Công ty cổ phần và vấn đề cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước không còn là những hiện tượng kinh tế xã hội mới lạ đối với nền kinh tế thế giới . Công ty cổ phần đã trở thành hình thức kinh doanh phổ biến ở hầu hết các nước có nền kinh tế thị trường phát triển.
Sau đại hội Đảng lần thứ 4 ,quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường không chỉ làm thay đổi một cách sâu sắc nền kinh tế nước ta về cơ cấu vận hành , quan hệ sở hữu mà còn xuất hiện tổ chức kinh tế mới trong đó có công ty cổ phần.
Việc đưa ra bàn bạc về vấn đề “ công ty cổ phần và vai trò của nó trong sự phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay “ là xuất phát từ sự cấp thiết và tính thời sự của nó.
Trong phạm vi bài viết này , do sự hiểu biết còn hạn chế , em chỉ xin đề cập đến một số vấn đế cơ bản sau đây :
ã Những lí luận chung về công ty cổ phần.
ã Công ty cổ phần và vai trò của nó trong sự phát triển kinh tế ở nước ta hiên nay.
ã Một số giải pháp đẩy mạnh quá trình hình thành và nâng cao vai trò của công ty cổ phần ở Việt Nam.
Với tất cả kiến thức đã học ở trường đại học Quản Lý Kinh Doanh , cộng với những hiểu biết sơ lược của mình về công ty cổ phần- một hình thức kinh doanh còn khá mới mẻ ở Việt Nam – em hy vọnh bài viết này sẽ để lại những ấn tượng nhất định. Tuy nhiên , chắc chắn bài viêt này sẽ còn nhiều hạn chế nên em rất mong được sự giúp đỡ của các thầy , cô và các bạn . Mọi sự góp ý xin gửi về : Sinh viên : Dương Văn Hiển lớp 503 ĐH QL-KH HN.
16 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2030 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Công ty cổ phần & vai trò của nó trong sự nghiệp phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
C«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay
PhÇn 1-PhÇn më ®Çu
PhÇn 2-Néi dung
Ch¬ng 1 : Lý luËn chung vÒ c«ng ty cæ phÇn
Kh¸i niÖm chung vÒ c«ng ty cæ phÇn
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn
Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn víi s ph¸t triÓn kinh tÕ
§Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn
Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn
Ch¬ng 2 : C«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
TÊt yÕu h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
C¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay
Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë níc ta hiÖn nay
Ch¬ng 3 : Mét Sè Gi¶i Ph¸p §Èy M¹nh Qu¸ Tr×nh H×nh Thµnh Vµ N©ng Cao Vai Trß Cña C«ng Ty Cæ PhÇn ë ViÖt Nam
Nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n c¶n trë qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë níc ta
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ n©ng cao vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
PhÇn 3-KÕt LuËn
PhÇn 1 : Lêi Më §Çu
C«ng ty cæ phÇn vµ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc kh«ng cßn lµ nh÷ng hiÖn tîng kinh tÕ x· héi míi l¹ ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi . C«ng ty cæ phÇn ®· trë thµnh h×nh thøc kinh doanh phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn.
Sau ®¹i héi §¶ng lÇn thø 4 ,qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng kh«ng chØ lµm thay ®æi mét c¸ch s©u s¾c nÒn kinh tÕ níc ta vÒ c¬ cÊu vËn hµnh , quan hÖ së h÷u mµ cßn xuÊt hiÖn tæ chøc kinh tÕ míi trong ®ã cã c«ng ty cæ phÇn.
ViÖc ®a ra bµn b¹c vÒ vÊn ®Ò “ c«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay “ lµ xuÊt ph¸t tõ sù cÊp thiÕt vµ tÝnh thêi sù cña nã.
Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy , do sù hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ , em chØ xin ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Õ c¬ b¶n sau ®©y :
Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ c«ng ty cæ phÇn.
C«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta hiªn nay.
Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ n©ng cao vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam.
Víi tÊt c¶ kiÕn thøc ®· häc ë trêng ®¹i häc Qu¶n Lý Kinh Doanh , céng víi nh÷ng hiÓu biÕt s¬ lîc cña m×nh vÒ c«ng ty cæ phÇn- mét h×nh thøc kinh doanh cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam – em hy vänh bµi viÕt nµy sÏ ®Ó l¹i nh÷ng Ên tîng nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn , ch¾c ch¾n bµi viªt nµy sÏ cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn em rÊt mong ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy , c« vµ c¸c b¹n . Mäi sù gãp ý xin göi vÒ : Sinh viªn : D¬ng V¨n HiÓn líp 503 §H QL-KH HN.
PhÇn 2 : Néi Dung
Ch¬ng 1 : Lý luËn chung vÒ c«ng ty cæ phÇn
1.1 Kh¸i niÖm chung vÒ c«ng ty cæ phÇn
C«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµo kho¶ng thÕ kû thø 17 .Sang thÕ kû thø 19 c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ , c«ng ty cæ phÇn ra ®êi ®îc coi lµ mét “ ph¸t minh “ vÜ ®¹i cña loµi ngêi trong nÒn s¶n xuÊt x· héi . VËy c«ng ty cæ phÇn lµ gØ ?
Cã kh¸ nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ c«ng ty cæ phÇn nhng nh×n chung l¹i , c«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp trong ®ã c¸c thµnh viªn cïng gãp vèn ,mçi ngêi ®Òu cã mét sè cæ phiÕu nhÊt ®Þnh ,t¬ng øng víi sè tiÒn hä ®· bá ra , cïng
hëng lîi nhuËn cïng chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m vi gãp vèn cña m×nh trªn c¬ së tù nguyÖn.
§Ó hiÓu râ kh¸i niÖm c«ng ty cæ phÇn ta ph¶i t×m hiÓu “cæ ®«ng” lµ g× .Ta xuÊt ph¸t tõ kh¸i niÖm “cæ phÇn” cña c«ng ty. Vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau vµ ®îc gäi lµ cæ phÇn thÓ hiÖn díi h×nh thøc cæ phiÕu.Trong ®ã cæ phiÕu lµ thø chøng kho¸n cã gi¸ trÞ ,ghi nhËn quyÒn së h÷u cña cæ ®«ng, ®ång thêi b¶o ®¶m ngêi chñ së h÷u cæ phiÕu cã quyÒn lÜnh mét phÇn thu nhËp cña c«ng ty t¬ng øng víi sè tiÒn ghi nhËn trªn cæ phiÕu . Tõ ®ã ta cã thÓ ®Þnh nghÜa vÒ cæ ®ong nh sau : cæ ®«ng chÝnh thøc lµ nh÷ng ngêi së h÷u cæ phÇn hay cã cæ phÇn gãp vµo c«ng ty cæ phÇn.
Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn
C«ng ty cæ phÇn ra ®êi cho ®Õn nay ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn hµng mÊy tr¨m n¨m .§©y lµ mét kiÓu tæ chøc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn kh«ng n»m trong ý muèn chñ quan cña bÊt k× mét lùc lîng nµo mµ ®ã lµ mét qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan do c¸c nguyªn nh©n chñ yÕu sau:
Thø nhÊt : Qu¸ tr×nh x· héi ho¸ t b¶n , t¨ng cêng tÝch tô vµ tËp chung t b¶n ngµy cµng cao vµ lµ nguyªn nh©n hµng ®»u thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ,quy luËt gi¸ trÞ t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c nhµ t b¶n buéc hä ph¶i c¶i tiÕn vµ n©ng cao tr×nh ®ä kü thuËt , n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng , gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt lµm cho gi¸ trÞ c¸ biÖt cña m×nh thÊp h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ hµng ho¸ cña x· héi th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn .§iÒu nµy chØ cã c¸c nhµ t b¶n lín víi quy m« s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh míi cã ®ñ kh¶ n¨ng trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i lµm cho n¨ng xuÊt lao ®äng t¨ng lªn, do ®ã míi cã thÓ giµnh ®îc th¾ng lîi trong c¹nh tranh , c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá ph¶i tù tÝch tô vèn ®Ó më réng c¬ së s¶n xuÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c trang thiÕt bÞ, t¹o ®iÒu kiÖn vµ n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . Song ®©y lµ biÖn ph¸p hÕt søc khã kh¨n h¬n n÷a viÖc tÝch tô vèn ph¶i cã mét thêi gian rÊt dµi m¬Ý cã thÓ thùc hiÖn ®îc .Mét lèi tho¸t cã hiÖu qu¶ lµ c¸c nhµ kinh tÕ võa vµ nhá cã thÓ tho¶ hiÖp vµ liªn minh víi nhau , tËp trung c¸c nhµ t b¶n cña hä l¹i víi nhau thµnh mét nhµ t b¶n lín ®Ó cã ®ñ søc m¹nh c¹nh tranh vµ giµnh u thÕ víi c¸c nhµ t b¶n kh¸c tõ h×nh thøc tËp trung vèn nh vËy c¸c c«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ .
Thø hai : Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt t¹o ®äng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn . Lùc lîng s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn ®ßi hái t b¶n cè ®Þnh còng ph¶i t¨ng . Tõng nhµ t b¶n c¸ biÖt kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu trªn nªn ph¶i liªn minh tËp trung nhiÒu nhµ t b¶n c¸ biÖt ®ang ph©n t¸n trong nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch gãp vèn ®Ó cïng kinh doanh . H¬n nòa kü thuËt ngµy cµng phÊt triÓn lµm xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu nghµnh , nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n , cè søc hót h¬n víi c¸ nhµ t b¶n .viÖc di chuyÓn vèn vµn c¸c nghµnh , c¸c lÜnh vùc ®ã g©y nªn nhiÒu khã kh¨n cho c¸c nhµ t b¶n v× hä kh«ng thÓ bçng chèc xo¸ bá ngay c¸c xÝ nghiÖp cò ®Ó thu håi vèn ®Ó chuyÓn sang x©y dùng mét doanh nghiÖp míi mµ hä chØ cã thÓ rót bít vµ chuyÓn dÇn tõng phÇn vèn . Qu¸ tr×nh nµy cã thÓ kÐo dµi vµ hä cã thÓ mÊt thêi c¬ . M©u thÉn nµy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt c¸c nhµ t b¶n liªn minh víi nhau, cïng gãp vèn x©y dùng c¸c doanh nghiÖp lín . Do cã chung môc ®Ých ®i t×m lîi nhuËn siªu ng¹ch nªn hä dÔ dµng gÆp nhau vµ nhanh trãng ®i ®Õn cïng gãp vèn ®Ó thanh lËp c«ng ty cæ phÇn vµ cïng kinh doanh.
Thø ba : §ã lµ sù ph©n t¸n t b¶n ®Ó tr¸nh rñi ro vµ t¹o thÕ m¹nh trong qu¶n lÝ . S¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn , tr×nh ®é kÜ thuËt ngay cµng cao, c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt v× sù rñi ro trong kinh doanh ®e dä ph¸ s¶n ®èi víi c¸c nhµ t b¶n cµng lín . §Ó tr¸nh ®iÒu ®ã c¸c nhµ t b¶n ph©n t¸n t b¶n cña m×nh b»ng c¸ch ®Çu t t b¶n vµo nhiÒu t b¶n kh¸c nhau cã nhÜa lµ tham gia ®Çu t kinh tÕ kinh doanh ë nhiÒu nghµnh , nhiÒu lÜnh vùc , nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau . Víi c¸ch lµm nµy mét mÆt c¸c nhµ t b¶n t×m c¸ch chia sÎ sù thiÖt h¹i cho nhiÒu ngêi khi gÆp ruØ ro , nhng mÆt kg¸c do tËp chung ®îc nhiÒu trÝ tuÖ cña sè ®«ng ngêi cïng tham gia qu¶n lÝ nªn c«ng ty cæ phÇn ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao h¬n vµ Ýt rñi ro h¬n . Cho ®Õn nay c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tæ chøc qu¶n lÝ kinh doanh ®îc c¸c nhµ t b¶n a chuéng nhÊt nªn cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ.
Thø t : §ã lµ sù phat triÓn réng r¸i cña chÕ ®é tin dông ®· t¹o ®éng lc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn . §ã lµ v× hai lÝ do sau ®©y: mét lµ viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nÕu kh«ng cã thÞ trêng tiÒn tÖ ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã nh÷ng doanh nghiÖp vµ d©n c cã nhu cÇu sö dông vèn tiÒn tÖ thÞ trêng . Thø hai ,thùc tiÔn ra ®êi vµ ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi chøng tá viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu chØ cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua c¸c ng©n hµng , ®«i khi do b¶n th©n ng©n hµng ph¸t hµnh .Ch¼ng h¹n ë §øc n¨m 1869 , trong nghµnh ®iÖn lùc cã 39 c«ng ty cæ phÇn th× ®Òu sinh ra nhê sù gióp ®ì cña ng©n hµng . Nh vËy vÒ lÞch sö còng nh vÒ l«gic tÝn dông cã tríc c«ng ty cæ phÇn , tÝn dông lµ c¬ së trùc tiÕp lµ ®éng lùc c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn .
Tãm l¹i , c«ng ty cæ phÇn lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan do ®ßi hái cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng , nã lµ kªt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tËp trung t b¶n , nã diÔn m¹nh mÏ cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ sù tù do c¹nh tranh d¬Ý chÕ ®é t b¶n .
VÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn ®îc chia lµm bèn giai ®o¹n :
Giai ®o¹n 1 : Lµ giai ®o¹n mÇm mèng c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn mang tªn c«ng ty §«ng ¢n do th¬ng nh©n ngêi Anh thµnh lËp n¨m 1773 T¹i Lu©n §«n h×nh thï ®Çu tiªn cña së giao dÞch chøng kho¸n ra ®êi vµo n¨m 1801 th× chÝnh thøc ®îc thµnh lËp . ThÞ trêng chøng kho¸n MÜ ®îc thµnh lËp n¨m 1790 .
Giai ®o¹n 2 : Lµ giai ®o¹n h×nh thµnh tríc vµ sau cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ ®Çu thÕ kØ thø 19 .C¸c c«ng ty cæ phÇn chÝnh thøc lÇn lît
ra ®êi víi h×nh thøc tæ chøc vµ ph©n phèi riªng cña nã . Kho¶ng gi÷a thÕ kØ thø 18 ®Çu thÕ kØ thø 19 c«ng ty cæ phÇn ®· xuÊt hiªn trong lÜnh vùc ®êng s«ng vµ ®êng s¾t . §Õn n¨m 1837 ®· cã 46 c«ng ty cæ phÇn .
Giai ®o¹n 3 : Lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn , sau nh÷ng n¨m 70 c¸c c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh trãng , phæ biÕn ë mäi n¬i víi quy m« réng vµ sè lîng t b¶n tËp trung lín chua tõng cã. T¹i Anh : 86000, 90% t b¶n Anh chÞu s khèng chÕ cña c«ng ty cæ phÇn . Tai MÜ n¨m 1909 cã 262000 c«ng ty cæ phÇn .
Giai ®o¹n 4 : Lµ giai ®o¹n trëng thµnh . Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2, c«ng ty cæ phÇn ngµy cµng trë nªn hoµn thiÖn h¬n vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn quy m« lín .
C«ng ty cæ phÇn trªn c¬ së nÒn s¶n xuÊt x· héi ho¸ ®Æc biÖt lµ x· héi ho¸ vÒ vèn , quan hÖ tÝn dông ph¸t triÓn , quan hÖ thÞ trêng h×nh thµnh ®Çy ®ñ .Tr¶i qua mÊy tr¨m n¨m , c«ng ty cæ phÇn ®· ph¸t triÓn ë hÇu hÕt c¸c níc t b¶n thei xu thÕ t gi¶n ®¬n ®Õn phøc t¹p , tõ quy m« nhá ®Õn quy m« lín , tõ mét lÜnh vùc ®Õn nhiÒu lÜnh vùc , tõ mét nghµnh ®Õn ®a nghµnh , tõ mét quèc gia ®Õn c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia .
1.3 Vai Trß Cña C«ng Ty Cæ PhÇn Víi Sù Ph¸t TriÓn Kinh TÕ
1.3.1 §Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn
C«ng ty cæ phÇn lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh doang cã t c¸ch ph¸p nh©n vµ c¸c cæ ®«ng chØ cã tr¸ch nhiªm ph¸p lÝ hu h¹n trong phÇn gãp vèn cña m×nh . Vèn cña c«ng ty ®îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn , Gi¸ trÞ mçi cæ phiÕu gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu trong ®ã cæ phiÕu lµ mét thø chøng kho¸n cã gi¸ ghi nhËn quyÒn së h÷u cæ phÇn , ®ång thêi b¶o ®¶m cho ngêi chñ së h÷u cæ phiÕu cã quyÒn lÜnh mét phÇn thu nhËp cña c«ng ty t¬ng øng víi sè tiÒn ghi trªn cæ phiÕu .Mçi c«ng ty chØ ®îc ph¸t hµnh sè cæ phiÕu nhÊt ®Þnh . Cæ phiÕu thuêng vµ cæ phiÕu u ®·i do c«ng ty ph¸t hµnh h×nh thµnh nªn vèn cæ phÇn cña c«ng ty . Cæ phiÕu chøng minh t c¸ch thµnh viªn cña nh÷ng ngêi gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn , nh÷ng thµnh viªn nµy ®îc gäi lµ cæ ®«ng . Mçi cæ ®«ng cã thÓ mua mét hoÆc nhiÒu cæ phiÕu
QuyÒn tr¸ch nhiÖm vµ lîi Ých cña cæ ®«ng phô thuéc vµo sè lîng cæ phiÕu cña hä trong c«ng ty .
C¬ cÊu tæ chøc vµ ®iÒu hµnh cña c«ng ty cæ phÇn : do ®Æc ®iÓm nhiÒu chñ së h÷u trong c«ng ty cæ phÇn nªn c¸c cæ ®ong kh«ng thÓ thùc hiÖn vai trß së hu cña m×nh mµ ph¶i th«ng qua tæ chøc ®¹i diÖn lµm nhiÖm vô tæ chøc trùc tiÕp qu¶n lÝ c«ng ty , bao gåm : §¹i héi cæ ®«ng , Héi ®ång qu¶n trÞ , Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ ban kiÓm so¸t .
§¹i héi cæ ®«ng : lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao ngÊt cña c«ng ty , lµ ®¹i héi cña nh÷ng ngêi cæ ®«ng së h÷u ®èi víi c«ng ty cæ phÇn . §¹i héi cæ ®«ng cã ba h×ng thøc lµ ®¹i héi thµnh lËp , ®¹i héi bÊt thêng , ®¹i héi ®ång cæ ®«ng .
Héi ®ång qu¶n trÞ : bé m¸y qu¶n lÝ co¶ c«ng ty cæ phÇn bao gåm nh÷ng thµnh viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ qu¶n lÝ giái ®Ó cã thÓ hoµn thµnh tèt c¸c nhiÖm vô do ®¹i héi ®ång cæ ®ong giao phã . Sè thµnh viªn do ®¹i héi ®ång cæ ®«ng quyÕt ®Þnh vµ ®îc ghi vµo ®iÒu lÖ cña c«ng ty .Héi ®ång qu¶ trÞ cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn lîi ichs cña c«ng ty , quyÒn lîi cña c«ng ty , trõ c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña ®¹i héi ®ång . Héi ®ång qu¶n trÞ tù bÇu chñ tÞch héi ®ång vµ chñ tÞch héi ®ång cã thÓ kiªm tæng gi¸m ®èc c«ng ty nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng quy ®Þnh kh¸c .
Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh : lµ ngêi ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng hµng ngµy cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n ®îc giao . VÒ thùc chÊt gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ ngêi lµm thuª cho chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ .Gi¸m ®èc kh«ng lµm viÖc theo nhiÖm k× mµ lµm viÖc theo hîp ®ång kÝ kÕt víi chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ .
Ban kiÓm so¸t : cã vai trß gi¸m s¸t mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty . Sè lîng uû viªn kiÓm so¸t tuú theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty . Nh÷ng ngêi nµy kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc gi¸m ®èc .
Sù ph©n chia lîi nhuËn trong c«ng ty cæ phÇn :
Lîi nhuËn cña c«ng ty sau khi ®· chi tr¶ cho c¸c môc cÇn thiÕt ®îc chia ®Òu cho c¸c cæ ®«ng tû lÖ víi phÇn gãp vèn cña hä vµo c«ng ty .
1.3.2 Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ®èi víi sù ph¸t triÓn tÕ
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cã cña m×nh , c«ng ty cæ phÇn cã vai trß v« cïng to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ®ã lµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn mét c¸ch nhanh chãng víi quy m« lín ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh khæng lå mµ kh«ng cã nhµ t b¶n riªng biÖt nµo cã thÓ tù m×nh lµm næi .
Ch¬ng hai : C«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
2.1.1 TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
Thø nhÊt : ë níc ta cÇn ph¶i h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn dôa trªn mét sè c¨n cø sau :
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ®a d¹ng ho¸ së h÷u
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc ®Ó phôc vô cho nhu cÇu C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc .
XuÊt ph¸t tõ môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng cña hÖ thèng doanh nghiÖp trong toµn bé nÒn kinh tÕ , ®Æc biÖt lµ hÖ thèng doanh nghiÖp nhµ níc
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu c¶i c¸ch hÖ thèng nhµ níc
Thø hai :ViÖt Nam hiÖn nay ®· vµ ®ang chuÈn bÞ ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cho ra ®êi c«ng ty cæ phÇn
NÒn s¶n xuÊt ®ang dÇn tõng bíc chuyÓn tõ nÒn s¶n xuÊt nhá kÜ thuËt thñ c«ng sang nÒn s¶n xuÊt b»ng kÜ thuËt c¬ khÝ hiÖn ®¹i
HÖ thèng ng©n hµng ®ang cho vay víi l·i xuÊt ©m sang d¬ng
§éi ngò khoa häc kÜ thuËt , c¸n bé qu¶n lÝ ®îc ®µo t¹o c¨n b¶n ®ang tõng bíc tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn d¹i
Nhµ níc t¹o hµnh lang ph¸p lÝ ,luËt ph¸p vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt cïng bé m¸y tæ chøc cæ phÇn ho¸ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc .
2.1.2 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam .
Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cã hai h×nh thøc ®Ó thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn .§ã lµ thµnh lËp míi c«ng ty cæ phÇn vµ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc hiÖn cã . Do nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ riªng so víi c¸c nhµ níc trªn thÕ giíi nªn viÖc thµnh lËp míi c«ng ty cæ phÇn kh«ng ®îc chó träng ph¸t triÓn . Chóng ta chØ ®i s©u vµo viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc .
ViÖc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®îc tiÕn hµnh theo ba ph¬ng thøc sau:
Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy ®Þnh nh»m thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn
B¸n mét phÇn hiÖn cã cña doanh nghiÖp
T¸ch mét bé phËn doanh nghiÖp ®· ®ñ ®iÒu kiÖn cæ phÇn ho¸
Cã thÓ chia qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc ë níc ta hiÖn nay thµnh ba giai ®o¹n sau ®©y :
Giai ®o¹n thÝ ®iÓm 1992-1995
Giai ®o¹n më réng cæ phÇn 1996-1998
Giai ®o¹n ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ 1998
2.2 C¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
C«ng ty cæ phÇn quèc doanh
C«ng ty cæ phÇn liªn doanh
C«ng ty cæ phÇn cã 100( vèn níc ngoµi
2.3Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay
C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ sù tham gia ®Çu t tõ níc ngoµi .Níc ta hiÖn nay ®ang cÇn thiÕt thu hót vèn ®Çu t tõ níc ngoµi cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ , h×nh thøc liªn doanh gãp vèn cæ phÇn víi níc ngoµi sÏ gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam cã dñ søc m¹nh vÒ mäi mÆt : vèn , tiÒm lùc vËt chÊt kÜ thuËt , n¨ng lùc qu¶n lÝ
HÖ thèng doanh nghiÖp nhµ níc ë níc ta hiÖn nay ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ mét phÇn v× kh«ng x¸c ®Þnh râ ai lµ chñ së h÷u ®Ých thùc , ®©y lµ nguyªn nh©n g©y ra sù l·ng ®¹m thiÕu tr¸ch nhiÖm thiÕu kØ c¬ng kØ luËt cña ngêi lao ®éng , sù gi¶m sót vÒ n¨ng xuÊt chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ , thiÕu minh b¹ch trong ph©n phèi thu nhËp cßn trong c«ng ty cæ phÇn quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®îc x¸c ®Þnh râ rµng nªn c¬ chÕ ph©n phèi lîi Ých ®îc gi¶ quyÕt tho¶ ®¸ng . Lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ ngêi gãp vèn g¾n liÒn víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nªn trë thµnh ®éng lùc, c¬ së bªn trong thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty .
HiÖn nay qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë níc ta ®ang ®îc triÓn khai kh¸ m¹nh mÏ . ViÖc h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn th«ng qua cæ phÇn ho¸ gãp phÇn n¨ng cao vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ nhµ níc bëi chØ cã thÕ míi n¨ng cao ®îc hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc h¬n n÷a nhµ níc víi h×nh thøc tham dù cæ phÇn cã thÓ nhanh chãng can thiÖp nh»m ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ , thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ ®iÒu tiÕt thÞ trêng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ .
C«ng ty cæ phÇn ra ®êi cßn gãp phÇn thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng khãan ë ViÖt Nam. Th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ huy ®éng ®îc mäi nguån tiÕt kiÖm trong d©n c . Nã lµ c¬ së quan träng ®Ó nhµ níc th«ng qua ®è sö dông c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· lùa chän . ThiÕu thÞ trêng chøng kho¸n sÏ kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn song sù ra ®êi cña nã kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña con ngêi mµ lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn chung vÒ kinh tÕ x· héi , trong ®ã sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn , ho¹t ®éng mét c¸ch hoµn h¶o cña c¸c c«ng ty cæ phÇn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh
Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam
§Õn 1/1/1998 ViÖt Nam míi chØ cã 18 doanh nghiÖp nhµ níc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn trong ®ã cã 4 doanh nghiÖp thuéc nhµnh vËn t¶i , 1 doanh nghiÖp thuéc ngµnh chÕ biÕn n«ng s¶n ,3 doanh nghiÖp thuéc ngµnh dÞch vô Thµnh phè Hå ChÝ Minh thùc hiÖn tèt nhÊt víi 10 doanh nghiÖp cßn thñ ®« Hµ Néi thùc hiÖn kÐm nhÊt cã 1 doanh nghiÖp , trong khi ®ã sè lîng doanh nghiÖp nhiÒu nhÊt víi h¬n 1000 doanh nghiÖp
ChØ trong 6 th¸ngcuèi n¨m 1998 sau khi nghÞ ®Þnh 44/CP ra ®êi ®· cã 90 doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®ua con sè doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ lªn tíi 120 doanh nghiÖp . N¨m 1999 ®È cæ phÇn ho¸ thªm ®îc 250 doanh nghiÖp . Nh v©y ®Õn cuèi n¨m 1999 cã 370 c«ng ty cæ phÇn .
MÆc dï ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tÝch ®¸ng kÓ , qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc vÉn cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt .C¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®Òu võa vµ nhá . VËy viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë níc ta vÉn ®ang lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt.
Ch¬ng ba : Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh qóa tr×nh h×nh thµnh vµ n©ng cao vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam
3.1 Nh÷ng nguyªn nh©n c¨n b¶n c¶n trë qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë níc ta
Thø nhÊt :Tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt ë níc ta vÉn cßn thÊp .NÒn s¶n xuÊt chñ yÕu vÉn l¸ nÒn s¶n xuÊt nhá manh món ,t¶n m¹n,ph©n c«ng lao ®éng cha ph¸t triÓn ,kÜ thuËt l¹c hËu tr×nh ®é c«ng nh©n cßn h¹n chÕ tõ ®ã ®Én ®Õn n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp tÝch luü thÊp ,c¸c doanh nghiÖp lu«n thiÕu vèn vµ khã cã ®iÒu kiÖn ®æi míi kÜ thuËt ®Ó t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng .V× vËy khi muèn trë thµnh c«ng ty cæ phÇn doanh nghiÖp ph¶i ph¸t hµnh cæ phiÕu cæ th× phiÕu thiÕu søc hÊp dÉn ®èi víi cæ ®«ng .