Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã đưa nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển sôi động hơn, nền kinh tế phát triển kéo theo nhiều lĩnh vực trong nó và nhiều ngành liên quan đến nó phát triển theo, đặc biệt là lĩnh vực hoạt động đầu tư. Và ngược lại chính sự phát triển của hoạt động đầu tư lại góp phần không nhỏ tác động tới sự chuyển đổi trong toàn bộ nền kinh tế, góp phần vào sự tăng trưởng của ngành, địa phương được đầu tư và của các ngành và địa phương có liên quan.
Đầu tư trong nền kinh tế ngày càng nhiều song không phải dự án đầu tư nào cũng có hiệu quả, có tác động tích cực đến nền kinh tế đất nước. Sở dĩ như vậy là do chúng ta còn bị ảnh hưởng nhiều bởi tư tưởng trước đây: khi xây dựng dự án chủ đầu tư có khuynh hướng nhờ chuyên viên tư vấn thực hiện sao cho đúng quy định và yêu cầu của tổ chức xét duyệt và tổ chức tín dụng để được chấp thuận đầu tư và cho vay, mà ít quan tâm đến tính khả thi của các tính toán, đặc biệt là độ tin cậy của các phương án mà dự án đưa ra như về tài chính, kỹ thuật.Tất nhiên với xu hướng kinh tế ngày càng phát triển thì nhu cầu cho mỗi dự án để được đầu tư cũng cao hơn, đòi hỏi việc lập dự án phải có hiệu quả hơn. Hiện nay trong cơ chế thị trường, việc lập dự án có vai trò quan trọng quyết định đến yếu tố thành bại của việc đầu tư, cũng như đó là điều kiện tiên quyết để tổ chức tín dụng xét cho vay. Vì vậy, một dự án muốn có hiệu quả và có tính khả thi thì cần chú trọng nhiều đến hoạt động lập dự án.
Tuy lập dự án có vai trò quan trọng như vậy, song hoạt động lập dự án hiện nay vẫn còn nhiều thiếu sót, bất cập cả về nội dung và phương pháp tiến hành lập dự án. Tình hình này không chỉ của riêng một đơn vị lập dự án nào, các đơn vị lập dự án đều phải có một sự chuyển biến trong công tác lập dự án đầu tư để có thể đáp ứng được yêu cầu của lập dự án hiện nay và cạnh tranh được với các đơn vị lập dự án khác. Và với Tổng công ty xây dựng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với tư cách có thể là chủ đầu tư lập dự án, hoặc là đơn vị tư vấn được thuê để lập dự án thì việc nâng cao, đổi mới công tác lập dự án là rất cần thiết.
Đối với dự án “Xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày tại Tỉnh Sơn La” thì việc lập dự án là quan trọng, do dự án có vai trò quan trọng nhằm nâng cao mức sống cho đồng bào các dân tộc ở một tỉnh còn nghèo như Sơn La, nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong tỉnh. Với ý nghĩa nhằm phát triển nông nghiệp của địa phương, tuy là một đơn vị được thuê lập dự án nhưng Tổng công ty cũng cần nâng cao hiệu quả công tác lập dự án để dự án có hiệu quả hơn, chính xác hơn để thuận tiện cho chủ đầu tư đánh giá dự án cũng như thuận lợi trong quá trình thực hiện dự án và huy động vốn, đồng thời cũng là nhằm nâng cao uy tín của Tổng công ty trong công tác lập dự án. Để nâng cao hiệu quả cho các dự án tương tự sau thì ta có thể đánh giá dự án từ đó tìm ra những thiếu sót trong quá trình lập dự án để có biện pháp hoàn thiện việc lập dự án.
Với ý nghĩa như vậy, sau một thời gian thực tập tại Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn em đã chọn đề tài: “ Đánh giá công tác lập dự án Xây dựng xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày tại Tỉnh Sơn La của Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn”.
Đề tài nghiên cứu của em gồm ba phần tương ứng với ba chương:
Chương 1: Lý luận chung về lập dự án đầu tư
Chương 2: Thực trạng hoạt động lập dự án đầu tư “Xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày” tại Tổng công ty xây dựng nông nghiệp va phát triển nông thôn.
Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác lập dự án “Xưởng chế biến tinh bột sắn” nói riêng và công tác lập dự án tại Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn nói chung.
85 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2076 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đánh giá công tác lập dự án Xây dựng xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày tại Tỉnh Sơn La của Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Phần i: Lời nói đầu
Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã đưa nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển sôi động hơn, nền kinh tế phát triển kéo theo nhiều lĩnh vực trong nó và nhiều ngành liên quan đến nó phát triển theo, đặc biệt là lĩnh vực hoạt động đầu tư. Và ngược lại chính sự phát triển của hoạt động đầu tư lại góp phần không nhỏ tác động tới sự chuyển đổi trong toàn bộ nền kinh tế, góp phần vào sự tăng trưởng của ngành, địa phương được đầu tư và của các ngành và địa phương có liên quan.
Đầu tư trong nền kinh tế ngày càng nhiều song không phải dự án đầu tư nào cũng có hiệu quả, có tác động tích cực đến nền kinh tế đất nước. Sở dĩ như vậy là do chúng ta còn bị ảnh hưởng nhiều bởi tư tưởng trước đây: khi xây dựng dự án chủ đầu tư có khuynh hướng nhờ chuyên viên tư vấn thực hiện sao cho đúng quy định và yêu cầu của tổ chức xét duyệt và tổ chức tín dụng để được chấp thuận đầu tư và cho vay, mà ít quan tâm đến tính khả thi của các tính toán, đặc biệt là độ tin cậy của các phương án mà dự án đưa ra như về tài chính, kỹ thuật...Tất nhiên với xu hướng kinh tế ngày càng phát triển thì nhu cầu cho mỗi dự án để được đầu tư cũng cao hơn, đòi hỏi việc lập dự án phải có hiệu quả hơn. Hiện nay trong cơ chế thị trường, việc lập dự án có vai trò quan trọng quyết định đến yếu tố thành bại của việc đầu tư, cũng như đó là điều kiện tiên quyết để tổ chức tín dụng xét cho vay. Vì vậy, một dự án muốn có hiệu quả và có tính khả thi thì cần chú trọng nhiều đến hoạt động lập dự án.
Tuy lập dự án có vai trò quan trọng như vậy, song hoạt động lập dự án hiện nay vẫn còn nhiều thiếu sót, bất cập cả về nội dung và phương pháp tiến hành lập dự án. Tình hình này không chỉ của riêng một đơn vị lập dự án nào, các đơn vị lập dự án đều phải có một sự chuyển biến trong công tác lập dự án đầu tư để có thể đáp ứng được yêu cầu của lập dự án hiện nay và cạnh tranh được với các đơn vị lập dự án khác. Và với Tổng công ty xây dựng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với tư cách có thể là chủ đầu tư lập dự án, hoặc là đơn vị tư vấn được thuê để lập dự án thì việc nâng cao, đổi mới công tác lập dự án là rất cần thiết.
Đối với dự án “Xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày tại Tỉnh Sơn La” thì việc lập dự án là quan trọng, do dự án có vai trò quan trọng nhằm nâng cao mức sống cho đồng bào các dân tộc ở một tỉnh còn nghèo như Sơn La, nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong tỉnh... Với ý nghĩa nhằm phát triển nông nghiệp của địa phương, tuy là một đơn vị được thuê lập dự án nhưng Tổng công ty cũng cần nâng cao hiệu quả công tác lập dự án để dự án có hiệu quả hơn, chính xác hơn để thuận tiện cho chủ đầu tư đánh giá dự án cũng như thuận lợi trong quá trình thực hiện dự án và huy động vốn, đồng thời cũng là nhằm nâng cao uy tín của Tổng công ty trong công tác lập dự án. Để nâng cao hiệu quả cho các dự án tương tự sau thì ta có thể đánh giá dự án từ đó tìm ra những thiếu sót trong quá trình lập dự án để có biện pháp hoàn thiện việc lập dự án.
Với ý nghĩa như vậy, sau một thời gian thực tập tại Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn em đã chọn đề tài: “ Đánh giá công tác lập dự án Xây dựng xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày tại Tỉnh Sơn La của Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn”.
Đề tài nghiên cứu của em gồm ba phần tương ứng với ba chương:
Chương 1: Lý luận chung về lập dự án đầu tư
Chương 2: Thực trạng hoạt động lập dự án đầu tư “Xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấn/ngày” tại Tổng công ty xây dựng nông nghiệp va phát triển nông thôn.
Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác lập dự án “Xưởng chế biến tinh bột sắn” nói riêng và công tác lập dự án tại Tổng công ty xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn nói chung.
Phần ii: nội dung
Chương 1:
Lý luận chung về lập dự án đầu tư
1.1. Lý luận chung về đầu tư và dự án đầu tư
1.1.1. Đầu tư.
Đầu tư là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó. Nguồn lực đó có thể là tiền, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ.
Những kết quả đó có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính (tiền vốn), tài sản vật chất (nhà máy, đường sá, các của cải vật chất khác...) và các nguồn nhân lực có đủ điều kiện để làm việc với năng suất cao hơn trong nền sản xuất xã hội.
1.1.2. Dự án đầu tư
1.1.2.1. Khái niệm dự án đầu tư
Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về dự án đầu tư, những định nghĩa này đều đứng trên những mục tiêu khác nhau để nhìn nhận dự án, có một số cách định nghĩa dự án như sau:
Thông thường dự án đầu tư được hiểu là: một lĩnh vực hoạt động đặc thù, một nhiệm vụ cụ thể cần phải được thực hiện với phương pháp riêng, nguồn lực riêng và theo một kế hoạch tiến độ nhằm tạo ra một thực thể mới.
Cũng có định nghĩa cho rằng dự án là tập hợp các hoạt động nhằm thực hiện một mục tiêu nhất định, trong quá trình thực hiện muc tiêu đó cần có các nguồn lực đầu vào (inputs) và kết quả thu được là các đầu ra (outputs).
Đối với hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung dự án được coi là những nỗ lực có thời hạn nhằm tạo ra một sản phẩm hoặc một dịch vụ nhất định.
Đối với doanh nghiệp, dự án có thể là:
Sản xuất sản phẩm mới
Mở rộng sản xuất
Trang bị lại thiết bị
Thời gian hoạt động từ 3 năm trở lên.
Theo nghị định 88/CP (ngày 01/09/1999): “Dự án” là tập hợp những đề xuất để thực hiện một phần hay toàn bộ công việc, mục tiêu hoặc yêu cầu nào đó.
Tuy có nhiều cách quan niệm khác nhau về dự án nhưng nội dung, đặc trưng cơ bản của dự án là thống nhất trong cách hiểu. Cụ thể nội dung của dự án là:
Mục tiêu: Dự án ra đời sẽ phục vụ những mục tiêu nào? Có 2 mức mục tiêu của dự án: Mục tiêu phát triển là những lợi ích kinh tế xã hội do dự án đem lại; Mục tiêu trước mắt là mục đích cụ thể cần đạt được của việc thực hiện dự án.
Kết quả dự án đem lại: Dự án sẽ tạo ra kết quả gì? Các kết quả đó có thể là hữu hình hay vô hình, kết quả đó được định lượng càng nhiều càng tốt.
Các hoạt động: là những nhiệm vụ hoặc hành động để tạo ra những kết quả mong muốn. Các nhiệm vụ hoặc hành động này cùng với một lịch biểu và trách nhiệm cụ thể của các bộ phận thực hiện sẽ tạo thành kế hoạch làm việc của dự án.
Nguồn lực: về vật chất, tài chính và con người cần thiết để tiến hành các hoạt động của dự án. Giá trị hoặc chi phí của các nguồn lực này chính là vốn đầu tư cần có cho dự án
1.1.2.2. Phân loại dự án đầu tư
Để quản lí tốt dự án và đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư, người ta sử dụng nhiều tiêu thức khác nhau để chia dự án thành các loại khác nhau. Có những cách phân loại dự án như sau:
Theo trình độ hiện đại của sản xuất
Dự án đầu tư được chia thành:
Dự án đầu tư theo chiều rộng: Vốn lớn, khê đọng lâu, thời gian thực hiện đầu tư và thời gian cần hoạt động để thu hồi vốn lâu, tính chất kỹ thuật phức tạp, độ mạo hiểm cao.
Dự án đầu tư theo chiều sâu: Đòi hỏi lượng vốn ít hơn, thời gian thực hiện đầu tư không lâu, độ mạo hiểm thấp hơn so với đầu tư theo chiều rộng.
Theo lĩnh vực hoạt động trong xã hội của dự án đầu tư
Dự án đầu tư được phân thành:
Dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh
Dự án đầu tư phát triển khoa học kỹ thuật
Dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng
Theo giai đoạn hoạt động của các dự án đầu tư trong quá trình tái sản xuất xã hội
Có thể phân loại các dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh thành:
Dự án đầu tư thương mại là loại dự án đầu tư có thời gian thực hiện đầu tư và hoạt động của các kết quả đầu tư để thu hồi vốn đầu tư ngắn, tính chất bất định không cao lại dễ dự đoán và dự đoán dễ đạt được độ chính xác cao.
Dự án đầu tư sản xuất là loại dự án đầu tư có thời hạn hoạt động dài, vốn đầu tư lớn, thu hồi chậm, thời gain thực hiện đầu tư lâu, dộ mạo hiểm cao, tính chất kỹ thuật phức tạp, chịu tác động của nhiều yếu tố bất định trong tương lai.
Theo thời gian thực hiện và phát huy tác dụng để thu hồi vốn đã bỏ ra
Có thể phân chia dự án đầu tư thành dự án đầu tư ngắn hạn (như dự án đầu tư thương mại) và dự án đầu tư dài hạn ( như các dự án đầu tư sản xuất, đầu tư phát triển khoa học kỹ thuật, xây dựng cơ sở hạ tầng...).
Theo phân cấp quản lí
Theo cấp quản lí dự án được chia thành các nhóm A, B, C.
Các dự án nhóm A thường do Thủ tướng Chính phủ quyết định cho phép đầu tư.
Các dự án nhóm B và C Bộ trưởng có thể quyết định cho phép đầu tư.
Theo nguồn vốn
Dựa vào nguồn vốn dự án đầu tư có thể được phân chia thành:
Dự án đầu tư có vốn huy động trong nước
Dự án đầu tư có vốn huy động nước ngoài
Việc phân loại này cho thấy tình hình huy động vốn từ mỗi nguồn và vai trò của mỗi nguồn đối với dự phát triển kinh tế – xã hội của từng ngành, từng địa phương và toàn bộ nền kinh tế.
Theo vùng lãnh thổ:
Dự án đầu tư được phân thành: Dự án địa phương, dự án quy hoạch vùng lãnh thổ
1.1.2.3. Chu kỳ dự án đầu tư
Chu kỳ hoạt động đầu tư là các giai đoạn mà một dự án phải trải qua bắt đầu từ khi dự án mới chỉ là ý đồ đến khi dự án hoàn thành và chấm dứt hoạt động.
Ta có thể minh họa chu kỳ dự án theo sơ đồ sau:
ý đồ về
dự án
đầu tư
Chuẩn
bị đầu tư
Thực hiện đầu tư
SX - KD
DV
ý đồ dự án mới
Sơ đồ 1.1: Chu kỳ dự án đầu tư
Dự án được xây dựng và phát triển trong một quá trình gồm nhiều giai đoạn riêng biệt song gắn bó chặt chẽ với nhau và đi theo một tiến trình logic nhất định được gọi là chu kỳ dự án. Bên cạnh việc xây dựng chu kỳ dự án chung như trên người ta còn có nhiều cách khác như: chia chu kỳ dự án thành 3 giai đoạn hoặc 5 giai đoạn.
Cách1:
Chu kì dự án đầu tư được thể hiện thông qua ba giai đoạn: Giai đoạn tiền đầu tư (Chuẩn bị đầu tư), giai đoạn đầu tư (Thực hiện đầu tư), giai đoạn vận hành các kết quả đầu tư (Sản xuất kinh doanh). Mỗi giai đoạn lại được chia thành nhiều bước cụ thể là:
Tiền đầu tư
Đầu tư
Vận hành các kết quả đầu tư
Nghiên cứu phát hiện cơ hội đầu tư
Nghiên cứu tiền khả thi sơ bộ lựa chọn dự án
Nghiên cứu khả thi ( lập dự án -LCKTKT)
Đánh giá và quyết định (thẩm định dự án)
Đàm phán và ký kết các hợp đồng
Thiết kế và lập dự toán thi công xây lắp
Thi công xây lắp công trình
Chạy thử
và nghiệm thu sử dụng
Sử dụng chưa hết công suất
Sử dụng công suất ở mức cao nhất
Công suất giảm dần và thanh lý
Sơ đồ1.2: Chu kỳ dự án đầu tư phân theo ba giai đoạn
Qua sơ đồ cho thấy quá trình lập và thẩm định dự án đầu tư đều nằm trong giai đoạn tiền đầu tư. Mà giai đoạn tiền đầu tư tạo ra tiền đề và quyết định sự thành công hay thất bại ở hai giai đoạn sau, do vậy mà chúng ta có thể thấy được vai trò quyết định của lập và thẩm định đối với hiệu quả của dự án trong tương lai. Việc ra quyết định đầu tư đúng hay sai, hiệu quả đầu tư cao hay thấp phụ thuộc vào quá trình lập và thẩm định dự án.
Cách 2: Chia chu kỳ dự án thành 5 giai đoạn: Giai đoạn xây dựng dự án, giai đoạn phân tích lập dự án, giai đoạn phê duyệt dự án, giai đoạn triển khai dự án, giai đoạn nghiệm thu tổng kết và giải thể.
Mỗi giai đoạn lại được chia thành nhiều bước cụ thể là:
Giai đoạn xây dựng dự án bao gồm các bước (công việc): Xác định ý đồ ban đầu, thu thập dữ liệu, phân tích tình hình, đề xuất phương án.
Giai đoạn phân tích và lập dự án gồm các bước (công việc) chủ yếu: thiết kế nội dung, nghiên cứu tiền khả thi và nghiên cứu khả thi, soạn thảo chi tiết.
Giai đoạn phê duyệt dự án bao gồm các công việc chủ yếu sau: Duyệt lại dự án, đánh giá khả thi dự án, thông qua dự án.
Giai đoạn triển khai thực hiện dự án gồm các công việc: kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện dự án.
Giai đoạn nghiệm thu tổng kết và giải thể gồm các công việc: Đánh giá nghiệm thu, tổng kết rút kinh nghiệm, giải thể.
1.1.2.4. Sự cần thiết phải tiến hành đầu tư theo dự án
Hoạt động đầu tư là một hoạt động kinh tế nhằm tái sản xuất cho nền kinh tế xã hội, đây là một hoạt động phức tạp và có những đặc điểm nổi bật là:
Nguồn lực huy động cho một công cuộc đầu tư là rất lớn trong một thời gian khá dài, trong quá trình đầu tư nguồn vốn nằm khê đọng và không sinh lời. Đây là cái giá phải trả khá lớn của hoạt động đầu tư.
Thời gian để tiến hành một công cuộc đầu tư cho đến khi các thành quả của nó phát huy tác dụng thường đòi hỏi nhiều năm tháng với nhiều biến động xảy ra.
Thời gian cần hoạt động để có thể thu hồi vốn đã bỏ ra hay cho đến khi thanh lí tài sản do vốn tạo ra có thể cần một thời gian dài, thường là vài năm có khi tới vài chục năm.
Các thành quả của hoạt động đầu tư có thể có giá trị sử dụng trong nhiều năm đủ để các lợi ích thu hồi được tương ứng và lớn hơn những chi phí đã bỏ ra trong suốt quá trình thực hiện đầu tư.
Các thành quả của hoạt động đầu tư là các công trình xây dựng sẽ hoạt động ở ngay nơi mà nó tạo dựng nên. Do đó, các điều kiện về địa lý, địa hình tại đó có ảnh hưởng lớn đến quá trình thực hiện đầu tư cũng như đến kết quả và hiệu quả của công cuộc đầu tư.
Mọi hậu quả và thành quả của quá trình thực hiện đầu tư chịu nhiều ảnh hưởng của các yếu tố không ổn định theo thời gian, điều kiện địa lý, không gian.
Bởi vậy mà hoạt động đầu tư có độ mạo hiểm rất cao. Vì thế để đảm bảo cho mọi công cuộc đầu tư được tiến hành thuận lợi, đạt được mục tiêu mong muốn, đem lại hiệu quả kinh tế xã hội cao đòi hỏi phải thực hiện tốt công tác chuẩn bị. Sự chuẩn bị này được thể hiện trong việc soạn thảo các dự án đầu tư (lập dự án đầu tư), có nghĩa là phải thực hiện đầu tư theo dự án được soạn thảo với chất lượng tốt.
1.2. Nội dung và phương pháp lập dự án đầu tư
1.2.1. Quan niệm về lập dự án đầu tư
Có thể hiểu lập dự án đầu tư là tập hợp các hoạt động xem xét, chuẩn bị, tính toán toàn diện các khía cạnh kinh tế – xã hội, điều kiện tự nhiên, môi trường pháp lý...Trên cơ sở đó xây dựng một kế hoạch hoạt động phù hợp nhằm thực hiện một dự án đầu tư.
Quá trình lập một dự án đầu tư được coi là một quá trình phát triển từ việc hình thành các ý tưởng đầu tư, cho đến việc xây dựng một kế hoạch chi tiết nhằm biến ý tưởng đó thành hiện thực. Có thể thấy được điều này thông qua việc nghiên cứu khái quát khái niệm lập một dự án đầu tư sản xuất kinh doanh: là một quá trình tạo ra một bức tranh hay một mô hình về cái mà một đơn vị sản xuất kinh doanh sẽ trở thành. Mô hình này là một tài liệu được làm bởi các câu chữ và các con số, được thiết kế để đưa cho người đọc một hình ảnh ấn tượng (image) của các doanh nghiệp sẽ đạt đến
Hình ảnh mà các dự án đầu tư mô tả bao gồm: Ai? Cái gì? Khi nào? ở đâu? Tại sao? Như thế nào? Bao nhiêu?
Những mô tả này sẽ là cơ sở cho các nhà đầu tư đưa ra các quyết định đầu tư (có đầu tư hay không và đầu tư theo phương án nào), là cơ sở cho các nhà quản lý dự án trong tương lai lập các kế hoạch quản lý, điều hành dự án...
Việc lập dự án đầu tư thường được thực hiện bởi hai nguyên tắc:
Coi dự án đầu tư là một công cụ và là một sản phẩm có thể bán được (sản phẩm hàng hoá).
Dự án đầu tư được lập trên cơ sở độc giả mục tiêu.
Nguyên tắc coi dự án là một công cụ, một sản phẩm có thể bán được cho rằng dự án sẽ cung cấp những thông tin, những ý tưởng có giá trị nhất định đối với các nhà đầu tư, nhờ có các ý tưởng đó mà các nhà đầu tư có thể sử dụng có hiệu quả hơn đồng vốn đầu tư của mình. Đồng thời nguyên tắc này cũng coi lập dự án là một ngành nghề, những người lập dự án có thể sẽ có thu nhập từ việc “bán” các dự án của mình. Thực chất nguyên tắc này đã coi dự án là một hàng hoá. Sở dĩ dự án được coi là một hàng hoá bởi nó cũng có các thuộc tính cơ bản của hàng hoá đó là giá trị và giá trị sử dụng. Giá trị của dự án được biểu hiện ở sự kết tinh của giá trị lao động quá khứ và lao động sống. Còn giá trị sử dụng chính là những giá trị lợi ích mà dự án đem lại cho người sử dụng nó. Do đó, dự án phải được xây dựng trên cơ sở chất lượng và chi phí, những kết quả mà dự án đem lại cho “người mua dự án” phải lớn hơn chi phí mà “người mua” bỏ ra để trả cho “người bán”.
Tuy là hàng hoá song dự án là một loại hàng hoá đặc biệt nên nó cũng có những đặc trưng riêng của một sản phẩm dịch vụ tư vấn, đó là:
Sản phẩm dự án là một sản phẩm đơn chiếc: mỗi dự án được lập chỉ phù hợp với một đối tượng cụ thể.
Chi phí lập dự án là một chi phí chìm tức là nếu như dự án không được chập nhận thì toàn bộ chi phí đó sẽ bị mất đi. Như vậy, việc lập dự án là một công việc mạo hiểm. Chi phí lập dự án có thể lớn nhưng kết quả thu được lại không cao, vì vậy trước khi lập dự án cần phải tính toán rất kỹ trước khi đưa ra quyết định có làm hay không?
Nếu coi dự án là một sản phẩm hàng hoá thì quá trình lập dự án là một quá trình sản xuất hàng hoá. Nguyên tắc coi dự án là một sản phẩm hàng hoá khắc phục được những cách nhìn nhận không đầy đủ, trong đó coi việc lập dự án chỉ là một khâu mang tính thủ tục. Cách nhìn nhận này sẽ dẫn đến việc lập các dự án không đảm bảo chất lượng, không có sự đồng bộ giữa việc lập dự án hôm nay và thực tế dự án diễn ra trong tương lai. Nguyên tắc này cũng được coi là một cơ sở quan trọng cho việc xây dựng nội dung quy trình và phương pháp lập dự án đầu tư.
Nguyên tắc độc giả mục tiêu xác định các đối tượng “Khách hàng – Người đọc” của dự án. Mỗi đối tượng khác nhau lại tìm kiếm ở dự án những khía cạnh thông tin khác nhau, những vấn đề, những góc độ khác nhau của dự án. Do vậy, việc lập dự án cần quan tâm để đáp ứng được những nhu cầu thông tin khác nhau của độc giả. Đồng thời các đối tượng độc giả của dự án cũng có những trình độ khác nhau, do vậy mà việc cung cấp thông tin cũng phải đảm bảo thông tin dễ tiếp cận với mọi đối tượng độc giả. Thông thường các độc giả mục tiêu của dự án là:
Chủ đầu tư (nhà đầu tư)
Các cơ quan Nhà nước thực hiện chức năng thẩm định dự án
Các đơn vị cho dự án vay vốn (ngân hàng, các tổ chức tín dụng...)
Các nhà quản lý dự án
Đối tác tham gia dự án (đơn vị đấu thầu thực hiện dự án, các đơn vị cung ứng cho dự án ...)
....
Vai trò của dự án được lập với các độc giả mục tiêu:
Với nhà đầu tư: dự án được lập là căn cứ chủ yếu để những người đầu tư (chủ vốn) hoặc đại diện của họ xem xét và quyết định về việc đầu tư hay không đầu tư, đầu tư theo phương án nào. Dự án đầu tư được thành lập là cơ sở cho nhà đầu tư xin giấy phép đầu tư – kinh doanh từ cơ quan có thẩm quyền thông qua việc xem xét lợi ích của việc thực hiện dự án đối với nền kinh tế. Dự án được lập cũng đồng thời là cơ sở cho nhà đầu tư vay vốn và gọi vốn từ bên ngoài để tiến hành thực hiện dự án. Dự án cũng là cơ sở để nhà đầu tư xây dựng kế hoạch thực hiện đầu tư, theo dõi, đôn đốc quá trình thực hiện và kiểm tra kết quả thực hiện và có những hiệu chỉnh cần thiết trong quá trình vận hành và khai thác công trình...
Đối với nhà nước: Dự án là cơ sở thẩm định, ra quyết định đầu tư, tài trợ cho dự án, cấp hoặc cho vay vốn, quản lý vốn, sản phẩm...để có kế hoạch điều tiết và cân đối quá trình phát triển nền kinh tế quốc dân. Nhà nước đứng trên lợi ích của toàn bộ nền kinh tế quốc dân để xem xét dự án, đánh giá những hiệu quả kinh tế – xã hội mà dự án đem lại. Trường hợp Nhà nước là chủ đầu tư thì phải xem xét cả hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án.
Đối với ngân hàng và các tổ chức tín dụng: Dự án là căn cứ để ngân hàng và các tổ chức tín dụng thẩm định, xem xét hiệu quả tài chính của dự án, khả năng trả nợ của dự án ...
Như vậy, mỗi độc giả mục tiêu đều đứng trên quan điểm lợi ích của mình để đánh giá dự án, xem xét dự án, vì thế dự án phải thoả mãn được những yêu cầu của độc giả mục tiêu.
Để thoả mãn những yêu cầu đặt ra đối với dự án, công tác lập dự án cần phải đảm bảo:
Chất lượng lập dự án phải cao.
Việc lập dự án phải đảm bảo tính kinh tế và hiệu quả. Tức là dự án lập ra phải đảm bảo chất lượng và có chi phí cho việc lập là thấp.
Tạo cơ hội để các chuyên gia có năng lực được cạnh tranh để tham gia lập các dự án. Có như vậy thì mới có nhiều cơ hội để có một dự án tốt.
Không ngừng phát triển đội ngũ chuyên gia lập các dự án đầu tư.
Một dự án có chất lượng cao sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thẩm định và quản lí dự án, triển khai dự án sẽ góp phần tích cực vào việc nâng cao hiệu quả dự án. Do vậy việc lập dự án là rất quan trọng đối với mỗi dự án, cần chú trọng để nâng cao chất lượn