Chuyên đề Phân tích tác động của nhân tố cơ bản tới lạm phát ở Việt Nam

MỤC LỤC MỤC LỤC 0 LỜI MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT 6 1.1 Các quan điểm của các nhà KT học về lạm phát.......................................6 1.2
Đo lường lạm phát 7 1.3 Các nguyên nhân chính của lạm phát 9 1.4 Các cấp độ của lạm phát 11 1.6 Đôi điều về lạm phát ở VN 15 1.7 Kiềm chế lạm phát 19 CHƯƠNG II CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LẠM PHÁT 19 2.1 Tỷ lệ lạm phát 19 2.2 Mối quan hệ giữa tiền tệ và lạm phát 19 2.3 Mối quan hệ giữa lạm phát và lãi suất 19 2.4 Lạm phát, thất nghiệp và sản lượng 19 2.5 Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và lạm phát 19 CHƯƠNG III PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ TỚI LẠM PHÁT .19 3.1 Các biến số của mô hình 19 3.2 Một số điều về lạm phát ở Viêt Nam trong thời gian qua 19 3.3 Mô hình và các kết luận 19 3.4 Mô hình ARIMA với phương pháp Box- Jenkin; Ứng dụng dự báo lạm phát ở VN 49 3.5 Các biện pháp hạn chế lạm phát 61 CHƯƠNG IV KẾT LUẬN VÀ CÁC KIẾN NGHỊ 68 4.1 Một số nhận xét về lạm phát đầu năm 2008 68 4.2 Quan hệ lạm phát – tăng trưởng 69 4.3 Kiến nghị 69 TỔNG KẾT 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO 74 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CP: CP CSTT: Chính sách tiền tệ KT: KT ng.s: Ngân sách NHNN: Ngân hàng nhà nước NHTM: Ngân hàng thương mại NHTW: Ngân hàng trung ương NK: Nhập khẩu TC: Tài chính VN: Việt Nam XH: Xã hội XK: Xuất khẩu LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết của đề tài Ngày 07/11/2006 đã đánh dấu một sự kiện quan trọng là VN chính thức trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), đánh dấu bước chuyển mình mới của nền KT VN với nhiều cơ hội và thách thức mới. Một trong những thay đổi quan trọng mà VN cần phải thực hiện để theo kịp đà tiến của các nước trong khu vực là phải mở rộng thị trường cho các đối tác thương mại và cho phép tư nhân tham gia vào mọi hoạt động KT, nhanh chóng mở cửa thị trường nội địa cho các nhà đầu tư quốc tế trong các lĩnh vực dịch vụ và chế tạo, đồng thời bãi bỏ hàng rào thuế quan đánh trên các mặt hàng NK. Tiến trình mở rộng KT nhanh hơn và nhiều hơn đã gây nguy hại cho các nhà sản xuất trong nước cũng như sách lược phát triển KT-XH của CP. Để hội phập KT thế giới VN đã phải thay đổi rất nhiều: điều chỉnh và ban hành thêm những điều luật mới, thay đổi chính sách tiền lương, điều chỉnh lại giá cả... Sự thay đổi KT qua nhanh cùng với những biến động của thị trường thế giới đã đưa đến tình trạng bong bóng đầu tư, giá cả hàng hoá tăng nhanh, lạm phát...trong khi đó thì năng lực quản lý cũng như các công cụ điều tiết nền KT của CP còn chưa theo kịp và chưa thực sự phát huy hiệu quả, dẫn đến hậu quả là lạm phát ngày càng cao, gây khó khăn cho đời sống của nhiều tầng lớp dân cư đặc biệt là người nghèo. Lạm phát có ảnh hưởng tiêu cực đến nền KT vì nó làm giảm năng suất lao động, lạm phát bóp méo mức độ khan hiếm tương đối (phản ánh qua giá cả) của các nguồn lực sản xuất và do đó bóp méo các quyết định đầu tư và sự phân bổ của các nguồn lực khan hiếm này. Lạm phát còn làm giảm mức khấu trừ thực tế cho phép trong thuế DN đối với khấu hao tài sản cố định và làm tăng giá thuê tư bản, do đó làm giảm tích luỹ vốn. Trong thời kỳ có lạm phát, hàm lượng thông tin liên quan đến biến động giá cả giảm đi, dẫn đến các nhà đầu tư có thể mắc sai lầm trong việc đưa ra quyết định đầu tư của mình, hiệu quả KT giảm, chi phí sản xuất tăng cao,... nhiều DN sẽ phải ngừng sản xuất, giá cả hàng hoá tăng sẽ gây nhiều khó khăn cho đời sống dân cư khi mà tiền lương và lãi suất không kịp thích ứng. Tuy nhiên, trước những khó khăn và thách thức mới buộc Viêt Nam phải tự mình nỗ lực vươn lên, CP không ngừng tìm kiếm và cải thiện các công cụ, chính sách điều tiết để khắc phục và giải quyết hậu quả, các DN phải tự đổi mới sản xuất để cải thiện lợi nhuận...Thách thức cũng là cơ hội để cho VN phát triển, hội nhập thế giới. Mục đích nghiên cứu Nhận thức được tầm quan trọng vấn đề lạm phát, đặc biệt là trong quá trình hội nhập của nước ta hiện nay, qua thời gian ngắn thực tập tại Viện khoa học TC, em đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “ phân tích tác động của nhân tố cơ bản tới lạm phát ở VN” nhằm đi sâu và tìm hiểu rõ hơn về vấn đề lạm phát, từ đó vận dụng vào thực tế, đưa ra những dự báo và giải pháp về vấn đề này. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành chuyên đề thực tập này, em đã sử dụng phương pháp phân tích KT, phân tích thống kê và mô hình KT lượng. Phần mềm được sử dụng trong phân tích là Eviews. Giới hạn nghiên cứu Do lạm phát là một đề tài nghiên cứu mang tầm vĩ mô, do trình độ và thời gian có hạn nên trong đề tài nghiên cứu chuyên đề thực tập của mình, em chỉ tập trung đi sâu vào nghiên cứu và phân tích các tác động của các nhân tố tới lạm phát, đưa ra một số kết luận, dự báo, đề ra một số các giải pháp khắc phục. Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận thì kết cấu chuyên đề thực tập của em được chia làm bốn phần: Chương I: Tổng quan về lạm phát Chương II: Các nhân tố ảnh hưởng đến lạm phát Chương III: Phân tích tác động của các nhân tố tới lạm phát Chương IV: Kết luận và các kiến nghị Trong quá trình hoàn thiện đề tài này em đã được sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị ở Phòng dự án-Bộ TC, chú Bùi Ngọc Tuyến-Viện khoa học TC, đặc biệt là sự giúp đỡ tận tình, chu đáo của thầy Nguyễn Khắc Minh, cô Nguyễn Thị Minh. Em xin chân trọng cảm ơn những sự giúp đỡ quí báu trên đã giúp em hoàn thành chuyên đề thực tập của mình. Đây là một đề tài cấp thiết, lĩnh vực nghiên cứu ở phạm vi vĩ mô, với nhiều lý thuyết và cách thức phân tích. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do vốn kiến thức và trình độ còn hạn chế nên chuyên đề thực tập của em không tránh khỏi những thiếu sót, em mong nhận được những sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các bạn. CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT Các quan điểm của các nhà KT học về lạm phát Trong KT học, lạm phát là sự tăng lên theo thời gian của mức giá chung của nền KT. Trong một nền KT, lạm phát là sự mất giá trị thị trường hay giảm sức mua của đồng tiền. Khi so sánh với các nền KT khác thì lạm phát là sự phá giá tiền tệ của một loại tiền tệ so với các loại tiền tệ khác. Thông thường theo nghĩa đầu tiên thì ta hiểu là lạm phát của đơn vị tiền tệ trong phạm vi nền KT của một quốc gia, còn theo nghĩa thứ hai thì ta hiểu là lạm phát của một loại tiền tệ trong phạm vi thị trường toàn cầu. Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn vµ cËn ®¹i th× l¹m ph¸t d­íi chñ nghÜa t­ b¶n lµ sù trµn ngËp trªn c¸c kªnh l­u th«ng mét khèi l­îng dÊu hiÖu gi¸ trÞ (tiÒn giÊy) qu¸ thõa dÉn ®Õn lµm mÊt gi¸ tõng phÇn dÊu hiÖu gi¸ trÞ so víi mÖnh gi¸ danh nghÜa cña nã. Khi ®ã c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng khèi l­îng tiÒn b¬m ra l­u th«ng lín h¬n khèi l­îng tiÒn cÇn thiÕt hay søc hÊp thô cña thÞ tr­êng hµng hãa; BiÓu hiÖn cña hiÖn t­îng nµy lµ tiÒn giÊy mÊt gi¸ so víi hµng, víi vµng, víi ngo¹i tÖ. Ng­êi d©n kh«ng muèn gi÷ tiÒn vµ kh«ng muèn ®em tiÒn ®Õn göi t¹i c¸c ngân hàng mµ chuyÓn vµo ®Çu t­ trùc tiÕp hoÆc å ¹t rót tiÒn vÒ ®Ó mua s¾m bÊt ®éng s¶n, tÝch tr÷ vµng. KÕt qu¶ lµ hÖ thèng ngân hàng th× thiÕu tiÒn mÆt nghiªm träng, n¹n khÊt nî trë thµnh phæ biÕn trong khi tiÒn ngoµi l­u th«ng trµn ngËp, c¸c nhu cÇu vay qua ngân hàng bÞ tõ chèi v× kh«ng cã nguån ®Ó ®¸p øng, ng­êi cã hµng th× mÆc søc t¨ng gi¸ víi tèc ®é lín h¬n tèc ®é l¹m ph¸t, ng­êi cã thu nhËp b»ng tiÒn th× bÞ t­íc ®o¹t dÇn. Còng theo c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn th× d­êng nh­ n¹n l¹m ph¸t d­íi chñ nghÜa t­ b¶n lµ hoµn toµn do ý chÝ chñ quan cña giai cÊp bãc lét th«ng qua quyÒn thao tóng hÖ thèng c¸c Ng©n hµng (tr­íc hÕt lµ ngân hàng ph¸t hµnh) g©y ra. Tõ ®ã hä ®· nh×n l¹m ph¸t nh­ mét tai ho¹ tõ phÝa thÓ chÕ mµ muèn kh¾c phôc nã hÇu nh­ chØ cã thÓ th«ng qua mét cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i th× l¹m ph¸t lµ mét c¨n bÖnh kinh niªn cña mäi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ. Nã kh«ng cã b¶n chÊt giai cÊp mµ chØ cã b¶n chÊt kinh tÕ. Nã cã tÝnh th­êng trùc, nÕu kh«ng th­êng xuyªn kiÓm so¸t, kh«ng cã nh÷ng gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t th­êng trùc, ®ång bé vµ h÷u hiÖu th× l¹m ph¸t cã thÓ xÈy ra ë bÊt cø nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nµo víi bÊt kú chÕ ®é x· héi nµo. C¸c nhµ kinh tÕ nµy cho r»ng biÓu hiÖn cña l¹m ph¸t lµ: khi møc chung cña gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®ång thêi t¨ng lªn mét c¸ch phæ biÕn trong mét kho¶ng thêi gian ®ñ dµi ®Ó nhËn râ xu h­íng nµy. Do ®ã nÕu gi¸ c¶ chØ t¨ng ë mét vµi nhãm hµng mang tÝnh ®ét biÕn hay tÝnh thêi vô th× ph¶i lo¹i bá c¸c yÕu tè ®ã theo c¸ch tÝnh chØ sè l¹m ph¸t c¬ b¶n. L¹m ph¸t ph¶n ¸nh thuÇn tuý quan hÖ hµng - tiÒn trªn mét qui m« phæ biÕn vµ cã mét thêi gian ®ñ dµi ®Ó kh¼ng ®Þnh xu h­íng cña nã. Nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t bao gåm mét tæ hîp rÊt nhiÒu nh©n tè trong ®ã cã thÓ chia ra thµnh mét sè nhãm chñ yÕu lµ: L¹m ph¸t do cÇu kÐo; L¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy; L¹m ph¸t do mÊt c©n ®èi c¬ cÊu kinh tÕ vµ L¹m ph¸t do t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi t¹o thµnh t©m lý ®Èy gi¸ lªn vµ ®ång tiÒn bÞ mÊt uy tÝn trong nÒn kinh tÕ. Trong c¸c nh©n tè nãi trªn thì ba nhãm nh©n tè ®Çu tiªn cã t¸c ®éng mang tÝnh th­êng xuyªn vµ c¬ b¶n nhÊt ®Õn c¸c cÊp ®é ph¸t sinh cña l¹m ph¸t.
Đo lường lạm phát Lạm phát được đo lường bằng cách theo dõi sự thay đổi trong giá cả của một lượng lớn các hàng hóa và dịch vụ trong một nền KT (thông thường dựa trên dữ liệu được thu thập bởi các tổ chức Nhà nước, mặc dù các liên đoàn lao động và các tạp chí kinh doanh cũng làm việc này). Giá cả của các loại hàng hóa và dịch vụ được tổ hợp với nhau để đưa ra một mức giá cả trung bình, gọi là mức giá trung bình của một tập hợp các sản phẩm. Chỉ số giá cả là tỷ lệ mức giá trung bình ở thời điểm hiện tại đối với mức giá trung bình của nhóm hàng tương ứng ở thời điểm gốc. Tỷ lệ lạm phát thể hiện qua chỉ số giá cả là tỷ lệ phần trăm mức tăng của mức giá trung bình hiện tại so với mức giá trung bình ở thời điểm gốc. Để dễ hình dung có thể coi mức giá cả như là phép đo kích thước của một quả cầu, lạm phát sẽ là độ tăng kích thước của nó. Không tồn tại một phép đo chính xác duy nhất chỉ số lạm phát, vì giá trị của chỉ số này phụ thuộc vào tỷ trọng mà người ta gán cho mỗi hàng hóa trong chỉ số, cũng như phụ thuộc vào phạm vi khu vực KT mà nó được thực hiện. Các phép đo phổ biến của chỉ số lạm phát bao gồm: Chỉ số giá sinh hoạt (viết tắt tiếng Anh: CLI): là sự tăng trên lý thuyết giá cả sinh hoạt của một cá nhân so với thu nhập, trong đó các chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được giả định một cách xấp xỉ. Các nhà KT học tranh luận với nhau là có hay không việc một CPI có thể cao hơn hay thấp hơn so với CLI dự tính. Điều này được xem như là "sự thiên lệch" trong phạm vi CPI. CLI có thể được điều chỉnh bởi "sự ngang giá sức mua" để phản ánh những khác biệt trong giá cả của đất đai hay các hàng hóa khác trong khu vực (chúng dao động một cách rất lớn từ giá cả thế giới nói chung). Chỉ số giá tiêu dùng (CPI): đo giá cả các hàng hóa hay được mua bởi "người tiêu dùng thông thường" một cách có lựa chọn. Trong nhiều quốc gia công nghiệp, những sự thay đổi theo phần trăm hàng năm trong các chỉ số này là con số lạm phát thông thường hay được nhắc tới. Các phép đo này thường được sử dụng trong việc chuyển trả lương, do những người lao động mong muốn có khoản chi trả (danh định) tăng ít nhất là bằng hoặc cao hơn tỷ lệ tăng của CPI. Đôi khi, các hợp đồng lao động có tính đến các điều chỉnh giá cả sinh hoạt, nó ngụ ý là khoản chi trả danh định sẽ tự động tăng lên theo sự tăng của CPI, thông thường với một tỷ lệ chậm hơn so với lạm phát thực tế (và cũng chỉ sau khi lạm phát đã xảy ra). Chỉ số giá sản xuất (PPI): đo mức giá mà các nhà sản xuất nhận được không tính đến giá bổ sung qua đại lý hoặc thuế doanh thu. Nó khác với CPI là sự trợ cấp giá, lợi nhuận và thuế có thể sinh ra một điều là giá trị nhận được bởi các nhà sản xuất là không bằng với những gì người tiêu dùng đã thanh toán. Ở đây cũng có một sự chậm trễ điển hình giữa sự tăng trong PPI và bất kỳ sự tăng phát sinh nào bởi nó trong CPI. Rất nhiều người tin rằng điều này cho phép một dự đoán gần đúng và có khuynh hướng của lạm phát CPI "ngày mai" dựa trên lạm phát PPI ngày "hôm nay", mặc dù thành phần của các chỉ số là khác nhau, một trong những sự khác biệt quan trọng phải tính đến là các dịch vụ. Ở VN, lạm phát thường được hiểu là sự tăng lên trong tỷ số giá tiêu dùng. Các nguyên nhân chính của lạm phát Lạm phát do cầu kéo L¹m ph¸t do cÇu kÐo thùc chÊt lµ do sù mÊt c©n ®èi vÒ cung - cÇu hµng ho¸ dÞch vô mµ trong ®ã cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n lín h¬n so víi cung hµng ho¸ hoÆc tèc ®é gia t¨ng tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n lín h¬n tèc ®é gia t¨ng cña s¶n xuÊt, kÕt qu¶ lµ trªn thÞ tr­êng, hµng ho¸ khan hiÕm t­¬ng ®èi so víi tiÒn do ®ång thêi c¶ hai nhãm nguyªn nh©n hµng vµ tiÒn. NÒn s¶n xuÊt l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, n¨ng lùc s¶n xuÊt ®· hÇu nh­ ®¹t tíi gi¸ trÞ s¶n l­îng tiÒm n¨ng trong ®iÒu kiÖn tr×nh ®é hiÖn t¹i nh­ng tiÒn vÉn ®­îc b¬m ra qu¸ søc hÊp thô th«ng qua c¸c van: Chi ng©n s¸ch qu¸ lín so víi nguån thu, më qu¸ réng biªn ®é cña h¹n møc tÝn dông, tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc qu¸ nhá, l·i suÊt t¸i cÊp vèn qu¸ thÊp, hÖ thèng thÞ tr­êng vèn võa thiÕu, võa kh«ng hoµn h¶o trong khi ngo¹i tÖ trµn vµo nhiÒu cµng t¹o thµnh nh÷ng "hîp lùc" kÝch cÇu lªn cao h¬n so víi cung...; Lạm phát chi phí đẩy L¹m ph¸t chi phÝ ®Èy lµ hiÖn tù¬ng mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng bÞ ®Èy lªn do chi phÝ s¶n xuÊt gia t¨ng qu¸ møc trung b×nh mµ nÒn kinh tÕ cã thÓ chịu ®ùng ®­îc: T¨ng gi¸ nguyªn, nhiªn vËt liÖu; Tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng qu©n b×nh; Chi phÝ khÊu hao lín trong khi thiÕt bÞ l¹i l¹c hËu, tiªu tèn nhiÒu nguyªn liÖu vµ søc lao ®éng nh­ng n¨ng suÊt thÊp; Chi phÝ gi¸n tiÕp chiÕm tû träng qu¸ cao trong tæng chi phÝ cho phÐp lµm cho (C+V) chiÕm tû träng qu¸ lín trong tæng gi¸ c¶ (C+V+M). §Æc ®iÓm cña lo¹i l¹m ph¸t chi phÝ ®Èy lµ th­êng diÔn ra trong ®iÒu kiÖn nÒn s¶n xuÊt ch­a ®¹t tíi møc gi¸ trÞ s¶n l­îng tiÒm n¨ng so víi n¨ng lùc hiÖn t¹i. L¹m ph¸t nµy xuÊt hiÖn th­êng ®ång thêi kÐo tèc ®é suy tho¸i kinh tÕ rÊt nhanh vµ khã kh¾c phôc h¬n nhiÒu so víi chèng l¹m ph¸t cÇu kÐo...; Lạm phát do mất cân đối cơ cấu KT L¹m ph¸t do mÊt c©n ®èi c¬ cÊu kinh tÕ xuÊt hiÖn khi cã quan hÖ kh«ng b×nh th­êng trong c¸c c©n ®èi c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ nh­ C«ng nghiÖp - N«ng nghiÖp, C«ng nghiÖp nÆng - C«ng nghiÖp nhÑ; S¶n xuÊt - dÞch vô; XuÊt - nhËp khÈu vµ TÝch luü - tiªu dïng...C¸c quan hÖ nãi trªn kh«ng ®­îc ®Æt trong mét hoµn c¶nh kinh tÕ cô thÓ ®Ó cã ®Þnh h­íng c©n ®èi mét c¸ch hîp lý sÏ lËp tøc g©y ra hiÖn t­îng ®«ng cøng mét bé phËn nguån lùc kinh tÕ, gi÷a chóng kh«ng chuyÓn ho¸ ®­îc cho nhau t¹o ra mét tr¹ng th¸i võa thõa, võa thiÕu c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt mét c¸ch gi¶ t¹o. V× vËy, cßn cã thÓ gäi nhãm nguyªn nh©n g©y ra lo¹i l¹m ph¸t nµy lµ sù ¸ch t¾c c¸c nguån vèn. C¸c lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c vïng trong néi bé nÒn kinh tÕ vµ lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c quèc gia kh«ng ®­îc khai th¸c lµm cho søc ph¸t triÓn bÞ "®ãng b¨ng" ho¸. Lạm phát do cầu thay đổi Giả dụ lượng cầu về một mặt hàng giảm đi, trong khi lượng cầu về một mặt hàng khác lại tăng lên. Nếu thị trường có người cung cấp độc quyền và giá cả có tính chất cứng nhắc phía dưới (chỉ có thể tăng mà không thể giảm), thì mặt hàng mà lượng cầu giảm vẫn không giảm giá. Trong khi đó mặt hàng có lượng cầu tăng thì lại tăng giá. Kết quả là mức giá chung tăng lên, nghĩa là lạm phát. Lạm phát do XK XK tăng dẫn tới tổng cầu tăng cao hơn tổng cung, hoặc sản phẩm được huy động cho XK khiến lượng cung sản phẩm cho thị trường trong nước giảm khiến tổng cung thấp hơn tổng cầu. Lạm phát nảy sinh do tổng cung và tổng cầu mất cân bằng. Lạm phát do NK Sản phẩm không tự sản xuất trong nước được mà phải NK. Khi giá NK tăng (do nhà cung cấp nước ngoài tăng giá như trong trường OPEC quyết định tăng giá dầu, hay do đồng tiền trong nước xuống giá) thì giá bán sản phẩm đó trong nước cũng tăng. Lạm phát hình thành khi mức giá chung bị giá NK đội lên. Lạm phát tiền tệ Cung tiền tăng (chẳng hạn do NHTW mua ngoại tệ vào để giữ cho đồng tiền ngoại tệ khỏi mất giá so với trong nước; hay chẳng hạn do NHTW mua công trái theo yêu cầu của nhà nước) khiến cho lượng tiền trong lưu thông tăng lên là nguyên nhân gây ra lạm phát. Lạm phát đẻ ra lạm phát Khi nhận thấy có lạm phát, cá nhân với dự tính duy lý sẽ cho rằng tới đây giá cả hàng hóa sẽ còn tăng, nên đẩy mạnh tiêu dùng hiện tại. Tổng cầu trở nên cao hơn tổng cung, gây ra lạm phát. Các cấp độ của lạm phát Trong lÞch sö tiÒn tÖ trªn thÕ giíi, ng­êi ta chia l¹m ph¸t ra thµnh 4 cÊp ®é kh¸c nhau ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t thÝch øng: C¸c cÊp ®é cña l¹m ph¸t gåm: L¹m ph¸t ú: Lµ møc ®é l¹m ph¸t thÊp nhÊt tõ 0% ®Õn kh«ng qu¸ vµi%. CÊp ®é l¹m ph¸t nµy chñ yÕu ph¶n ¸nh tÝnh kh¸ch quan tuyÖt ®èi cña hiÖn t­îng l­u th«ng hµng ho¸- tiÒn tÖ trong ®iÒu kiÖn chÕ ®é tiÒn giÊy. L¹m ph¸t nµy cã thÓ lÆp ®i lÆp l¹i trong mét chuçi thêi gian dµi vµ nÕu chØ cã nã, ng­êi ta cã thÓ chñ ®éng tÝnh vµo thµnh c¸c chØ tiªu c©n b»ng trung hoµ cña nÒn kinh tÕ. Ng­êi ta chÊp nhËn vµ s½n sµng chung sèng hoµ b×nh víi lo¹i l¹m ph¸t ®­îc vÝ nh­ c¨n bÖnh kinh niªn nµy cña l­u th«ng hµng ho¸ vµ l­u th«ng tiÒn tÖ; Lạm phát vừa: Møc ®é cao h¬n tõ trªn vµi % ®Õn møc lín h¬n kh«ng nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ hµng n¨m ®­îc gäi lµ l¹m ph¸t võa ph¶i hay l¹m ph¸t kiÓm so¸t ®­îc. §èi víi lo¹i nµy th× tuú theo chiÕn l­îc vµ chiÕn thuËt ph¸t triÓn kinh tÕ mçi thêi kú mµ c¸c ChÝnh phñ cã thÓ chñ ®éng ®Þnh h­íng møc khèng chÕ trªn c¬ së duy tr× mét tû lÖ l¹m ph¸t lµ bao nhiªu ®Ó g¾n víi mét sè môc tiªu kinh tÕ kh¸c: KÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¨ng c­êng xuÊt khÈu vµ gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp trong c¸c n¨m tµi kho¸ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn chØ cã thÓ chÊp nhËn cã l¹m ph¸t võa ph¶i trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cßn ch­a ®¹t tíi gi¸ trÞ s¶n l­îng tiÒm n¨ng so víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, khi mµ nhiÒu nh©n tè cña s¶n xuÊt vÉn cßn n»m trong t×nh tr¹ng ngñ yªn hoÆc ch­a cã ph­¬ng ¸n kh¶ thi ®Ó ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng ®ã. Khèi tiÒn tÖ chung Ch©u ©u EC vµ mét sè n­íc b¾c ¢u nh­ Thuþ §iÓn, Na Uy, §an m¹ch... ®· ®iÒu hµnh CSTT b»ng c¬ chÕ NHTW ®¶m b¶o l¹m ph¸t môc tiªu. NghÜa lµ NHTW sö dông c«ng cô CSTT ®Ó duy tr× vµ ®¶m b¶o mét møc l¹m ph¸t môc tiªu giao ®éng xung quanh mét chØ sè CPI ®­îc x¸c ®Þnh lµ 2% hoÆc 3%/n¨m vµ nhá h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP trong n¨m. C¬ chÕ nµy ®· vµ ®ang ph¸t huy nhiÒu t¸c dông tÝch cùc Ýt nhÊt trong vßng 5 n¨m qua; L¹m ph¸t phi m·: Lµ cÊp ®é cao thø 3 cã tû lÖ l¹m ph¸t b×nh qu©n/n¨m tõ møc trung b×nh cña 2 con sè ®Õn ®Ønh cao cña 3 con sè. §©y lµ tû lÖ l¹m ph¸t v­ît ra ngoµi kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña NHTW. Gi¶i ph¸p ®Ó chèng l¹i hiÖn t­îng l¹m ph¸t nµy ®ßi hái ph¶i lµ sù tæng lùc cña toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n trong c¸c nç lùc th¾t chÆt tiÒn tÖ, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, t¨ng c­êng ®Çu t­, thu hót m¹nh c¸c nguån vèn, kÝch thÝch ®Çu t­ trong n­íc, c¶i c¸ch l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho l­u th«ng hµng ho¸ vµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng thay thÕ nhËp khÈu ®Ó t¨ng cung cho néi bé nÒn kinh tÕ ®ang trµn ngËp qu¸ møc tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n...Ở n­íc ta tõ n¨m 1985 ®Õn 1988 ®· ph¶i chøng kiÕn vµ chèng ®ì víi cÊp ®é l¹m ph¸t nµy; CÊp ®é siªu l¹m ph¸t: Lµ hiÖn t­îng khñng ho¶ng kinh tÕ ®· ®Õn møc rÊt nghiªm träng. Tû lÖ l¹m ph¸t ®· lªn ®Õn trªn 3 con sè, thËm chÝ ng­êi ta kh«ng thÓ ®o l¹m ph¸t b»ng sè % mµ lµ b»ng sè lÇn t¨ng gi¸ trong n¨m. ThÕ giíi ®· tõng kinh hoµng vÒ n¹n siªu l¹m ph¸t ë §øc trong c¸c n¨m tõ 1921 ®Õn 1923 sau ®¹i chiÕn thÕ giíi thø nhÊt. §©y lµ møc siªu l¹m ph¸t lín nhÊt trong lÞch sö tiÒn tÖ trªn thÕ giíi tÝnh cho ®Õn nay: ChØ sè gi¸ trong vßng 22 th¸ng tõ 1/1921 ®Õn 11/1923 t¨ng tíi 10 triÖu lÇn; Kho tiÒn cña §øc trong 2 n¨m ®ã t¨ng 7 tû lÇn tæng gi¸ trÞ danh nghÜa. TÝnh t­íc ®o¹t cña cuéc siªu l¹m ph¸t nµy ®­îc l­îng ho¸ b»ng con sè kinh khñng: NÕu ai ®ã cã mét tÊm ng©n phiÕu 300 triÖu DM th× chØ sau 2 n¨m nãi trªn, gi¸ trÞ thùc cña tÊm ng©n phiÕu nµy hÇu nh­ chØ cßn l¹i lµ sè 0; Cuéc siªu l¹m ph¸t lín thø 3 xÈy ra ë Mü thêi kú néi chiÕn 1860: Riªng trong n¨m 1860 gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng lªn 20 lÇn = 2000%, ng­êi ta ®· miªu t¶ b»ng h×nh ¶nh vÒ cuéc