dùng thì cũng rất tai hại vì nó có thể làm cho người đi vay chi tiêu vượt quá mức cho phép, làm giảm khả năng tiết kiệm hoặc chi tiêu trong tương lai, còn rất nghiêm trọng hơn nếu mất khả năng chi trả thì người này có thể gặp rất nhiều phiền toái trong cuộc sống.
Đối với nền kinh tế
Cho vay tiêu dùng góp phần khơi thông luồng chuyển dịch hàng hoá. Quá trình sản xuất và lưu thông hàng hoá nếu như không có tiêu dùng thì tất yếu sẽ bị tắc nghẽn, hàng hoá không tiêu thụ được, dẫn tới doanh nghiệp bị ứ đọng vốn và đương nhiên quá trình sản xuất không thể tiếp tục. Vai trò của ngân hàng lúc này trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Ngân hàng cho người tiêu dùng vay vốn đã tạo ra khả năng thanh toán cho họ trước khi họ tích luỹ đủ số tiền cần thiết. Khách hàng có tiền sẽ tìm đến doanh nghiệp mua hàng và doanh nghiệp tiêu thụ được hàng hoá, sau đó mới có khả năng thanh toán nợ cho ngân hàng. Khi đã tiêu thụ được hàng hoá, doanh nghiệp sẽ mở rộng sản xuất và tìm tới ngân hàng để tiếp tục vay vốn. Như vậy, ngân hàng cho vay tiêu dùng sẽ có lợi cho cả ba bên: người tiêu dùng, doanh nghiệp và ngân hàng hay chính là có lợi cho cả nền kinh tế. Tóm lại, cho vay tiêu dùng để tài trợ cho chi tiêu về hàng hoá và dịch vụ trong nước thì nó có tác dụng rất tốt cho việc kích cầu, tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nhưng nếu các khoản cho vay tiêu dùng không được sử dụng đúng mục đích, như vậy thì chẳng những không kích cầu mà nhiều khi còn làm giảm khả năng tiết kiệm trong nước.
1. 2. 5.Phân loại các khoản cho vay tiêu dùng
Căn cứ vào mục đích vay:
Cho vay tiêu dùng được chia làm hai loại:
(1) Cho vay tiêu dùng cư trú (Residential Mortage Loan):
Cho vay tiêu dùng cư trú là các khoản cho vay nhằm tài trợ cho nhu cầu mua sắm xây dựng hoặc cải tạo nhà ở của khách hàng là cá nhân hoặc hộ gia đình.
(2) Cho vay tiêu dùng phi cư trú (Nonresidential Mortage Loan):
Cho vay tiêu dùng phi cư trú là các khoản cho vay tài trợ cho việc trang trải các chi phí mua, sắm xe cộ, đồ dùng gia đình, chi phí học hành, giải trí và du lịch..
Căn cứ vào biện pháp đảm bảo:
(1)Cho vay có tài sản đảm bảo:
Các ngân hàng áp dụng hình thức này đối với những khách hàng mà ngân hàng chưa thực sự tin tưởng. Hơn nữa sự đảm bảo này là căn cứ pháp lý để ngân hàng có một nguồn thứ hai bổ sung cho nguồn thu nợ thứ nhất bị thiếu
Một số hình thức chủ yếu như: Cho vay mua nhà trả góp,cho vay mua ôtô,cho vay du hoc, cho vay có đảm bảo bằng sổ tiết kiệm, kì phiếu tín phiếu, tín phiếu, trái phiếu và các chứng từ có giá khác.
(2)Cho vay không có tài sản đảm bảo:
Là loại cho vay ko có tài sản thế chấp, cầm cố hoặc sự bảo lãnh của người thứ ba, việc cho vay ở đây chỉ dựa vào uy tín của bản thân khách hàng. Ví dụ cho vay tín chấp đối với cán bộ công nhân viên...
Căn cứ vào phương thức hoàn trả :
Cho vay tiêu dùng được chia làm ba loại:
(1)Cho vay tiêu dùng trả góp
Đây là hình thức cho vay tiêu dùng trong đó người đi vay trả nợ (gồm số tiền gốc và lãi) cho ngân hàng nhiều lần, theo những kỳ hạn nhất định trong thời hạn cho vay. Phương thức này thường được áp dụng cho các khoản vay có giá trị lớn hoặc thu nhập từng định kỳ của người đi vay không đủ khả năng thanh toán hết một lần số nợ vay.
(2) Cho vay tín dụng phi trả góp (Non-installment Consumer Loan)
Theo phương thức này tiền vay được khách hàng thanh toán cho ngân hàng chỉ một lần khi đến hạn. Thường thì các khoản cho vay tiêu dùng phi trả góp chỉ được cấp cho các khoản vay có giá trị nhỏ với thời hạn không dài.
(3) Cho vay tín dụng tuần hoàn (Revolving Consumer Credit)
Là các khoản cho vay tiêu dùng, trong đó ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành loại séc được phép thấu chi dựa trên tài khoản vãng lai. Theo phương thức này, trong thời hạn tín dụng được thỏa thuận trước, căn cứ vào nhu cầu chi tiêu và thu nhập kiếm được từng kỳ, khách hàng được ngân hàng cho phép thực hiện việc vay và trả nợ nhiều kỳ một cách tuần hoàn, theo một hạn mức tín dụng.
Lãi phải trả mỗi kỳ có thể tính dựa trên một trong ba cách sau:
- Lãi được tính dựa trên số dư nợ đã được điều chỉnh: Theo phương pháp này số dư nợ được dùng để tính lãi là số dư nợ cuối cùng của mỗi kỳ sau khi khách hàng đã thanh toán nợ cho ngân hàng.
- Lãi được tính dựa trên số dư nợ trước khi được điều chỉnh: Theo phương pháp này số dư nợ dùng để tính lãi là số dư nợ cuối mỗi kỳ có trước khi khoản nợ được thanh toán.
- Lãi được tính dựa trên cơ sở dư nợ bình quân
Căn cứ vào nguồn gốc của khoản nợ
(1)Cho vay tiêu dùng gián tiếp (Indirect Consumer Loan)
Cho vay tiêu dùng gián tiếp là hình thức cho vay trong đó ngân hàng mua các khoản nợ phát sinh do những công ty bán lẻ đã bán chịu hàng hóa hay dịch vụ cho người tiêu dùng
Ngân hàng và công ty bán lẻ kí kết hợp đông mua bán nợ
Công ty bán lẻ và người tiêu dùng kí kết hợp đồng mua bán chịu hàng hoá
Công ty bán lẻ giao hàng cho người tiêu dùng
Công ty bán lẻ giao bán bộ chứng từ bán chịu hàng hoá cho ngân hàng.
Ngân hàng thanh toán tiền cho công ty bán lẻ
Người tiêu dùng thanh toán tiền trả góp cho ngân hàng.
/
Sơ đồ 1: Sơ đồ cho vay tiêu dùng gián tiếp
Cho vay tiêu dùng gián tiếp có một số ưu điểm sau: Cho phép ngân hàng dễ dàng tăng doanh số cho vay tiêu dùng; cho phép ngân hàng tiết giảm được chi phí trong cho vay; là nguồn gốc của việc mở rộng quan hệ với khách hàng và các hoạt động ngân hàng khác; trong trường hợp có quan hệ với những công ty bán lẻ tốt, cho vay tiêu dùng gián tiếp an toàn hơn cho vay tiêu dùng trực tiếp.
Bên cạnh một số ưu điểm trên, cho vay tiêu dùng gián tiếp có một số nhược điểm sau: Ngân hàng không tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng đã được bán chịu; thiếu sự kiểm soát của ngân hàng khi công ty bán lẻ thực hiện việc bán chịu hàng hóa; kỹ thuật nghiệp vụ cho vay tiêu dùng gián tiếp có tính phức tạp cao.
Do những nhược điểm kể trên nên có rất nhiều ngân hàng không mặn mà với cho vay tiêu dùng gián tiếp. Còn những ngân hàng nào tham gia vào hoạt động này thì đều có các cơ chế kiểm soát tín dụng rất chặt chẽ.
(2) Cho vay tiêu dùng trực tiếp (Direct Consumer Loan)
Cho vay tiêu dùng trực tiếp là các khoản cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng trực tiếp tiếp xúc và cho khách hàng vay cũng như trực tiếp thu nợ từ người vay.
Trong cho vay tiêu dùng trực tiếp, ngân hàng có thể tận dụng được sở trường của nhân viên tín dụng. Những người này thường được đào tạo chuyên môn và có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tín dụng cho nên các quyết định tín dụng trực tiếp của ngân hàng thường có chất lượng cao hơn so với trường hợp chúng được quyết định bởi những công ty bán lẻ hoặc nhân viên tín dụng của công ty bán lẻ. Ngoài ra, trong hoạt động của mình nhân viên tín dụng ngân hàng có xu hướng chú trọng đến việc tạo ra các khoản cho vay có chất lượng tốt trong khi nhân viên của công ty bán lẻ thường chú trọng đến việc bán cho được nhiều hàng. Bên cạnh đó, tại các điểm bán hàng, các quyết định tín dụng thường được cấp ra một cách không chính đáng. Hơn nữa, trong một số trường hợp, do quyết định nhanh, công ty bán lẻ có thể từ chối cấp tín dụng đối với khách hàng tốt của mình. Nếu người cấp tín dụng là ngân hàng, điều này có thể được hạn chế.
Cho vay tiêu dùng trực tiếp có ưu điểm là linh hoạt hơn cho vay tiêu dùng gián tiếp. Khi khách hàng c