Kế toán quản trị là một lĩnh vực kếtoán được thiết kế để thỏa mãn nhu 
cầu thông tin của các nhà quản lý và các cá nhân khác làm việc trong một tổ
chức, trong đó kếtoán quản trịchi phí là một bộphận, các nhà quản lý dựa vào 
các thông tin kếtoán quản trịchi phí đểhoạch định, kiểm soát, tổchức thực hiện 
và quan trọng nhất chính là đưa ra các quyết định vềchiến lược, tài chính quan 
trọng cho đơn vị, tổchức. 
Thật vậy, trong quá trình quản lý, điều hành và phát triển doanh nghiệp, 
tổchức, các nhà quản lý phải thường xuyên đương đầu với những quyết định tuy 
rất đơn giản nhưng lại rất khó trảlời nhưsản xuất cái gì, sản xuất nhưthếnào và 
sản xuất bao nhiêu là đủ… Hiện nay, việc quản lý các chi phí phát sinh trong 
doanh nghiệp sao cho có hiệu quảluôn là một quan tâm hàng đầu, bởi vì lợi 
nhuận thu được nhiều hay ít chịu ảnh hưởng trực tiếp của những chi phí phát 
sinh, chính vì vậy nắm rõ được các loại chi phí sẽlà điểm mấu chốt đểnhà quản 
trịcó thếquản lý tốt và có những quyết định đúng đắn trong hoạt động sản xuất 
kinh doanh. Đểtìm hiểu rõ hơn các vấn đềtrên chúng ta cần nghiên cứu chuyên 
đề“Ra quyết định trên cơsởchi phí”.
                
              
                                            
                                
            
 
            
                 35 trang
35 trang | 
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 4107 | Lượt tải: 6 
              
            Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Cơ sở chi phí ra quyết định, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 1
PHẦN 1 
GIỚI THIỆU 
1. 1 LÝ DO NGHIÊN CỨU CHUYÊN ĐỀ 
 Kế toán quản trị là một lĩnh vực kế toán được thiết kế để thỏa mãn nhu 
cầu thông tin của các nhà quản lý và các cá nhân khác làm việc trong một tổ 
chức, trong đó kế toán quản trị chi phí là một bộ phận, các nhà quản lý dựa vào 
các thông tin kế toán quản trị chi phí để hoạch định, kiểm soát, tổ chức thực hiện 
và quan trọng nhất chính là đưa ra các quyết định về chiến lược, tài chính quan 
trọng cho đơn vị, tổ chức. 
 Thật vậy, trong quá trình quản lý, điều hành và phát triển doanh nghiệp, 
tổ chức, các nhà quản lý phải thường xuyên đương đầu với những quyết định tuy 
rất đơn giản nhưng lại rất khó trả lời như sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và 
sản xuất bao nhiêu là đủ… Hiện nay, việc quản lý các chi phí phát sinh trong 
doanh nghiệp sao cho có hiệu quả luôn là một quan tâm hàng đầu, bởi vì lợi 
nhuận thu được nhiều hay ít chịu ảnh hưởng trực tiếp của những chi phí phát 
sinh, chính vì vậy nắm rõ được các loại chi phí sẽ là điểm mấu chốt để nhà quản 
trị có thế quản lý tốt và có những quyết định đúng đắn trong hoạt động sản xuất 
kinh doanh. Để tìm hiểu rõ hơn các vấn đề trên chúng ta cần nghiên cứu chuyên 
đề “Ra quyết định trên cơ sở chi phí”. 
1.2 MỤC TIÊU CỦA CHUYÊN ĐỀ 
 Chuyên đề này nhằm giới thiệu các loại chi phí có liên quan đến quá 
trình ra quyết định. Nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản để phần nào giúp 
hiểu được phân loại chi phí theo các tiêu thức khác nhau phù hợp với từng mục 
đích sử dụng, xác định được các loại chi phí làm cơ sở ra quyết định một cách 
hợp lý nhất. 
1.3 PHẠM VI CHUYÊN ĐỀ 
 Chuyên đề này muốn giới thiệu phương pháp lấy chi phí làm cơ sở ra 
quyết định tại các doanh nghiệp, đây là một trong những phương pháp hiện đại 
trong kế toán quản trị. 
 Do thời gian có hạn cùng với những điều kiện khách quan, đề tài chỉ 
nghiên cứu khái quát về công tác “Ra quyết định trên cơ sở chi phí”, công tác 
này chỉ là một phần rất nhỏ trong kế toán quản trị hiện đại. 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 2
Đề tài được thực hiện trong thời gian rất ngắn, với kiến thức của các 
thành viên trong nhóm còn nhiều hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót 
nhất định. Mong nhận được sự đánh giá, đóng góp chân thành của giảng viên 
hướng dẫn và các nhóm bạn để chuyên đề được hoàn thiện hơn. 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 3
PHẦN 2 
CĂN CỨ CƠ SỞ CHI PHÍ ĐỂ RA QUYẾT ĐỊNH 
 Theo phương pháp kế toán chi phí truyền thống, giá thành sản phẩm chỉ 
bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, và chi phí 
sản xuất chung. Trong đó, chi phí sản xuất chung thường được phân bổ cho từng 
sản phẩm dựa trên một tiêu thức phân bổ cố định (ví dụ: phân bổ theo tỷ lệ chi 
phí nhân công trực tiếp). 
 Theo phương pháp kế toán chi phí truyền thống là khái niệm giá thành 
sản phẩm chỉ được hiểu theo nghĩa hẹp là “giá thành sản xuất”, theo đó các chi 
phí gián tiếp như chi phí quản lý, chi phí bán hàng không được tính vào giá thành 
sản phẩm. 
 Cùng với sự phát triển của sản xuất hàng hoá và dịch vụ, của kinh tế thị 
trường, phương pháp kế toán chi phí truyền thống với hai đặc điểm nêu trên đã tỏ 
ra không còn phù hợp, làm giảm giá trị của thông tin kế toán đối với công tác 
quản lý kinh doanh. Trong nền kinh tế còn kém phát triển, chi phí trực tiếp cấu 
thành phần lớn giá trị sản phẩm. Ngày nay, cùng với sự phát triển của kinh tế thị 
trường, sự ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất kinh doanh, các doanh 
nghiệp đã chuyển sang áp dụng các phương pháp kế toán chi phí hiện đại như: 
phương pháp chi phí mục tiêu(Target Cost),phương pháp chí phí dựa trên hoạt 
động(ABC-Activity Based Costing), phương pháp chi phí định mức, phương 
pháp chi phí chu kỳ sống(LLC- Life Cycle Cost), phương pháp chi phí chất 
lượng(Cost of Quality), phương pháp chi phí Taguchi, phương pháp chi phí 
Kaizen, phương pháp chi phí môi trường, chi phí tận dụng, chi phí hủy bỏ,… 
2.1 PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ MỤC TIÊU (TARGET COST) 
 2.1.1 Khái niệm chi phí mục tiêu 
Phương pháp chi phí mục tiêu là tổng thể các phương pháp, công cụ 
quản trị cho phép đạt được mục tiêu chi phí và mục tiêu hoạt động ở giai đoạn 
thiết kế và kế hoạch hóa sản phẩm mới. Phương pháp cũng cho phép cung cấp 
một cơ sở kiểm soát ở giai đoạn sản xuất và bảo đảm các sản phẩm này đạt được 
mục tiêu lợi nhuận đã được xác định phù hợp với chu kỳ sống của sản phẩm. 
Hay nói cách khác, chi phí mục tiêu là phương pháp quản trị chi phí 
được sử dụng nhằm đạt được lợi nhuận đã đặt ra. Với mỗi loại sản phẩm, để đạt 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 4
được mức lợi nhuận mong muốn họ phải tìm cách giảm chi phí đến mức mong 
muốn trong giai đoạn nghiên cứu, thiết kế và cung ứng vật tư. 
 2.1.2 Ứng dụng 
 Phương pháp chi phí mục tiêu được bắt đầu bằng việc ước tính giá bán 
của sản phẩm. Giá bán ước tính dựa vào công dụng và thuộc tính của sản phẩm, 
các đối thủ cạnh tranh trên thị trường. Trên cơ sở lợi nhuận mong đợi, doanh 
nghiệp phải xác định chi phí sản xuất và tiêu thụ có thể chấp nhận để tiến hành 
sản xuất sản phẩm. Chi phí mục tiêu được xác lập dựa vào chi phí có thể chấp 
nhận và chi phí ước tính theo các điều kiện sản xuất hiện có của doanh nghiệp. 
Mỗi giai đoạn phát triển sản phẩm sẽ được đánh giá nhằm đạt được mục tiêu chi 
phí đã xác định. Việc đánh giá này dựa trên phân tích giá trị nhằm đánh giá việc 
thiết kế sản phẩm và nhận diện các cơ hội có thể cải tiến giá trị của sản phẩm. 
 - Chi phí mục tiêu đựơc ứng dụng ở Nhật Bản chủ yếu với mục tiêu kiểm 
soát chi phí. 
 - Chi phí mục tiêu được ứng dụng ở Mỹ chủ yếu với mục tiêu kiểm soát 
chi phí, lập kế hoạch lợi nhuận và quản trị chi phí. 
 2.1.3 Các bước cơ bản thực hiện chi phí mục tiêu. 
 Chi phí mục tiêu được xem là giới hạn chi phí để đạt được hiệu quả sản 
xuất mong đợi. Sau khi xác lập chi phí mục tiêu, doanh nghiệp phải tổ chức quản 
trị chi phí theo từng giai đoạn của qui trình sản xuất - từ khâu thiết kế qui trình 
sản xuất cho đến khâu tiến hành sản xuất, từ kế hoạch cho đến tổ chức thực hiện, 
làm sao để chi phí thực tế không thể vượt quá chi phí mục tiêu. 
 Nhìn chung, việc thực hiện quản trị chi phí mục tiêu được tiến hành theo 
ba bước dưới đây: 
 Bước 1: Xác định chi phí mục tiêu theo các bộ phận sản phẩm sản xuất. 
 Chi phí mục tiêu phải được xác định chi tiết cho từng bộ phận của sản 
phẩm. Việc xác định chi phí cho các thành phần phải dựa vào mức độ quan trọng 
của nó đối với sản phẩm, từ đó xác định tỷ lệ chi phí của từng thành phần trong 
tổng số chi phí của sản phẩm theo tỷ lệ thuận với mức độ quan trọng của nó. 
 Lấy ví dụ sản phẩm đồng hồ báo thức làm minh họa, nhà quản trị phải 
xem xét tầm quan trọng bằng phương pháp cho điểm của mỗi một trong các ưu 
tiên sau để quyết định phân bổ chi phí: tính chính xác, mẫu mã, hoạt động yên 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 5
lặng, chuông báo thức, chất lượng. Việc xác định chi phí mục tiêu cho từng thành 
phần của sản phẩm, đòi hỏi phải có một hệ thống định mức kinh tế - kỹ thuật hợp 
lý và phù hợp với điều kiện sản xuất hiện tại của doanh nghiệp. 
Bảng 1: Chỉ tiêu cho việc phân bổ chi phí 
STT Chỉ tiêu Tầm quan trọng Thứ tự ưu tiên 
1 Tính chính xác 5 4 
2 Mẫu mã 3 3 
3 Chất lượng 5 4 
4 Hoạt động yên lặng 2 2 
5 Chuông báo thức 3 2 
 Cách cho điểm tầm quan trọng sẽ được xếp theo thứ tự, điểm cao nhất là 
5 và điểm thấp nhất là 0. Thứ tự ưu tiên tương ứng với điểm 5 là ưu tiên 1 và sẽ 
tăng dần đến 5 
 Bước 2: Tổ chức thực hiện các mục tiêu chi phí đã xác định. 
 Trong quá trình thực hiện sản xuất, cần phải phát hiện những thành phần 
của sản phẩm có chi phí quá cao so với tầm quan trọng được xác định ở bước thứ 
nhất. Qui trình sản xuất, những bộ phận này phải được điều chỉnh thông qua việc 
áp dụng các nguyên tắc và phương pháp quản lý nghiêm ngặt để giảm chi phí sản 
xuất. Bên cạnh đó, ở giai đoạn này cũng cần phát hiện các thành phần của sản 
phẩm có chi phí quá thấp so với tầm quan trọng của nó để gia tăng chi phí hợp lý 
nhằm bảo đảm chất lượng của sản phẩm. Ở giai đoạn này, việc theo dõi và phát 
hiện những chi phí không phù hợp phải được thực hiện thường xuyên để không 
ngừng cắt giảm chi phí nhằm duy trì tỷ lệ chi phí/lợi nhuận ở mức tốt nhất (chi 
phí thực tế/lợi nhuận mục tiêu phải luôn luôn nhỏ hơn hoặc bằng chi phí mục 
tiêu/lợi nhuận mục tiêu). Hay nói cách khác, ở giai đoạn này, nhà quản trị cần 
phải nhận diện những cơ hội có thể để cắt giảm chi phí. 
Ví dụ : 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 6
 Cùng một thể tích 1500ml, nhưng mẫu mã của Aquafina thì tốn nguyên 
liệu hơn Lavie. Lavie thì có nhiều co, và bán kính nhỏ hơn nên nhãn hiệu của 
chai nước cũng ít hơn. 
 Bước 3 : Đánh giá kết quả thực hiện chi phí 
 Tổ chức và quản lý sản xuất theo phương pháp chi phí mục tiêu có thể 
dẫn đến một trong các kết quả sau: 
 - Chi phí thực tế nằm trong giới hạn chi phí mục tiêu và chi phí trần: 
Trong trường hợp này, nhà quản trị cần phải tạm dừng các hoạt động sản xuất để 
xem xét lại kế hoạch sản suất vì khả năng đạt được lợi nhuận mục tiêu từ sản 
xuất sản phẩm là bấp bênh. 
 - Chi phí thực tế đạt đến chi phí mục tiêu: Khi tình huống này xảy ra, nhà 
quản trị cần xem xét lại cả giai đoạn một và giai đoạn hai. Phải xem xét kỹ quá 
trình thiết kế sản phẩm đã hợp lý chưa hoặc xem xét lại các bước của giai đoạn 
sản xuất để giảm chi phí. Các phương pháp có thể được vận dụng ở giai đoạn 
thiết kế sản phẩm và giai đoạn sản xuất nhằm cắt giảm chi phí như: 
 + Kế hoạch hóa tốt hơn quá trình chế tạo sản phẩm; 
 + Cải tiến phương pháp sản xuất, lựa chọn đầu tư hợp lý, lựa chọn công 
nghệ phù hợp mang lại hiệu suất cao, vận dụng hệ thống sản suất “kịp thời” 
(Just-in time) để loại trừ các chi phí phát sinh do thời gian chờ các yếu tố sản 
xuất, chờ đợi một giai đoạn nào đó hoặc do dự trữ quá cao; 
 + Áp dụng hệ thống quản trị chất lượng tổng thể (TQS) để tránh lãng phí 
làm gia tăng chi phí. 
 2.1.4 Khả năng vận dụng phương pháp chi phí mục tiêu tại Viêt Nam 
 Phương pháp này phù hợp với lĩnh vực sản xuất cơ khí hóa và tự động 
hóa cao, đặc biệt là trong ngành công nghiệp ô tô, điện tử. Đối với các doanh 
nghiệp ở nước ta, phương pháp này dường như còn mới, vì quản trị chi phí nói 
chung và kế toán quản trị nói riêng chưa được coi trọng đúng mức và đang ở giai 
đoạn đầu của quá trình định hình. Mặc dù, tổ chức sản xuất và quản lý ở nước ta 
có sự cách biệt lớn so với các nước phát triển, khả năng vận dụng phương pháp 
này ở các công ty có áp dụng qui trình công nghệ hiện đại và tổ chức sản xuất 
tiên tiến là hoàn toàn có thể. Thật vậy, phân tích nội dung quản trị chi phí theo 
mục tiêu cho thấy, phương pháp này có vài điểm giống phương pháp quản trị chi 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 7
phí theo định mức và kế hoạch - một phương pháp đã được vận dụng từ rất lâu ở 
các doanh nghiệp nước ta. Sự khác biệt lớn ở đây liên quan đến kiểm soát chi phí 
và sự phối hợp của tất cả các giai đoạn của qui trình sản xuất để cắt giảm chi phí. 
Có thể nói rằng, không có nhiều ràng buộc đặc biệt về vận dụng phương pháp 
này ở các doanh nghiệp Việt Nam. Có chăng chỉ là ý thức và khả năng tổ chức 
của nhà quản trị doanh nghiệp. Vận dụng phương pháp này đòi hỏi nhà quản trị 
phải phân chia qui trình sản xuất phù hợp với kết cấu sản phẩm đã được xác lập ở 
giai đoạn thiết kế sản phẩm, hoạch định kế hoạch chi phí ở các bộ phận theo mức 
độ quan trọng của các bộ phận cấu thành sản phẩm được chế tạo ở bộ phận đó, và 
tổ chức kiểm soát chi phí ở tất cả các khâu. Để làm được điều này, một mặt, qui 
trình sản xuất phải được phân định thành nhiều giai đoạn, tổ chức sản xuất phải 
được phân chia theo nhiều cấp sản xuất phù hợp với các giai đoạn qui trình sản 
xuất, mặt khác đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa bộ phận kỹ thuật, bộ 
phận quản lý sản xuất và bộ phận kế toán quản trị của doanh nghiệp để phân tích, 
phát hiện và cải tiến không ngừng qui trình chế tạo, góp phần nâng cao hiệu quả 
sản xuất và tài chính. 
 Thực tế vận dụng Phương pháp ở Nhật Bản 
 Phương pháp chi phí mục tiêu mang lại nhiều ích lợi cho hệ thống quản 
trị chi phí. Điều này được minh chứng qua số liệu về ứng dụng phương pháp này 
ở các doanh nghiệp Nhật Bản theo một nghiên cứu vào năm 19921. 
1 Nguồn: Les méthodes nouvelles de comptabilité de gestion, trong “Comptabilités de gestion”, 
Marqués,1998 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 8
Bảng 2 : Tỷ lệ các lĩnh vực áp dụng phương pháp chi phí mục tiêu 
Lĩnh vực công nghiệp % công ty áp dụng phương pháp 
Công nghiệp ô tô 100 
Công nghiệp điện tử 88,5 
Sản xuất máy công cụ 82,5 
Thiết bị chính xác 75 
Sản phẩm hóa học, dược phẩm 31,3 
Thực phẩm 28,6 
Luyện gang thép 23,2 
Công nghiệp giấy 0 
1 Nguồn: Les méthodes nouvelles de comptabilité de gestion, trong 
“Comptabilités de gestion”, Marqués, 1998 
2.2 PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ DỰA TRÊN HOẠT ĐỘNG (ABC-Activity 
Based Costing) 
 Một phương pháp tính chi phí mới được thiết kế nhằm khắc phục các 
nhược điểm của những hệ thống tính giá thành truyền thống, đó là hệ thống tính 
chi phí theo hoạt động (ABC – Activities Based Costing). Robin Cooper, Robert 
Kaplan và H. Thomas Johnson là những người đầu tiên đưa ra phương pháp 
ABC. Đây là một phương pháp kế toán quản trị và kế toán tài chính. 
 Khác với phương pháp truyền thống, phương pháp ABC tập hợp toàn bộ 
chi phí trong quá trình sản xuất được tập hợp trên các tài khoản chi phí của kế 
toán tài chính, sau đó phân bổ các chi phí theo hoạt động này vào từng sản phẩm, 
dịch vụ tạo ra hoạt động đó theo các tiêu thức phân bổ thích hợp như: số giờ máy 
hoạt dộng, số giờ công lao động trực tiếp,… Các khoản chi phí gián tiếp được 
phân bổ vào giá thành sản xuất cùng với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi 
phí nhân công trực tiếp. Các chi phí khác như: chi phí bán hàng, chi phí quản lý 
doanh nghiệp được coi như chi phí thời kỳ không phân bổ cho sản phẩm hoặc 
được phân bổ cho sản phẩm theo thời gian lao động của công nhân trực tiếp hoặc 
chi phí nhân công trực tiếp. 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 9
 2.2.1 Mô hình ABC 
 2.2.1.1 Các khái niệm cơ bản 
 - Khái niệm hoạt động (Activity): Hoạt động là một sự kiện hoặc một 
nghiệp vụ gây ra sự phát sinh chi phí trong doanh nghiệp. Quá trình sản xuất sản 
phẩm và cung ứng dịch vụ của doanh nghiệp thực chất là sự hợp thành một cách 
có hệ thống, có tổ chức của nhiều hoạt động khác nhau[1, tr.3] 
 - Khái niệm nguồn phát sinh chi phí (Cost driver): Nguồn phát sinh chi 
phí là một nhân tố, một khía cạnh của hoạt động có thể định lượng được và gây 
ra sự phát sinh chi phí. Một hoạt động có thể được xem xét theo nhiều khía cạnh 
khác nhau nhưng chỉ những khía cạnh nào gây ra sự phát sinh chi phí và có thể 
định lượng được mới có thể được coi là nguồn phát sinh chi phí.[1, tr.3] 
 - Khái niệm trung tâm hoạt động (Activities center): Trung tâm hoạt 
động được hiểu là một phần của quá trình sản xuất mà kế toán phải báo cáo một 
cách riêng biệt tình hình chi phí của các hoạt động thuộc trung tâm đó.[1, tr.3] 
 2.2.1.2 Tiến trình thực hiện phương pháp ABC. 
 Bước 1: Toàn bộ chi phí phát sinh trong kỳ được tập hợp và phân bổ cho 
từng hoạt động theo mức tiêu hao chi phí thích hợp. 
 Bước 2: Căn cứ vào mức độ tham gia của từng hoạt động vào quá trình 
sản xuất, kinh doanh sản phẩm để phân bổ chi phí các hoạt động vào giá thành 
sản phẩm. 
Hình 1: Tiến trình thực hiện phương pháp ABC 
 Như vậy, về cơ bản phương pháp ABC khác với phương pháp truyền 
thống ở hai điểm. Thứ nhất, giá thành sản phẩm theo ABC bao gồm toàn bộ các 
Tổng chi phí 
phát sinh 
Hoạt động 1 Hoạt động 2 Hoạt động 3 
Sản phẩm 2 Sản phẩm 1 
Bước 1 
Bước 2 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 10
chi phí phát sinh trong kỳ, kể cả các chi phí giá tiếp như chi phí bán hàng, chi phí 
quản lý doanh nghiệp. Thứ hai, phương pháp ABC phân bổ chi phí phát sinh vào 
giá thành mỗi sản phẩm dựa trên mức chi phí thực tế cho mỗi hoạt động và mức 
độ đóng góp của mỗi hoạt động vào quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Nói 
cách khác, phương pháp ABC phân bổ chi phí vào giá thành sản phẩm dựa trên 
mối quan hệ nhân quả giữa chi phí - hoạt động - sản phẩm. Kết quả là giá thành 
sản phẩm phản ánh chính xác hơn mức chi phí thực tế kết tinh trong mỗi đơn vị 
sản phẩm. 
 2.2.1.3 Phân bổ chi phí sản xuất chung theo mô hình ABC 
 Việc vận dụng mô hình ABC phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể về công tác 
tổ chức quản lý sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm, năng lực quản 
lý của từng doanh nghiệp. Tuy nhiên, có thể khái quát quá trình vận dụng mô 
hình này thành 4 bước cơ bản sau: 
 Bước 1: Xác định các hoạt động chính 
 Bước 2: Phân bổ các CPSXC vào các hoạt động 
 Bước 3: Tính CPSXC cho một đơn vị hoạt động 
 Bước 4: Phân bổ CPSX theo hoạt động vào các đối tượng chịu chi phí 
 2.2.1.4 Ưu - nhược điểm và điều kiện vận dụng mô hình ABC 
 a)Ưu điểm 
 - Cung cấp thông tin về giá thành sản phẩm với độ chính xác cao hơn hệ 
thống chi phí truyền thống 
 - Cung cấp thông tin phục vụ cho việc đánh giá hiệu quả hoạt động và ra 
quyết định kinh doanh. 
 - Cung cấp một sự hiểu biết cụ thể hơn về mối quan hệ CVP. 
 - Phục vụ cho công tác quản lý trên toàn doanh nghiệp. 
 b) Nhược điểm 
 - Chi phí để phát triển hệ thống ABC là rất lớn. 
 - Một số khoản chi phí sản xuất chung phân bổ khó khăn 
 - Lệ thuộc vào qui trình sản xuất kinh doanh. 
 - Vận dụng ABC có thể làm thay đổi cơ cấu tổ chức. 
 - Kém chính xác trong ngắn hạn 
 c) Vận dụng 
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 11
 Với những ưu, nhược điểm như vậy, mô hình ABC có thể được vận dụng 
thích hợp trong các doanh nghiệp có các điều kiện như sau: 
 - Sản phẩm được sản xuất có sự đa dạng về chủng loại, mẫu mã, phức tạp 
về kỹ thuật. Quy trình chế tạo sản phẩm đòi hỏi phải có sự kết hợp nhiều giai 
đoạn công nghệ, nhiều hoạt động, 
 - Chi phí sản xuất chung chiếm một tỷ trọng khá lớn trong tổng chi phí 
sản xuất và ngày càng có xu hướng tăng lên. 
 - Tính không chính xác của mô hình mà doanh nghiệp đang áp dụng khá 
lớn làm cho thông tin được cung cấp ít có tác dụng đối với các nhà quản trị trong 
việc ra quyết định. 
 2.2.1.5 Ví dụ minh hoạ cho phương pháp ABC trong việc phân bổ 
CPSXC 
 Một công ty X sản xuất 2 loại sản phẩm L và M sử dụng chung các thiết 
bị và qui trình công nghệ. Dữ liệu sản xuất trong kỳ như sau: 
Sản phẩm 
Tiêu chí 
L M 
Số lượng sản phẩm 5.000 7.000 
Số giờ lao động 1 sản phẩm 1 2 
Số giờ máy hoạt động cho 1 sản phẩm 3 1 
Số lần chuẩn bị sản xuất 10 40 
Số đơn hàng(bốc dỡ hàng) 15 60 
Chi phí sản xuất chung theo các hoạt động(triệu đồng) 
Vận hành máy móc 4.400 
Chuẩn bị sản xuất 400 
Bốc dỡ(đơn đặt hàng) 900 
 Theo phương pháp truyền thống (phân bổ CPSXC theo giờ lao động trực 
tiếp) 
Sản 
phẩm 
Thời gian lao động
(giờ) 
Tỷ lệ phân bổ/giờ lđ
(triệu đồng) 
CPSXC phân bổ/sp 
(triệu đồng) 
L 5.000 0,3 0,3
M 14.000 0,3 0,6
Kế toán quản trị Chuyên đề 4: Cơ sở chi phí ra quyết định 
 12
 Theo phương pháp ABC (phân bổ CPSXC theo hoạt động) 
Hoạt động Số lần thực hiệnhoặc công việc 
Tổng CPSXC 
(triệu) 
CPSXC đơn vị
(triêu) 
Vận hành máy(giờ) 22.000 4.400 0,2
Chuẩn bị sản xuất(lần) 50 400 8
Bốc dỡ(lần) 75 900 12
Tổng CPSXC
(triệu) 
CPSXC/sp 
(triệu) Hoạt động 
L M L(5.000sp) M(7.000sp) 
Vận hành máy 3.000 1.400 0,6 0,2 
Chuẩn bị sản xuất 80 320 0,016 0,0457 
Bốc dỡ 180 720 0,036 0,1028 
Tổng 3.260 2.440 0,652 0,3485 
Sản phẩm HTCP truyền thống ABC 
L 0,3 0,652 
M 0,6 0,3485 
 Qua kết quả tính toán ở trên cho thấy, nếu công ty X phân bổ chi phí sản 
xuất chung theo phương pháp truyền thống thì c