Từ đầu thập kỷ 90, cùng với sự phát triển của một nền kinh tếmở năng động
mang tính th ị trường, các phương tiện vận tải hiện đại từ các nước có nền công
nghiệp tiên tiến được nhập v ào Việt Nam ng ày càng nhiều để thay thế cho các xe,
máy thuộc các thế hệ cũ v à lạc hậu về kỹ thuật. Nền công nghiệp ôtô của nước nhà,
tuy còn non trẻ nhưng đã bắt đầu có những bước đi đầy triển vọng.
Những năm gần đây, ở Việt Nam xe hơi đã b ắt đầu sử dụng rộng r ãi, s ố
lượng ôtô hiện đại sử dụng động cơ xăng nhập vào nước ta ng ày càng nhiều. Các ô
tô này đều được cải tiến theo xu hướng tăng công suất, tốc độ, giảm suất ti êu hao
nhiên liệu, giảm độ độc hại của khí thải những cải tiến trên là nhằm đáp ứng nhu
cầu ng ày càng cao c ủa con người v à nh ững quy định khắt khe v ề ô nhiễm môi
trường.
Đối với động cơ đốt trong thì quá trình tạo hỗn hợp cháy để có được hỗn hợp
cháy yêu c ầu là rất quan trọng v ì nó s ẽ quyết định chất lượng của quá tr ình cháy.
Mà quá trình cháy ảnh hưởng đến tính năng v à chất lượng của các chỉ ti êu kinh tế
kỹ thuật của động cơ. Để đáp ứng được yêu cầu đó, nhờ v ào tiến bộ của công nghệ
thông tin mà h ệ thống nhi ên liệu ở động cơ xăng có sự chuyển đổi từ việc d ùng
cacbuarator để hoà trộn xăng- không khí sang dùng hệ thống phun xăng kiểu cơ khí,
phun xăng kiểu điện tử.
Đối với động cơ phun xăng kiểu cơ khí, được điều khiển hoàn toàn bằng cơ
khí, điều chỉnh lưu lượng xăng phun ra do chính độ chân không trong ống hút điều
khiển, xăng được phun ra li ên tục và được định lượng tuỳ theo khối lượng không
khí nạp.
Đối với hệ thống phun xăng điện tử, nhờ vào hàng loạt các cảm biến và bộ vi
xử lý để cảm nhận thông tin từ ô tô để quá trính phun xăng cho thích hợp với từng
chế độ làm việc của động cơ.
Với mục đích củng cố kiến thức đã học, đào sâu những kiến thức về nguyên
lý và c ấu tạo hệ thống nhi ên liệu động cơ xăng, nhằm nâng cao kiến thức chuy ên
ngành ô tô. Em được khoa cơ khí giao chuyên đề tốt nghiệp:
Tên đề tài: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo, hoạt động và chức năng của mô hình
hệ thống phun xăng KFZ –2001D tại phòng mô phỏng và kết nối máy tính với các
thiết bị năng lượng bộ môn kỹ thuật Ô tô. Với nội dung bao gồm:
Chương 1:Giới thiệu chung.
Chương 2: Đặc điểm cấu tạo nguy ên lý ho ạt động của mô h ình h ệ thống
phun xăng KFZ-2001D.
Chương 3: Các bài thực hành trên mô hình hệ thống phun xăng KFZ -
2001D.
Chương 4: Kết luận và đề xuất ý kiến.
106 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 2765 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo, hoạt động và chức năng của mô hình hệ thống phun xăng KFZ-2001D, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
LỜI NÓI ĐẦU
Từ đầu thập kỷ 90, cùng với sự phát triển của một nền kinh tế mở năng động
mang tính thị trường, các phương tiện vận tải hiện đại từ các nước có nền công
nghiệp tiên tiến được nhập vào Việt Nam ngày càng nhiều để thay thế cho các xe,
máy thuộc các thế hệ cũ và lạc hậu về kỹ thuật. Nền công nghiệp ôtô của nước nhà,
tuy còn non trẻ nhưng đã bắt đầu có những bước đi đầy triển vọng.
Những năm gần đây, ở Việt Nam xe hơi đã bắt đầu sử dụng rộng rãi, số
lượng ôtô hiện đại sử dụng động cơ xăng nhập vào nước ta ngày càng nhiều. Các ô
tô này đều được cải tiến theo xu hướng tăng công suất, tốc độ, giảm suất tiêu hao
nhiên liệu, giảm độ độc hại của khí thải…những cải tiến trên là nhằm đáp ứng nhu
cầu ngày càng cao của con người và những quy định khắt khe về ô nhiễm môi
trường.
Đối với động cơ đốt trong thì quá trình tạo hỗn hợp cháy để có được hỗn hợp
cháy yêu cầu là rất quan trọng vì nó sẽ quyết định chất lượng của quá trình cháy.
Mà quá trình cháy ảnh hưởng đến tính năng và chất lượng của các chỉ tiêu kinh tế
kỹ thuật của động cơ. Để đáp ứng được yêu cầu đó, nhờ vào tiến bộ của công nghệ
thông tin mà hệ thống nhiên liệu ở động cơ xăng có sự chuyển đổi từ việc dùng
cacbuarator để hoà trộn xăng- không khí sang dùng hệ thống phun xăng kiểu cơ khí,
phun xăng kiểu điện tử.
Đối với động cơ phun xăng kiểu cơ khí, được điều khiển hoàn toàn bằng cơ
khí, điều chỉnh lưu lượng xăng phun ra do chính độ chân không trong ống hút điều
khiển, xăng được phun ra liên tục và được định lượng tuỳ theo khối lượng không
khí nạp.
Đối với hệ thống phun xăng điện tử, nhờ vào hàng loạt các cảm biến và bộ vi
xử lý để cảm nhận thông tin từ ô tô để quá trính phun xăng cho thích hợp với từng
chế độ làm việc của động cơ.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
2
Với mục đích củng cố kiến thức đã học, đào sâu những kiến thức về nguyên
lý và cấu tạo hệ thống nhiên liệu động cơ xăng, nhằm nâng cao kiến thức chuyên
ngành ô tô. Em được khoa cơ khí giao chuyên đề tốt nghiệp:
Tên đề tài: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo, hoạt động và chức năng của mô hình
hệ thống phun xăng KFZ – 2001D tại phòng mô phỏng và kết nối máy tính với các
thiết bị năng lượng bộ môn kỹ thuật Ô tô. Với nội dung bao gồm:
Chương 1: Giới thiệu chung.
Chương 2: Đặc điểm cấu tạo nguyên lý hoạt động của mô hình hệ thống
phun xăng KFZ-2001D.
Chương 3: Các bài thực hành trên mô hình hệ thống phun xăng KFZ -
2001D.
Chương 4: Kết luận và đề xuất ý kiến.
Qua thời gian thực hiện đến nay em đã hoàn thành các nội dung của chuyên
đề. Nhưng do thời gian có hạn, trình độ còn hạn chế cho nên đề tài không thể tránh
khỏi những thiếu xót. Kính mong quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp góp ý để đề
tài này hoàn thiện hơn.
Cuối cùng em xin chân thành cám ơn sự hướng dẫn nhiệt tình của thầy
Th.S.Vũ Thăng Long đã dạy dỗ em trong suốt quá trình học tập và các bạn đã giúp
đỡ em rất nhiều trong quá trình thực hiện chuyên đề.
Nha Trang, tháng 4 năm 2007
SV. Ninh Thanh Tuấn
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
3
Chương 1.
GIỚI THIỆU CHUNG
Trong những năm gần đây, số lượng ô tô hiện đại sử dụng động cơ xăng
nhập vào nước ta ngày càng nhiều. Các kiểu ô tô này đều đã được cải tiến theo xu
hướng tăng công suất, tốc độ, giảm suất tiêu hao nhiên liệu, điện tử hóa mọi quá
trình điều khiển và đặc biệt áp dụng mọi biện pháp, thành tựu khoa học để giảm đến
mức tối thiểu các chất độc hại như cacbua hyđrô (CH), mono ôxyt cacbon (CO),
ôxyt nitơ (NOx), các hạt cacbon tự do (C) có trong thành phần khí xả của động cơ.
Việc nghiên cứu hoàn thiện quá trình cháy của động cơ nhằm đạt hiệu quả cao và
chống ô nhiễm môi trường đã làm kết cấu của động cơ đốt trong đặc biệt là động cơ
xăng trở nên ngày càng phức tạp. Hệ thống nhiên liệu và hệ thống điện của động cơ
xăng hiện đại đã thay đổi rất nhiều. Hàng loạt các cảm biến điện, cảm biến nhiệt,
cảm biến đo lưu lượng trên đường nạp, cảm biến ôxy trên đường thải, xôlênoy
chống tự cháy, xôlênoy tự tăng tốc khi mở điều hòa nhiệt độ của ôtô, cơ cấu tự động
mở bướm gió, cơ cấu giảm chấn ga, hệ thống điện tử kiểm soát thành phần tỷ lệ
xăng – không khí, hệ thống vi tính kiểm soát khí hỗn hợp, bộ điều khiển trung tâm
(ECU) và các hệ thống điện tử khác như: hệ điều khiển, hệ chuẩn đoán sự cố theo
mã số.
Hệ thống điều khiển phun xăng (Electronic Fuel Injection) bao gồm các cảm
biến liên tục đo đạc các trạng thái hoạt động của động cơ đốt trong, một bộ cảm
biến điện tử (Electronic Control Unit) đánh giá các tín hiệu vào của các cảm biến
bằng cách so sánh với giá trị tối ưu trong bộ nhớ đã được lập trình từ trước. Sau đó
tính toán và hình thành các xung điều khiển đưa đến các thiết bị thực hiện.
Việc ứng dụng kỹ thuật điện tử để điều khiển động cơ đốt trong là cung cấp
sự chính xác và thích nghi cần thiết để giảm lượng khí thải độc hại và lượng tiêu
hao nhiên liệu, cung cấp khả năng vận hành tối ưu cho các chế độ hoạt động khác
nhau và cung cấp khả năng tự chẩn đoán khi các hư hỏng xảy ra.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
4
1.1 . Công dụng của hệ thống phun xăng
1.1.1. Giảm tiêu hao nhiên liệu cho động cơ
Hệ thống phun xăng (HTPX) cho phép định lượng nhiên liệu rất chính xác,
phù hợp với hai điều kiện làm việc của động cơ, có tính đến yếu tố vận hành như:
môi trường (nhiệt độ, áp suất, độ ẩm), tình trạng kỹ thuật như hao mòn, sự cố và các
yếu tố khác như mức độ độc hại trong khí xả của động cơ.
Việc phun xăng vào xupap nạp cho phép phân bố tốt hỗn hợp hòa khí cho
từng xilanh và tránh được các vấn đề hay gặp phải, ở bộ chế hòa khí cổ điển trước
đây, nhất là hiện tượng hơi xăng ngưng đọng trên đường nạp và tình trạng hỗn hợp
không đồng nhất, đậm nhạt không đều ở các xilanh khác nhau. Trên một số HTPX
hiện đại còn có thể cho phép điều chỉnh lượng nhiên liệu cung cấp của từng vòi
phun để tính đến tình trạng hao mòn của từng xilanh riêng biệt.
Một chương trình thử nghiệm của trường đại học bách khoa Viên (Áo) cho
thấy rằng với cùng một xe ôtô và trong cùng một điều kiện vận hành, HTPX cho
phép tiết kiệm tới 11% nhiên liệu so với bộ chế hòa khí cổ điển. Nếu sử dụng
phương pháp cắt phun tự động trong các chế độ: phanh động cơ (khi xe chạy xuống
đèo cao, dốc dài) thì có thể giảm tiêu hao nhiên liệu tới 16%.
1.1.2. Tăng hiệu suất thể tích của động cơ
Ở động cơ phun xăng sức cản khí động trên đường được giảm bớt do bỏ bộ
chế hòa khí. Kết cấu đường nạp có thể được tối ưu hóa để nạp đầy tối đa động cơ
trong mọi chế độ vận hành.
Bộ điều khiển trung tâm của một số hệ thống HTPX hiện đại (Bosch
motronic, Marelli weber, Poerburg Ecojec M, Siemens fenix 4,…) còn chỉ huy đồng
thời cả hai hệ thống HTPX và hệ thống đánh lửa, nhờ đó cho phép tối ưu hóa cả hai
quá trình phun xăng và đánh lửa để tăng hiệu suất của động cơ.
1.1.3. Động cơ nhạy cảm với điều khiển hơn và làm việc tốt hơn ở các chế độ
không ổn định
Các quá trình điều khiển bằng điện – điện tử có quán tính rất nhỏ.
Hiệu quả gia tốc tức thời do xăng được phun ngay gần xupap nạp.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
5
Rút ngắn và tối ưu hóa quá trình khởi động và sấy nóng động cơ.
Cải thiện sự làm việc ổn định của động cơ ở chế độ không tải.
1.1.4. Khí thải bớt độc hại hơn
Do xăng được phun ra dưới dạng sương mù (đường kính hạt chỉ độ vài trăm
m) nên hỗn hợp nhiên liệu khí được chuẩn bị tốt hơn, phân phối đều hơn trong các
xilanh nên chạy tốt hơn.
Việc sử dụng cảm biến Lambda kết hợp với bộ xúc tác khí thải cho phép đạt
được hỗn hợp chuẩn ở các chế độ làm việc mong muốn của động cơ và giảm đến
mức cho phép các thành phần độc hại trong khí xả.
1.1.5. Hoạt động tốt trong mọi điều kiện địa hình và thời tiết, không phụ
thuộc vào tư thế của xe (lên xuống dốc cao và cua gấp…)
Tuy vậy HTPX cũng có một số điểm hạn chế so với bộ chế hòa khí cổ điển
đó là:
- Cấu tạo phức tạp, độ nhạy cảm cao, yêu cầu khắt khe về chất lượng nhiên
liệu và không khí (lọc phải rất tốt), sữa chữa bảo dưỡng khó, đòi hỏi trình độ
chuyên môn cao.
- Giá thành còn đắt.
- Tuy nhiên, với đà phát triển hiện nay của kỹ thuật phun xăng,với sự giảm
giá thành liên tục của các linh kiện, thiết bị điện tử và nhất là với những quy định
càng ngày càng ngặt nghèo về mức độ độc hại của khí xả, các HTPX sẽ ngày càng
được sử dụng rộng rãi. Nhiều chuyên gia ước tính rằng đến nay hơn 80% xe du lịch
xuất xưởng sẽ được trang bị động cơ phun xăng.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
6
1.2. Phân loại các hệ thống phun xăng
Tiêu chí phân loại phân loại
Theo số vòi phun sử dụng Hệ thống phun xăng một điểm
Hệ thống phun xăng hai điểm
Hệ thống phun xăng nhiều điểm
Theo nguyên tắc làm việc của HTPX Hệ thống phun xăng cơ khí
Hệ thống phun xăng điện tử
Theo nguyên lý lưu lượng khí nạp
HTPX với lưu lượng kế
HTPX lưu lượng kế khối lượng
kiểu dây đốt nóng
HTPX với lưu lượng kiểu áp
suất – tốc độ
Bảng 1-1 Phân loại tổng quát HTPX
1.2.1. Phân loại theo số vòi phun sử dụng
1.2.1.1. Hệ thống phun xăng một điểm (Monopoint hay SPI_single Point
injection) có khi còn được gọi là hệ thống phun xăng trung tâm (Injection
centrale)
Việc chuẩn bị hỗn hợp nhiên liệu khí được tiến hành ở một vị trí tương tự
như trường hợp bộ chế hòa khí, sử dụng một vòi phun duy nhất. Xăng được phun
vào đường nạp, bên trên (thượng lưu) bướm ga. Hỗn hợp được tạo thành trên đường
nạp. Hệ thống này được sử dụng khá phổ biến trên động cơ các loại xe công suất
nhỏ, do cấu tạo tương đối đơn giản và giá thành không quá cao.
Ví dụ: Bosch mono – jetronic (còn được gọi là M – Jetronic), Chrysler
monopoint, General motors (GMC) monopoint, Solex monopoint…
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
7
1.2.1.2. Hệ thống phun xăng hai điểm (Bipoint)
Thực chất đây là một biến thể của hệ thống phun xăng thứ hai đặt bên dưới
(hạ lưu) bướm ga, nhằm cải thiện chất lượng quá trình tạo hỗn hợp.
Ví dụ: Honda PGM- F1 bipoint dùng cho động cơ Honda 1600cm3 (xe
Honda civic 1,6I)
1.2.1.3. Hệ thống phun xăng nhiều điểm (Multipoint)
Mỗi xilanh động cơ được cung cấp nhiên liệu bởi đường ống nạp ở vị trí gần
xupap nạp. Thường dùng cho xe du lịch cao cấp có dung tích xilanh lớn (trên
1600cm3).
Ví dụ: Bosch motronic và L- jetronic, Misubishi, Honda PGM – FI, Weber
marelli, Siemens fenix.
1.2.2. Phân loại theo nguyên tắc làm việc của HTPX
1.2.2.1. Hệ thống phun xăng cơ khí
Trong hệ thống loại này việc dẫn động, điều khiển, điều chỉnh định lượng
hỗn hợp được thực hiện theo một số nguyên lý cơ bản như động học, động lực học,
cơ học chất lỏng, nhiệt động lực học. Cần phân biệt hai loại HTPX cơ khí:
- Loại thứ nhất được dẫn động bởi động cơ đốt trong, bao gồm một bơm
xăng và một bộ phận định lượng nhiên liệu, hoạt động giống như hệ thống phun
nhiên liệu của động cơ điesel.
- Loại thứ hai hoạt động độc lập, không có dẫn động cơ khí từ động cơ.
Ví dụ: Hệ thống Kugelfischer (Peugeot 404, Lancia flavia,BMW).
Hệ thống Lucas (Riumbh 2000).
Hệ thống Hilborn và Tecalemit.
Hệ thống Bosch K- Jetronic.
1.2.2.2. Hệ thống phun xăng điện tử
Ở các HTPX loại này, một loạt cảm biến sẽ cung cấp thông tin dưới dạng tín
hiệu điện liên quan đến các thông số làm việc của động cơ, cho một số thiết bị tính
toán thường được gọi là bộ xử lý và điều khiển trung tâm. Sau khi xử lý các thông
tin này, bộ điều khiển trung tâm sẽ xác định lượng xăng cần cung cấp cho động cơ
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
8
theo một chương trình tính toán đã được lập trình sẵn và chỉ huy sự hoạt động của
các vòi phun xăng (thời điểm phun và thời gian phun).
Tùy theo kiểu và mức độ hoàn thiện, HTPX điện tử còn có thể thực hiện một
số chức năng khác.
Cụ thể như sau:
- Chỉ huy đồng bộ quá trình đánh lửa bán dẫn hoặc điện tử.
- Chiến lược chống kích nổ tự thích ứng.
Dựa trên các thông tin do cảm biến kích nổ cung cấp, bộ điều khiển trung
tâm sẽ hiệu chỉnh góc đánh lửa sớm và áp suất khí nạp (ở động cơ tăng áp) theo
một chiến lược đã vạch sẵn để đảm bảo cho động cơ luôn làm việc ở giới hạn không
xảy ra kích nổ.
Điều chỉnh Lambda. Đây thực chất là sự điều chỉnh hệ số dư lượng không
khí thông qua cảm biến ôxy đặt trên đường thải để có hỗn hợp chuẩn (hệ số dư
lượng không khí α = 1).
Điều khiển thiết bị thu hồi hơi xăng. Bình xăng chỉ được thông với khí quyển
thông qua một bộ hấp thụ hơi xăng dùng than hoạt tính. Hơi xăng sẽ được tự động
đưa trở lại đường nạp ở những điều kiện xác định.
Luân hồi khí thải: vì ôxit nitơ (NOx) được tạo ra chủ yếu trong khoảng nhiệt
độ 1800C - 2000C, nên việc giảm nhiệt độ cháy cực đại sẽ góp phần hạn chế
lượng khí độc hại này. Trong trường hợp hàm lượng NOx trong khí thải vượt quá
mức quy định, thiết bị luân hồi cho phép đưa một lượng khí thải từ đường thải trở
về đường nạp, qua đó làm giảm lượng ôxy trong khí nạp dẫn đến hạ nhiệt độ cháy.
Tất nhiên lượng xăng phun vào trong trường hợp đó cũng phải được hiệu chỉnh
thích hợp (hệ thống Bosch motronic). Thực tế giải pháp kỹ thuật này thường được
áp dụng nhiều hơn cho động cơ Diesel vì loại động cơ này luôn hoạt động trong
điều kiện thừa ôxy và có hàm lượng NOx trong khí xả cao hơn động cơ xăng.
Điều chỉnh tự thích ứng:
Ở một số HTPX điện tử, bộ xử lý điều khiển trung tâm có khả năng tự động
điều chỉnh các cảm biến.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
9
Ví dụ: HTPX Magneti – marelli.
Nhà chế tạo yêu cầu rằng sau khi thay thế một chi tiết nào đó trong hệ thống
cần phải ngắt mạch (tháo cầu chì) bộ điều khiển trung tâm trong khoảng 15 phút để
xóa (đưa về 0) các thông số hiệu chuẩn. Sau đó, khi động cơ được khởi động và sấy
nóng, bộ điều khiển trung tâm sẽ tự động ghi nhớ các giá trị hiệu chuẩn mới.
Một số HTPX có tính đến phương án làm việc trong điều kiện có sự cố.
Trong trường hợp một trong các cảm biến bị hỏng chẳng hạn. Bộ điều khiển trung
tâm sẽ làm việc dựa trên các thông tin nhận được từ các cảm biến còn lại hoặc sẽ tự
thay thế thông tin thiếu hay sai lạc do cảm biến hư hỏng bằng một giá trị khác đã
được lập trình từ trước (các HTPX Mitsubishi, Magneti- marelli).
Điều khiển hoạt động của động cơ trong các chế độ vận hành không ổn định
(khởi động , chạy ấm máy, tăng hoặc giảm tốc…).
Khi khởi động: HTPX làm việc ở chế độ không đồng bộ. Vòi phun phun liên
tục cho đến khi động cơ hoạt động. Để tránh hiện tượng sặc xăng trong trường hợp
khởi động quá lâu mà động cơ không nổ, vòi phun sẽ tự động ngừng cung cấp xăng
sau một thời gian nhất định (21 giây khởi động đối với hệ thống PGM – FI honda ).
HTPX Bosch LE – Jetronic lắp trên xe BMW cho phép kéo dài thời gian phun khi
khởi động đến 8 giây nếu như trời lạnh tới -20C.
Quá trình sấy nóng: số vòng quay không tải khi động cơ chạy ấm máy sẽ
được tự động tăng lên. Góc đánh lửa sớm cũng được điều khiển thích hợp và lượng
xăng phun ra sẽ biến đổi liên tục tùy theo nhiệt độ động cơ hoặc nhiệt độ nước làm
mát.
Giảm ga đột ngột: hệ thống điều khiển trung tâm sẽ ngắt quá trình phun xăng
nếu ở thời điểm giảm ga đột ngột số vòng quay và nhiệt độ động cơ lớn hơn một
ngưỡng định trước, nhằm giảm tiêu hao, hạn chế độc hại và tránh làm tăng nhiệt độ
của bình xúc tác khí thải. Chương trình tính toán của bộ điều khiển trung tâm sẽ
thiết lập lại quá trình phun vào thời điểm thích hợp, bảo đảm sự chuyển tiếp êm dịu
giữa các chế độ làm việc của động cơ.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
10
Tăng tốc: xăng sẽ được phun bổ sung, để đáp ứng nhu cầu tăng nhanh số
vòng quay.
Hạn chế tốc độ tối đa: HTPX tự động ngừng cung cấp nhiên liệu nếu số vòng
quay động cơ vượt quá giới hạn tốc độ quy định.
Hiệu chỉnh toàn tải: làm đậm hỗn hợp qua việc phun bổ sung nhiên liệu để
đạt công suất tối đa.
Điều chỉnh chạy chậm không tải: tự động điều chỉnh lượng hỗn hợp nạp vào
xilanh để giữ ổn định số vòng quay không tải, không bị ảnh hưởng bởi mức độ hao
mòn và nhiệt độ động cơ, cũng như việc có tải trọng phụ khi xe đỗ (đèn, điều hòa
nhiệt độ, radio)
Hiệu chỉnh độ cao để tính đến sự giảm lưu lượng khí nạp do áp suất khí
quyển giảm.
Thiết bị chống khởi động mã hóa, đối thoại với hộp số tự động, liên lạc với
máy tính của xe, chẩn đoán và thông báo sự cố.
Bảng 1-2: Bảng phân loại tổng quát HTPX điện tử.
Tiêu chí phân loại Phân loại
Số vòi phun sử dụng
- HTPX một điểm
- HTPX hai điểm
- HTPX nhiều điểm
1.2.3. Phân loại theo nguyên lý lưu lượng khí nạp
Ở động cơ xăng cổ điển sử dụng bộ chế hòa khí cổ điển, lượng xăng được
cung cấp qua các giclơ theo sự chênh lệch áp suất trong đường nạp, tức là theo mức
độ “ hút khí” của động cơ. Việc định lượng như thế sẽ không được hoàn hảo. Đối
với HTPX, lưu lượng không khí thực tế nạp vào xilanh là một thông số căn bản cần
được đo liên tục để xác định lượng nhiên liệu tối ưu cần cung cấp cho động cơ.
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
11
1.2.3.1. HTPX với lưu lượng kế
HTPX loại này được trang bị một thiết bị đo lưu lượng cho phép đo trực tiếp
thể tích hay khối lượng không khí lưu thông đường nạp. Thông tin về lưu lượng khí
được cung cấp cho bộ điều khiển trung tâm dưới dạng tín hiệu điện để làm cơ sở
tính toán thời gian phun.
a. Lưu lượng kế thể tích
Thiết bị này làm việc theo nguyên tắc đo lực của dòng khí tác động lên một
cửa đo quay quanh một trục lắp trên đường nạp. Góc quay của nó phụ thuộc vào lưu
lượng khí nạp và được xác định bởi một điện kế. Như vậy, thiết bị sẽ cung cấp một
tín hiệu điện tỷ lệ với lưu lượng khí cho bộ điều khiển trung tâm. Để tăng độ chính
xác của phép đo, người ta sử dụng thêm một nhiệt kế để đo nhiệt độ không khí
trong quá trình nạp.
Ví dụ: Bosch L – jetronic, Bosch motronic.
b. Lưu lượng kế khối lượng kiểu dây đốt nóng
Một sợi dây kim loại rất mảnh (thường là dây platin, có đường kính độ vài
chục m) được căng ở một vị trí đo trong đường nạp. Khi lưu lượng khí thay đổi thì
nhiệt độ và điện trở của dây cũng thay đổi theo. Một mạch điện tử cho phép điều
chỉnh tự động dòng điện đốt nóng dây. Dòng điện này sẽ tỷ lệ với lưu lượng khí.
Theo nguyên tắc này, việc đo nhiệt độ khí có thể không còn cần thiết nữa, vì lưu
lượng khối lượng được đo trực tiếp, nên độ chính xác của phép đo không bị ảnh
hưởng bởi những dao động của nhiệt độ khí như phương pháp trên.
Ví dụ : Bosch LH- jetronic.
c. Lưu lượng kế khối lượng kiểu tấm đốt nóng
Hệ thống này hoạt động theo nguyên lý tương tự như hệ thống trên. Việc
thay thế dây kim loại bằng 2 tấm kim loại gốm mỏng cho phép tăng độ bền vững
của thiết bị đo và hạn chế ảnh hưởng do bụi bặm hoặc rung động. Hai tấm kim loại
gốm này có điện trở phụ thuộc nhiệt độ được mắc thành cầu điện trở, một dùng để
đo lưu lượng và một dùng để đo nhiệt độ khí.
Các điểm hạn chế của HTPX kiểu lưu lượng kế:
HoChiMinh University of Indusstrial khoa công nghệ động lực
www.oto-hui.com automotive technology
12
+ Hệ thống nạp phải thật kín.
+ Tăng sức cản trên đường nạp (với loại lưu lượng kế thể tích).
+ Việc tính toán lưu lượng dễ bị sai số do tính chất dao động áp suất trên
đường nạp, nhất là ở động cơ ít xilanh, làm việc ở các chế độ tải nhỏ.
+ Giá thành chế tạo, điều chỉnh bảo dưỡng lưu lượng kế cao.
1.2.3.2. Hệ thống phun xăng vào thiết bị đo lưu lượng