1. Tính cấp thiết của đề tài
TTCK là một bộ phận quan trọng của Thị trường tài chính . . Phát triển TTCK là một trong hai nhiệm vụ cơ bản của cơ quan quản lý ngành chứng khoán, đồng thời cũng là nhiệm vụ của cả xã hội, nhằm khơi thông các nguồn huy động vốn trong xã hội và phân bổ một cách có hiệu quả các nguồn vốn này sao cho mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất
Một trong những đặc trưng cơ bản của TTCK là hoạt động theo nguyên tắc trung gian. Theo nguyên tắc này, các giao dịch trên TTCK bắt buộc phải được thực hiện thông qua MGCK. Nghề MGCK có vai trò rất quan trọng trong hoạt động của TTCK. Nó thực sự đem lại lợi ích trọn vẹn và đầy đủ cho cả người mua, người bán, cho cả thị trường và cho chính bản thân chủ thể hành nghề.
Song song với sự phát triển của TTCK tập trung dưới sự quản lý của Uỷ Ban Chứng Khoán Nhà Nước là sự phát triển của TTCK thị trường tự do. Trên thị trường tự do không thể không nhắc đến hoạt động môi giới tự do, đây là nhân tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thị trường. Bên cạnh những tác động tích cực đem lại thì hoạt động môi giới tự do còn xảy nhiều tiêu cực, không hiệu quả.
Để giải quyết những vấn đề môi giới không lành mạnh, giúp cho thị trường phát triển bền vững, bảo đảm an toàn cho các nhà đầu tư thì cần phải xem xét vấn đề một cách toàn diện và đầy đủ. Cơ quan quản lý nhà nước cần có sự can thiệp kịp thời. Vì những lý do trên mà em đã chọn chuyên đề : “Phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam”.
Chuyên đề này được đề xuất nhằm tìm hiểu, hệ thống hoá các vấn đề bất cập và tìm ra nguyên nhân . Trên cơ sở đó sẽ đưa ra những phương án giải quyết toàn diện, hướng tới sự phát triển của TTCKVN nói chung và nghề môi giới chứng khoán chưa niêm yết nói riêng.
2.Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu là làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận, làm rõ bản chất môi giới chứng khoán tự do thông qua việc phân tích vai trò, bản chất, hoạt động môi giới chứng khoán tự do cũng như mâu thuẫn nội tại của nó trong nền kinh tế nhất là trong giai đoạn hiện nay; Đánh giá thực trạng của TTCK Việt Nam nói chung và hoạt động môi giới chứng khoán tự do nói riêng; Trên cơ sở đó đề xuất một giải pháp và đưa ra những kiến nghị để xây dựng và phát triển hoạt động môi giới tự do ở Việt Nam
3.Phạm vi nghiên cứu
Cho đến nay, phát triển nghề môi giới chứng khoán ở Việt Nam đã được nghiên cứu ở rất nhiều đề tài, nhưng các đề tài mới chỉ đề cập đến phát triển hoạt động môi giới dưới góc độ là nghiệp vụ của các CTCK.
Chuyên đề này đề cập đến việc phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do trong phạm vi TTCK tự do ở Việt Nam. Chuyên đề được thực hiện trên cơ sở tìm hiểu thực trạng nghề môi giới ở Việt nam, từ đó đánh giá những mặt được và chưa được, những yếu tố tác động, kinh nghiệm trong nghề môi giới ở các nước khác; nhằm đưa ra những giải pháp có tính thực tiễn để giải quyết các vấn đề đưa ra.
4.Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử làm cơ sở phương pháp luận để nghiên cứu vấn đề, đồng thời sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích để rút ra được các đánh giá, nhận xét tổng quát nhằm làm sáng tỏ quan điểm của mình về các vấn đề nghiên cứu đặt ra.
5.Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về phát triển hoạt động MGCK tự do
Chương 2: Thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam
Chương 3: Một số giải pháp phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam
101 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 2939 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
TTCK là một bộ phận quan trọng của Thị trường tài chính . . Phát triển TTCK là một trong hai nhiệm vụ cơ bản của cơ quan quản lý ngành chứng khoán, đồng thời cũng là nhiệm vụ của cả xã hội, nhằm khơi thông các nguồn huy động vốn trong xã hội và phân bổ một cách có hiệu quả các nguồn vốn này sao cho mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất
Một trong những đặc trưng cơ bản của TTCK là hoạt động theo nguyên tắc trung gian. Theo nguyên tắc này, các giao dịch trên TTCK bắt buộc phải được thực hiện thông qua MGCK. Nghề MGCK có vai trò rất quan trọng trong hoạt động của TTCK. Nó thực sự đem lại lợi ích trọn vẹn và đầy đủ cho cả người mua, người bán, cho cả thị trường và cho chính bản thân chủ thể hành nghề.
Song song với sự phát triển của TTCK tập trung dưới sự quản lý của Uỷ Ban Chứng Khoán Nhà Nước là sự phát triển của TTCK thị trường tự do. Trên thị trường tự do không thể không nhắc đến hoạt động môi giới tự do, đây là nhân tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thị trường. Bên cạnh những tác động tích cực đem lại thì hoạt động môi giới tự do còn xảy nhiều tiêu cực, không hiệu quả.
Để giải quyết những vấn đề môi giới không lành mạnh, giúp cho thị trường phát triển bền vững, bảo đảm an toàn cho các nhà đầu tư thì cần phải xem xét vấn đề một cách toàn diện và đầy đủ. Cơ quan quản lý nhà nước cần có sự can thiệp kịp thời. Vì những lý do trên mà em đã chọn chuyên đề : “Phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam”.
Chuyên đề này được đề xuất nhằm tìm hiểu, hệ thống hoá các vấn đề bất cập và tìm ra nguyên nhân . Trên cơ sở đó sẽ đưa ra những phương án giải quyết toàn diện, hướng tới sự phát triển của TTCKVN nói chung và nghề môi giới chứng khoán chưa niêm yết nói riêng.
2.Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu là làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận, làm rõ bản chất môi giới chứng khoán tự do thông qua việc phân tích vai trò, bản chất, hoạt động môi giới chứng khoán tự do cũng như mâu thuẫn nội tại của nó trong nền kinh tế nhất là trong giai đoạn hiện nay; Đánh giá thực trạng của TTCK Việt Nam nói chung và hoạt động môi giới chứng khoán tự do nói riêng; Trên cơ sở đó đề xuất một giải pháp và đưa ra những kiến nghị để xây dựng và phát triển hoạt động môi giới tự do ở Việt Nam
3.Phạm vi nghiên cứu
Cho đến nay, phát triển nghề môi giới chứng khoán ở Việt Nam đã được nghiên cứu ở rất nhiều đề tài, nhưng các đề tài mới chỉ đề cập đến phát triển hoạt động môi giới dưới góc độ là nghiệp vụ của các CTCK.
Chuyên đề này đề cập đến việc phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do trong phạm vi TTCK tự do ở Việt Nam. Chuyên đề được thực hiện trên cơ sở tìm hiểu thực trạng nghề môi giới ở Việt nam, từ đó đánh giá những mặt được và chưa được, những yếu tố tác động, kinh nghiệm trong nghề môi giới ở các nước khác; nhằm đưa ra những giải pháp có tính thực tiễn để giải quyết các vấn đề đưa ra.
4.Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử làm cơ sở phương pháp luận để nghiên cứu vấn đề, đồng thời sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích để rút ra được các đánh giá, nhận xét tổng quát nhằm làm sáng tỏ quan điểm của mình về các vấn đề nghiên cứu đặt ra.
5.Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về phát triển hoạt động MGCK tự do
Chương 2: Thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam
Chương 3: Một số giải pháp phát triển hoạt động môi giới chứng khoán tự do ở Việt Nam
Tuy bản thân đã có những nỗ lực hoàn thành chuyên đề nhưng do kinh nghiệm và khả năng tiếp cận thực tế còn hạn chế nên đề tài không tránh khỏi những sai sót. Em rất mong nhận được sự giúp đỡ từ phía các thầy cô giáo và bạn đọc để đề tài hoàn chỉnh hơn. Em xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Đặng Ngọc Đức và các anh chị cán bộ của UBCKNN đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.
Em xin chân thành cảm ơn !
NỘI DUNG
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN TỰ DO
1.1.Tổng quan về Môi giới chứng khoán
1.1.1.Khái niệm, đặc điểm và phân loại môi giới chứng khoán
1.1.1.1.Khái niệm
Môi giới là hoạt động trung gian mua bán, kết nối người mua, người bán lại với nhau và hưởng phí hoặc hoa hồng. Môi giới đã tồn tại từ lâu trong nên kinh tế hàng hoá nhất là đối với những hàng hoá mà người mua và người bán không dễ dàng gặp nhau.
Ở thị trường trao đổi trực tiếp thì người mua kẻ bán phải tự kết nối với nhau, trực tiếp gặp nhau để thẩm định chất lượng hàng hoá và thoả thuận giá cả để trao đổi hàng hoá. Điều đó gây ra sự lãng phí thời gian, công sức đi lại để có thể tìm được các đối tác và các loại hàng hoá phù hợp với mục đích của mình
Không chỉ thế, do thông tin không cần xứng, không phải lúc nào họ cũng có thể biết đến và gặp nhau.. Họ phải trải qua giai đoạn tìm kiếm rồi đến tìm hiểu về đối phương. Sự thiếu thông tin, thiếu hiểu biết làm tăng chi phí và rủi ro của giao dịch. Còn ở trị trường thông qua môi giới thì những người làm môi giới, dựa vào chuyên môn của mình, họ vụ đánh giá sản phẩm, kết nối người mua người bán lại với nhau. Họ làm công việc tìm kiếm khách hàng, hoàn thiện việc mua bán cho khách hàng và nhận hoa hồng cho việc làm đó.
Đối với mỗi loại thị trường thì có một loại hình môi giới như ở thị trường bất động sản có môi giới nhà đất, thị trường xe máy có môi giới xe...... Và ở TTCK cũng vậy, tồn tại khái niệm Môi giới chứng khoán.
Môi giới chứng khoán là hoạt động trung gian hoặc đại diện mua, bán chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng. Theo đó, người hành nghề môi giới đại diện cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại SGDCK hay thị trường OTC mà chính khách hàng là người chịu trách nhiệm đối với kết quả giao dịch của mình.
TTCK là một thể chế bậc cao của nền kinh tế thị trường. Nó hoạt động không phải là do những người muốn mua hay muốn bán chứng khoán trực tiếp thực hiện mà phải thông qua các nhà môi giới chứng khoán, làm nhiệm vụ trung gian trong việc tổ chức và hoạt động của TTCK. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo các loại chứng khoán được giao dịch là chứng khoán thật, TTCK hoạt động được lành mạnh, hợp pháp, bảo vệ được lợi ích của các nhà đầu tư. Bởi vì trong số các nhà đầu tư chứng khoán không phải ai cũng hiểu biết và nhận thức được hết tính chất phức tạp của chứng khoán, cũng như xu hướng biến động trong tương lai của các loại chứng khoán. Do đó, nếu không có những nhà môi giới chứng khoán có trình độ chuyên môn cao , có kĩ năng phân tích chứng khoán dựa trên những căn cứ xác đáng, thì nhà đầu tư dễ bị nhầm lẫn hoặc bị lừa gạt.
Có câu hỏi đặt ra là nếu thông tin là hoàn hảo, dân trí được cải thiện thì có cần môi giới nữa hay không? Thực tế, nhiều loại hình môi giới đã không còn tồn tại. Vậy MGCK có mất đi không? Câu trả lời chính xác là: Không. Bởi vì xuất phát từ điều kiện sản phẩm có tính chất đặc thù của TTCK đó là các tài sản tài chính. Các sản phẩm này khó có thể nhìn nhận một cách trực tiếp để đánh giá. Do đó cần có các chuyên gia môi giới. Những người môi giới phải là các chuyên gia cho khách hàng của mình: Chuyên gia đa ngành, đa lĩnh vực. Họ cung cấp cho khách hàng các thông tin đánh giá , các nguồn tin mới nhất về sản phẩm để khách hàng có thể có cái nhìn về sản phẩm một cách sâu rộng. Mặt khác, môi giới chứng khoán không thể mất đi vì tính độc quyền của các nhà môi giới trên thị trường dựa trên nguyên tắc trung gian. Theo nguyên tắc này, hoạt động môi giới chứng khoán diễn ra giúp cho thị trường hoạt động liên tục, an toàn và nhịp nhàng với chi phí thấp.
Môi giới chứng khoán phát triển là kết quả tất yếu của sự phát triển TTCK. TTCK phát triển ở trình độ ngày càng cao, sản phẩm dịch vụ ngày càng đa dạng về số lượng và phòng phú về chung loại, số lượng các nhà đầu tư tham gia thị trường ngày càng gia tăng thì lúc đó thị trường ngày càng cần hơn những người môi giới có đầy đủ kiến thức và phẩm chất, có khả năng cung cấp cho họ những ý tưởng đầu tư mới mẻ, những lời khuyên mang tính chiến lược và giúp cho họ đầu tư mang lại hiệu quả cao nhất. Từ yêu cầu thực tế đó đòi hỏi hoạt động môi giới chứng khoán phải phát triển ở trình độ cao, mang tính chuyên nghiệp, nói cách khác là trở thành nghề môi giới chứng khoán.
1.1.1.2. Đặc điểm
Nghề môi giới chứng khoán không đơn thuần là khâu đưa sản phẩm, dịch vụ từ người bán đến người mua. Do đặc trưng riêng của TTCK mà nghề môi giới chứng khoán cũng có những đặc điểm riêng biệt.
Đặc điểm cơ bản nhất bao trùm nghề môi giới chứng khoán là sự trung gian. Nhờ hoạt động môi giới chứng khoán mà người mua và người bán có thể gặp nhau. Người mua mua được và người bán bán được. Với hoạt động của mình, người môi giới chứng khoán tạo được hẳn một kênh kết nối giữa những nhà đầu tư đang có nhu cầu với nhau. Họ có những kĩ năng, kiến thức để đánh giá được chất lượng sản phẩm tài chính, tức là khả năng đem lai nguồn lợi tài chính ổn định và gia tăng, từ đó có thể đưa ra những kiến nghị tốt cho việc đầu tư, đưa ra những tư vấn xác đáng cho khách hàng. Nguyên tắc trung gian cho phép bảo vê được người đầu tư, giúp họ lựa chọn các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng được những nhu cầu của TTCK. Dựa vào nguyên tắc này có thể nâng cao năng lực quản lý để duy trì sự hoạt động lành mạnh của một thị trường tự do nhất trong tất cả các thị trường
Nhân viên môi giới còn có hoạt động tạo lập thị trường. Đó là việc thực hiện hỗ trợ việc duy trì một thị trường ổn định đối với mỗi loại chứng khoán nhất định. Cụ thể như đối với một loại cổ phiếu khi có độ chênh lệch lớn giữa giá mua và giá bán. Người mua thì muốn mua chứng khoán với giá thấp hơn nhiều so với giá mà những người bán chấp nhận. Khi đó nhân viên môi giới sẽ chào bán hoặc mua chứng khoán này cho chính bản thân mình với giá ở giữa các mức giá trên. Bằng cách đó, nhân viên môi giới đã thu hẹp chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Hoạt động lúc này của nhân viên môi giới là với tư cách của nhà giao dịch.
Hoạt động môi giới còn tồn tại những xung đột , tranh chấp lợi ích không thể tránh khỏi. Tranh chấp lợi ích luôn tồn tại trong hoạt động MGCK, bắt nguồn từ những tính chất đặc thù của nghề này. Đó là mẫu thuẫn giữa lợi ích của cá nhân người môi giới với lợi ích khách hàng của chính mình hoặc là với lợi ích của CTCK nơi họ làm việc (nếu người đó là nhân viên môi giới của CTCK). Một ví dụ điển hình cho sự mâu thuẫn giữa nhà môi giới và khách hàng là nhà môi giới không sẵn sàng thông báo với khách hàng về những diễn biến xấu của khoản đầu tư do chính mình khuyến nghị với khách hàng, và như vậy khi thiệt hại xảy ra với khách hàng thì việc buộc lỗi cho người môi giới là rất khó. Hoặc ví dụ về mâu thuẫn lợi ích giữa CTCK và nhân viên môi giới có thể xảy ra trong trường hợp như việc nhân viên môi giới vì muốn tạo lập mối quan hệ tốt với khách hàng mà thực hiện sai quy tắc giao dịch (như thực hiện nhập chèn lệnh, mua bán 1 loại chứng khoán trên 1 tài khoản trong 1 phiên giao dịch........), nếu lỗi bị phát hiễn lỗi thì CTCK (chứ không phải là người môi giới) lại là đối tượng chịu trách nhiệm chính về vi phạm này.
Không chỉ thế, để có thể trở thành nhà môi giới giỏi thì nhà môi giới còn cần phải có độ am hiểu kiện thức rộng, chuyên môn cao. Nhà môi giới không đơn thuần chỉ là người trung gian giao dịch giữa người mua và bán chứng khoán, khách hàng cần họ với vai trò là người cung cấp thông tin, đánh giá thông tin, khuyến nghị đầu tư. Bên cạnh sự kì vọng cao của nhà đầu tư thì người môi giới chứng khoán cũng hay bị đổ lỗi khi thất bại, dẫn tới việc bị kiện tụng. Họi luôn phải chịu áp lực công việc lớn với cường độ làm việc cao. Có thể nói, làm nghề môi giới chứng khoán như “làm dâu trăm họ”. Khách hàng là những người đủ mọi lứa tuổi, địa vị., không phải ai cũng giống ai. Làm sao cho khách hàng hiểu và tín nhiệm mình là việc mà nhà môi giới cần làm. Họ cần có khả năng quyết đoán cao, có khả năng thuyết phục người khác, có tính linh hoạ và khả năng làm việc độc lập cao.
1.1.1.3.Phân loại MGCK
-Phân loại theo loại dịch cung cấp: Nếu đánh giá theo tiêu chí dịch vụ cung cấp có 2 loại môi giới:
Môi giới một phần (môi giới giảm giá)
Đây là là loại hình môi giới chỉ thực hiện các lệnh mua, bán chứng khoán của khách hàng. Những người môi giới này chỉ thực hiện một số nhiệm vụ tuỳ theo sự uỷ nhiệm của khách hàng. Nhà đầu tư tự mình đưa ra quyết định mua bán. Nhiều nhà đầu tư không muốn lời khuyên hay kết quả nghiên cứu đầu tư của người môi giới. Có thể vì họ không cần hoặc họ thích các nguồn thông tin độc lập, khách quan hơn, cũng có thể họ tránh những xung đột lợi ích tiềm năng. Những nhà đầu tư này chỉ muốn thực hiện các giao dịch trên tất cả hay một phần đầu tư của họ với mức giá tốt nhất có thể với mức chi phí (hoa hồng cho nhà môi giới) đúng với dịch vụ phản ánh đúng hình thức của dịch vụ. Chi phí này thấp hơn nhiều so với chi phí dịch vụ toàn bộ mà nhà môi giới có thể cung cấp.
Tuy nhiên với loại hình môi giới một phần thì hiệu quả của khoản đầu tư phụ thuộc chủ yếu vào nhà đầu tư. Nhà môi giới không chịu trách nhiệm gì với quyết định đầu tư của khách hàng, không thể giúp khách hàng sửa chữa những sai lầm trong đầu tư. Khó khăn đối với nhà đầu tư khi sử dụng dịch vụ môi giới một phần là việc nhà đầu tư không không thể trông đợi gì một lời khuyên từ nhà môi giới nếu xảy ra lỗi giao dịch.
Môi giới toàn phần (Môi giới dịch vụ đầy đủ)
Đó là những người môi giới chứng khoán có thể cung cấp đầy đủ dịch vụ có liên quan đến chứng khoán cho khách hàng. Những người môi giới này cung cấp một dải dịch vụ hoàn hảo, từ việc đưa ra kết quả nghiên cứu, phân tích, cho lời khuyên, đén việc theo dõi tài khoản và kịp thời đưa ra những khuyến nghị cần thiết cho khách hàng. Người môi giới toàn phần có thể sẵn sàng trả lời các câu hỏi và giúp khách hàng giải quyết các vấn đề phát sinh.. Họ còn có khả năng chào nhiều dịch vụ khác mà nhà môi giới một phần không có được.
Với tư cách là một cố vấn tài chính, những nhà môi giới toàn phần có thể thúc đẩy khách hàng tiếp tục đầu tư trong cả những thời kỳ tốt cũng như xấu, giúp cho TTCK luôn vận động liên tục. Họ có khả năng phục vụ nhà đầu tư với nhiều ý tưởng tốt và sản phẩm tốt, giúp nhà đầu tư giải quyết các vấn đề của mình.
-Phân loại theo tính chất hoạt động, có 2 loại môi giới:
* Môi giới chính thức
Môi giới chính thức là hoạt động môi giới của những cá nhân, tổ chức là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán. Hoạt động của những nhà môi giới này được thực hiện theo những nguyên tắc chính thống do Sở giao dịch chứng khoán thông qua. Họ giao dịch các loại hàng hoá đủ tiêu chuẩn và được phép niêm yết trên thị trường tập trung. Phạm vi giao dịch diễn ra trên sàn chứng khoán tập trung
* Môi giới tự do
Đây là môi giới hoạt động ngoài thị trường tự do. Những người môi giới tự do hoạt động cho chính bản thân họ. Các loại hàng hoá được những nhà môi giới tự do giao dịch là những loại chứng khoán chưa niêm yết hoặc không đủ tieê chuẩn niêm yết. Khác với môi giới chính thức đại diện giao dịch cho khách hàng thực hiện trên thị trường tập trung, môi giới tự do thường phải tự đi tìm khách hàng cho mình dựa trên những mối quan hệ mà họ có được.
1.1.2.Lịch sử hình thành và phát triển hoạt động môi giới chứng khoán
Hoạt động môi giới chứng khoán xuất hiện trước đây khá lâu. Ngay từ trước năm 1773 (năm TTCK được hình thành trên thế giới), những người môi giới đã tiến hành giao dịch cổ phiếu của các công ty cổ phần tại các quán cà phê của Anh. Khi nhu cầu tài chính tăng lên, việc giao dịch các tài sản tài chính thường diễn ra trong các phòng trà trước khi Sở giao dịch chứng khoán London được thành lập. Tài sản tài chính ở đây chủ yếu là các cổ phiếu. Các công ty thu hút vốn đầu tư bằng cách phát hành cổ phiếu và bán ở Sở giao dịch chứng khoán. Trong khi đó, các nhà đầu tư chứng khoán thì kiếm tiền bằng cách bán cổ phiếu ở mức giá cao hơn mức họ mua vào. Ban đầu , Sở giao dịch chứng khoán London vận hành dựa vào hai đối tượng là các nhà môi giới (stockbrocker) và những người chạy việc (jobber). Những người chạy việc quanh sàn giao dịch để mua và bán cổ phiếu cho các nhà môi giới. Họ kiếm tiền bằng khoản chênh lệch giữa mức mà nhà môi giới đồng ý bỏ ra để mua cổ phiếu với mức mà họ mua vào. Trong khi các nhà môi giới kiếm tiền bằng khoản phí hoa hồng họ được trả khi tiến hành giao dịch mua bán cổ phiếu cho các nhà đầu tư.
Hệ thống vận hành nói trên của Sở giao dịch chứng khoán London không thay đổi suốt những năm 1800 cho đến những năm 1980. Nhu cầu sở hữu cổ phiếu của công chúng bắt đầu tăng lên. Các con số thống kê cho thấy nếu những năm 1960, 30 tổ chức tài chính nắm giữ hầu hết các cổ phiếu gioa dịch trên thịt trường thì đến năm 1981 họ chỉ còn chiếm 58% lượng cổ phiếu . Mà như thế nghĩa là Sở giao dịch chứng khoán London phải giải quyết một khối lượng lớn các giao dịch. Thực tế như vậy đòi hỏi Sở giao dịch chứng khoán London phải thay đổi lại cách thức hoạt động. Những người chạy việc (jobber) được phép mua và bán chứng khoán như các nhà môi giới trong khi vẫn có thể tiếp tục làm vịec cho các nhà môi giới. Nhờ thế mà có thể giải quyết được số lượng giao dịch ngày càng tăng.
Hoạt động môi giới chứng khoán phát triển không đồng đều giữa các quốc gia. Ở mỗi quốc gia, quá trình phát triển này lại có sự khác biệt. Ở Mỹ, vào ngày 17/05/1792 tại New York, một nhóm gồm 24 nguời đã ký một hiệp định thoả thuận chỉ bán chứng khoán cho người trong nhóm và đưa ra mức hoa hồng cố định là 1USD. Đến năm 1863, các thành viên trong nhóm này - Uỷ ban giao dịch chứng khoán New York - chuyển hoạt động đến nơi mà ngày nay chính là Sở giao dịch chứng khoán New York
Khi cuộc cách mạng công nghiệp nổ ra, Wall street trở nên nhộn nhịp hơn với các hoạt động mua bán chứng khoán. Chứng khoán được mua đi bán lại bởi những người không phải là thành viên trong Uỷ ban, và diễn ra ngay trên đường phố vì rất ít người có đủ khả năng tài chính để mở văn phòng. Và những người này được gọi là các “nhà môi giới đá lát đường” – Curbstone Stocbrockers. Hoạt động môi giới chứng khoán cũng bắt đầu phát triển kể từ đó. Thị trường mua bán mà những người môi giới này tạo nên gọi là “thị trường lề đường” – Curb Market (cũng giống như chợ trời, chợ vỉa hè)
Đầu những năm 1900, “thị trường lề đường” phát triển lớn mạnh và các nhà môi giới đã mở được văn phòng ở các khu phố lớn. Do việc giao dịch diễn ra ngay trên hè phố, mỗi lần như vậy, người môi giới lại phải hét thật to để người ở bên kia đường nghe thấy. Cách này rất bất tiện vì rất dễ nhầm lẫn với những tiếng la hét khác trên đường phố. Vì vậy, hệ thống gioa dịch bằng cách ra dấu hiệu tay đã được chính các nhà môi giới này phát minh và sử dụng rộng rãi. Dần dần, cách ra hiệu bằng tay đã trở thành dấu hiệu trong giao dịch giữa những người môi giới.
Đầu những năm 1920, “thị trường lề đường” chuyển địa điểm tới nơi mà ngày nay là số 86 Trinity Place, chấm dứt kiểu thị trường giao dịch ngoài hè phố. Nhiều năm sau đó, năm 1952, dựa trên cơ sở thị trường vốn có, Sở giao dịch chứng khoán Mỹ (AMEX) đã chính thức được thành lập. Hoạt động môi giới càng có điều kiện phát triển mạnh hơn.
Cùng với sự phát triển của TTCK ở một loạt các nước trên thế giới, hoạt động môi giới cũng ngày càng phát triển và không ngừng hoàn thiện. Hoạt động MGCK từ chỗ diễn ra trên các đường phố, rồi tiến vào sàn giao dịch, ngày nay đã phát triển lên thành môi giới chứng khoán trực tuyến. Trong xã hội công nghệ hông tin phát triển cao, nhà đầu tư với máy tính kết nối Internet không cần phải trực tiếp tới sàn giao dịch có thể giao dịch chứng khoán qua mạng, vừa cập nhật thông tin nhanh chóng, tiện lợi mà lại tiết kiệm được nhiều chi phí. Ngược lại với vai trò là nhịp cầu kết nối người mua và người bán, tạo điều kiện thuận lợi để phát sinh các giao dịch, các thương vụ. Có thể nói hoạt động môi giới sẽ là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển và hoàn thiện của TTCK.
1.1.3.Quy trình nghiệp vụ môi giới chứng khoán
Môi giới chứng khoán là hoạt động không thể thiếu trên TTCK. Ta có thể khái quát quy trình hoạt