Chuyên đề Vốn kinh doanh và vấn đề khai thác, tạo lập vốn kinh doanh của Công ty Đầu tư Hợp tác kinh tế Việt- Lào

Lêi nãi ®Çu Trong giai ®o¹n hiÖn nay nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, trong bèi c¶nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù c¹nh tranh gay g¾t, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ë tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng ngõng n©ng cao thÕ vµ lùc cho doanh nghiÖp m×nh, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh. Muèn ®¹t ®­îc vÊn ®Ò nµy, ®iÒu quan träng tr­íc tiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i t¹o lËp ®Çy ®ñ mét l­îng vèn kinh doanh cÇn thiÕt cho nhu cÇu ho¹t ®éng cña m×nh. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng ®· lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ph­¬ng thøc míi cho phÐp doanh nghiÖp vËn dông h×nh thøc khai th¸c cho phï hîp, cã hiÖu qu¶ nhÊt. C«ng t¸c khai th¸c, huy ®éng vèn ®ang ®­îc c¸c doanh nghiÖp hÕt søc quan t©m bëi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®ang rÊt thiÕu vèn cho nhu cÇu ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §ång thêi, viÖc khai th¸c vµ huy ®éng vèn ®Çy ®ñ, kÞp thêi sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶n ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy nghiªn cøu t×m hiÓu c¸c nguån ®¸p øng cho nhu cÇu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p thÝch hîp cho viÖc khai th¸c, huy ®éng cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng. C«ng ty §Çu t­ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt- Lµo lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp nh»m thùc hiÖn dù ¸n Hîp t¸c ®Çu t­ gi÷a n­íc Céng hoµ XHCN ViÖt nam vµ Céng hoµ D©n chñ nh©n d©n Lµo. Víi chøc n¨ng chÝnh hîp t¸c ®Çu t­ kÕt hîp víi kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng nh÷ng víi n­íc b¹n Lµo mµ cßn quan hÖ xuÊt nhËp khÈu hµng hãa víi nhiÒu n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi nh­ Ên ®é, Thæ nhÜ kú, I-ran, In-®«-nª-xia... V× vËy nhu cÇu vèn kinh doanh cña C«ng ty lµ rÊt lín vµ ngµy cµng t¨ng lªn cïng víi qui m« ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp . Còng nh­ nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c, C«ng ty ®ang ë trong ®iÒu kiÖn thiÕu vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Tr­íc nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ vèn cho viÖc ph¸t triÓn vµ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó khai th¸c t¹o lËp vèn kinh doanh ®¸p øng nhu cÇu nµy.VËn dông nh÷ng kiÕn thøc lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp, kÕt hîp víi kiÕn thøc thùc tÕ qua viÖc t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c khai th¸c huy ®éng vèn kinh doanh t¹i C«ng ty §Çu t­ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt- Lµo, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty em m¹nh d¹n chän chuyªn ®Ò “Vèn kinh doanh vµ vÊn ®Ò khai th¸c, t¹o lËp vèn kinh doanh cña C«ng ty §Çu t­ Hîp t¸c kinh tÕ ViÖt- Lµo”. Chuyªn ®Ò sÏ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò huy ®éng vèn kinh doanh cña C«ng ty, chuyªn ®Ò gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Vèn kinh doanh vµ vÊn ®Ò khai th¸c, t¹o lËp vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng t×nh h×nh khai th¸c, t¹o lËp vèn vµ sö dông vèn kinh doanh t¹i C«ng ty §Çu t­ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt- Lµo. Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p ®Ó t¹o lËp vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Víi sù gióp ®ì vµ chØ dÉn nhiÖt t×nh cña c« gi¸o h­íng dÉn, cïng víi sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n c«ng ty §Çu t­ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt- Lµo, chuyªn ®Ò ®· ®­îc hoµn thµnh. Qua ®©y cho em göi lêi c¶m ¬n c« gi¸o h­íng dÉn vµ c¸c c« chó ë C«ng ty §Çu t­ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt- Lµo ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Víi kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt, chuyªn ®Ò cña em tr×nh bµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ h¹n chÕ, em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o. Ch­¬ng I vèn kinh doanh vµ vÊn ®Ò t¹o lËp vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1. nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn kinh doanh vµ nguån vèn Kinh Doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.1- Kh¸i niÖm vèn kinh doanh. §Ó tiÕn hµnh bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo, doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i cã vèn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi c¸c b­íc tiÕp theo cña qu¸ tr×nh kinh doanh. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc, nªn vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp còng kh«ng ngõng vËn ®éng, t¹o ra sù tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn. Do sù lu©n chuyÓn kh«ng ngõng cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nªn cïng mét lóc vèn kinh doanh th­êng tån t¹i d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau ë tÊt c¶ c¸c kh©u cña chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh (dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng). Ta cã thÓ h×nh dung sù vËn ®éng cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: T - H ... SX ... H' - T' Qua viÖc t×m hiÓu sù vËn ®éng cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, ta cã thÓ ®­a ra mét kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp . Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ øng tr­íc cña toµn bé t­ liÖu s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lîi. 1.1.2- Thµnh phÇn vèn kinh doanh cña Doanh nghiÖp. §Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn còng nh­ gióp doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p huy ®éng vèn cã hiÖu qu¶, cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp mét c¸ch khoa häc, hîp lý. Ph©n lo¹i vèn kinh doanh lµ viÖc ph©n chia toµn bé sè vèn kinh doanh hiÖn cã cña doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. C¨n cø vµo vai trß vµ ®Æc ®iÓm chu chuyÓn gi¸ trÞ cña vèn khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn kinh doanh ®­îc chia thµnh 2 bé phËn lµ vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. Vèn cè ®Þnh: Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, viÖc mua s¾m, x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i thanh to¸n, chi tr¶ b»ng tiÒn. Sè vèn ®Çu t­ øng tr­íc ®Ó mua s¾m, x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ v« h×nh ®­îc gäi lµ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. §ã lµ sè vèn ®Çu t­ øng tr­íc v× sè vèn nµy nÕu ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ sÏ kh«ng mÊt ®i, doanh nghiÖp sÏ thu håi l¹i ®­îc sau khi tiªu thô c¸c s¶n phÈm, hµng hãa hay dÞch vô cña m×nh. Lµ sè vèn ®Çu t­ øng tr­íc ®Ó mua s¾m, x©y dùng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nªn quy m« cña vèn cè ®Þnh nhiÒu hay Ýt sÏ quyÕt ®Þnh quy m« cña tµi s¶n cè ®Þnh, ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Song ng­îc l¹i nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh sö dông l¹i cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh, chi phèi ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña vèn cè ®Þnh. Cã thÓ kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ sau: - Vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®iÒu nµy do ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc sö dông l©u dµi trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. - Vèn cè ®Þnh ®­îc lu©n chuyÒn dÇn dÇn tõng phÇn trong c¸c chu kú s¶n xuÊt. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mét bé phËn vèn cè ®Þnh ®­îc lu©n chuyÓn vµ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm (d­íi h×nh thøc chi phÝ khÊu hao) t­¬ng øng víi phÇn gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh. - Sau nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh míi hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. Sau mçi chu kú s¶n xuÊt phÇn vèn ®­îc lu©n chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dÇn dÇn t¨ng lªn, song phÇn vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµo tµi s¶n cè ®Þnh l¹i dÇn dÇn gi¶m xuèng cho ®Õn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông, gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch hÕt vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt th× vèn cè ®Þnh míi hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn trªn ®©y cña vèn cè ®Þnh ®ßi hái viÖc qu¶n lý vèn cè ®Þnh ph¶i lu«n lu«n g¾n liÒn víi viÖc qu¶n lý h×nh th¸i hiÖn vËt cña nã lµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ ®­a ra kh¸i niÖm vÒ vèn cè ®Þnh nh­ sau: Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña vèn ®Çu t­ øng tr­íc vÒ tµi s¶n cè ®Þnh mµ ®Æc ®iÓm cña nã lµ lu©n chuyÓn dÇn dÇn, tõng phÇn trong nhiÒu chu k× s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi h¹n sö dông. Vèn cè ®Þnh th­êng chiÕm mét tû träng lín trong tæng vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §ång thêi viÖc sö dông vèn cè ®Þnh th­êng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng ®Çu t­ dµi h¹n, thu håi vèn chËm vµ dÔ gÆp rñi ro. ChÝnh v× vËy, viÖc qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh lµ mét néi dung quan träng trong qu¶n lý vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Còng do ®Æc ®iÓm cña vèn cè ®Þnh mµ vèn cè ®Þnh th­êng ®­îc tµi trî b»ng nguån vèn cã tÝnh chÊt dµi h¹n. Vèn l­u ®éng: Lµ mét bé phËn cña vèn ®Çu t­ øng tr­íc ®Ó h×nh thµnh c¸c lo¹i tµi s¶n l­u ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n l­u ®éng l­u th«ng nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Kh¸c víi vèn cè ®Þnh, vèn l­u ®éng cã ®Æc ®iÓm lµ chØ tham gia vµo mét chu kú t¸i s¶n xuÊt, h×nh th¸i biÓu hiÖn lu«n thay ®æi vµ gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. NÕu xÐt theo nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng cã thÓ chia thµnh c¸c nguån nh­ sau: - Nguån vèn ®iÒu lÖ: Lµ sè vèn l­u ®éng ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu khi thµnh lËp hoÆc nguån vèn ®iÒu lÖ bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy còng cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. - Nguån vèn tù bæ sung: Lµ nguån vèn do doanh nghiÖp tù bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ tõ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc t¸i ®Çu t­. - Nguån vèn liªn doanh liªn kÕt: Lµ sè vèn l­u ®éng ®­îc h×nh thµnh tõ vèn gãp liªn doanh cña c¸c bªn tham gia doanh nghiÖp liªn doanh. Vèn gãp liªn doanh cã thÓ b»ng tiÒn mÆt hoÆc b»ng hiÖn vËt nh­ vËt t­, hµng hãa... theo tháa thuËn cña c¸c bªn liªn doanh. - Nguån vèn ®i vay: Vèn vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hay c¸c tæ chøc tÝn dông, vèn vay cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, vay cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - Nguån vèn huy ®éng tõ thÞ tr­êng vèn b»ng viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp cã mét vai trß quan träng trong viÖc b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc. Muèn vËy, vÊn ®Ò chñ yÕu lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cÇn thiÕt cho tõng thêi kú vµ t×m nguån tµi trî cho nhu cÇu vèn l­u ®éng ®ã (chñ yÕu lµ nguån vèn ng¾n h¹n). Qu¶n trÞ vèn l­u ®éng cã hiÖu qña sÏ gióp cho doanh nghiÖp tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. ViÖc ph©n lo¹i vèn kinh doanh thµnh 2 lo¹i lµ vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng gióp doanh nghiÖp cã mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ c¬ cÊu vèn ®Çu t­, tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn cho phï hîp víi ho¹t ®éng còng nh­ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §ång thêi nã còng cho doanh nghiÖp thÊy vai trß vµ ®Æc ®iÓm chu chuyÓn gi¸ trÞ cña tõng lo¹i vèn ®Ó cã c¸ch thøc qu¶n lý phï hîp nh»m b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. 1.1.3. Nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh cña Doanh nghiÖp. 1.1.3.1. Theo quyÒn së h÷u vèn: NÕu xÐt tõ gãc ®é quyÒn së h÷u th× vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ 2 nguån: Nguån vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. Nguån vèn chñ së h÷u lµ sè vèn thuéc së h÷u cña chñ doanh nghiÖp (doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× chñ së h÷u lµ Nhµ n­íc, doanh nghiÖp cæ phÇn th× chñ së h÷u lµ nh÷ng ng­êi gãp vèn...). Khi doanh nghiÖp míi thµnh lËp th× vèn chñ së h÷u do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp vµ h×nh thµnh vèn ®iÒu lÖ. Khi doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng ngoµi vèn ®iÒu lÖ cßn cã mét sè nguån kh¸c cïng thuéc nguån vèn chñ së h÷u nh­: Lîi nhuËn kh«ng chia, quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü dù phßng tµi chÝnh... C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ bao gåm c¸c kho¶n vay (vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n) c¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, ph¶i nép ng©n s¸ch, ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp vµ mét sè kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c. Mét c¬ cÊu nguån vèn hîp lý ph¶n ¸nh sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a nî ph¶i tr¶ víi vèn chñ së h÷u trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. 1.1.3.2. Theo thêi gian sö dông vèn. C¨n cø vµo thêi gian huy ®éng vµ sö dông vèn, vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån lµ nguån vèn dµi h¹n vµ nguån vèn ng¾n h¹n. Nguån vèn dµi h¹n: Lµ nguån vèn cã tÝnh chÊt æn ®Þnh mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông trong thêi gian dµi (lín h¬n 1 n¨m). Nguån vèn nµy bao gåm nguån vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n nî dµi h¹n. Víi tÝnh chÊt nh­ vËy, nguån vèn nµy th­êng ®­îc dïng ®Ó tµi trî cho viÖc ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ mét bé phËn tµi s¶n l­u ®éng th­êng xuyªn cÇn thiÕt, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch liªn tôc, æn ®Þnh. Nguån vèn ng¾n h¹n: Lµ nguån vèn cã thêi h¹n d­íi 1 n¨m doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Ó tµi trî cho c¸c nhu cÇu cã tÝnh chÊt t¹m thêi, bÊt th­êng ph¸t sinh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã bao gåm c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c kho¶n vèn chiÕm dông vµ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh¸c. ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ xem xÐt huy ®éng c¸c nguån vèn phï hîp víi thêi gian sö dông, ®¶m b¶o ®ñ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, víi tæng chi phÝ sö dông vèn hîp lý. ViÖc ph©n lo¹i nµy còng gióp cho doanh nghiÖp trong viÖc lËp c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh, h×nh thµnh nªn nh÷ng dù ®Þnh vÒ tæ chøc nguån vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cao. 1.1.3.3. Theo ph¹m vi huy ®éng vèn. + Nguån vèn bªn trong Nguån vèn nµy bao gåm tÊt c¶ nh÷ng nguån cã thÓ huy ®éng ®­îc tõ néi bé doanh nghiÖp, ®ã lµ c¸c nguån lîi nhuËn ®Ó l¹i t¸i ®Çu t­, quü khÊu hao c¬ b¶n vµ mét sè nguån kh¸c. *) Lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­: Lîi nhuËn ®Ó l¹i cña doanh nghiÖp lµ sè lîi nhuËn cßn l¹i sau khi ®· nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cho Nhµ n­íc ®­îc dïng vµo môc ®Ých bæ sung t¨ng vèn kinh doanh. Sö dông lîi nhuËn ®Ó l¹i ®Ó bæ sung vèn kinh doanh sÏ lµm t¨ng vèn chñ së h÷u trong c¬ cÊu nguån vèn cña doanh nghiÖp, t¨ng quyÒn tù chñ tµi chÝnh, c¶i thiÖn c¬ cÊu nguån vèn theo h­íng cã lîi cho doanh nghiÖp. Vµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ngay nguån vèn nµy ®Ó ®Çu t­ mµ kh«ng ph¶i mÊt thêi gian cho viÖc huy ®éng. Song quy m« cña nguån nµy th­êng kh«ng lín, nã phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, cho nªn sè vèn kinh doanh ®­îc bæ sung tõ nguån lîi nhuËn ®Ó l¹i t¸i ®Çu t­ th­êng chiÕm mét tû träng nhá trong tæng sè vèn ®­îc huy ®éng . *) Quü khÊu hao c¬ b¶n. Tµi s¶n cè ®Þnh khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sÏ bÞ hao mßn. Bé phËn gi¸ trÞ hao mßn Êy ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, khi cã doanh thu doanh nghiÖp thu håi b»ng c¸ch trÝch tõ tiÒn thu b¸n hµng h×nh thµnh tiÒn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Sè tiÒn khÊu hao ®­îc tÝch luü l¹i h×nh thµnh quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Quü khÊu hao lµ mét nguån tµi chÝnh quan träng ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi tõ n¨m 1995, viÖc Nhµ n­íc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc gi÷ l¹i toµn bé sè khÊu hao c¬ b¶n cña c¸c tµi s¶n cè ®Þnh do Nhµ n­íc cÊp hoÆc cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc nh»m phôc vô cho viÖc t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh, ®· cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp m¹nh d¹n ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Vµ trªn thùc tÕ khi ch­a cã nhu cÇu ®Çu t­ mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ sö dông linh ho¹t quü nµy ®Ó phôc vô cho nhu cÇu kinh doanh cña m×nh. Quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh thùc sù lµ mét nguån vèn lín, quan träng ®Ó doanh nghiÖp t¸i ®Çu t­ më réng tµi s¶n cè ®Þnh. *) C¸c nguån kh¸c: Mét nguån vèn mang tÝnh chÊt t¹m thêi mµ doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c hiÖn nay ®ã lµ nguån vèn do thanh lý nh­îng b¸n c¸c tµi s¶n cè ®Þnh h­ háng kh«ng sö dông ®­îc n÷a vµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn dïng. Thùc tÕ trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, chØ cã mét bé phËn tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc sö dông vµ sö dông víi hiÖu suÊt cao. Sè tµi s¶n cè ®Þnh h­ háng, kh«ng cÇn dïng kh«ng nh÷ng kh«ng tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xu¸t kinh doanh mµ cßn g©y thªm khã kh¨n cho doanh nghiÖp trong viÖc b¶o qu¶n, söa ch÷a... lµm ph¸t sinh thªm nhiÒu kho¶n chi phÝ cho doanh nghiÖp. ViÖc thanh lý chuyÓn nh­îng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nµy sÏ gióp doanh nghiÖp gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trªn, thu håi vèn, ®æimíi c¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy chØ mang tÝnh t¹m thêi bëi theo ®µ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ nh÷ng b­íc ph¸t triÓn trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, tû lÖ tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i nµy sÏ gi¶m vµ tiÕn tíi kh«ng cßn n÷a. Nguån vèn bªn trong doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. Cho nªn trong vÊn ®Ò huy ®éng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc khai th¸c tõ nguån vèn bªn trong cã mét ý nghÜa quan träng, gióp cho doanh nghiÖp ®¶m b¶o quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh, chñ ®éng h¬n trong c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c nguån vèn nµy cã s½n trong néi bé doanh nghiÖp nªn doanh nghiÖp sÏ rÊt chñ ®éng khi khai th¸c vµ sö dông. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p khai th¸c sö dông tèi ®a nguån vèn bªn trong ®Ó tµi trî cho nhu cÇu vèn kinh doanh cña m×nh, sau ®ã míi khai th¸c nguån vèn bªn ngoµi. + Nguån vèn bªn ngoµi: Trong qóa tr×nh ho¹t ®éng, cïng víi viÖc më réng quy m« kinh doanh, nhu cÇu vèn cña doanh nghiÖp lµ rÊt lín, nÕu doanh nghiÖp khai th¸c nguån vèn bªn trong ch­a ®ñ cÇn ph¶i tËn dông khai th¸c c¸c nguån vèn bªn ngoµi doanh nghiÖp. C¸c nguån vèn cã thÓ huy ®éng lµ: vèn ®i vay, vèn chiÕm dông, vèn do ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu... Tuú theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ mçi doanh nghiÖp sÏ cã h­íng khai th¸c kh¸c nhau. *) Nguån vèn chiÕm dông hîp ph¸p: Nguån vèn nµy ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã bao gåm c¸c kho¶n nî l­¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn ch­a ®Õn h¹n tr¶, thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch ch­a ®Õn h¹n nép, c¸c kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i nhËn ®­îc tõ ng­êi cung cÊp khi doanh nghiÖp mua c¸c lo¹i hµng ho¸ dÞch vô d­íi h×nh thøc mua chÞu ch­a ®Õn thêi ®iÓm thanh to¸n, tiÒn ký quü vµ c¸c kho¶n tiÒn øng tr­íc cña kh¸ch hµng ®Ó mua hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån vèn nµy trong thêi gian cho phÐp trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ ®óng h¹n. C¸c nguån tµi trî nµy th­êng tû lÖ víi qui m« kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vµ ®ã cßn lµ nh÷ng h×nh thøc tµi trî miÔn phÝ, bëi doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mµ kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho ®Õn ngµy thanh to¸n. Trong c¸c nguån vèn chiÕm dông trªn th× kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i (hay kho¶n ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp) lµ mét nguån tµi trî quan träng. B»ng c¸ch mua nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸... phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh theo thÓ thøc mua chÞu, doanh nghiÖp ®· ®­îc cung cÊp mét kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n. H×nh thøc tÝn dông nµy rÊt linh ho¹t vÒ thêi h¹n thanh to¸n còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn chiÕt khÊu hay quy m« tµi trî. Doanh nghiÖp chØ cã thÓ sö dông nguån vèn chiÕm dông trong mét thêi h¹n ng¾n vµ quy m« huy ®éng cã giíi h¹n. Bëi doanh nghiÖp kh«ng thÓ nî l­¬ng c«ng nh©n qu¸ l©u (sÏ lµm gi¶m tinh thÇn lµm viÖc cña c«ng nh©n), còng kh«ng thÓ tr× ho·n viÖc nép thuÕ cho Nhµ n­íc, hoÆc nÕu doanh nghiÖp chËm thanh to¸n cho nhµ cung cÊp th× vÞ thÕ tÝn dông vµ danh tiÕng cña C«ng ty sÏ bÞ tæn h¹i. V× vËy viÖc sö dông nguån vèn chiÕm dông ®Ó tµi trî cho nhu cÇu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc xem xÐt cÈn thËn vµ kh«ng nªn l¹m dông qu¸. *) Vay Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh: §©y lµ mét nguån tµi trî quan träng cho nhu cÇu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp . Tuú theo môc ®Ých sö dông vèn mµ doanh nghiÖp cã thÓ xin vay ng¾n h¹n (thêi gian d­íi 1 n¨m) hoÆc vay ttrung, dµi h¹n (thêi gian trªn 1 n¨m). Trªn c¬ së nhu cÇu sö dông vèn vay vµ kh¶ n¨ng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông vèn vay, ng©n hµng sÏ tho¶ thuËn víi doanh nghiÖp vÒ ph­¬ng thøc cho vay. §Ó cã ®­îc quyÒn sö dông vèn vay, doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho Ngan hµng tiÒn l·i vay vµ ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c tÝn dông nh­ sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých., cã hiÖu qu¶, hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i ®óng h¹n; chÞu sù kiÓm tra gi¸m s¸t cña Ng©n hµng ... Chi phÝ sö dông vèn vay sÏ ®­îc tÝnh trõ ra khái thu nhËp chÞu thuÕ cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶, tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay lín h¬n chi phÝ sö dông vèn vay th× thu nhËp cña mét ®ång vèn chñ së h÷u sÏ t¨ng lªn vµ ng­îc l¹i. Khi doanh nghiÖp sö dông nh