Đề tài Các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng internet của các Công ty quốc tế trên thị trường chuyển tiếp tại Việt Nam

TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` Tiểu luận Các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng internet của các Công ty quốc tế trên thị trường chuyển tiếp tại Việt Nam NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 1 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` MỤC LỤC Trang MỤC LỤC..................................................................................................................................... 1 A. NỘI DUNG BÀI NGHIÊN CỨU........................................................................................ 2 CHƯƠNG I : GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ NGHIÊN CỨU............................................. 2 1.Mục đích nghiên cứu (mục tiêu) .............................................................................................. 2 2. Thiết kế/phương pháp/cách tiếp cận ....................................................................................... 2 3. Những phát hiện ........................................................................................................................ 2 4. Hạn chế/khuyến nghị của nghiên cứu .................................................................................... 3 5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu ........................................................................................... 3 6. Giá trị của nghiên cứu .............................................................................................................. 3 CHƯƠNG II : TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ CÁC GIẢ THUYẾT .......................... 3 1. Tổng quan lý thuyết .................................................................................................................. 3 2. Cơ sở lý thuyết .......................................................................................................................... 4 CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................... 6 1. Đo lường .................................................................................................................................... 6 2.Tiến trình nghiên cứu ................................................................................................................ 7 3.Sàng lọc biến ............................................................................................................................ 10 CHƯƠNG IV : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................10 1. Phân tích số liệu ...................................................................................................................... 10 2. Nhận xét & đánh giá ............................................................................................................... 12 CHƯƠNG V: THẢO LUẬN...................................................................................................12 CHƯƠNG VI: KẾT LUẬN.....................................................................................................13 1. Khuyến nghị về mặt quản trị ................................................................................................. 13 2. Hạn chế..................................................................................................................................... 14 3. Hướng dẫn nghiên cứu trong tương lai ................................................................................ 14 B. BÌNH LUẬN CHUNG VỀ NỘI DUNG BÀI NGHIÊN CỨU ....................................15 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................................16 NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 2 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` FACTORS AFFECTING THE UTILIZATION OFTHE INTERNETBY INTERNATIONALIZING FIRMSIN TRANSITION MARKET EvidencefromVietnam- Dr. Nguyen Dinh Tho “Các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng internet của các Công ty quốc tế trên thị trường chuyển tiếp tại Việt Nam” – Tiến sĩ: Nguyễn Đình Thọ A. NỘI DUNG BÀI NGHIÊN CỨU: I. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ NGHIÊN CỨU: 1. Mục đích nghiên cứu: (Mục Tiêu) - Điều tra các yếu tố chính ảnh hưởng đến việc sử dụng internet của các công ty kinh doanh quốc tế trong một thị trường chuyển đổi: Việt Nam. “Purpose - This study investigates key factors that influence the utilization of the internet by internationalizing firms in one transition market, Vietnam” 2. Thiết kế/phương pháp/cách tiếp cận: - Khảo sát 306 công ty kinh doanh quốc tế tại thành phố Hồ Chí Minh - Sử dụng phương pháp khảo sát bằng bảng câu hỏi để kiểm tra các mô hình lý thuyết. - Phân tích dữ liệu bằng phương pháp mô hình cấu trúc “Design/methodology/approach - A systematic sample of 306 internationalizing firms in Ho Chi Minh City was surveyed to test the theoretical model. Structural equation modelling was used to analyze the data” 3. Những phát hiện: NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 3 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` - Nghiên cứu này cho thấy rằng hai khái niệm quan trọng trong mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) là nhận thức sự hữu ích và nhận thức sự dễ sử dụng của internet, có thể được sử dụng để dự đoán việc sử dụng internet của các tổ chức. - Định hướng thị trường cũng là một yếu tố dự báo cho việc sử dụng internet. - Định hướng học hỏi tạo điều kiện cho nhận thức sự hữu ích và nhận thức sự dễ sử dụng của internet của các công ty quốc tế, và do đó tạo tiền đề cho việc sử dụng internet. 4. Hạn chế/khuyến nghị của nghiên cứu: - Cần thiết phải tiếp tục nghiên cứu để điều tra những tiền đề khác cũng như kết quả của việc sử dụng internet tại các công ty kinh doanh quốc tế. “Research limitations/implications - Further research is needed to investigate other antecedents as well as outcomes of internet utilization by internationalizing firms” 5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu: - Nghiên cứu cho thấy các chương trình hỗ trợ và đào tạo của các công ty kinh doanh quốc tế cần: o Đẩy mạnh nhận thức về sự hữu ích và dễ sử dụng của internet o Thúc đẩy định hướng thị trường và định hướng học hỏi. This study suggests that programmes for the assistance and training of internationalizing firms should promote the usefulness and ease of use of the internet, and foster market orientation and learning orientation, in order to stimulate them to use the Internet effectively in the pursuit of marketing success in international markets” 6. Giá trị nghiên cứu: - Nghiên cứu này mở rộng khả năng bao quát của mô hình TAM trong việc dự đoán việc sử dụng Internet của các công ty kinh doanh quốc tế. “This study expands the explanatory power of the TAM in predicting the utilization of the Internet by internationalizing firms”  Nhận xét: - Nghiên cứu kết cấu rõ ràng, đủ tiêu chuẩn của một nghiên cứu - Phần tóm tắt và phần giới thiệu được trình bày ngắn gọn, dễ hiểu. II. TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ CÁC GIẢ THUYẾT: 1. Tổng quan lý thuyết: NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 4 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` a) Các nghiên cứu trước:  Các Nghiên Cứu Về Lợi Ích Của Internet o Hamill, 1997 : Internet, một mạng lưới toàn cầu phép trao đổi thông tin, cung cấp một số ứng dụng thương mại và tạo ra một nguồn thông tin phong phú về xu hướng thị trường… o McDonald và Adam, 2003; Weible và Wallace năm 2001; Wilson và Laskey, 2003 :thông tin từ internet mang tính hứa hẹn cao bởi vì nó tiết kiệm chi phí và đạt được thông tin một cách nhanh chóng o Porter và Millar, 1985 sự cải tiến của công nghệ thông tin và truyền thông  cơ hội để các công ty trên toàn thế giới  Các nghiên cứu trước về các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng Internet: o Dholakia và Kshetri, 2004 Điều tra các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng và sự dụng internet trong doanh nghiệp o Obra et al, 2002 Việc sử dụng internet o Javalgi et al, 2005 : Thành công tiếp thị internet quốc tế b) Lỗ hổng nghiên cứu: - Tập trung chủ yếu vào nền kinh tế tiên tiến hoặc công nghiệp hóa - Ít chú ý đến việc sử dụng internet của các công ty kinh doanh quốc tế trong các thị trường chuyển đổi, chẳng hạn như Việt Nam - Bỏ qua việc ứng dụng mô hình TAM để giải thích việc sử dụng Internet - TAM: (Technology Acceptance Model) được chứng minh về khả năng dự đoán cho việc sử dụng công nghệ thông tin (Adams et al, 1992;. Lucas và Spitler, 1999)  Nghiên cứu này được thực hiện để lắp vào lỗ hổng nghiên cứu trước đó 2. Cơ sở lý thuyết: - Mô hình TAM (Technology Acceptance Model - Mô hình chấp nhận công nghệ). Hai yếu tố cơ bản của mô hình: o Nhận thức sự hữu ích: là “mức độ để một người tin rằng sử dụng hệ thống đặc thù sẽ nâng cao sự thực hiện công việc của chính họ” o Nhận thức sự dễ sử dụng: là “mức độ mà một người tin rằng sử dụng hệ thống đặc thù mà không cần sự nỗ lực” NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 5 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` Perceived usefulness Techlonogy Perceived ease of use - Mô hình TAM mở rộng:đề xuất thêm 2 khái niệm mới nhằm hoàn thiện hơn mô hình  5 khái niệm: o Perceived Usefullness Of The Internet:Nhận thức sự hữu ích của Internettrong bối cảnh tổ chức phản ánh niềm tin của công ty về tính hữu ích trong việc sử dụng internet để thu thập thông tin có liên quan đến thị trường nước ngoài. o Perceived ease of Use Of the internet: Nhận thức sự dễ sử dụng của việc sử dụng internet trong bối cảnh tổ chức là niềm tin của công ty quốc tế về sự dễ dàng trong việc sử dụng internet để có được thông tin có liên quan về thị trường nước ngoài. o Market Orientation: Định hướng thị trường là một nội dung trong văn hóa tổ chức của các công ty hướng vào khách hàng, hướng về các đối thủ cạnh tranh và sự phối hợp chức năng giữa các phòng ban trong công ty o Learning Orientation: Định hướng học hỏi là một nội dung khác trong văn hóa tổ chức có ảnh hưởng đến xu hướng của công ty trong việc tạo và sử dụng tri thức. Định hướng học hỏi phản ánh sự cam kết của công ty đối với việc học hỏi, mở mang kiến thức và chia sẻ tầm nhìn o Internet Utilization: Chấp nhận sử dụng internet  Mô hình nghiên cứu đề xuất: NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 6 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` 8 mô hình hồi qui:  H1.Có một mối quan hệ tích cực giữa tính hữu dụng nhận thức của internet và sử dụng internet.  H2. Có một mối quan hệ tích cực giữa sự dễ dàng cảm nhận sử dụng của các internet và sử dụng internet.  H3. Có một mối quan hệ tích cực giữa nhận thức dễ dàng sử dụng và cảm nhận hữu ích của internet.  H4.Có một mối quan hệ tích cực giữa định hướng thị trường và nhận thức hữu ích của internet.  H5. Có một mối quan hệ tích cực giữa định hướng thị trường và internet sử dụng.  H6.Có một mối quan hệ tích cực giữa học định hướng và nhận thức hữu ích của internet.  H7. Có một mối quan hệ tích cực giữa học định hướng và nhận thức dễ sử dụng internet.  H8. Có một mối quan hệ tích cực giữa định hướng học tập và thị trường định hướng.  Nhận xét: - Tác giả không xây dựng câu hỏi nghiên cứu vì mục tiêu nghiên cứu đã rõ ràng. - Giả thuyết tác giả đưa ra là các giả thuyết kiểm định - Đây là nghiên cứu nhân quả nhằm kiểm định lý thuyết khoa học, kiểm định mối liên hệ nhân quả. Do đó nghiên cứu này phù hợp với phương pháp suy diễn và tiếp cận nghiên cứu theo phương pháp định lượng. - Nghiên cứu này đã thỏa mãn 2 yêu cầu cơ bản của một nghiên cứu là tính mới và có ý nghĩa thực tiễn III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 1. Đo Lường: NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 7 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` a) Bậc: - Khái niệm đơn hướng (nhất):Internet utilization, Perceived usefulness, Perceived ease of use of the internet. - Khái niệm bậc hai: Learning orientation, Market orientation b) Các biến quan sát: c) Thang đo: Khái Niệm Phương Pháp Đo Lường 1.Sử Dựng Internet Đo bằng 2 biến (Thời Gian Tìm Kiếm Trên Internet & Tần Suất Sử Dụng email) 2.Nhận Thức Tính Hữu Ích Nguyên và Barrett (2006) 3.Nhận Thức Tính Dễ Sử Dụng Nguyên và Barrett (2006) 4.Xu Hướng Học Tập Narver và Slater (1990) 5.Xu Hướng Thị Trường Sinkula et al. (1997)  Loại thang đo: - Thời gian tìm kiếm trên internet & tần suất sử dụng email: thang đo tỷ lệ - Các biến còn lại đo bằng thang đo Likert NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 8 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` “all other items were measured by a five-point Likert scale from 1 strongly disagree to 5 strongly agree” 2. Tiến trình nghiên cứu:  Tiến trình nghiên cứu chia làm 3 giai đoạn: NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 9 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` N=6 (biến) N=89 (biến) N=306 (biến) a) Giai đoạn 1:n=6 - Đề cập đến các nhà quản lý phụ trách hoạt động kinh doanh quốc tế sử dụng internet b) Giai đoạn 2: n=89 (công ty tại Tp HCM) - Được thực hiện bởi các cuộc phỏng vấn mặt đối mặt. - Quy mô được đánh giá thông qua alpha của Cronbach và phân tích nhân tố khám phá (gốc trục bao thanh toán PROMAX xoay) “It was conducted by face-to-face interview with 89 firms in Ho Chi Minh City, Vietnam. The scales were assessed via Cronbach’s alpha and exploratory factor analysis (principal axis factoring with promax rotation)” NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 10 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` c) Giai đoạn 3: Sử dụng phương pháp chọn mẫu xác suất có hệ thống, lấy mẫu có kích thước là 306. - Bước Nhảy (sampling interval) = N/n= 5000/400= 12,5 - Số bảng câu hỏi được gửi đi là 400, tỷ lệ phản hồi 82% - Phương pháp lấy mẫu là gửi bản câu hỏi song ngữ Anh Việt - Đối tượng điều tra là giám đốc điều hành cấp cao Danh bạ TM 400 công ty Thu lại 306 bảng khoảng 5.000 (400 bảng 327 bảng câu câu trả công ty KDQT câu hỏi) câu trả lời lời hợp lệ Tại Việt Nam 3. Sàng lọc biến: - Một biến đo định hướng thị trường đã bị xóa do hệ số tương quan biến tổng thấp < 0,30 (Nunnally và Bernstein, 1994). - Một biến khác đo lường định hướng thị trường cũng tiếp tục bị xóa bởi hệ số tải thấp (< 0.50). - Các hệ số tải cho các biến khác là chấp nhận được (> 0,50), và chúng đã được sử dụng cho cuộc nghiên cứu chính thức để thử nghiệm các mô hình. “The results indicate that another item measuring market orientation was further deleted because it had a low factor loading (,0.50). The loadings for other items were acceptable (.0.50), and they were used for the main survey to test the models.” Nhận xét: - Nghiên cứu này đã suy diễn từ lý thuyết nền để đưa ra các khái niệm nghiên cứu, mô hình và giả thuyết -> phương pháp nghiên cứu định lượng để kiểm định lý thuyết bằng dữ liệu là hoàn toàn phù hợp. - Lý thuyết tổng kết từ các nghiên cứu trước cũng đã là nền tảng để xây dựng thang đo cho các khái niệm nghiên cứu. Tác giả thực hiện đánh giá NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 11 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` thang đo và kiểm định mô hình nghiên cứu thông qua 2 nghiên cứu định lượng: o Nghiên cứu sơ bộ (với mẫu n = 89) để đánh giá sơ bộ thang đo: kiểm định Cronbach alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA. o Nghiên cứu định lượng chính thức (với mẫu chính thức n = 306) để kiểm định lại thang đo và mô hình lý thuyết, tác giả đã dùng phép phân tích nhân tố khẳng định CFA. - Thu thập thông tin bằng cách gửi thư: Đây là dạng phỏng vấn phổ biến trong nghiên cứu khoa học hàn lâm bởi các câu trả lời không bị tác động bởi sự hiện diện của người phỏng vấn cũng như tránh được hiện tượng tự điền trả lời của phỏng vấn viên, suất trả lời của phỏng vấn cao (82% - do người nghiên cứu chủ động gọi điện thoại nhắc nhở) nên tiết kiệm được chi phí khi thực hiện. IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: 1. Phân tích số liệu: a) Phương pháp phân tích: - Mô hình mạng (SEM - Structural Equation Modeling) được sử dụng để thử nghiệm mô hình lý thuyết và giả thuyết o Mô hình SEM là sự mở rộng của mô hình tuyến tính tổng quát (GLM) cho phép nhà nghiên cứu kiểm định một tập hợp phương trình hồi quy cùng một lúc. o SEM sử dụng để ước lượng các mô hình đo lường (Mesurement Model) và mô hình cấu trúc (Structure Model) của bài toán lý thuyết đa biến. o Là phương pháp tổ hợp phương pháp hồi quy, phương pháp phân tích nhân tố, phân tích phương sai. - Các thang đo được được đánh giá bằng phân tích nhân tố khẳng định (CFA) o Sử dụng thích hợp khi nhà nghiên cứu có sẵn một số kiến thức về cấu trúc biến tiềm ẩn cơ sở. o Trong đó mối quan hệ hay giả thuyết (có được từ lý thuyết hay thực nghiệm) giữa biến quan sát và nhân tố cơ sở thì được các nhà nghiên cứu mặc nhiên thừa nhận trước khi tiến hành kiểm định thống kê. o Phương pháp phân tích nhân tố khẳng định CFA chấp nhận các giả thuyết của các nhà nghiên cứu, được xác định căn cứ theo quan hệ giữa mỗi biến và một hay nhiều hơn một nhân tố b) Kết quả đo lường thang đo: - Các khái niệm đơn hướng trong mô hình: Nhận thức sự hữu ích, Nhận thức về sự dễ dàng sử dụng và sử dụng internet: phù hợp rất tốt với dữ liệu. - Các khái niệm đa hướng bậc 2 là định hướng thị trường và định hướng học hỏi: phù hợp tốt với dữ liệu. NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 12 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` - Các chỉ số về sự tương quan giữa các thành phần trong mỗi khái niệm nghiên cứu, cùng với sai số chuẩn cung cấp bằng chứng của tính hiệu lực phân biệt nội tại của các khái niệm nghiên cứu. p- Giả thuyết đường dẫn cấu trúc Est.(se)a CRb value H1 Nhận thức về tính hữu dụng Sử dụng internet 1.23(0.234) 5.26 0 Nhận thức về sự dễ dàng sử H2 Sử dụng internet 0.64(0.212) 3 0.003 dụng Nhận thức về sự dễ dàng sử Nhận thức về tính hữu H3 0.22(0.073) 3.07 0.002 dụng dụng Nhận thức về tính hữu H4 Định hướng thị trường 0.31(0.076) 4.05 0 dụng H5 Định hướng thị trường Sử dụng internet 0.977(0.225) 4.29 0 Nhận thức về tính hữu H6 Định hướng học tập 0.33(0.104) 3.19 0.001 dụng Nhận thức về sự dễ dàng H7 Định hướng học tập 0.43(0.087) 4.91 0 sửdụng H8 Định hướng học tập Định hướng thị trường 0.60(0.110) 5.49 0 Ghi chú: a ước lượng (với sai số chuẩn); b tỷ số giới hạn CR 2. Nhận xét & đánh giá: a) Nhận xét: - Các yếu tố tải của tất cả các biến là có ý nghĩa và đáng tin cậy (>= 0,63, p < 0,001). - Các hệ số AVE(average variances extracted) là cao (>= 0,50) - Ngoài ra, độ tin cậy phức hợp của tất cả các thang đo là chấp nhận được (>= 0,67). b) Đánh giá: - Mô hình đo lường cuối cùng đã đạt được một sự phù hợp tốt đối với các dữ liệu; - Các thang đo đo lường các khái niệm nghiên cứu đơn hướng và các thành phần của các khái niệm nghiên cứu đa hướng bậc 2 đều biểu thị sự hội tụ thích hợp (sự nhất quán nội tại). NHÓM 4 – LỚP ĐÊM 3 – KHÓA 22 13 TIỂU LUẬN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – GVHD: TS ĐINH THÁI HOÀNG` V. THẢO LUẬN: Ứng dụng TAM trong ngữ cảnh sử dụng Internet mang tính tổ chức –như là 1 kênh thông tin và liên lạc: - Nâng cao sự hiểu biết: Những tiền đề quan trọng của việc sử dụng Internet - Mở rộng cac khái niệm: Liên quan đến sư hữu ích và dễ sử dụng Internet trong tổ chức - Dự đoán thành công: Sự chấp nhận và sử dụng Internet trong tổ chức  Tầm quan trọng của nhận thức sự hữu ích: - Nhận thức sự hữu ích và dễ sử dụng là 2 nhân tố dự báo việc sử dụng Internet (bằng chứng là sử dung mô hình TAM để giải thích) - Nghiên cứu chỉ ra ràng, nhận thức sự hữu ích là nhâ