Đề án Phát triển chăn nuôi lợn và gia cầm đến năm 2020

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CỤC CHĂN NUÔI ĐỀ ÁN ĐỔI MỚI CHĂN NUÔI LỢN GIAI ĐOẠN 2007 - 2020 Hà Nội, tháng 8 năm 2007 th«ng tin chung cña ®Ò ¸n I. tªn ®Ò ¸n ®æi míi ch¨n nu«i gµ giai ®o¹n 2007 - 2020 iI. c¬ quan chñ qu¶n Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n iii. c¬ quan thùc hiÖn C¸c c¬ quan trùc thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ c¸c tØnh thµnh trªn ph¹m vi c¶ n•íc PhÇn I §¸nh gi¸ t×nh h×nh ch¨n nu«i lîn giai ®o¹n 2001-2006 I. Sè ®Çu lîn vµ s¶n l•îng thÞt 1. Sè ®Çu lîn vµ sù t¨ng tr•ëng Thêi gian qua ®µn lîn trong c¶ n•íc lu«n cã sù t¨ng tr•ëng, tæng ®µn tõ 21,8 triÖu con n¨m 2001 t¨ng lªn 26,9 triÖu con n¨m 2006, t¨ng b×nh qu©n ®¹t 4,9%/n¨m. T¹i thêi ®iÓm 01/8/2006, c¸c vïng cã sè ®Çu lîn nhiÒu theo thø tù lµ: vïng §BSH cã 7,2 triÖu con, chiÕm 26,7% tæng ®µn c¶ n•íc; §«ng B¾c 4,5 triÖu con, chiÕm 16,8%; §BSCL 4,0 triÖu con, chiÕm 14,8%; B¾c Trung Bé 3,8 triÖu con, chiÕm 14,2%; §NB 2,8 triÖu con, chiÕm 10,5%; DHMT 2,0 triÖu con, chiÕm 7,6%; T©y Nguyªn 1,4 triÖu con, chiÕm 5,2%; T©y B¾c 1,1 triÖu con, chiÕm 4,3%. M•êi tØnh cã sè ®Çu lîn lín nhÊt lµ Thanh Ho¸ 1,34 triÖu con, §ång Nai 1,24 triÖu, NghÖ An 1,18 triÖu, Hµ T©y 1,13 triÖu, Th¸i B×nh 1,05 triÖu, B¾c Giang 1,03 triÖu, H¶i D•¬ng 0,87 triÖu, Nam §Þnh 0,83 triÖu, B×nh §Þnh 0,63 triÖu, H¶i Phßng 0,61 triÖu. Tæng ®µn lîn n¸i t¹i thêi ®iÓm 01/8/2006 lµ 4,33 triÖu con (chiÕm 16,2% tæng ®µn), t¨ng 455 ngµn con so víi cïng kú n¨m 2005. 2. S¶n l•îng thÞt lîn vµ sù t¨ng tr•ëng S¶n l•îng thÞt lîn h¬i thêi gian qua t¨ng tr•ëng nhanh, tõ 1,51 triÖu tÊn n¨m 2001 t¨ng lªn 2,50 triÖu tÊn n¨m 2006, t¨ng 10,1%/n¨m. ThÞt lîn lu«n chiÕm tõ 76-77% trong tæng s¶n l•îng thÞt c¸c lo¹i s¶n xuÊt trong n•íc. Riªng n¨m 2004 - 2006, do ¶nh h•ëng cña dÞch cóm gia cÇm tû lÖ thÞt lîn t¨ng lªn trªn 80%. N¨m 2006, vïng cã s¶n l•îng thÞt lîn h¬i xuÊt chuång cao nhÊt lµ §BSH 794,5 ngµn tÊn (chiÕm 31,7% c¶ n•íc), tiÕp theo lµ §BSCL 490,2 ngµn tÊn (chiÕm 19,6%), §«ng B¾c 311,1 ngµn tÊn (chiÕm 12,4%), §NB 295,5 ngµn tÊn (chiÕm 11,8%), BTB 282 ngµn tÊn (chiÕm 11,3%), DHMT 159,2 ngµn tÊn (chiÕm 6,4%), T©y Nguyªn 126,8 ngµn tÊn (chiÕm 5,1%) vµ cuèi cïng lµ T©y B¾c 44,8 ngµn tÊn (chiÕm 1,8%). M•êi tØnh cã s¶n l•îng thÞt lîn h¬i xuÊt chuång cao nhÊt lµ Hµ T©y 169,0 ngµn tÊn, §ång Nai 122,9 ngµn tÊn, Th¸i B×nh 95,7 ngµn tÊn, NghÖ An 95,0 ngµn tÊn, Thanh Ho¸ 91,5 ngµn tÊn, B¾c Giang 90,4 ngµn tÊn, H¶i D•¬ng 87,5 ngµn tÊn, Nam §Þnh 80,2 ngµn tÊn, TiÒn Giang 74,2 ngµn tÊn vµ H•ng Yªn 67,6 ngµn tÊn. II. Gièng lîn 1. HÖ thèng s¶n xuÊt gièng lîn a) C¸c c¬ së s¶n xuÊt gièng HiÖn nay trªn ®Þa bµn c¶ n•íc cã kho¶ng 125 tr¹i gièng lîn cô kþ vµ lîn «ng bµ víi tæng ®µn n¸i kho¶ng 37,5 ngµn con, trong ®ã thuéc qu¶n lý Nhµ n•íc lµ 52 tr¹i víi kho¶ng 10,7 ngµn con n¸i (chiÕm 41,6% sè tr¹i vµ 28,6% vÒ sè ®Çu n¸i); thuéc c«ng ty cæ phÇn vµ c«ng ty n•íc ngoµi lµ 12 tr¹i víi kho¶ng 22,1 ngµn con n¸i (chiÕm 9,6% sè tr¹i vµ 58,9% sè n¸i); cßn l¹i t• nh©n qu¶n lý lµ 61 tr¹i víi kho¶ng 4,7 ngµn con n¸i (chiÕm 48,8% sè tr¹i vµ 12,5% sè n¸i). Sè ®Çu n¸i cô kþ, «ng bµ t¹i c¸c vïng nh• sau: nhiÒu nhÊt lµ vïng §NB 27,0 ngµn con, chiÕm 72,2% tæng ®µn trong c¶ n•íc; tiÕp theo §BSH 4,2 ngµn con, chiÕm 11,2%; BTB 2,9 ngµn con, chiÕm 7,7%; §BSCL 1,8 ngµn con, chiÕm 4,8%; §B 1,0 ngµn con, chiÕm 2,7%; DHMT 0,35 ngµn con, chiÕm 0,9%; TN 0,17 ngµn con, chiÕm 0,5% vµ vïng TB kh«ng cã. b) C¬ cÊu vµ chÊt l•îng gièng - Lîn n¸i + Nh×n chung, c¬ cÊu vµ chÊt l•îng gièng lîn n¸i hiÖn nay ®· ®•îc c¶i thiÖn tÝch cùc, ®µn n¸i ngo¹i tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2006 t¨ng tõ 10-17%/n¨m (trung b×nh lµ 14,1%/n¨m), hÇu hÕt c¸c gièng lîn cã n¨ng suÊt vµ chÊt l•îng cao trªn thÕ giíi ®· ®•îc nhËp vµo n•íc ta nh• Landrace, Yorkshire, Pietrain, Duroc. N¨m 2006, trong tæng ®µn n¸i 4,3 triÖu con, n¸i ngo¹i chiÕm kho¶ng 10,2%, n¸i néi chiÕm kho¶ng 12,6%, cßn l¹i kho¶ng 77,2% lµ n¸i lai (kÕt qu¶ ®iÒu tra gièng lîn t¹i 8 vïng sinh th¸i). C¸c tØnh cã sè ®Çu n¸i ngo¹i lín lµ TP HCM kho¶ng 38,0 ngµn con, tiÕp theo lµ §ång Nai kho¶ng 26 ngµn con, Sãc Tr¨ng kho¶ng 22 ngµn con, B¹c Liªu kho¶ng 21 ngµn con, §¾k L¾k kho¶ng 20 ngµn con, Hµ T©y kho¶ng 14-15 ngµn con, Qu¶ng ng·i 12-13 ngµn con, H¶i D•¬ng 11-12 ngµn con, Thanh Ho¸ kho¶ng trªn 11 ngµn con, ... + §èi víi gièng lîn n¸i ngo¹i, c¬ b¶n lµ c¸c gièng Landrace, Yorkshire, Pietrain, Duroc vµ c¸c tæ hîp lai cña chóng, tuy nhiªn t¹i c¸c tØnh phÝa B¾c vµ phÝa Nam còng cã sù kh¸c nhau vÒ c«ng thøc lai, cô thÓ nh• sau: c¸c tØnh phÝa B¾c nh• vïng §BSH, §«ng B¾c, B¾c Trung Bé chñ yÕu lµ lai 2 hoÆc 3 m¸u gi÷a c¸c gièng Yorkshire-Landrace-Duroc; c¸c tØnh phÝa Nam nh• vïng §NB, §BSCL chñ yÕu lµ lai 2, 3 hoÆc 4 m¸u gi÷a c¸c gièng Yorkshire - Landrace-Duroc-Pietrain; mét sè tØnh vïng §BSH, BTB nh• Ninh B×nh, Th¸i B×nh, H•ng Yªn, Thanh Ho¸, do gÇn tr¹i gièng lîn GGP Tam §iÖp cña ViÖn Ch¨n nu«i ®· tiÕp cËn vµ nu«i víi tû lÖ ®¸ng kÓ tæ hîp lai 5 m¸u gåm c¸c dßng L95-L11-L06-L19-L64. + §èi víi gièng lîn n¸i lai (néi X ngo¹i), c«ng thøc lai phæ biÕn ë c¸c tØnh phÝa B¾c lµ n¸i Mãng C¸i, hoÆc nhãm n¸i Lang (Lang Hång) víi ®ùc Yorkshire hoÆc Landrace. Cßn ë c¸c tØnh phÝa Nam (§BSCL, T©y Nguyªn) chñ yÕu sö dông lîn n¸i ®Þa ph•¬ng (Ba Xuyªn, Thuéc Nhiªu) lai víi ®ùc Yorkshire hoÆc Landrace, Pietrain. + Gièng lîn n¸i ®Þa ph•¬ng, t¹i c¸c tØnh phÝa B¾c c¸c gièng nh• Mãng C¸i, M•êng Kh•¬ng, nhãm lîn Lang vÉn ®•îc sö dông phæ biÕn trong s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, trong nhiÒu n¨m do ch•a ®•îc chó ý chän läc vµ c¶i tiÕn n¨ng suÊt nªn n¨ng suÊt, chÊt l•îng ch•a cao. T¨ng träng d•íi 300 g/ngµy, tû lÖ n¹c tõ 37-38%, •íc tÝnh n•íc ta hiÖn nay cã kho¶ng 540 ngµn lîn n¸i néi. - Lîn ®ùc gièng HiÖn nay, ®µn lîn ®ùc gièng chñ yÕu lµ lîn ngo¹i vµ lîn lai, cßn lîn néi hÇu nh• rÊt Ýt (lîn ngo¹i 67,4%; lîn lai 32,6% - kÕt qu¶ ®iÒu tra gièng lîn t¹i 15 tØnh thuéc 8 vïng sinh th¸i n¨m 2005-2006). Trong ®ã, vÒ c¬ cÊu ®µn ®ùc gièng gi÷a c¸c miÒn còng kh¸c nhau: miÒn Nam lîn Pietrain vµ lai Pi X Du chiÕm tû lÖ cao (trªn 68%), cßn l¹i lµ c¸c gièng thuÇn Yorkshir, Landrace, Duroc, lai Yo X La, Pi X La vµ Master; miÒn B¾c chñ yÕu lµ con lai La X Yo; sau ®ã lµ c¸c gièng thuÇn La, Yo, Du vµ mét sè gièng cña PIC. 2. HÖ thèng thô tinh nh©n t¹o lîn a) C¸c c¬ së TTNT lîn TÝnh ®Õn th¸ng 6/2007, c¶ n•íc cã kho¶ng 476 c¬ së nu«i lîn ®ùc gièng khai th¸c vµ thô tinh nh©n t¹o víi tæng sè lîn ®ùc lµ 3,8 ngµn con vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt kho¶ng 5,3 triÖu liÒu tinh/n¨m. Trong ®ã thuéc qu¶n lý Nhµ n•íc lµ 72 c¬ së víi 1,1 ngµn ®ùc gièng vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt kho¶ng 1,7 triÖu liÒu tinh/n¨m (sè c¬ së chiÕm 15,1%, sè ®Çu lîn ®ùc chiÕm 29,6% vµ sè liÒu tinh SX chiÕm 31,6%); C¸c C«ng ty cæ phÇn vµ CT n•íc ngoµi lµ 25 c¬ së víi 0,7 ngµn ®ùc gièng vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt kho¶ng 1,7 triÖu liÒu tinh/n¨m (sè c¬ së chiÕm 5,3%, sè ®Çu lîn ®ùc chiÕm 19,1% vµ sè liÒu tinh SX chiÕm 32,3%); thuéc t• nh©n qu¶n lý lµ 379 c¬ së víi kho¶ng 1,9 ngµn ®ùc gièng vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt kho¶ng 1,9 triÖu liÒu tinh/n¨m (sè c¬ së chiÕm 79,6%, sè ®Çu lîn ®ùc chiÕm 51,3% vµ sè liÒu tinh SX chiÕm 36,1%). Cô thÓ, sè ®Çu lîn ®ùc vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt tinh cho TTNT t¹i c¸c vïng nh• sau: + Sè ®Çu lîn ®ùc nhiÒu nhÊt lµ vïng §BSCL 961 con, chiÕm 25,5% trong c¶ n•íc; tiÕp theo lµ §NB 735 con, chiÕm 19,5%; §BSH 675 con, chiÕm 17,9%; TN 466 con, chiÕm 12,3%; BTB 382 con, chiÕm 10,1%; §B 295 con, chiÕm 7,8%; DHMT 232 con, chiÕm 6,1% vµ cuèi cïng lµ vïng TB 29 con, chiÕm 0,8%. + N¨ng lùc s¶n xuÊt tinh cho TTNT nhiÒu nhÊt t¹i miÒn B¾c lµ vïng §BSH 2.249,6 ngµn liÒu/n¨m (chiÕm 60,7% cña miÒn B¾c), tiÕp theo lµ §B 808 ngµn liÒu/n¨m (chiÕm 21,8% MB), BTB 609,8 ngµn liÒu/n¨m (chiÕm 16,5%), vµ cuèi cïng lµ TB 38,6 ngµn liÒu (chiÕm 1,0% MB); t¹i miÒn Nam vïng §BSCL cao nhÊt lµ 557,6 ngµn liÒu (chiÕm 35,2% cña miÒn Nam), tiÕp theo lµ vïng §NB 520,4 ngµn liÒu (chiÕm 32,9% MN), TN 293,5 ngµn liÒu/n¨m (chiÕm 18,5% MN), DHNTB 211,3 ngµn liÒu/n¨m (chiÕm 13,3% MN). b) C«ng t¸c TTNT lîn Nh×n chung, hiÖn nay tû lÖ thô tinh nh©n t¹o cho lîn n¸i cßn thÊp. Trong ®ã, tû lÖ nµy gi÷a c¸c vïng còng kh¸c nhau: miÒn Nam tû lÖ thô tinh nh©n t¹o (TTNT) chiÕm 28,9% vµ phèi trùc tiÕp (TTTT) chiÕm 71,1%, miÒn B¾c tû lÖ nµy t•¬ng øng lµ 13,4% vµ 86,6% - KQ ®iÒu tra gièng lîn t¹i 15 tØnh thuéc 8 vïng sinh th¸i 2005-2006. III. Ph•¬ng thøc ch¨n nu«i lîn Thùc tÕ viÖc qu¶n lý vËt nu«i, ®Çu t• thøc ¨n hoÆc tæ chøc s¶n xuÊt ch¨n nu«i lîn nãi chung hiÖn nay trong c¶ n•íc cã sù kh¸c biÖt rÊt lín gi÷a c¸c vïng vµ gi÷a c¸c hé gia ®×nh do quy m« ch¨n nu«i, tr×nh ®é ng•êi ch¨n nu«i: trong viÖc nu«i ch¨n th¶ hay nu«i nhèt cã sù ®Çu t• thøc ¨n cho ®µn lîn còng kh¸c nhau; trong viÖc nu«i nhá lÎ hay nu«i tËp trung trang tr¹i còng cã nhiÒu sù kh¸c biÖt trong tæ chøc s¶n xuÊt vµ ®Çu t•, cô thÓ nh• sau: 1. Ph•¬ng thøc ch¨n nu«i vµ ®Çu t• thøc ¨n Nhãm ph•¬ng thøc ch¨n nu«i nµy bao gåm c¸c ho¹t ®éng ®Çu t• thøc ¨n cho lîn g¾n víi viÖc nu«i ch¨n th¶ hay nu«i nhèt: - Nu«i ch¨n th¶ §©y lµ ph•¬ng thøc chñ yÕu ¸p dông cho lîn néi (chiÕm trªn 36%) vµ mét phÇn nhá lîn lai (chiÕm kho¶ng 7%) vµ tËp trung chñ yÕu t¹i c¸c vïng T©y B¾c, §«ng B¾c, T©y Nguyªn vµ B¾c Trung Bé. Trong ph•¬ng thøc ch¨n nu«i nµy ®èi víi lîn néi cã kho¶ng 7% lµ th¶ tù do cho lîn tù kiÕm thøc ¨n ngoµi m«i tr•êng (ngoµi rõng), kho¶ng 60 % cã cho ¨n thøc ¨n th« t¹i chuång vµ trªn 32% lµ cho thøc ¨n th« vµ bæ sung thøc ¨n cao ®¹m t¹i chuång (thøc ¨n hèn hîp, thøc ¨n ®Ëm ®Æc, bét c¸, ®Ëu t•¬ng). - Nu«i nhèt §©y lµ ph•¬ng thøc ch¨n nu«i ¸p dông 100% ®èi víi lîn ngo¹i, kho¶ng trªn 90% lîn lai vµ kho¶ng trªn 60% ®èi víi lîn néi. §èi víi lîn ngo¹i: cho ¨n thøc ¨n th« vµ thøc ¨n ®Ëm ®Æc chiÕm tû lÖ cao nhÊt (kho¶ng 50%), tiÕp ®Õn lµ cho ¨n thøc ¨n hçn hîp mua s½n (trªn 30%), cßn l¹i gÇn 20 % cho lîn ¨n thøc ¨n th« cïng thøc ¨n hçn hîp tù lµm hoÆc cïng thøc ¨n ®Ëm ®Æc. §èi víi lîn lai: cho ¨n thøc ¨n th« vµ thøc ¨n ®Ëm ®Æc còng chiÕm tû lÖ cao nhÊt (kho¶ng 59%) tiÕp ®Õn lµ cho ¨n thøc ¨n th« vµ thøc ¨n hçn hîp mua s½n kho¶ng 21%, cho ¨n thøc ¨n hçn hîp mua s½n kho¶ng 12%, cho ¨n thøc ¨n th« kho¶ng 5%, cßn l¹i gÇn 2% cho lîn ¨n thøc ¨n hçn hîp tù lµm cïng thøc ¨n ®Ëm ®Æc. §èi víi lîn néi: cho ¨n thøc ¨n th« chiÕm tû lÖ kh¸ cao (trªn 20%) vµ thøc ¨n hçn hîp mua s½n chiÕm tû lÖ thÊp (kho¶ng 6%). 2. Ph•¬ng thøc ch¨n nu«i vµ tæ chøc s¶n xuÊt Nhãm nµy bao gåm 3 ph•¬ng thøc lµ ch¨n nu«i truyÒn thèng, ch¨n nu«i gia tr¹i vµ ch¨n nu«i trang tr¹i, c«ng nghiÖp. Trong ®ã, ch¨n nu«i trang tr¹i, c«ng nghiÖp ®ang cã xu h•íng ph¸t triÓn nhanh, cô thÓ nh• sau: a) Ch¨n nu«i truyÒn thèng §©y lµ ph•¬ng thøc ch¨n nu«i ®ang tån t¹i ë hÇu kh¾p c¸c tØnh trong c¶ n•íc; chiÕm kho¶ng 75 - 80% vÒ ®Çu con, nh•ng s¶n l•îng chØ chiÕm kho¶ng 65 - 70% tæng s¶n l•îng thÞt lîn s¶n xuÊt c¶ n•íc; quy m« ch¨n nu«i dao ®éng tõ 1-10 con; thøc ¨n ®Çu t• chñ yÕu lµ tËn dông s¶n phÈm n«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ khai th¸c t¹i chç hoÆc tËn dông c¸c s¶n phÈm trång trät vµ s¶n phÈm ngµnh nghÒ phô (lµm ®Ëu, nÊu r•îu, lµm m×, ...); con gièng chñ yÕu lµ gièng ®Þa ph•¬ng hoÆc gièng cã tû lÖ m¸u néi cao (F1: néi x ngo¹i); n¨ng suÊt ch¨n nu«i thÊp. b) Ch¨n nu«i gia tr¹i Ph•¬ng thøc ch¨n nu«i nu«i nµy phæ biÕn ë c¸c tØnh §ång b»ng S«ng Hång (Th¸i B×nh, Nam §Þnh, H¶i D•¬ng, Hµ T©y, H•ng Yªn, Hµ Nam, ...) vµ ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y; chiÕm kho¶ng 10% ®Çu con, quy m« ch¨n nu«i phæ biÕn lµ tõ 10-30 n¸i, hoÆc tõ 10-50 lîn thÞt cã mÆt th•êng xuyªn; ngoµi c¸c phô phÈm n«ng nghiÖp th× cã kho¶ng 40% thøc ¨n c«ng nghiÖp ®•îc sö dông cho lîn; con gièng chñ yÕu lµ con lai cã tõ 50-75% m¸u lîn ngo¹i trë lªn; c«ng t¸c thó y vµ chuång tr¹i ch¨n nu«i ®· ®•îc coi träng h¬n ch¨n nu«i truyÒn thèng; n¨ng suÊt ch¨n nu«i ®· cã tiÕn bé. c) Ch¨n nu«i trang tr¹i §©y lµ ph•¬ng thøc ch¨n nu«i ®•îc ph¸t triÓn m¹nh trong 5 n¨m gÇn ®©y, tÝnh ®Õn n¨m 2006, c¶ n•íc cã 7.475 trang tr¹i (TT) ch¨n nu«i lîn (trong ®ã 2.990 TT lîn n¸i vµ 4.485 TT lîn thÞt) chiÕm 42,2%/tæng sè trang tr¹i ch¨n nu«i. Trong ®ã, miÒn B¾c 3.069 TT, chiÕm 41,1%, miÒn Nam cã 4.406 TT, chiÕm 58,9%. Vïng cã nhiÒu TT ch¨n nu«i lîn lµ §NB: 2.604 TT, chiÕm 34,8%; tiÕp ®Õn lµ §BSH: 1.927 TT, chiÕm 25,8%; §BSCL: 1.029 TT, chiÕm 13,8%; §«ng B¾c: 534 TT, chiÕm 7,1%; BTB: 495 TT, chiÕm 6,6%; T©y Nguyªn 422 TT, chiÕm 5,7%. C¸c vïng Ýt ph¸t triÓn lµ T©y B¾c, chØ cã 113 TT, chiÕm 1,5% tæng sè trang tr¹i ch¨n nu«i lîn trªn toµn quèc. Ph•¬ng thøc ch¨n nu«i nµy chiÕm kho¶ng 10-15% vÒ ®Çu con, 20-25% vÒ s¶n l•îng thÞt; quy m« tõ trªn 20 n¸i hoÆc trªn 100 lîn thÞt cã mÆt th•êng xuyªn (cã tr•êng hîp 11 ngµn lîn n¸i bè mÑ/1 tr¹i); hoµn toµn sö dông thøc ¨n c«ng nghiÖp; con gièng chñ yÕu lµ lîn ngo¹i 2 m¸u hoÆc 3 m¸u; c¸c c«ng nghÖ chuång tr¹i nh•: chuång lång, chuång sµn, chuång cã hÖ thèng lµm m¸t vµ s•ëi Êm cho lîn con, hÖ thèng m¸ng ¨n, m¸ng uèng vó tù ®éng, ... ®· ®•îc ¸p dông; n¨ng suÊt ch¨n nu«i cao, khèi l•îng xuÊt chuång b×nh qu©n 85-90 kg/con. III. S¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp 1. C¸c c¬ së s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i TÝnh ®Õn n¨m 2005, c¶ n•íc cã 249 c¬ së, nhµ m¸y chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i, trong ®ã sù ph©n bè gi÷a c¸c vïng cã sù kh¸c nhau rÊt lín: vïng §BSH cã 110 c¬ së, chiÕm 44,2%; vïng §NB cã 89 c¬ së, chiÕm 35,7%; §BSCL 21 c¬ së, chiÕm 8,4%; §B 16 c¬ së, chiÕm 6,4%; BTB 8 c¬ së, chiÕm 3,2%; T©y B¾c vµ T©y Nguyªn 2 c¬ së, chiÕm 0,8%. Trong 249 c¬ së trong c¶ n•íc cã 213 c¬ së (chiÕm 85,5%) lµ c¸c doanh nghiÖp trong n•íc, 26 cë së lµ 100% vèn n•íc ngoµi, 10 c¬ së liªn doanh. Tuy hai h×nh thøc së h÷u liªn doanh vµ 100% vèn n•íc ngoµi chØ chiÕm 14,5% vÒ sè l•îng c¬ së, nh•ng c«ng suÊt thiÕt kÕ chiÕm tíi 64,3% tæng sè. 2. N¨ng lùc s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i Tæng s¶n l•îng thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp trong giai ®o¹n 2000- 2005 lµ 22,2 triÖu tÊn, t¨ng b×nh qu©n 15,3%/n¨m. N¨m 2005, s¶n l•îng ®¹t 5,34 triÖu tÊn (thøc ¨n ch¨n nu«i quy ®æi), trong ®ã thøc ¨n cho ch¨n nu«i lîn chiÕm kho¶ng 80%. N¨ng lùc s¶n xuÊt cao nhÊt lµ vïng §«ng Nam Bé 3,03 triÖu tÊn, chiÕm 39,6%, tiÕp ®Õn lµ §BSH 3,01 triÖu tÊn, chiÕm 39,2%, §BSCL 16,7%, T©y Nguyªn 1,4%, DH miÒn Trung 1,3%, §«ng B¾c 0,9%, B¾c Trung bé 0,5% vµ T©y B¾c 0,4%. 3. Nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc s¶n xuÊt, sö dông thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp Nh×n chung, ngµnh s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam thêi gian qua cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh, tæng c«ng suÊt thiÕt kÕ c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp cña c¶ n•íc n¨m 2000 lµ 2,89 triÖu tÊn, n¨m 2005 lµ 7,66 triÖu tÊn (t¨ng 2,65 lÇn), tuy nhiªn nã vÉn cßn mét sè h¹n chÕ, cô thÓ nh• sau: - HiÖn nay nguyªn liÖu s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp cã mét phÇn lín ph¶i nhËp khÈu, kÓ c¶ thøc ¨n giµu n¨ng l•îng vµ thøc ¨n bæ sung. N¨m 2005, l•îng nhËp khÈu ng« 255,7 ngµn tÊn, kh« dÇu c¸c lo¹i 787,3 ngµn tÊn, bét c¸ 149,3 ngµn tÊn, c¸c lo¹i premix, vitamin, kho¸ng nhËp kho¶ng 50 ngµn tÊn, tæng sè gi¸ trÞ nhËp khÈu kho¶ng 430 triÖu USD (•íc tÝnh gi¸ trÞ nhËp khÈu chiÕm kho¶ng 45% tæng gi¸ trÞ nguyªn liÖu s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i vµ chiÕm 31,4% tæng sè gi¸ trÞ thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp.) - Tû lÖ thøc ¨n ch¨n nu«i c«ng nghiÖp ®•îc sö dông trong ch¨n nu«i cña ViÖt Nam hiÖn nay ch•a cao, n¨m 2001 ®¹t 27,0% vµ n¨m 2005 ®¹t 38,2%. IV. Thó y 1. BÖnh trªn ®µn lîn T×nh h×nh bÖnh dÞch trªn ®µn lîn hiÖn nay cßn phøc t¹p, bÖnh truyÒn nhiÔm th«ng th•êng x¶y ra trªn mäi ®èi t•îng lîn vµ chiÕm tû lÖ kh¸ cao: lîn thÞt kho¶ng 38%,lîn n¸i kho¶ng 32%, lîn con kho¶ng 24% vµ lîn ®ùc kho¶ng 9% (KQ ®iÒu tra gièng lîn t¹i 15 tØnh thuéc 8 vïng sinh th¸i n¨m 2005- 2006). Nh÷ng n¨m gÇn ®©y bÖnh dÞch LMLM xuÊt hiÖn trªn diÖn réng vµ ch•a khèng chÕ, hiÖu qu¶ vµ triÖt ®Ó. 2. C«ng t¸c phßng bÖnh, dÞch cho lîn Nh×n chung hiÖn nay do ®éi ngò c¸n bé thó y c¬ së cßn thiÕu vµ yÕu, ®Æc biÖt lµ c¸c tØnh vïng s©u vïng xa, bªn c¹nh ®ã do ng•êi d©n nhËn thøc vÒ c«ng t¸c phßng bÖnh cho ®µn lîn cßn h¹n chÕ (nhËn thøc vÒ tiªm phßng, vËn chuyÓn, ph¸t hiÖn bÖnh, vÖ sinh tiªu ®éc khö trïng khu ch¨n nu«i, ...) nªn c«ng t¸c phßng bÖnh cho ®µn gia sóc nãi chung, phßng bÖnh cho ®µn lîn nãi riªng cßn ch•a ®¹t ®•îc hiÖu qu¶ cao. N¨m 2006, tiªm phßng dÞch t¶ cho ®µn lîn trªn 48/64 tØnh trong c¶ n•íc, tû lÖ tiªm phßng ®¹t kho¶ng 60%; tiªm phßng bÖnh dÞch LMLM trªn 57/64 tØnh trong c¶ n•íc, tû lÖ tiªm phßng ®¹t 55-60% (sè liÖu thèng kª tiªm phßng n¨m 2006 - Côc Thó y). V. GiÕt mæ, chÕ biÕn thÞt lîn 1. C¸c c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn thÞt lîn HiÖn nay c¶ n•íc cã kho¶ng 970 c¬ së giÕt mæ lîn tËp trung, trong ®ã cã 935 lß mæ thñ c«ng vµ 35 nhµ m¸y giÕt mæ lîn c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt rÊt lín vÒ sù ph©n bè c¸c nhµ m¸y vµ c¸c c¬ së giÕt mæ lîn t¹i c¸c vïng trong c¶ n•íc, cô thÓ nh• sau: - Lß giÕt mæ lîn thñ c«ng: vïng §NB cã 447 lß, chiÕm 47,8%; tiÕp ®Õn lµ §BSCL 280 lß, chiÕm 30,0%; BTB 102 lß, chiÕm 25,8%; T©y Nguyªn 54 lß, chiÕm 13,7%; DHMT 24 lß, chiÕm 6,1%; §BSH 18 lß, chiÕm 4,6%; §B 10 lß, chiÕm 2,5%; T©y B¾c ch•a cã. - Nhµ m¸y giÕt mæ lîn c«ng nghiÖp: vïng §BSH cã 22 nhµ m¸y, chiÕm 62,8%; c¸c vïng §NB, §BSCL, BTB vµ DHMT cã 3 nhµ m¸y, chiÕm 8,6%; §B cã 1 nhµ m¸y, chiÕm 2,8%; cßn vïng T©y nguyªn vµ T©y B¾c ch•a cã nhµ m¸y nµo. Trong 35 nhµ m¸y giÕt mæ lîn c«ng nghiÖp chØ cã 12 nhµ m¸y (chiÕm 34,3%) ®•îc Côc Thó y Liªn bang Nga vµ Côc VÖ sinh Hång K«ng chÊp nhËn ®ñ tiªu chuÈn s¶n xuÊt thÞt lîn m¶nh ®«ng l¹nh xuÊt khÈu vµo thÞ tr•êng hä. §Õn n¨m 2005 cã 2/35 nhµ m¸y ®ang thùc hiÖn qu¶n lý chÊt l•îng theo HACCP (Sè liÖu cña TCTCN ViÖt Nam). 2. ChÕ biÕn thÞt lîn HiÖn nay thÞt lîn s¶n xuÊt trong n•íc chñ yÕu cung cÊp cho thÞ tr•êng néi ®Þa (chiÕm 98-99%), trong ®ã thÞt tiªu thô d¹ng t•¬i sèng chiÕm kho¶ng 70-80%, thÞt ®•îc chÕ biÕn thµnh c¸c s¶n phÈm ¨n liÒn chØ chiÕm kho¶ng 20- 30%. Trong c¸c s¶n phÈm thÞt lîn chÕ biÕn chñ yÕu lµ mét sè mãn ¨n truyÒn thèng nh• giß, ch¶, nem chua, thÞt quay, thÞt n•íng, ..., cßn c¸c mãn ¨n kh¸c nh• d¨m b«ng, xóc xÝch, thÞt x«ng khãi, thÞt muèi ch•a nhiÒu. Tãm l¹i, tû lÖ thÞt lîn ®•îc chÕ biÕn, tiªu thô trªn thÞ tr•êng cña ta ch•a nhiÒu; sè l•îng mÆt hµng cßn Ýt, khã tham gia vµo thÞ tr•êng xuÊt khÈu. VI. ThÞ tr•êng tiªu thô thÞt lîn 1. Tiªu thô trong n•íc Trong thêi gian qua s¶n l•îng thÞt lîn s¶n xuÊt trong n•íc b×nh qu©n/ng•êi/n¨m cã sù t¨ng tr•ëng kh¸ cao, tõ 15,3 kg thÞt xÎ/ng•êi n¨m 2001 t¨ng lªn 20,8 kg thÞt xÎ/ng•êi n¨m 2006, t¨ng kho¶ng 6,3%/n¨m. Tuy nhiªn phÇn lín khèi l•îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vÉn chñ yÕu ®•îc tiªu thô trong thÞ tr•êng néi ®Þa (tõ 98-99%). Gi¸ b¸n thÞt lîn cã sù kh¸c biÖt kh¸ lín t¹i c¸c vïng kh¸c nhau (gi¸ trung b×nh miÒn Nam th•êng cao h¬n so víi miÒn B¾c tõ 2.500-3.000 ®/kg lîn h¬i), ®ång thêi gi¸ b¸n t¹i thÞ tr•êng néi ®Þa th•êng cao hîn mét sè n•íc trong khu vùc vµ thÕ giíi (hiÖn t¹i gi¸ trung b×nh thÞt xÎ t¹i ViÖt Nam lµ 25.000-28.000 ®/kg). 2. XuÊt khÈu Hµng n¨m n•íc ta xuÊt khÈu ®•îc mét khèi l•îng s¶n phÈm h¹n chÕ. Tõ n¨m 2001 ®Õn 2006, b×nh qu©n mçi n¨m xuÊt khÈu ®•îc tõ 18-20 ngµn tÊn/n¨m, chiÕm kho¶ng 1-3% tæng s¶n l•îng thÞt lîn s¶n xuÊt trong n•íc. Riªng tõ n¨m 2003-2006 s¶n l•îng thÞt xuÊt khÈu gi¶m, b×nh qu©n xuÊt khÈu/n¨m ®¹t 17-18 ngµn tÊn. S¶n phÈm thÞt lîn xuÊt khÈu cña ta tõ tr•íc ®Õn nay chñ yÕu lµ thÞt lîn s÷a vµ thÞt lîn choai, mét sè l•îng nhá thÞt lîn m¶nh. Tuy nhiªn, khèi l•îng xuÊt khÈu ch•a nhiÒu vµ kh«ng æn ®Þnh. ThÞ tr•êng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ Hång K«ng, §µi Loan, Malaisia vµ Liªn bang Nga. Tãm l¹i, t×nh h×nh tiªu thô thÞt lîn cña chóng ta hiÖn nay vÉn chñ yÕu lµ thÞ tr•êng trong n•íc; gi¸ tiªu thô thÞt lîn t¹i thÞ tr•êng trong n•íc th•êng cao h¬n so víi c¸c n•íc trong khu vùc, ®iÒu nµy còng lµ c¬ héi thóc ®Èy ph¸t triÓn ch¨n nu«i lîn, nh•ng l¹i khã kh¨n cho viÖc c¹nh tranh víi thÞ tr•êng xuÊt khÈu. VII. Thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ch¨n nu