Chuyên đề Tín dụng thuê mua ở Việt Nam và việc áp dụng trong ngành vận tải biển

Những năm gần đây, tình hình kinh tế nước ta đã có những bước chuyển lớn từ “cơ chế tập trung bao cấp” chuyển sang “cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà Nước”. Với cơ chế mới này các doanh nghiệp Nhà Nước được chủ động trong việc quản lý và sử dụng vốn, chủ động tìm nguồn cung cấp, tiêu thụ Nhà Nước chỉ điều tiết ở cấp vĩ mô. Do đó các doanh nghiệp Nhà Nước phải chủ động tìm cho mình một hướng đi riêng với những giải pháp tổ chức quản lý và sử dụng vốn sao cho thật hiệu quả. Để đáp ứng nhu cầu đổi mới kỹ thuật công nghệ đòi hỏi các doanh nghiệp phải có nguồn vốn lớn – nguồn vốn tài trợ trung và dài hạn. Doanh nghiệp có thể tìm thấy sự tài trợ này bằng cách kết hợp nhiều nguồn vốn khác nhau phù hợp với từng giai đoạn phát triển của doanh nghiệp. Một trong những nguồn vốn đó chính là Tín Dụng Thuê Mua (Thuê Tài Chính) - một hình thức tài trợ tín dụng thông qua cho thuê các loại tài sản, thiết bị, máy móc . . Đây là một phương thức giao dịch khá lâu đời .Nó thường đóng vai trò tài trợ rất có ý nghĩa trong các nền kinh tế đang phát triển. Nguồn tài trợ này thường gắn liền với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh đặc biệt với các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ. Thuê tài chính có thể giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ kịp thời hiện đại hóa sản xuất, theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ mới kể cả trong trường hợp thiếu vốn. Bởi đó là một giải pháp cấp tín dụng bằng hiện vật thay thế cho việc đi vay từ các ngân hàng để mua sắm máy móc thiết bị, là hình thức tài trợ an toàn cho doanh nghiệp khi đầu tư đổi mới máy móc thiết bị. Khác với thị trường cho vay trung và dài hạn : Các ngân hàng luôn yêu cầu phải cầm cố thế chấp tài sản để làm đảm bảo cho khoản vay nhưng không phải doanh nghiệp vừa và nhỏ nào cũng có khả năng đáp ứng. Đồng thời khác với thị trường chứng khoán là : chỉ có loại hình công ty cổ phần mới được phép huy động vốn bằng cách phát hành chứng khoán. Trên thị trường tín dụng thuê mua, công ty tài trợ thuê mua có khả năng cung cấp cả vốn hiện vật lẫn dịch vụ kỹ thuật giúp cho người thuê đạt được hiệu quả từ việc sử dụng tài sản thuê ngoài ra đối tượng được cấp tín dụng thương mại có thể thuộc mọi loại hình doanh nghiệp và không cần phải có tài sản thế chấp, cầm cố. Như vậy các công ty mới khởi nghiệp hay các công ty nhỏ và vừa với nguồn vốn eo hẹp vẫn có thể sử dụng dịch vụ này để trang bị những máy móc hay thiết bị hiện đại cần thiết. Bên cạnh đó việc thanh toán tiền linh hoạt theo sự thỏa thuận của hai bên (tháng, quý, năm) phù hợp với chu chuyển vốn của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp đã mua tài sản nhưng lại thiếu vốn lưu động thì doanh nghiệp có thể bán tài sản đó cho công ty cho thuê tài chính sau đó thuê lại để sử dụng mà vẫn có vốn lưu động để kinh doanh. Hết thời hạn thuê doanh nghiệp được quyền mua lại tài sản với giá thấp hơn nhiều so với giá trị thực tế của tài sản và được quyền sở hữu tài sản đó hoặc được ưu tiên thuê tiếp tài sản. Điểm thuận lợi khác phải kể đến là việc hạch toán khi tính thuế. Khi một doanh nghiệp vay tiền ngân hàng để mua máy móc, thiết bị, họ chỉ được khấu hao thiết bị vào chi phí theo tỉ lệ do nhà nước quy định, trong khi nếu sử dụng Thuê Mua Tài Chính thì thời gian khấu hao được nhanh hơn. Như vậy, trong phương thức tín dụng thuê mua doanh nghiệp với tư cách người đi thuê có thể sử dụng được nhiều loại máy móc thiết bị cần thiết cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình mà không nhất thiết phải đầu tư một lần với số vốn lớn gây ảnh hưởng tình hình tài chính của doanh nghiệp đồng thời cũng không cần phải vay nợ ngân hàng nhờ đó làm giảm tỉ lệ nợ trên vốn của doanh nghiệp và giữ được hạn mức tín dụng mà Ngân hàng đã cấp cho doanh nghiệp. Ngoài ra tín dụng thuê mua cũng là phương thức huy động vốn nước ngoài tài trợ cho các doanh nghiệp bên cạnh con đường kêu gọi vốn đầu tư ngoài FDI. Ngoài ra, một số chuyên viên Thuê Mua Tài Chính cho biết, có những doanh nghiệp tư nhân đang làm ăn hiệu quả cần đầu tư máy móc mở rộng sản xuất, họ đi thuê tài chính chứ không tiền ra mua. Theo họ, đi thuê mua máy móc dưới hình thức này họ được phép khấu hao nhanh hơn bình thường, lại đóng thuế thu nhập ít hơn. Chính từ những lợi ích trên của tín dụng thuê mua (thuê tài chính) em quyết định tìm hiểu về hoạt động cho thuê tài chính và tình hình sử dụng nguồn tài trợ này trong một số năm qua của các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp Vận Tải Biển Việt Nam.