Công tác đoán đọc điều vẽ ảnh hàng không phục vụ thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1:10000

Bản đồ có một vai trò rất quan trọng trong nghiên cứu khoa học và được sử dụng rộng rãi trong các ngành kinh tế quốc dân và quốc phòng. Nó là tài liệu cơ bản không thể thiếu được trong ngành kinh tế quốc dân, trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật. Nó vừa là cơ sở vừa là công cụ và kết quả trong thiết kế, quy hoạch toàn bộ nền kinh tế của đất nước. Trong giai đoạn hiện nay, việc thực hiện chiến lược công nghiệp hoá -hiện đại hoá đất nước của Đảng ta đề ra ngày càng đẩy mạnh trên phạm vi toàn quốc. Bản đồ địa hình là tài liệu cần có trước tiên và cần thiết, nhất là tại các vùng kinh tế trọng điểm, các khu công nghiệp đầu mối thuỷ lợi, thuỷ điện để khảo sát, thiết kế quy hoạch sử dụng đất. Vì vậy công tác thành lập bản đồ mới là công việc mang tính cấp bách hiện nay. Để thành lập bản đồ địa hình người ta có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, tuy nhiên phổ biến nhất hiện nay vẫn là phương pháp thành lập bản đồ bằng ảnh hàng không. Trong quy trình công nghệ của phương pháp này thì công tác đoán đọc điều vẽ là một công đoạn quan trọng. Hiểu được tầm quan trọng và cấp thiết của việc thành lập bản đồ địa hình hiện nay, được sự đồng ý của Bộ môn Trắc địa ảnh - Khoa Trắc địa Trường Đại học Mỏ - Địa Chất, em đã chọn thực hiện đề tài tốt nghiệp: "Công tác đoán đọc điều vẽ ảnh hàng không phục vụ thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1:10000 "

pdf28 trang | Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2196 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Công tác đoán đọc điều vẽ ảnh hàng không phục vụ thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1:10000, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Đề tài tốt nghiệp "Công tác đoán đọc điều vẽ ảnh hưởng không phục vụ thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1:10000 " §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 1 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ Lêi nãi ®Çu B¶n ®å cã mét vai trß rÊt quan träng trong nghiªn cøu khoa häc vµ ®­îc sö dông réng r·i trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n vµ quèc phßng. Nã lµ tµi liÖu c¬ b¶n kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ngµnh kinh tÕ quèc d©n, trong lÜnh vùc khoa häc kü thuËt. Nã võa lµ c¬ së võa lµ c«ng cô vµ kÕt qu¶ trong thiÕt kÕ, quy ho¹ch toµn bé nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc cña §¶ng ta ®Ò ra ngµy cµng ®Èy m¹nh trªn ph¹m vi toµn quèc. B¶n ®å ®Þa h×nh lµ tµi liÖu cÇn cã tr­íc tiªn vµ cÇn thiÕt, nhÊt lµ t¹i c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c khu c«ng nghiÖp ®Çu mèi thuû lîi, thuû ®iÖn ®Ó kh¶o s¸t, thiÕt kÕ quy ho¹ch sö dông ®Êt. V× vËy c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å míi lµ c«ng viÖc mang tÝnh cÊp b¸ch hiÖn nay. §Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh ng­êi ta cã thÓ sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau, tuy nhiªn phæ biÕn nhÊt hiÖn nay vÉn lµ ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh hµng kh«ng. Trong quy tr×nh c«ng nghÖ cña ph­¬ng ph¸p nµy th× c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ lµ mét c«ng ®o¹n quan träng. HiÓu ®­îc tÇm quan träng vµ cÊp thiÕt cña viÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh hiÖn nay, ®­îc sù ®ång ý cña Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh - Khoa Tr¾c ®Þa - Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt, em ®· chän thùc hiÖn ®Ò tµi tèt nghiÖp: "C«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh hµng kh«ng phôc vô thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 " Môc ®Ých: NhËn xÐt ®¸nh gi¸ vÞ trÝ, nhiÖm vô vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ trong quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ¶nh hµng kh«ng; kh¸i qu¸t ho¸ ®­îc c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ®Þa h×nh. Tõ ®ã x¸c ®Þnh néi dung, ph¬ng ¸n kinh tÕ, kü thuËt tèi ­u phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn nh»m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000. Yªu cÇu: Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ trong phßng còng nh­ ngoµi trêi ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 2 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ Néi dung ®å ¸n gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. Ch­¬ng II: C«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ . Ch­¬ng III: Thùc nghiÖm. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi em ®· ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o GS- TS KH Phan V¨n Léc cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« trong bé m«n Tr¾c §Þa ¶nh vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp kÕt hîp víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n ®Õn nay em ®· hoµn thµnh b¶n ®å ¸n nµy, nh­ng do thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi cßn h¹n hÑp vµ tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ®ãng gãp quý b¸u tõ phÝa c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi ®­îc trän vÑn h¬n. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 3 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ Ch­¬ng I. Kh¸i qu¸t b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh 1.1. Kh¸i qu¸t Vµ môc ®Ých cña b¶n ®å ®Þa h×nh: 1.1.1 Kh¸i qu¸t vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh: B¶n ®å ®Þa h×nh lµ lo¹i b¶n ®å thÓ hiÖn mét c¸ch cã chän läc c¸c ®èi t­îng tù nhiªn vµ nh©n t¹o cã trªn mÆt ®Êt theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh. C¸c yÕu tè néi dung c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc biÓu thÞ trªn b¶n ®å b»ng c¸c ký hiÖu quy ­íc hiÖn hµnh. Møc ®é chi tiÕt biÓu thÞ néi dung cña b¶n ®å phô thuéc vµo tû lÖ vµ môc ®Ých sö dông cña b¶n ®å. C¸c yÕu tè quan träng cÇn chó ý khi sö dông b¶n ®å ®Þa h×nh lµ néi dung, tû lÖ, l­íi chiÕu, thêi gian thµnh lËp hay hiÖn chØnh. C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ë nh÷ng d·y tû lÖ: 1: 500, 1: 1.000, 1: 2.000, 1: 5.000, 1: 10.000, 1: 25.000, 1: 50.000 vµ 1: 100.000 ®­îc gäi lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ së. Trong ®ã nh÷ng b¶n ®å ë d·y tû lÖ: 1: 500, 1: 1.000, 1: 2.000, 1: 5.000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín, nh÷ng b¶n ®å ë d·y tû lÖ: 1: 10.000, 1: 25.000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh, nh÷ng b¶n ®å tû lÖ 1: 50.000 vµ 1: 100.000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá. 1. 1. 2. Môc ®Ých sö dông vµ c¸c yªu cÇu cña b¶n ®å ®Þa h×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh (B§§H) ®­îc sö dông rÊt réng r·i trong nhiÒu ngµnh nghÒ, nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. C¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c nhau th× sö dông B§§H ë gãc ®é kh¸c nhau. ë møc ®é chi tiÕt kh¸c nhau cña mçi lo¹i B§§H sÏ ®¸p øng tõng nhu cÇu kh¸c nhau cho môc ®Ých sö dông. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 4 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ C¸c B§§H tû lÖ lín phôc vô trùc tiÕp cho c¸c c«ng t¸c quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ chi tiÕt, cô thÓ: - C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 2.000 ®­îc dïng ®Ó thiÕt kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ chi tiÕt mÆt b»ng vµ chuyÓn thiÕt kÕ ra thùc ®Þa cho c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, d©n dông…, lËp b¶n vÏ thi c«ng cho hÖ thèng t­íi tiªu b»ng thiÕt bÞ ngÇm, thiÕt kÕ x©y dùng c¸c tuyÕn kªnh ®µo, c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng ë nh÷ng vïng cã ®Þa h×nh vµ ®Þa chÊt phøc t¹p. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 1.000, 1: 500 dïng ®Ó thiÕt kÕ chØ ®¹o thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ë khu vùc ch­a x©y dùng vµ ®Ó ®o vÏ hoµn c«ng c¸c c«ng tr×nh. Yªu cÇu vÒ néi dung cña c¸c b¶n ®å ë d·y tû lÖ nµy ph¶i rÊt ®Çy ®ñ vµ râ rµng, c¸c ®èi t­îng ®Þa vËt th­êng ®­îc biÓu thÞ theo tû lÖ vµ ®óng ký hiÖu quy ­íc. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å rÊt cao. - B¶n ®å ®Þa h×nh 1: 5.000 ®­îc dïng ®Ó thµnh lËp tæng b×nh ®å thµnh phè, khu c«ng nghiÖp, quy ho¹ch mÆt b»ng cho khu vùc ch­a x©y dùng, thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh d¹ng th¼ng, lËp thiÕt kÕ kü thuËt cho hÖ thèng t­íi tiªu trong khu vùc cã diÖn tÝch nhá, cã ®Þa h×nh phøc t¹p. C¸c B§§H tû lÖ trung b×nh vµ nhá th­êng phôc vô cho c¸c c«ng t¸c quy ho¹ch, thiÕt kÕ ë møc ®é réng h¬n. - B¶n ®å ®Þa h×nh 1: 10.000 ®­îc sö dông réng r·i trong ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ trong qu©n sù. + VÒ mÆt kinh tÕ: Nã ®­îc dïng lµm quy ho¹ch ruéng ®Êt, ®iÒu tra thæ nh­ìng, thiÕt kÕ hÖ thèng t­íi tiªu ë vïng t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, chän vÞ trÝ ®Ëp n­íc thiÕt kÕ s¬ bé hÖ thèng ®Çu mèi c«ng tr×nh, x¸c ®Þnh diÖn tÝch vµ khèi l­îng hå chøa…, dïng ®Ó th¨m dß vµ quy ho¹ch tæng thÓ c¸c vïng kho¸ng s¶n, tiÕn hµnh kh¶o s¸t thiÕt kÕ c¸c tuyÕn giao th«ng, dïng ®Ó quy ho¹ch qu¶n lý c¸c lo¹i rõng, quy ho¹ch tæng thÓ viÖc x©y dùng thµnh phè, khu c«ng nghiÖp. + VÒ mÆt qu©n sù: §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 5 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ Dïng ®Ó nghiªn cøu ®Þa h×nh, tæ chøc l­íi ho¶ lùc. ChØ huy qu©n ®éi t¸c chiÕn ë vïng d©n c­ lín. ThiÕt kÕ vµ x©y dùng c¸c hÖ thèng phßng thñ, x©y dùng s©n bay, c¸c c«ng tr×nh vµ môc tiªu qu©n sù kh¸c. - B¶n ®å ®Þa h×nh 1: 25.000 ®­îc sö dông: + VÒ kinh tÕ: Sö dông kh¶o s¸t quy ho¹ch ph©n vïng kinh tÕ, quy ho¹ch ruéng ®Êt trong ph¹m vi réng lín, nghiªn cøu ph©n bæ thæ nh­ìng vµ c©y trång, thiÕt kÕ c¸c hå chøa n­íc, quy ho¹ch chung cho khu vùc th¨m dß vïng má, dïng ®Ó chän lùa c¸c tuyÕn ®­êng s¾t, « t«, ®­êng thuû… + VÒ mÆt qu©n sù: Dïng cho nghiªn cøu nhËn ®Þnh t×nh h×nh, lËp kÕ ho¹ch vµ chØ huy chiÕn ®Êu,®o nèi ®Þa h×nh, x¸c ®Þnh môc tiªu ph¸o kÝch, thiÕt kÕ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh quèc phßng. - C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 50.000, 1:100.000 ®­îc sö dông trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n, dïng trong c«ng t¸c kh¶o s¸t s¬ bé trong ph¹m vi réng lín, trong quy ho¹ch l·nh thæ vµ tæ chøc c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, dïng nghiªn cø­ vÒ mÆt ®Þa chÊt, thuû v¨n cña mét vïng réng lín. B¶n ®å 1: 100000 cßn lµ c¬ së ®Þa lý ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò tû lÖ lín vµ trung b×nh nh­ b¶n ®å ®Þa chÊt, b¶n ®å thæ nh­ìng. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña néi dung c¸c B§§H ë nh÷ng d·y tû lÖ nµy lµ ph¶i thÓ hiÖn trung thùc, râ rµng, dÔ ®äc, cho phÐp ®Þnh h­íng nhanh chãng ë thùc ®Þa, c¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å cÇn ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c ®¹t yªu cÇu quy ®Þnh cña quy ph¹m ®o vÏ vµ ký hiÖu B§§H tû lÖ t­¬ng øng, hiÖn hµnh. Møc ®é chi tiÕt cña néi dung b¶n ®å ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông vµ ®Æc ®iÓm khu vùc. 1.2. c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh. C¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm: tû lÖ, phÐp chiÕu, hÖ thèng to¹ ®é, c¬ së tr¾c ®Þa, sù ph©n m¶nh vµ bè côc cña b¶n ®å. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 6 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ 1.2.1. Tû lÖ : Tû lÖ cña b¶n ®å x¸c ®Þnh møc ®é thu nhá cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt khi biÓu thÞ lªn b¶n ®å. Nã lµ tû sè gi÷a chiÒu dµi mét ®o¹n th¼ng trªn b¶n ®å vµ chiÒu dµi cña ®o¹n th¼ng ®ã ngoµi thùc ®Þa. Cã 3 h×nh thøc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å: - Tû lÖ sè. VÝ dô: 1: 10.000. - Tû lÖ ch÷. VÝ dô: "1 cm b¶n ®å b»ng 100m thùc ®Þa". - Tû lÖ th­íc. Gåm th­íc tû lÖ xiªn vµ th­íc tû lÖ th¼ng. Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh th­êng thÓ hiÖn c¶ ba lo¹i tû lÖ trªn. VÒ hÖ thèng tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh th× n­íc ta còng dïng c¸c d·y tû lÖ nh­ hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, gåm c¸c tû lÖ 1: 200, 1: 500, 1: 1.000, 1: 2.000, 1: 5.000, 1: 10.000, 1: 25.000, 1: 50.000,1: 100.000 vµ tû lÖ nhá h¬n. Tû lÖ cña b¶n ®å ®Þa h×nh chñ yÕu ®­îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo môc ®Ých sö dông b¶n ®å vµ ®Æc ®iÓm khu ®o. Yªu cÇu thiÕt kÕ quy ho¹ch cµng chi tiÕt, ®Þa h×nh, ®Þa vËt hay c¸c c«ng tr×nh cÇn x©y dùng cµng phøc t¹p th× yªu cÇu vÒ tû lÖ cña b¶n ®å cµng lín. 1.2.2. PhÐp chiÕu: PhÐp chiÕu b¶n ®å lµ mét quy luËt to¸n häc cña sù hiÓn thÞ bÒ mÆt Elipxoid (hoÆc mÆt cÇu) cña tr¸i ®Êt trªn bÒ mÆt ph¼ng. Trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu phÐp chiÕu kh¸c nhau vµ ®­îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i nh­: phÐp chiÕu ®ång gãc, phÐp chiÕu ®ång diÖn tÝch, phÐp chiÕu tù do, hoÆc phÐp chiÕu h×nh nãn, phÐp chiÕu h×nh trô,… Mçi lo¹i phÐp chiÕu chØ phï hîp cho tõng ®Æc ®iÓm l·nh thæ cña mçi quèc gia vµ tuú thuéc vµo lo¹i b¶n ®å mµ ta cÇn thµnh lËp. B¶n ®å ®Þa h×nh ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp trªn mÆt ph¼ng tõ h×nh chiÕu h×nh trô ngang Gauss – Kriuger vµ phÐp chiÕu h×nh trô ngang UTM. Ngµy nay n­íc ta ®ang thèng nhÊt sö dông l­íi chiÕu VN – 2000 cho toµn l·nh thæ ViÖt Nam. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 7 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ PhÐp chiÕu Gauss- Kruger lµ phÐp chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc, l©ý h×nh chiÕu kinh tuyÕn gi÷a mói lµm trôc X vµ lÊy h×nh chiÕu cña xÝch ®¹o lµm trôcY, nã øng dông cho tõng mói chiÕu 60 hoÆc 30 cña mÆt ph¼ng Elipxoid. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña phÐp chiÕu Gauss – Kriuger lµ: + Lµ phÐp chiÕu ®ång gãc, t¹i mäi ®iÓm trÞ sè biÕn d¹ng vÒ gãc = 0 + Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®­êng th¼ng vµ lµ trôc ®èi xøng + Kinh tuyÕn gi÷a kh«ng cã biÕn d¹ng vÒ ®é dµi tøc lµ hÖ sè biÕn d¹ng ®é dµi theo kinh tuyÕn K0 = 1 + BiÕn d¹ng chiÒu dµi vµ diÖn tÝch t¨ng tõ kinh tuyÕn gi÷a vÒ hai kinh tuyÕn biªn vµ gi¶m tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc L­íi chiÕu UTM lµ mét tr­êng hîp ®Æc biÖt cña l­íi chiÕu Gass – Kriuger, l­íi chiÕu Gass – Kriuger cã k0 = 1, l­íi chiÕu UTM cã k0 = 0.9999 cho mói 30vµ cã k0 = 0.9996 cho mói chiÕu 60 biÕn d¹ng chiÒu dµi cña l­íi chiÕu UTM ph©n bè ®Òu trªn toµn mói chiÕu, xuÊt hiÖn c¶ phÇn ©m vµ phÇn d­¬ng. + L­íi chiÕu VN – 2000 ®­îc x©y dùng phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam , l­íi chiÕu täa ®é ph¼ng quèc gia ViÖt Nam lµ l­íi chiÕu chuÈn quèc tÕ vÒ mói chiÕu, kinh tuyÕn trung ­¬ng, ph©n m¶nh b¶n ®å lÊy theo hÖ thèng hiÖn hµnh cã ghi thªm danh ph¸p quèc tÕ. 1.2.3. HÖ thèng to¹ ®é: C¸c hÖ thèng to¹ ®é th­êng dïng trong tr¾c ®Þa bao gåm: HÖ to¹ ®é ®Þa lý, hÖ to¹ ®é vu«ng gãc Gauss- Kriuger, hÖ to¹ ®é vu«ng gãc quy ­íc, hÖ to¹ ®é cùc vµ ®é cao. HÖ thèng to¹ ®é trªn b¶n ®å ®­îc biÓu thÞ b»ng m¹ng l­íi to¹ ®é ®­îc dùng theo phÐp chiÕu cña b¶n ®å. HÖ thèng m¹ng l­íi to¹ ®é lµ c¬ së ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å vµ ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c ®o ®¹c kh¸c trªn b¶n ®å. B¶n ®å ®Þa h×nh ë n­íc ta tr­íc ®©y ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së hÖ to¹ ®é HN –72. HiÖn nay Bé Tµi nguyªn M«i tr­êng (tr­íc kia lµ Tæng côc §Þa §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 8 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ chÝnh ) thèng nhÊt sö dông hÖ to¹ ®é VN – 2000 vµ hÖ ®é cao Hßn DÊu - H¶i Phßng lµm c¬ së cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å c¸c lo¹i. 1.2.4. C¬ së tr¾c ®Þa. C¬ së tr¾c ®Þa ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm: 1.2.4.1. KÝch th­íc Elipxoid. HiÖn nay theo quyÕt ®Þnh cña thñ t­íng chÝnh phñ sè: 83/2000/Q§ - TTg ngµy 12 th¸ng 7 n¨m 2000 th× kÓ tõ ngµy 12/08/2000 n­íc ta sö dông HÖ quy chiÕu vµ HÖ to¹ ®é quèc gia míi: VN- 2000 thay thÕ HÖ quy chiÕu vµ HÖ to¹ ®é quèc gia Hµ Néi 1972. HÖ quy chiÕu vµ HÖ to¹ ®é quèc gia VN- 2000 cã c¸c tham sè chÝnh nh­ sau: a. Elipxoid quy chiÕu WGS- 84 cã: + B¸n trôc lín: a = 6378137,000 m. + §é dÑt f = 1: 298.257223563. + Tèc ®é quay quanh trôc w = 7292115.10-11 radian/s. VÞ trÝ Elipxoid quy chiÕu quèc gia: Elipxoid WGS- 84 toµn cÇu ®­îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ (®Þnh vÞ) phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông c¸c ®iÓm GPS cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn l·nh thæ. b. §iÓm gèc to¹ ®é quèc gia: §iÓm N00 ®Æt t¹i ViÖn nghiªn cøu ®Þa chÝnh thuéc Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng. c. L­íi to¹ ®é ph¼ng c¬ b¶n: L­íi chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc UTM quèc tÕ. d. Chia mói vµ ph©n m¶nh hÖ thèng b¶n ®å c¬ b¶n: Theo hÖ thèng l­íi chiÕu UTM quèc tÕ, danh ph¸p tê b¶n ®å theo hÖ thèng hiÖn hµnh cã chó thÝch danh ph¸p UTM quèc tÕ. 1.2.4.2. L­íi khèng chÕ c¬ b¶n nhµ n­íc. - L­íi tam gi¸c vµ ®­êng chuyÒn h¹ng I, II, III, IV. - L­íi ®é cao h¹ng I, II, III, IV. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 9 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ 1.2.4.3. L­íi khèng chÕ c¬ së (l­íi t¨ng dµy). - L­íi gi¶i tÝch vµ ®­êng chuyÒn cÊp 1, 2. - L­íi ®é cao kü thuËt. 1.2.4.4. L­íi khèng chÕ ®o vÏ. - L­íi tam gi¸c nhá, ®­êng chuyÒn kinh vÜ vµ giao héi mÆt ph¼ng. - L­íi ®é cao kinh vÜ, ®é cao l­îng gi¸c. 1.2.5. Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc thµnh lËp trªn tõng vïng réng lín vµ phñ kh¾p toµn quèc nªn tiÖn cho viÖc ®o vÏ, qu¶n lý vµ sö dông ta cÇn ph¶i ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè m¶nh. Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè m¶nh b¶n ®å lµ dùa vµo mét hÖ thèng ký hiÖu riªng biÖt ®èi víi tõng khu vùc, cho tõng lo¹i tû lÖ vµ tõng m¶nh b¶n ®å. Ký hiÖu riªng cña mçi m¶nh b¶n ®å gäi lµ danh ph¸p (sè hiÖu) cña m¶nh b¶n ®å ®ã. C¬ së cña sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè c¸c m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh lµ dùa theo c¸c ®­êng kinh tuyÕn vµ c¸c ®­êng vÜ tuyÕn. Tr­íc hÕt lµ sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000000, sau ®ã c¸c m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh cã tû lÖ lín h¬n sÏ ®­îc ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè dùa trªn c¬ së cña sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1.000.000. 1.2.5.1. Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1.000.000. C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1.000.000 ®­îc ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè thèng nhÊt trªn toµn thÕ giíi. Theo c¸c kinh tuyÕn c¸ch nhau mét hiÖu ®é kinh  = 60, ng­êi ta chia bÒ mÆt tr¸i ®Êt ra c¸c mói 60 vµ ®­îc ®¸nh dÊu lÇn l­ît b»ng c¸c ch÷ sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 60 b¾t ®Çu tõ kinh tuyÕn 1800 theo chiÒu ng­îc kim ®ång hå (tõ T©y sang §«ng). §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 10 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ MÆt kh¸c theo c¸c vÜ tuyÕn c¸ch nhau mét hiÖu ®é vÜ  = 40 chia bÒ mÆt tr¸i ®Êt thµnh c¸c ®ai 40 b¾t ®Çu tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc. C¸c ®ai ®­îc ®¸nh dÊu lÇn l­ît b»ng ch÷ c¸i La tinh tõ A ®Õn V. Nh­ vËy bÒ mÆt tr¸i ®Êt ®­îc chia ra thµnh c¸c h×nh thang cã kÝch th­íc 40 x 60. Mçi h×nh thang nh­ vËy nã biÓu thÞ trän vÑn 1 m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1000000. Danh ph¸p cña tê b¶n ®å nµy lµ sù biÓu thÞ gi÷a ch÷ c¸i tªn ®ai vµ sè hiÖu cña mói chia nh­ trªn. VÝ dô: Danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 1.000.000 lµ: F - 48. 1.2.5.2. Sù ph©n m¶nh, ®¸nh sè cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 100.000. M¶nh b¶n ®å 1: 1.000.000 chia thµnh 12 hµng x 12 cét theo kinh ®é vµ vÜ ®é, ®­îc 144 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000, ®¸nh dÊu b»ng c¸c ch÷ sè ¶ RËp tõ 1  144 lÇn l­ît tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p cña m¶nh 1: 100.000 bao gåm danh ph¸p m¶nh 1: 1.000.000 kÌm theo sè thø tù cña m¶nh chia ®ã. VÝ dô: F - 48 - 50. B¶n ®å 1: 100.000 lµ c¬ së ®Ó ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè c¸c b¶n ®å tû lÖ lín h¬n. 1.2.5.3. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 50.000. Chia m¶nh 1: 100.000 thµnh 4 m¶nh tû lÖ 1: 50.000 vµ ®­îc ®¸nh dÊu b»ng ch÷ c¸i: A, B, C, D theo nguyªn t¾c nh­ trªn. Danh ph¸p cña m¶nh 1: 50.000 bao gåm danh ph¸p m¶nh 1: 100.000 cïng víi c¸c ch÷ c¸i t­¬ng øng ë trªn. VÝ dô: F - 48 - 50 - A. 1.2.5.4. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 25.000. Chia m¶nh 1: 50.000 thµnh 4 phÇn sÏ nhËn ®­îc 4 m¶nh tû lÖ 1: 25.000 vµ ®­îc ®¸nh dÊu b»ng ch÷ viÕt th­êng a, b, c, d. Danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å 1: 25.000 lµ danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å 1: 50.000 ghÐp víi dÊu hiÖu ®· ®¸nh dÊu m¶nh 1: 25.000 t­¬ng øng. VÝ dô: F - 48 -50 -A- a. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 11 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ 1.2.5.5. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 10.000. Chia m¶nh 1: 25.000 thµnh 4 m¶nh tû lÖ 1: 10.000 vµ ®¸nh sè 1, 2, 3, 4. Danh ph¸p cña m¶nh 1: 10.000 gåm danh ph¸p m¶nh 1: 25.000 ghÐp víi sè thø tù cña m¶nh 1: 10.000 t­¬ng øng. VÝ dô: F - 48 - 50 - A - a - 1. 1.2.5.6. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å 1: 5.000. M¶nh b¶n ®å 1: 5.000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å 1: 100.000 theo vÜ ®é lµ 16 hµng vµ theo kinh ®é lµ 24 cét thµnh 384 m¶nh tû lÖ 1: 5.000, ®­îc ®¸nh sè thø tù tõ tr¸i qua ph¶i tõ trªn xuèng d­íi b¾ ®Çu tõ 1  384. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å 1: 5.000 bao gåm danh ph¸p cña m¶nh 1: 100.000 ®em chia cïng víi sè thø tù cña m¶nh chia 1: 5.000 ®­îc ®Ó trong ngoÆc ®¬n. VÝ dô: F - 48 - 50 -(100). 1.2.5.7. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å 1: 2.000. Chia m¶nh b¶n ®å 1: 5.000 thµnh 3 hµng 2 cét ®­îc 6 m¶nh tû lÖ 1: 2.000, c¸c m¶nh chia ®­îc ®¸nh dÊu b»ng c¸c ch÷ th­êng: a, b, c, d, e, f. Danh ph¸p m¶nh 1: 2.000 gåm danh ph¸p cña m¶nh 1: 5.000 kÌm theo dÊu hiÖu cña m¶nh chia t­¬ng øng. Trong ®ã sè thø tù cña m¶nh 1: 5.000 vµ dÊu hiÖu cña m¶nh chia 1: 2.000 ®­îc cïng ®Ó trong dÊu ngoÆc ®¬n. VÝ dô: F - 48 - 50 - (100-a). - C¸c b¶n ®å tû lÖ lín h¬n ®­îc chia theo l­íi « vu«ng. 1.2.6. Bè côc cña b¶n ®å. Bao gåm sù tr×nh bµy khung, c¸c néi dung trong vµ ngoµi khung, sù ®Þnh h­íng cña b¶n ®å vµ c¸ch bè trÝ l·nh thæ trong khung. Khung b¶n ®å bao gåm khung trong vµ khung ngoµi. Khung trong cña b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc t¹o bëi 2 kinh tuyÕn biªn vµ 2 vÜ tuyÕn biªn. T¹i 4 gãc khung cã ghi râ to¹ ®é ®Þa lý , . Ngoµi ra cßn cã khung ®é phót gi©y c¸ch khung trong vÒ phÝa ngoµi 0,6mm (®èi víi b¶n ®å 1: 10.000  1: 25.000). §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 12 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ Bªn trong khung trong cña b¶n ®å lµ sù thÓ hiÖn néi dung b¶n ®å vµ m¹ng l­íi to¹ ®é vu«ng gãc. C¸c néi dung tr×nh bÇy bªn ngoµi khung b¶n ®å bao gåm: Danh ph¸p, tªn m¶nh,tªn khu vùc ®o vÏ, ghi chó tû lÖ, gi¶i thÝch ký hiÖu … 1. 3. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh. C¸c néi dung c¬ b¶n cÇn thÓ hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm c¸c yÕu tè sau: - §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa. - §iÓm d©n c­. - C¸c ®èi t­îng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. - M¹ng l­íi giao th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ phô thuéc. - M¹ng l­íi thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh phô thuéc. - D¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt. - Líp phñ thùc vËt. - §Þa giíi, ranh giíi hµnh chÝnh - chÝnh trÞ vµ t­êng rµo. - §Þa danh vµ c¸c ghi chó cÇn thiÕt kh¸c. TÊt c¶ c¸c ®èi t­îng nãi trªn ®­îc thÓ hiÖn trªn B§§H víi ®é chi tiÕt cao vµ ®­îc ghi chó vÒ c¸c ®Æc tr­ng chÊt l­îng vµ sè l­îng. Ngoµi ra khi sö dông B§§H th× viÖc ®Þnh h­íng cã ý nghÜa rÊt quan träng. Do vËy c¸c vËt ®Þnh h­íng còng lµ yÕu tè tÊt yÕu cña néi dung b¶n ®è ®Þa h×nh.  §Þa vËt ®Þnh h­íng. Lµ ®Þa vËt dÔ dµng nhËn biÕt ngoµi thùc ®Þa, nã cho phÐp x¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ nhanh chãng vµ chÝnh x¸c trªn b¶n ®å. C¸c vËt ®Þnh h­íng cã thÓ lµ: toµ th¸p , nhµ thê, c©y ®éc lËp, ng· t­ ®­êng…  §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa. §èi víi b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000 vµ lín h¬n th× nãi chung c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa cã ch«n mèc cè ®Þnh ph¶i biÓu thÞ lªn b¶n ®å. §å ¸n tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa 13 Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§ Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25.000 ®Õn 1: 100.000 biÓu thÞ c¸c ®iÓm cña m¹ng l­íi tr¾c ®Þa nhµ n­íc h¹ng I, II, III, IV, c¸c ®iÓm ®­êng chuyÒn vµ ®iÓm thuû chuÈn.  §iÓm d©n c­. D©n c­ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña b¶n ®å ®Þa h×nh. Khi thÓ hiÖn c¸c ®iÓm d©n c­ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i