Đề tài Biện pháp quản lý của lãnh đạo trường THPT về việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục ở thành phố Thái Bình hiện nay

Về mặt lý luận, các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác-Lênin đã từng khẳng định “Bản chất của con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội”. Lý luận của tâm lý học, giáo dục học cũng khẳng định trong quá trình phát triển nhân cách, con người luôn bị tác động của 4 yếu tố: Bẩm sinh di truyền; hoàn cảnh tự nhiên, đặc biệt là quan hệ xã hội; tác động của giáo dục và hoạt động của cá nhân. Vì vậy, muốn nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục đòi hỏi các nhà quản lý giáo dục phải tuân theo các quy luật phát triển và phải có những giải pháp phát huy được sức mạnh tổng hợp của các lực lượng giáo dục trong toàn xã hội tham gia vào quá trình giáo dục. Thế kỷ XXI thế kỷ của hội nhập, bùng nổ tri thức, sự phát triển của khoa học - công nghệ. Con người, nhất là học sinh phổ thông thường xuyên bị tác động đan xen của các tác động đa phương, đa chiều rất phức tạp, đôi khi trái ngược nhau, vì vậy giáo dục nhà trường cần phải phối hợp chặt chẽ với gia đình và xã hội để hạn chế tối đa những tác động đó, đào tạo ra những con người phát triển toàn diện nhân cách. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã quyết định đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Muốn tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi phải phát triển giáo dục - đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Điều này được thể hiện rõ trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ II Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII “Thực sự coi giáo dục là quốc sách hàng đầu Giáo dục đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn dân Mọi người chăm lo cho giáo dục, các cấp ủy và tổ chức Đảng, các cấp Chính quyền và các đoàn thể nhân dân, các tổ chức kinh tế, xã hội, các gia đình và cá nhân đều có trách nhiệm tích cực góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo, đóng góp trí tuệ, nhân lực, vật lực, tài lực cho giáo dục đào tạo” [1, tr36]. Như vậy muốn phát triển tài nguyên con người, nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường thì phải kết hợp giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội, tạo nên môi trường giáo dục lành mạnh, huy động sức mạnh tổng hợp, tạo ra sự thống nhất tác động tới sự phát triển toàn diện nhân cách thế hệ trẻ. Trường THPT có vai trò rất lớn trong việc thực hiện “Mục tiêu giáo dục đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng phẩm chất và năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc” [3, tr8]. Song, thực tiễn nhiều năm gần đây một bộ phận không nhỏ học sinh nói chung, học sinh THPT nói riêng có những biểu hiện không lành mạnh về đạo đức, lối sống và sự sút kém về kết quả học tập. Phải chăng nguyên nhân do nhà trường chưa quan tâm đúng mức, chưa có những biện pháp quản lý khoa học tạo ra sự thống nhất để kịp thời ngăn ngừa những biểu hiện không lành mạnh ở học sinh, nhà trường chưa chủ động thực hiện Điều 93, Luật giáo dục 2005 “Nhà trường có trách nhiệm chủ động phối hợp với gia đình và xã hội để thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục”. Từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề "Biện pháp quản lý của lãnh đạo trường THPT về việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục ở thành phố Thái Bình hiện nay" là đề tài cho luận văn tốt nghiệp cao học quản lý giáo dục.

doc135 trang | Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 4115 | Lượt tải: 3download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Biện pháp quản lý của lãnh đạo trường THPT về việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục ở thành phố Thái Bình hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ------- & ------- TRẦN ANH DÂN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA LÃNH ĐẠO TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỀ VIỆC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC Ở THÀNH PHỐ THÁI BÌNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2009 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ------- & ------- TRẦN ANH DÂN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA LÃNH ĐẠO TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỀ VIỆC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC Ở THÀNH PHỐ THÁI BÌNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 05 Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS. Hà Nhật Thăng HÀ NỘI - 2009 LỜI CẢM ƠN Để đạt tới kết quả tốt đẹp như hôm nay tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban lãnh đạo, các thầy cô giáo Trường đại học Giáo dục. Sở giáo dục tỉnh Thái Bình, Hội đồng giáo dục, các trường THPT, các lực lượng giáo dục trong thành phố Thái Bình - Thái Bình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian học tập, nghiên cứu và làm luận văn. Xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đã tham gia giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ lớp Cao học Quản lý giáo dục khoá 7 - Trường đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội. Lời cảm ơn đặc biệt xin dành cho thầy giáo PGS-TS. Hà Nhật Thăng và các thầy cô giáo của Trường đại học Giáo dục đã hướng dẫn và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành được luận văn với tất cả tinh thần trách nhiệm và lòng nhiệt tình. Sau cùng tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo Trường đại học Giáo dục, các đồng nghiệp, tất cả bạn bè những người thân đã luôn quan tâm ủng hộ trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành luận văn này./. Hà nội, tháng 12 năm 2009 Tác giả Trần Anh Dân NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT Chữ viết tắt Cụm từ viết tắt CBQL Cán bộ quản lý CMHS Cha mẹ học sinh CNH-HĐH Công nghiệp hóa-hiện đại hóa CSVC Cơ sở vật chất GD Giáo dục GD-ĐT Giáo dục-Đào tạo DL&TT Du lịch và thể thao GV Giáo viên GVCN Giáo viên chủ nhiệm HĐND Hội đồng nhân dân HS Học sinh KH Khoa học KT-XH Kinh tế-xã hội LLGD Lực lượng giáo dục NCKH Nghiên cứu khoa học PHHS Phụ huynh học sinh THPT Trung học phổ thông QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục QLPH Quản lý phối hợp QLXH Quản lý xã hội UBND Uỷ ban nhân dân VH-KT-XH Văn hóa-kinh tế-xã hội MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài. 1 2. Mục đích nghiên cứu. 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu. 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu. 3 5. Giả thuyết khoa học. 3 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài. 3 7. Phương pháp nghiên cứu. 4 8. Giới hạn và phạm vi đề tài. 4 9. Cấu trúc của luận văn. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC 1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu. 6 1.2. Một số khái niệm công cụ. 10 1.2.1 Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường. 10 1.2.2. Khái niệm về các lực lượng giáo dục. 22 1.2.3. Khái niệm về phối hợp giáo dục. 24 1.2.4. Khái niệm về quản lý phối hợp các lực lượng giáo dục. 25 1.2.5. Khái niệm về lãnh đạo. 26 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lý phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục. 28 1.3.1. Điều kiện kinh tế, xã hội, văn hoá có ảnh hưởng đến việc phối hợp và QLPH giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục. 28 1.3.2. Vị trí vai trò của trường THPT đối với phát triển giáo dục thời kỳ CNH - HĐH. 30 1.3.3. Trình độ nhận thức của thầy cô giáo, gia đình, học sinh và các tổ chức xã hội về quản lý phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội. 31 1.4. Ý nghĩa của việc quản lý phối hợp các lực lượng giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 33 1.4.1. Quản lý phối hợp tạo ra sự thống nhất xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, hạn chế được những tác động tiêu cực trực tiếp tới quá trình hình thành nhân cách học sinh. 33 1.4.2. Việc quản lý phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội tạo nên sức mạnh tổng hợp phát huy được những tiềm năng của toàn xã hội tham gia vào quá trình GD hình thành và phát triển nhân cách HS. 35 Chương 2: THỰC TRẠNG VIỆC QUẢN LÝ PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI CỦA LÃNH ĐẠO TRƯỜNG THPT 39 2.1. Khái quát tình hình kinh tế, xã hội, GD-ĐT thành phố Thái Bình. 39 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên. 39 2.1.2. Tình hình KT-XH. 39 2.1.3 Tình hình GD-ĐT ở tỉnh Thái Bình. 40 2.2. Thực trạng việc phối hợp và quản lý phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội ở các trường THPT tại thành phố Thái Bình. 42 2.2.1. Khái quát về điều tra thực trạng. 42 2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng của nhà trường gia đình và xã hội đến kết quả giáo dục học sinh 43 2.2.3. Nhận thức vai trò của việc phối hợp và quản lý việc phối hợp giáo dục giữa nhà trường với gia đình và xã hội. 48 2.2.4. Thực trạng việc phối hợp và quản lý phối hợp giáo dục học sinh THPT giữa nhà trường với gia đình và xã hội ở thành phố Thái Bình. 54 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 69 Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI CỦA TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 70 3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp. 70 3.1.1. Xuất phát từ những quy luật của giáo dục. 70 3.1.2. Phải xuất phát từ mục tiêu quản lý giáo dục THPT. 71 3.1.3. Các biện pháp phải phù hợp với thực tiễn và có tính khả thi cao. 71 3.1.4. Các giải pháp phải đồng bộ. 72 3.1.5. Phải phát huy được tiềm năng của xã hội, phát huy được tính tích cực tự giác của các lực lượng xã hội. 73 3.2. Một số biện pháp quản lý phối hợp. 74 3.2.1. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường về sự cần thiết phối hợp các lực lượng xã hội để giáo dục học sinh. 74 3.2.2. Kế hoạch hóa việc quản lý hoạt động phối hợp nhằm thực hiện mục tiêu, nội dung, biện pháp hoạt động giáo dục. 80 3.2.3. Xây dựng cơ chế tổ chức phối hợp nhà trường, gia đình và xã hội nhằm giáo dục cho học sinh THPT thành phố Thái Bình. 85 3.2.4. Kế hoạch việc quản lý huy động cơ sở vật chất, trang thiết bị của toàn xã hội. 93 3.2.5. Xây dựng mạng lưới cộng tác viên, quản lý huy động lực lượng cộng tác viên một cách khoa học, hợp lý. 94 3.2.6. Nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra đánh giá việc tổ chức phối hợp nhà trường, gia đình và xã hội nhằm giáo dục cho học sinh THPT. 95 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp 97 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi các biện pháp. 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 105 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Về mặt lý luận, các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác-Lênin đã từng khẳng định “Bản chất của con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội”. Lý luận của tâm lý học, giáo dục học cũng khẳng định trong quá trình phát triển nhân cách, con người luôn bị tác động của 4 yếu tố: Bẩm sinh di truyền; hoàn cảnh tự nhiên, đặc biệt là quan hệ xã hội; tác động của giáo dục và hoạt động của cá nhân. Vì vậy, muốn nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục đòi hỏi các nhà quản lý giáo dục phải tuân theo các quy luật phát triển và phải có những giải pháp phát huy được sức mạnh tổng hợp của các lực lượng giáo dục trong toàn xã hội tham gia vào quá trình giáo dục. Thế kỷ XXI thế kỷ của hội nhập, bùng nổ tri thức, sự phát triển của khoa học - công nghệ. Con người, nhất là học sinh phổ thông thường xuyên bị tác động đan xen của các tác động đa phương, đa chiều rất phức tạp, đôi khi trái ngược nhau, vì vậy giáo dục nhà trường cần phải phối hợp chặt chẽ với gia đình và xã hội để hạn chế tối đa những tác động đó, đào tạo ra những con người phát triển toàn diện nhân cách. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã quyết định đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Muốn tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi phải phát triển giáo dục - đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Điều này được thể hiện rõ trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ II Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII “Thực sự coi giáo dục là quốc sách hàng đầu… Giáo dục đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn dân… Mọi người chăm lo cho giáo dục, các cấp ủy và tổ chức Đảng, các cấp Chính quyền và các đoàn thể nhân dân, các tổ chức kinh tế, xã hội, các gia đình và cá nhân đều có trách nhiệm tích cực góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo, đóng góp trí tuệ, nhân lực, vật lực, tài lực cho giáo dục đào tạo” [1, tr36]. Như vậy muốn phát triển tài nguyên con người, nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường thì phải kết hợp giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội, tạo nên môi trường giáo dục lành mạnh, huy động sức mạnh tổng hợp, tạo ra sự thống nhất tác động tới sự phát triển toàn diện nhân cách thế hệ trẻ. Trường THPT có vai trò rất lớn trong việc thực hiện “Mục tiêu giáo dục đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng phẩm chất và năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc” [3, tr8]. Song, thực tiễn nhiều năm gần đây một bộ phận không nhỏ học sinh nói chung, học sinh THPT nói riêng có những biểu hiện không lành mạnh về đạo đức, lối sống và sự sút kém về kết quả học tập. Phải chăng nguyên nhân do nhà trường chưa quan tâm đúng mức, chưa có những biện pháp quản lý khoa học tạo ra sự thống nhất để kịp thời ngăn ngừa những biểu hiện không lành mạnh ở học sinh, nhà trường chưa chủ động thực hiện Điều 93, Luật giáo dục 2005 “Nhà trường có trách nhiệm chủ động phối hợp với gia đình và xã hội để thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục”. Từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề "Biện pháp quản lý của lãnh đạo trường THPT về việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục ở thành phố Thái Bình hiện nay" là đề tài cho luận văn tốt nghiệp cao học quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu. Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn, đề xuất các biện pháp quản lý của lãnh đạo trường THPT về việc phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở thành phố Thái Bình. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu. 3.1. Khách thể nghiên cứu: Mối quan hệ nhà trường - gia đình - xã hội trong quá trình thực hiện mục tiêu giáo dục THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội của lãnh đạo trường THPT nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu. 4.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội. 4.2. Tìm hiểu thực trạng việc phối hợp và quản lý phối hợp giáo dục giữa nhà trường với gia đình và xã hội của lãnh đạo trường THPT ở thành phố Thái Bình. 4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội của lãnh đạo trường THPT ở thành phố Thái Bình. 5. Giả thuyết khoa học. Hiệu quả, chất lượng giáo dục học sinh nói chung, học sinh THPT thành phố Thái Bình nói riêng chưa cao, mặc dù đội ngũ thầy cô giáo đã có nhiều cố gắng, nỗ lực không nhỏ. Phải chăng có nhiều nguyên nhân, trong đó có sự chưa thống nhất tác động giữa nhà trường, gia đình và xã hội, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp, sự đồng thuận trong quá trình thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục. Nếu xác định đúng những yếu tố ảnh hưởng đến việc phối hợp các lực lượng giáo dục, đề xuất được các biện pháp quản lý phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội phù hợp với quy luật giáo dục và quản lý giáo dục, phát huy được sức mạnh tổng hợp của các lực lượng giáo dục thì sẽ nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục học sinh trong giai đoạn hiện nay. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài. - Lý luận: Làm sáng tỏ cơ sở của việc quản lý phối hợp. Đề ra một số biện pháp quản lý phối hợp giữa nhà với gia đình và xã hội trong hoạt động giáo dục. - Về thực tiễn: Đánh giá thực trạng việc phối hợp và quản lý phối hợp của lãnh đạo trường THPT. Kết quả nghiên cứu giúp các trường THPT biết quản lý, huy động sức mạnh tổng hợp của xã hội nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục của nhà trường. 7. Phương pháp nghiên cứu. 7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Nghiên cứu văn kiện. - Nghiên cứu tài liệu kinh điển. - Nghiên cứu sách báo tạp chí, các công trình sản phẩm liên quan. 7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Điều tra cơ bản bằng phiếu hỏi. - Nghiên cứu sản phẩm (kế hoạch hoạt động quản lý của các trường THPT) - Quan sát khảo sát thực tế. - Thống kê số liệu phân tích thực trạng. - Tổng kết kinh nghiệm. - Lấy ý kiến chuyên gia qua trao đổi toạ đàm. 7.3. Phương pháp toán thống kê để xử lý các dữ liệu nghiên cứu. 8. Giới hạn và phạm vi đề tài. - Địa bàn nghiên cứu: Trường THPT Lê Quý Đôn, THPT Nguyễn Đức Cảnh, Trường THPT Nguyễn Công Trứ. - Đối tượng khảo sát: Giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh, cán bộ QLGD, cán bộ QL xã hội. Chỉ nghiên cứu cách thức quản lý việc phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội tạo ra môi trường giáo dục thống nhất và phát huy tiềm năng xã hội vào các hoạt động giáo dục. 9. Cấu trúc của luận văn. Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo. Luận văn sẽ được trình bày qua 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của việc quản lý phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong giáo dục. Chương 2: Thực trạng việc quản lý phối hợp giáo dục giữa nhà trường với gia đình và xã hội của lãnh đạo trường THPT ở thành phố Thái Bình Chương 3: Một số biện pháp quản lý phối hợp giáo dục giữa nhà trường với gia đình và xã hội của trường THPT ở thành phố Thái Bình. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC Để giải quyết vấn đề trong nội dung luận văn ở chương I, chúng tôi sẽ trình bày lịch sử nghiên cứu và một số khái niệm công cụ cho việc nghiên cứu đề tài về quản lý phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục học sinh THPN nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục tỉnh nhà. 1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu. 1.1.1 Trên thế giới. Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động. Hoạt động quản lý có vai trò hết sức to lớn, đảm bảo cho việc thực hiện thành công mục đích lao động, tăng hiệu quả lao động. Sự phân công, hợp tác lao động là nhằm đạt hiệu quả, nâng cao năng suất. nhưng hiệu quả chỉ có thể thực sự có khi có sự chỉ huy phối hợp, điều hành, kiểm tra, chỉnh lý. Mác đã từng khẳng định: Bất cứ lao động xã hội hay lao động chung nào mà tiến hành trên một quy mô khá lớn đều phải có sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân... Một nhạc sĩ độc tấu thì tự điều khiển lấy mình, nhưng một dàn nhạc thì phải có nhạc trưởng. Loài người đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau. Đánh dấu sự khác biệt giữa giai đoạn này với giai đoạn khác có rất nhiều yếu tố, một trong những yếu tố không thể thiếu được là sự khác biệt về hình thức quản lý. Một hình thức quản lý mới tiên tiến hơn hình thức quản lý cũ đem đến cho xã hội một diện mạo mới trên tất cả các mặt của đời sống. Nghiên cứu về hoạt động quản lý là một lĩnh vực quan trọng, là cơ sở để hình thành những phương thức quản lý mới. Ở phương Đông cổ đại, nhất là ở Trung Hoa và ấn Độ ... đã xuất hiện tư tưởng quản lý từ rất sớm. Những tư tưởng về phép trị nước của Khổng Tử (551 - 479 TrCN), Mạnh Tử (372 - 289 TrCN), Hàn Phi Tử (280 - 233 TrCN) ... theo đánh giá của các nhà nghiên cứu hiện đại vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc và đậm nét trong phong cách quản lý và văn hóa của nhiều quốc gia Châu Á, nhất là các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Triều Tiên... Trong các học thuyết về quản lý phương Đông cổ đại Khổng Tử, Mạnh Tử và một số người khác chủ trương dùng “Đức trị” để cai trị dân, Hàn Phi Tử, Thương Ưởng và một số người khác lại chủ trương dùng “Pháp trị” để cai trị dân. Ở phương Tây cổ đại (vào thế kỷ IV - III TrCN) nhà triết học nổi tiếng Xôcơrat trong tập nghị luận của mình viết rằng: những người nào biết cách sử dụng con người sẽ điều khiển được công việc, hoặc cá nhân hay tập thể một cách sáng suốt. Những người không biết làm như vậy sẽ mắc sai lầm trong công việc. Tư tưởng về quản lý con người và những yêu cầu về người đứng đầu cai trị dân còn tìm thấy trong quan điểm của nhà triết học cổ đại Hy Lạp Platôn (427- 347 TrCN). Theo ông, muốn trị nước thì phải biết đoàn kết dân lại, phải vì dân. Người đứng đầu phải ham chuộng hiểu biết, thành thật, tự chủ, biết điều độ, ít tham vọng về vật chất, đặc biệt là phải được đào tạo kỹ lưỡng. Vào thế kỷ thứ XVII, có những nhà nghiên cứu về quản lý tiêu biểu như: Rober Owen (1771 - 1858), Charles Babbage (1792 - 1871), F. Taylo (1856 - 1915) người được coi là “cha đẻ” của “Thuyết quản lý theo khoa học” ... Do những lợi ích lớn lao của quản lý mà sang thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX xuất hiện hàng loạt các công trình nghiên cứu với nhiều cách tiếp cận khác nhau về quản lý như: Tính khoa học và nghệ thuật quản lý, làm thế nào để việc ra quyết định quản lý đạt hiệu lực cao, những động cơ để thúc đẩy một tổ chức phát triển ... Thành công trong quản lý đã tạo ra một số hiện tượng nhảy vọt thần kỳ trong phát triển kinh tế - xã hội, như sự xuất hiện các con rồng Châu Á: Nhật Bản, Singapo, Trung Quốc... ở thế kỷ XX. 1.1.2 Ở Việt Nam Khoa học quản lý ở Việt Nam tuy được nghiên cứu muộn, nhưng tư tưởng về quản lý cũng như “Phép trị nước an dân” đã có từ lâu đời. Trong “Bình ngô đại cáo” Nguyễn Trãi viết: “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”... qua đó chúng ta cũng thấy rằng các ông vua hiền tài đất Việt từ xa xưa đã biết lấy dân làm gốc trong việc quản lý đất nước. Nhiều công trình nghiên cứu gần đây về khoa học quản lý của các nhà nghiên cứu và các giáo sư giảng dạy các trường đại học... viết dưới dạng giáo trình, sách tham khảo, phổ biến kinh nghiệm... đã được công bố. Đó là các tác giả: Nguyễn Quốc Chí, Đặng Phạm Thành Nghị, Trần Quốc Thành, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Gia Quý, Bùi Trọng Tuân,... Các công trình nghiên cứu của các tác giả trên đã giải quyết được vấn đề lý luận rất cơ bản về khoa học quản lý: như khái niệm quản lý, bản chất của hoạt động quản lý, thành phần cấu trúc, chức năng quản lý, chỉ ra các phương pháp và nghệ thuật quản lý... Cũng như đối với các ngành quản lý khác, quản lý giáo dục luôn là vấn đề được các nhà nghiên cứu hết sức quan tâm. Đặc biệt là trong sự nhận thức sâu sắc vai trò của giáo dục đối với tương lai phát triển của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc thì điều này càng có ý nghĩa. Các công trình nghiên cứu giáo dục như “Cơ sở khoa học quản lý giáo dục” của tác giả Nguyễn Minh Đạo, “Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục” của tác giả Nguyễn Ngọc Quang, “Quản lý, quản lý giáo dục tiếp cận từ những mô hình” của tác giả Đặng Quốc Bảo, “Lý luận quản lý giáo dục” của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, “Những giá trị về tổ chức và quản lý” của tác giả Vũ Văn Tảo,… thực sự là những công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục, mang lại hiệu quả nhất định cho công tác quản lý giáo dục nói chung và công tác quản lý trong nhà trường nói riêng. Bên cạnh những công trình mang tính phổ quát đó, công tác quản lý trong nhà trường phổ thông cũng là vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu đi sâu tìm hiểu. Đặc biệt trong những năm gần đây nhiều luận văn tiến sỹ, thạc sỹ đã đề cập đến được nhiều vấn đề cụ thể trong công tác quản lý trường học. Nhưng đó chỉ là những vấn đề có tính chuyên sâu, gắn với công tác quản lý nảy sinh ở địa phương, nên việc tiếp tục nghiên cứu những vấn đề này vẫn có ý nghĩa thực tiễn. Nghiên cứu công tác quản lý việc phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong giáo dục của hiệu trưởng các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thái Bình là bước tiếp tục làm phong phú thêm lý luận về quản lý giáo dục, đồng thời cũng góp phần đề ra được một số biện pháp có hiệu quả, thiết thực, đáp ứng được đòi hỏi của giáo dục Thái Bình; góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, tạo ra bước chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục theo hướng tiếp cận trình độ thế giới, phục vụ thiết thực cho sự phát triển kinh tế trong thời kỳ hội nhập của đất nước. Vì vậy vấn đề phối hợp, quản l