Container hoá trong vận tải biển ở Việt Nam

Lêi nãi ®Çu ViÖt Nam cã bê biÓn dµi trªn 3.000km, lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn hµng h¶i. §©y lµ c«ng nghÖ ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ to lín mµ nhiÒu n­íc ®· sö dông nh­ ngµnh mòi nhän ®Ó ®i lªn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. VËy, sau dÇu khÝ, dÖt may, tin häc - ®iÖn tö... t¹i sao chóng ta l¹i kh«ng chän hµng h¶i lµ ngµnh ph¸t triÓn mòi nhän trong t­¬ng lai !? §Ó tr¶ lêi ®­îc c©u hái trªn, cÇn ph¶i cã sù nç lùc chung cña toµn ngµnh, còng nh­ sù hç trî cña nhµ n­íc. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, em xin tr×nh bµy vÒ vÊn ®Ò : “Container hoá trong vận tải biển ở Việt Nam”. Container ho¸ trong vËn t¶i biÓn ®­îc coi lµ xu h­íng chung cña vËn t¶i biÓn quèc tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ trong nh÷ng n¨m tíi. V× vËy, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng, t×m ra nguyªn nh©n vµ ®Ò ra c¸c yªu cÇu, gi¶i ph¸p cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Container ho¸ trong vËn t¶i biÓn ë n­íc ta lµ néi dung chÝnh mµ bµi viÕt ®­a ra nh»m gãp phÇn t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn cho ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam. A> PhÇn I : lý luËn chung vÒ qu¸ tr×nh Container ho¸ trong vËn t¶i biÓn Sù cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶ cña vËn t¶i b»ng container 1> Sù cÇn thiÕt cña vËn t¶i b»ng Container LÞch sö ®· chøng minh r»ng nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt diÔn ra trong ®êi sèng cña loµi ng­êi ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh trong c¸c ngµnh vËn t¶i. Cho ®Õn nay, ®· cã ba cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt diÔn ra trong ngµnh giao th«ng vËn t¶i. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt lÇn thø I ®· diÔn ra vµ ®Çu thÕ kû XIX. ®Æc tr­ng cña cuéc c¸ch m¹ng nµy lµ ¸p dông m¸y h¬i n­íc vµo c«ng cô vËn t¶i. ViÖc ¸p dông ®éng c¬ ®èt trong vµ ®éng c¬ ®iÖn vµo ngµnh giao th«ng ë cuèi thÕ kû XIX ®­îc coi lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt lÇn II. Tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX ®· b¾t ®Çu ¸p dông mét dông cô vËn t¶i ®Æc biÖt, ®­îc gäi lµ Container vµo viÖc chuyªn chë hµng ho¸. Sö dông réng r·i Container vµo chuyªn chë hµng ho¸ ®· lµm thay ®æi s©u s¾c vÒ nhiÒu mÆt, kh«ng nh÷ng trong b¶n th©n ngµnh giao th«ng vËn t¶i mµ c¶ trong c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cã nhu c©ï chuyªn chë hµng ho¸. Ph­¬ng ph¸p chuyªn trë hµng ho¸ b»ng Container mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi rÊt lín. ChÝnh v× vËy, ng­êi ta coi Container hµng ho¸ lµ ®Æc tr­ng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt lÇn thø III trong ngµnh giao th«ng vËn t¶i. Nguyªn nh©n ra ®êi cña Container hµng ho¸ lµ g× ? Nh­ chóng ta ®Òu biÕt, vËn t¶i hay nãi ®óng h¬n hµ qu¸ tr×nh vËn t¶i lu«n lu«n ®­îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn. Môc ®Ých chñ yÕu cña tiÕn bé kü thuËt vµ tæ chøc qu¶n lý trong vËn t¶i lµ rót ng¾n thêi gian chuyªn chë, b¶o ®¶m an toµn cho ®èi t­îng chuyªn chë vµ gi¶m ®i chi phÝ ®Õn møc thÊp nhÊt. Thêi gian chuyªn chë th­êng gåm hai bé phËn : Thêi gian c«ng cô ch¹y trªn ®­êng vËn chuyÓn vµ thêi gian c«ng cô ®ç ë c¸c ®iÓm vËn t¶i ®Ó tiÕn hµnh xÕp, dì vµ lµm c¸c nghiÖp vô kh¸c. ViÖc t¨ng tèc ®é kü thuËt cña c«ng cô vËn t¶i sÏ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nÕu kh«ng gi¶m ®­îc thêi gian ®ç ë c¸c ®iÓm vËn t¶i. YÕu tè c¬ b¶n nhÊt ®Ó gi¶m thêi gian xÕp, dì lµ t¨ng c­êng c¬ giíi ho¸ kh©u xÕp, dì c¸c ®iÓm vËn t¶i. Mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc c¬ giíi ho¸ toµn bé c¸c kh©u xÕp, dì hµng ho¸ lµ t¹o ra c¸c kiÖn hµng ho¸ lín thÝch hîp vµ ®­îc tiªu chuÈn ho¸ nhÊt ®Þnh. BiÖn ph¸p nµy trong vËn t¶i ®­îc gäi lµ “®¬n vÞ hµng ho¸” (Unitization). - Qu¸ tr×nh “®¬n vÞ hµng ho¸” diÔn ra tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®¬n gi¶n ho¸ ®ªn phøc t¹p. H×nh thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ t¹o ra nh÷ng kiÖn hµng ho¸ nhá b»ng c¸ch dïng c¸c lo¹i bao b× th«ng th­êng nh­: hßm ®ùng che, cµ phª b»ng gç v¸n Ðp, giÊy cøng; kiÖn b«ng Ðp chÆt bäc v¶i; phuy gç, phuy s¾t ®ùng x¨ng, dÇu... - Ph­¬ng ph¸t thø hai lµ dïng Pallet, t¹m dÞch lµ “khay hµng” ®Ó t¹o ra mét ®¬n vÞ hµng ho¸ lín h¬n trong vËn t¶i. Pallet lµ mét c«ng cô ®Ó kÕt hîp nhiÒu kiÖn hµng nhá thµnh mét kiÖn hµng lín nh»m môc ®Ých lµm thuËn tiÖn cho viÖc xÐp, dì, b¶o qu¶n vµ chuyªn cë hµng ho¸. Dïng Pallet vµ chuyªn chë hµng ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh vËn t¶i nhiÒu h¬n so víi ph­¬ng ph¸p bao gãi th«ng th­êng. - Ph­¬ng ph¸p thø ba t¹o ra ®¬n vÞ hµng ho¸ trong vËn t¶i lµ dïng Container. Container cïng víi hµng ho¸ xÕp trong ®ã t¹o thµnh mét ®¬n vÞ hµng ho¸ lín trong qu¸ tr×nh vËn t¶i. §ã lµ mét ph­¬ng ph¸p “®¬n vÞ hµng ho¸” hoµn thiÖn nhÊt vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong vËn t¶i néi ®Þa, còng nh­ trong vËn t¶i quèc tÕ. - VËy, “b¶n chÊt cña Container hµng ho¸ lµ viÖc chuyªn chë, xÕp, dì vµ b¶o qu¶n hµng ho¸ trong suèt qu¸ tr×nh vËn t¶i b»ng mét dông cô vËn t¶i ®Æc biÖt, ®ã lµ Container, cã kÝch th­íc tiªu chuÈn, dïng ®­îc nhiÒu lÇn vµ søc trë lín”. Nã lµ mét biÓu hiÖn tiÕn bé cña qu¸ tr×nh “®¬n vÞ hµng ho¸” nh»m n©ng cao chÊt l­îng phôc vô cña chuyªn chë hµng ho¸. 2) HiÖu qu¶ cña vËn t¶i hµng ho¸ b»ng Container Container ho¸ trong vËn t¶i quèc tÕ lµ mét cuéc c¸ch m¹ng. Kinh nghiÖm thùc tÕ cña nhiÒu n­íc cã hÖ thèng vËn t¶i Container ph¸t triÓn ®· chøng minh tÝnh ­u viÖt cña nã so víi ph­¬ng ph¸p chuyÓn hµng ho¸ b»ng bao gãi th«ng th­êng hay dïng Pallet. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container, cã thÓ nh×n nhËn tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau : 2.1) §èi víi toµn bé x· héi - Gi¶m ®­îc chi phÝ vËn t¶i trong toµn x· héi. Tõ ®ã gãp phÇn gi¶m chi phÝ l­u th«ng cña toµn x· héi vµ h¹ gi¸ thµnh vËn t¶i. - T¹o ®iÒu kiÖn hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña hÖ thèng vËn t¶i trong mçi n­íc còng nh­ trong ph¹m vi toµn thÕ giíi. - Gãp phÇn t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô cña ngµnh vËn t¶i, tho¶ m·n nhu cÇu chuyªn chë ngµy cµng t¨ng cña x· héi. 2.2) §èi víi ng­êi chuyªn chë hµng ho¸ HiÖu qu¶ kinh tÕ cña chuyªn trë hµng ho¸ b»ng Container ®­îc thÓ hiÖn râ nhÊt lµ do : - ¸p dông Container vµo chuyªn chë hµng ho¸ lµ biÖn ph¸p hµng ®Çu ®Ó gi¶m gi¸ thµnh vËn t¶i . Theo tÝnh to¸n, gi¸ thµnh chuyªn chë b»ng Container thÊp h¬n 30-40% so víi gi¸ thµnh chuyªn chë hµng ho¸ bao gãi th«ng th­êng. - Sö dông tèt nhÊt thêi gian khai th¸c c¸c c«ng cô vËn t¶i. Mét chiÕc tµu Container cã thÓ thay thÕ kho¶ng 4 - 8 chiÕc tµu chë th«ng th­êng, tuú theo tõng tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn. - Cã ®iÒu kiÖn c¬ giíi ho¸ toµn bé kh©u xÕp, dì ë c¶ng, ga, tr¹m Container. - Chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container lµ ph­¬ng ph¸p an toµn nhÊt. Do ®ã, ng­êi chuyªn chë gi¶m nhÑ ®­îc tr¸ch nhiÖm ®èi víi tæn thÊt hµng ho¸ vµ ®ì ph¶i gi¶i quyÕt kh©u khiÕu l¹i båi th­êng tæn thÊt ®èi víi nhiÒu chñ hµng. 2.3) §èi víi ng­êi chñ hµng (Ng­êi göi hµng vµ ng­êi chñ hµng) Lµ nh÷ng ng­êi ®­îc h­ëng hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chuyªn chë Container nhiÒu nhÊt. HiÖu qu¶ nµy ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt chñ yÕu sau : - Gi¶m chi phÝ vËn t¶i, tr­íc hÕt lµ gi¶m chi phÝ thùc tÕ. HiÖn nay, c­íc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ c­íc chuyªn chë hµng ho¸ bao gãi. - Gi¶m chi phÝ bao b× cña hµng ho¸, b»ng c¸ch : tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, søc lao ®éng trong s¶n xuÊt bao b×, thay thÕ b»ng nh÷ng nguyªn liÖu nhÑ rÎ tiÒn, cã thÓ dïng l¹i bao b× nhiÒu lÇn. - Hµng ho¸ ®­îc chuyªn chë an toµn h¬n nhiÒu. Chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container gi¶m ®­îc 30% hao hôt, mÊt m¸t, h­ háng cña hµng hãa so víi chuyªn chë hµng ho¸ bao gãi th«ng th­êng. - Chuyªn chë Container rót ng¾n thêi gian hµng ho¸ n»m trong qu¸ tr×nh vËn t¶i. Rót ng¾n thêi gian l­u th«ng cña hµng ho¸ lµm cho ®ång vèn quay vßng nhanh. - Ngoµi ra, ng­êi chñ hµng cã thÓ sö dông Container lµm kho t¹m, phÝ b¶o hiÓm b»ng Container thÊp, gi¶m bít sè l­îng hµng dù tr÷ trong kho... 3) ý nghÜa vµ xu h­íng vËn t¶i b»ng Container : Ph­¬ng thøc vËn t¶i Container ®· cã søc sèng qua hai thËp kû vµ ph¸t triÓn réng r·i trªn toµn thÕ giíi, v× nã tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ vËn chuyÓn,... NhiÒu n­íc nhanh chãng x©y dùng c¸c c¶ng biÓn ®ãn nhËn tµu Container hiÖn ®¹i, còng nh­ ph¸t triÓn ®éi tµu nµy. HiÖn nay, n­íc ta ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh Container ho¸. Ngo¹i th­¬ng n­íc ta ®· vµ ®ang sö dông Container vµ viÖc chuyªn chë hµng ho¸ xuÊt nhËp kh©u b»ng ®­êng biÓn. Tr­íc yªu cÇu cña tiÕn bé khoa häc - kü thuËt trong vËn t¶i quèc tÕ vµ ®ßi hái cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi, ch¾c ch¾n Container ho¸ cña n­íc ta sÏ ph¸t triÓn. Ngo¹i th­¬ng ®ãng mét vai trß kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh Container ho¸ cña n­íc ta. Tr­íc m¾t, nh÷ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cña Container ho¸ ch­a ph¸t huy ®Çy ®ñ vµ m¹nh mÏ trong chuyªn chë hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta. Cïng víi qu¸ trÜnh ph¸t triÓn cña Container ho¸, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nã ngµy cµng ®­îc thÓ hiÖn râ. §iÒu ®ã sÏ mang l¹i cho c¸c chñ hµng nãi chung vµ chñ hµng ngo¹i th­¬ng nãi riªng nh÷ng lîi Ých kinh tÕ rÊt lín. X©y dùng hÖ thèng c¶ng Container vµ ®éi tµu Container hiÖn ®¹i ®ang lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra vµ gi¶i quyÕt ®èi víi ngµnh hµng h¶i n­íc ta. ChØ cã vËy, chóng ta míi cã thÓ hoµ nhËp víi xu thÕ chung vÒ Container ho¸ trong vËn t¶i biÓn quèc tÕ. Néi dung vµ nghiÖp vô cña chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container 1) C¸c yÕu tè kü thuËt cña hÖ thèng vËn t¶i Container §Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng vËn t¶i Container ®ßi hái ph¶i cã c¸c yÕu tè nhÊt ®Þnh. Trong c¸c yÕu tè kü thuËt cña hÖ thèng vËn t¶i Container, cÇn quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè chñ yÕu sau : - Container. - C«ng cô chuyªn dông ®Ó vËn chuyÓn Container. - C«ng cô chuyªn dông ®Ó xÕp, dì Container. - HÖ thèng ga, c¶ng chuyªn dïng ®Ó phôc vô chuyªn chë Container. 1.1) Container lµ g× ? HiÖn nay, c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu lÊy ®Þnh nghÜa tæng qu¸t vÒ Container cña uû ban kü thuËt ISO ®­a ra, th¸ng 6 n¨m 1964. Theo ®Þnh nghÜa nµy, Container lµ mét dông cô vËn t¶i cã nh÷ng ®Æ ®iÎm sau : - Cã h×nh d¸ng cè ®Þnh vµ bÒn ch¾c ®Ó sö dông nhiÒu lÇn. - Cã cÊu t¹o ®Æc biÖt ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc chuyªn trë b»ng mét hay nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶i mµ kh«ng ph¶i xÕp, dì hµng ho¸ ë däc ®­êng. - Cã thiÕt bÞ riªng ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc s¾p xÕp vµ thay ®æi tõ c«ng cô vËn t¶i nay sang c«ng cô vËn t¶i kh¸c. - Cã cÊu t¹o ®Æc biÖt ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc s¾p xÕp hµng ho¸ vµo vµ dì hµng ho¸ ra khái Container vµ b¶o qu¶n, s¾p xÕp hµng ho¸ trong Container. - Cã dung tÝch hµng ho¸ kh«ng Ýt h¬n 1m3. Tõ ®Þnh nghÜa trªn ta thÊy Container kh«ng ph¶i lµ mét laäi bao b× v©n jtaØo th«ng th­êng, còng kh«ng ph¶i lµ c«ng cô vËn t¶i mµ nã chØ lµ mét dông cô vËn t¶i lu«n g¾n liÒn víi c«ng cô vËn t¶i chÝnh. Container lµ t­¬ng ®èi thuª m­ín trªn thØt­êng v©n t¶i. 1.2) C«ng cô vËn t¶i Container Chuyªn chë Container ®ßi hëi ph¶i cã nh÷ng c«ng cô vËn t¶i ®Æc biÖt. C«ng cô vËn t¶i ë mçi ph­¬ng thøc vËn t¶i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ - ký thuËt kh¸c nhau. ë ®©y chóng ta chØ ®i x©u nghiªn cøu vÒ c«ng cô vËn t¶i Container trong vËn t¶i ®­êng biÓn. C«ng cô vËn t¶i Container trong vËn t¶i ®­êng biÓn lµ tµu trë Container. Trong thùc tÕ chuyªn chë, chóng ta th­êng gÆp c¸c lo¹i tµu Container chñ yÕu sau : - Tµu b¸n Container : Lµ tµu chuyªn chë hµng ho¸ bao gãi th«ng th­êng, võa cã thÓ chuyªn chë mét sè Container nhÊt ®Þnh. - Tµu Container kiÓu tæ ong : Lµ tµu cã cÊu t¹o nhiÒu hÇm gièng nh­ tæ ong ®Ó ch­ac Container. - Tµu Container kiÓu LO - LO : Lµ tµu chuyªn dông ®Ó chuyªn chë Container. Ph¬­ng ph¸p xÕp, dì Container lªn xuèng tµu b»ng cÇn cÈu cña tµu hoÆc cña c¶ng theo chiÒu th¼ng ®øng tøc lµ “n©ng lªn ®Æt xuèng”. - Tµu Container kiÓu RO - RO : Lµ tµu cã cÊu t¹o nhiÒu Boong cã hÖ thèng cÇu dÉn nghiªng: ph­¬ng ph¸p xÕp dì Container lªn xuèng b»ng m¸y kÐo vµ gi¸ xe Container theo chiÒu n»m ngang th«ng qua hÖ thèng cöa ë mòi tµu, m¹n tµu hay ®u«i tµu. - Tµu ContainÎ kiÓu LASH : Lµ tµu chë mét sè sµ lan, mçi sµ lan cã träng t¶i trung b×nh 300 - 1.000 tÊn. Sµ lan cã thÓ chë c¸c lo¹ hµng ho¸ th«ng th­êng hoÆc Container. 1.3) C«ng cô xÕp, dì Container Quy tr×nh kü thuËt xÕp, dì Container lªn xuèng c«ng cô vËn t¶i hoÆc ë c¸c kho b·i kh¸c h¼n quy tr×nh xÕp, dì hµng ho¸ th«ng th­êng. Container cã kÝch th­íc, träng l­îng lín ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng c«ng cô xÕp, dì chuyªn dông. C¨n cø vµo c«ng dông, cã thÓ ph©n thµnh ba nhãm : - C«ng cô xÕp, dì phôc vô viÖc xÕp, dì container lªn xuèng c«ng cô vËn t¶i nh­ : C¸c lo¹i cÇn cÈu Container cì lín. - C«ng cô xÕp, dì phôc vô s¾p xÕp Container t¹i c¸c kho b·i Container nh­ : CÇn cÈu tù hµnh, cÇn cÈu ch¹y trªn ray, xe n©ng, m¸y kÐo,... - C«ng cô xÕp, dì phôc vô viÖc xÕp, dì hµng ho¸ ra vµo Container t¹i c¸c tr¹m nhËn tr¶ hµng nh­ : xe n©ng hµng cì nhá. 1.4) Ga, C¶ng Container C¸c ®iªm vËn t¶i phôc vô chuyªn chë Container lµ c¸c ga ®­êng s¾t, c¶ng biÓn, tr¹m ®­êng bé. Trong vËn t¶i ®­êng s¾t h×nh thµnh c¸c ga Container. Ga Container ®­îc bè trÝ ë c¸c trung t©m kinh tÕ lín. Nã ®ßi hái ph¶i cã diÖn tÝch réng vµ cã c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó xªp, dì, s¾p ®Æt Container. Cßn trong vËn t¶i ®­êng bé (¤ t«) cã c¸c tr¹m Container. Tr¹m Container lµ n¬i giao nhËn, b¶o qu¶n hµng ho¸ vµ b¶o qu¶n Container, ®ång thêi tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô söa ch÷a Container. Tr¹m Container con lµ n¬i tiÕn hµnh c¸c thñ tôc h¶i quan, kiÓm tra hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. HiÖn nay, trªn thÕ giíi ®· cã hµng tr¨m c¶ng biÓn cã thÓ phôc vô c¸c lo¹i tµu Container. Trong sè ®ã chØ cã mét sè Ýt c¸c c¶ng ®­îc x©y dùng míi vµ cã tÝnh chÊt chuyªn dïng ®Ó phôc vô chuyªn chë Container. Cßn phæ biÕn trßn c¸c c¶ng biÓn, ng­êi ta c¶i t¹o vµ x©y dùng mét khu vùc riªng biÖt ®Ó phôc vô chuyªn chë Container, ®­îc gäi lµ “Container Terminal”. Trong ph¹m vi “Container Terminal” cña c¸c c¶ng Container cã hai khu vùc quan träng lµ “Container Yard” (CY) vµ “Container Freight Station” (CFS). - “Container Yard” : Lµ n¬i tiÕn hµnh giao nhËn, b¶o qu¶n Container cã hµng vµ Container rçng, th­êng ®­îc bè trÝ gi¸p víi bÕn Container. - “Container Freight Station” : Lµ n¬i phôc vô cho viÖc göi hµng lÎ b»ng Container. T¹i ®©y tiÕn hµnh nhËn hµng ®Ó xÕp vµ Container vµ tiÕp tôc chuyªn chë, hoÆc dì hµng ra khái Container ®Ó giao cho ng­êi nhËn hµng. 2) NghiÖp vô chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container 2.1) Ph­¬ng ph¸p göi hµng b»ng Container 2.1.1) Ph­¬ng ph¸p göi hµng nguyªn Container FCL/FCL (Full Container Load) Khi göi hµng cã khèi l­îng hµng ho¸ lín vµ ®ång nhÊt ®ñ chøa ®Çy mét hoÆc nhiÒu Container th× ¸p dông ph­¬ng ph¸p FCL/FCL. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia ®­îc ph©n ®Þnh nh­ sau : * §èi víi ng­êi göi hµng (Shipper) : - ChÞu chi phÝ yªu cÇu ng­êi chuyªn chë cung cÊp Container rçng hoÆc ®­a vÒ kho cña m×nh ®Ó ®ãng hµng - §ãng hµng vµo Container ®óng yªu cÇu kü thuËt ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho hµng ho¸ vµ b¶n th©n Container trong qu¸ tr×nh chuyªn chë. - Mêi h¶i quan ®Õn lµ thñ tôc kiÓm tra vµ liªm phong, kÑp ch× tõng Container - VËn chuyÓn Container ®· ®ãng tõ kho cña m×nh ®Õn “Container Yard” hoÆc Terminal cña c¶ng theo sù h­íng dÉn cña ng­êi chuyªn chë vµ t¹i ®ã giao cho ng­êi chuyªn chë. * §èi víi ng­êi chuyªn chë (Carrier) : - NhËn Container cã hµng t¹i CY hoÆc Terminal cña c¶ng ®· ®­îc qui ®Þnh. KÓ tõ ®ã ng­êi chuyªn chë cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n, vËn chuyÓn Container ®Õn n¬i qui ®Þnh vµ giao cho ng­êi nhËn hµng trong ®iÒu kiÖm liªm phong, kÑp ch×. - XÕp vµ dì Container cã hµng lªn, xuèng c«ng cô vËn t¶i kÓ c¶ chi phÝ vËn chuyÓn Container tõ CY hoÆc Terminal ra cÇu c¶ng - Cung cÊp Container rçng trong ®iÒu kiÖn kü thuËt tèt cho ng­êi göi hµng (nÕu cã). * §èi víi ng­êi nhËn hµng (Consignec) - Lµm thñ tôc h¶i quan ®Ó nhËn hµng. - NhËn Container cã hµng tõ ng­êi chuyªn chë tõ CY hoÆc Terminal cña c¶ng qui ®Þnh, trong ®iÒu kiÖn liªm phong, kÑp ch×. - Chuyªn chë Container tõ CY hoÆc Terminal cña c¶ng vÒ kho riªng; dì hµng ra khái Container vµ nhanh chãng hoµn tr¶ Container rçng cho ng­êi chuyªn chë hoÆc cho ng­êi ®· cho thuª Container. §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p FCL/FCL lµ : tr¸ch nhiÖm cñang­êi chñ hµng nÆng nÒ h¬n so víi ng­êi chuyªn chë; giao nhËn hµng ho¸ gi÷a c¸c ben theo nguyªn t¾c “kÑp ch×, liªm phong”, ®¹t hiÖu qu¶ cao trong viÖc tæ chøc vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. 2.1.2) Ph­¬ng ph¸p göi hµng lÎ b»ng Container LCL/LCL Ph­¬ng ph¸p göi hµng cã khèi l­îng hµng ho¸ nhá, kh«ng ®ñ xÕp ®Çy mét Container, th× ¸p dông ph­¬ng ph¸p LCL/LCL. Trong ph­¬ng ph¸p göi hµng lÎ b»ng Container, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chñ hµng nhÑ nhµng h¬n. Thùc chÊt nã còng nh­ c¸ch göi hµng bao gãi th«ng th­êng tr­íc ®©y. Ng­êi chñ mang hµng ®Õn c¸c CFS giao cho ng­êi chuyªn chë. T¹i ®ã, ng­êi chuyªn chë nhËn hµng ho¸, sau ®ã ®ãng hµng vµo Container vµ chuyªn chë tíi n¬i qui ®Þnh vµ giao hµng trùc tiÕp cho ng­êi nhËn hµng. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi chñ hµng, còng nh­u ng­êi chuyªn chë, ng­êi giao nhËn ®øng ra kinh doanh göi hµng le b»ng Container (®­îc gäi lµ gom hµng). Hä tËp hîp nh÷ng l« hµng lÎ cña nhiÒu chñ hµng thµnh l« hµng hç hîp ®ãng vµo Container vµ tiÕn hµnh tæ chøc chuyªn ch¬ theo ph­¬ng thøc FCL/FCL 2.1.3) Ph­¬ng ph¸p göi hµng b»ng Container kÕt hîp (FCL/LCL - LCL/FCL) Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ, ng­êi chñ hµng (hoÆc ng­êi giao nhËn) cã thÓ tho¶ thuËn víi ng­êi chuyªn chë ¸p dông ph­¬ng ph¸p göi hµng kÕt hîp nh­: FCL/LCL hoÆc LCL/FCL. §ã lµ ph­¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a hai ph­¬ng ph¸p göi hµng chÝnh ë trªn. Do ®ã, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chñ hµng vµ ng­êi chuyªn chë còng thay ®æi cho phï hîp. 2.2) Gi¸ c­íc vµ chi phÝ chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container Gi¸ c­íc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng Container cã ®Æc ®iÓm lµ : - ThÊp h¬n so víi gi¸ c­íc chë hµng ho¸ b»ng bao gãi th«ng th­êng, nh»m môc ®Ých khuyÕn khÝch kh¸ch hµng sö dông ph­¬ng ph¸p chuyªn chë míi nµy. - Gi¸ c­íc th­êng ®­îc tÝnh gép toµn bé c¸c lo¹i chi phÝ trong suèt qu¸ tr×nh chuyªn chë tõ kho ®Õn kho. - C¸c b¶ng gi¸ c­íc th­êng ®­îc x©y dùng theo xu h­íng ®¬n gi¶n ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho viÖc tÝnh to¸n tiÒn c­íc. Chi phÝ chuyªn chë hµng ho¸ xÕp trong Container th­êng bao gåm c¸c kho¶n sau : - C­íc phÝ chuyªn chë Container trªn chÆng ®­êng vËn t¶i chÝnh vµ trªn ®­êng vËn t¶i phô - Chi phÝ xÕp, dì Container ë c¸c ®iÓm vËn t¶i - Chi phÝ thue Container rçng ®Ó xÕp hµn, chi phÝ söa ch÷a h­ h¶ng cña Container (nÕu cã). - C­íc phÝ chuyªn chë Container rçng tõ n¬i dì hµng ®Õn ®Þa ®iÓm thuª Container. - Chi phÝ l­u tr÷ Container vµ c¸c chi phÝ phô kh¸c. 2.3) Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý khi xÕp hµng vµo Container Qui tr×nh kü thuËt xÕp hµng vµo Container phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau ®©y : - Lo¹i hµng ho¸, ®Æc ®iÓm cña bao b× vµ sè l­îng hµng hãa cÇn xÕp vµo Container. - Lo¹i c«ng cô vËn t¶i dïng vµo viÖc chuyªn chë Container. - KiÓu, lo¹i, cì Container dïng ®Ó xÕp hµng. - Ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó xÕp hµng vµo Container... Qui tr×nh xÕp hµng vµo Container ®­îc tiÕn hµnh tuÇn tù theo c¸c b­íc nghiÖp vô chñ yÕu sau : - ChuÈn bÞ hµng ho¸ : bao b× hµng ho¸ ph¶i gän nhÑ, kÝch th­íc bao gãi ph¶i phï hîp víi kÝch th­íc cña Container. - Lùa chän kiÓu lo¹i, sè l­îng Container cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ khèi l­îng hµng ho¸ cÇn chuyªn chë. - KiÓm tra sè l­îng, chÊt l­îng cña hµng ho¸ tr­íc khi xÕp vµo Container d­íi sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¬ quan h¶i quan. - S¾p xÕp hµng ho¸ trong Container ph¶i ®¹t yªu cÇu : §¶m b¶o an toµn cho hµng ho¸ vµ b¶n th©n Container; cã träng lùc thÊp vµ c©n b»ng; tËn dông tèi ®a dung tÝch vµ träng t¶i cña Container. - §ãng chÆt cöa Container vµ tiÕn hµnh liªm phong, kÑp ch× b»ng dÊu riªng hoÆc dÊu cña c¬ quan h¶i quan. - XÕp Container cã chøa hµng lªn c«ng cô vËn t¶i ®Ó chuyªn chë ®Õn CY ®Õn Terminal giao cho ng­êi chuyªn chë. B> PhÇn II : Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh Container ho¸ trong vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam Thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh Container ho¸ trong vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam 1) NhÞp ®é ph¸t triÓn 1.1) Tõ nh÷ng b­íc khëi ®Çu Cã thÓ nãi, vËn t¶i biÓn b»ng Container ®­îc thùc hiÖn ë n­íc ta tõ n¨m 1989 víi viÖc ra ®êi Cty Liªn Doanh VËn T¶i BiÓn Germatrans. Trong vßng n¨m n¨m ®Çu ho¹t ®éng, doanh thu cña Cty nµy ®· t¨ng 10 lÇn. Tõ ®ã c¸c h·ng vËn t¶i Container n­íc ngoµi t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. HiÖn nay, cã kho¶ng ba m­¬i c«ng ty vËn t¶i biÓn n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i c¸c biÓn ViÖt Nam, trong ®ã cã nhiÒu h·ng vËn t¶i Container lín nh­ : EverGreen, APL, Maersk Lines,... Doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn hµng ®Çu cña quèc gia lµ Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam còng b¾t nhÞp theo xu thÕ nµy. N¨m 1996, Tcty ®· ®Çu t­ h¬n 61 triÖu USD mua thªm 9 con tµu víi träng t¶i 135.000 DWT, trong ®ã cã 4 tµu chë Container. Trong 3 n¨m qua, tæng Cty còng ®· ®Çu t­ h¬n 100 triÖu USD ®Ó ph¸t triÓn ®éi tµu biÓn