Sai lầm trong hoạt động kinh tế đã gây ra những hậu quả nặng nề về kinh tế và chính trị ở nước Nga.Liên minh công nông đứng trước nguy cơ tan rã ,vai trò lãnh đạo của Đảng yếu đi,trước tình hình đó chính sách kinh tế mới của Lênin ra đời.NEP ra đời đã làm cho nước Nga bị tàn phá nặng nề trong nội chiến đã có những bước phát triển vượt bậc.Tạo điều kiện ban đầu cho việc xây dựng CNXH ở Nga.
Ngoài ý nghĩa to lớn trong nước NEP còn có ý nghĩa quốc tế đặc biệt quan trọng đối với các nước phát triển theo định hướng XHCN trong đó có Việt Nam và điều đặc biệt là nước ta cũng có những điều kiện tiền đề rất giống với nước Nga thời đó.Với sự nhận thức đúng đắn vai trò và ý nghĩa của NEP đảng ta đã vận dụng nó vào đổi mới nền kinh tế Việt Nam.Nhằm đưa nước ta sớm thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu,sánh vai với các cường quốc trên thế giới như chủ tịch Hồ Chí Minh đã mong muốn. Để thực hiện thành công chủ trương mà đảng và nhà nước đề ra ,chúng ta không thể không tham khảo bài học kinh nghiệm của các nước XHCN đi trước qua đó rút ra bài học cho riêng mình.thực tiễn đã chứng minh rằng :việc vận dụng sang tạo chính sách kinh tế mới của Lênin (NEP)vào nước ta ,phù hợp với xu thế chung của thế giới :hợp tác hoá, các nước xích lại với nhau hợp tác cùng phát triển với ý nghĩa to lớn đó việc nghiên cứu đề tài:chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vận dụng ở Việt Nam là vấn đề đặc biệt quan trọng ở nước ta nhất là đối với các bạn trẻ những chủ nhân tương lai của đất nước.
27 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 2360 | Lượt tải: 4
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Chính sách kinh tế mới của Lênin (NEP) và sự vận dụng ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc lôc
PhÇn A: Giíi thiÖu ®Ò tµi
PhÇn B: Néi dung nghiªn cøu
Lý luËn chung vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi(NEP) cña V.I.Lª Nin vµ sù vËn dông nã vµo viÖt Nam
1.C¬ së lý luËn
ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lª Nin lµ g×
®iÒu kiÖn ra ®êi cña NEP
Néi dung vµ biÖn ph¸p chñ yÕu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi
2. C¬ së thùc tiÔn
Sù vËn dông NEP vµo viÖt Nam
tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ kh¶ n¨ng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t b¶n
TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan
Kh¶ n¨ng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t b¶n
VËn dông vµo ViÖt Nam
Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt
X©y dùng vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i
Kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n
II. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò vµ gi¶i ph¸p
VÒ n«ng nghiÖp
VÒ chÝnh trÞ
VÒ c«ng nghÖ khoa häc
VÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ n¨ng lîng
VÒ m«i trêng
VÒ c«ng b»ng x· héi
PhÇn C: KÕt luËn
Tµi liÖu tham kh¶o
PhÇn A
Giới thiệu đề tài
Sai lầm trong hoạt động kinh tế đã gây ra những hậu quả nặng nề về kinh tế và chính trị ở nước Nga.Liên minh công nông đứng trước nguy cơ tan rã ,vai trò lãnh đạo của Đảng yếu đi,trước tình hình đó chính sách kinh tế mới của Lênin ra đời.NEP ra đời đã làm cho nước Nga bị tàn phá nặng nề trong nội chiến đã có những bước phát triển vượt bậc.Tạo điều kiện ban đầu cho việc xây dựng CNXH ở Nga.
Ngoài ý nghĩa to lớn trong nước NEP còn có ý nghĩa quốc tế đặc biệt quan trọng đối với các nước phát triển theo định hướng XHCN trong đó có Việt Nam và điều đặc biệt là nước ta cũng có những điều kiện tiền đề rất giống với nước Nga thời đó.Với sự nhận thức đúng đắn vai trò và ý nghĩa của NEP đảng ta đã vận dụng nó vào đổi mới nền kinh tế Việt Nam.Nhằm đưa nước ta sớm thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu,sánh vai với các cường quốc trên thế giới như chủ tịch Hồ Chí Minh đã mong muốn. Để thực hiện thành công chủ trương mà đảng và nhà nước đề ra ,chúng ta không thể không tham khảo bài học kinh nghiệm của các nước XHCN đi trước qua đó rút ra bài học cho riêng mình.thực tiễn đã chứng minh rằng :việc vận dụng sang tạo chính sách kinh tế mới của Lênin (NEP)vào nước ta ,phù hợp với xu thế chung của thế giới :hợp tác hoá, các nước xích lại với nhau hợp tác cùng phát triển với ý nghĩa to lớn đó việc nghiên cứu đề tài:chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vận dụng ở Việt Nam là vấn đề đặc biệt quan trọng ở nước ta nhất là đối với các bạn trẻ những chủ nhân tương lai của đất nước.
Phần B
Nội dung ngiên cứu
I- Lý luËn chung vÒ: chÝnh s¸ch kinh tÕ míi (nep) cña v.i.lª nin vµ sù vËn dông nã vµo viÖt nam(vn).
1-C¬ së lý luËn:
ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lª nin lµ g×?
a-§iÒu kiÖn ra ®êi cña NEP
sau c¸ch m¹ng th¸ng mêi năm 1917, viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch x©y dùng CNXH cña Lª Nin bÞ gi¸n ®o¹n bëi cuéc néi chiÕn 1918-1920. Trong thêi kú nµy, Lª Nin ®· ¸p dông chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn lµ chng thu l¬ng thùc thõa cña n«ng d©n sau khi dµnh l¹i cho hä møc ¨n tèi thiÓu. §ång thêi, xo¸ bá quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, xo¸ bá viÖc mua b¸n l¬ng thùc tù do trªn thÞ trêng, thùc hiÖn chÕ ®é cung cÊp hiÖn vËt cho qu©n ®éi vµ bé m¸y nhµ níc.
ChÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn ®· ®ãng vai trß quan träng trong th¾ng lîi cña nhµ níc X« viÕt. Nhê nã mµ qu©n ®éi ®ñ søc ®Ó chiÕn th¾ng kÎ thï, b¶o vÖ ®îc nhµ níc X« viÕt .
Tuy nhiªn, khi hoµ b×nh lËp l¹i, chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn kh«ng cßn thÝch hîp. Nã trë thµnh nh©n tè k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. HËu qu¶ cña chiÕn tranh ®èi víi nÒn kinh tÕ rÊt nÆng nÒ, thªm vµo ®ã chÝnh s¸ch chng thu lng thùc thõa ®· lµm mÊt ®éng lùc ®èi víi n«ng d©n. ViÖc xo¸ bá quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ lµm mÊt tÝnh n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ vèn dÜ míi bíc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn. V× vËy, khñng ho¶ng kinh tÕ chÝnh trÞ diÔn ra rÊt s©u s¾c. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã chÝnh s¸ch kinh tÕ thÝch øng thay thÕ. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lª nin ®îc ®Ò xíng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nµy nh»m tiÕp tôc kÕ ho¹ch x©y dùng CNXH trong giai ®o¹n míi .
b-Néi dung vµ biÖn ph¸p chñ yÕu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi
*)Thay thÕ chÝnh s¸ch chng thu l¬ng thùc b»ng chÝnh s¸ch thuÕ l¬ng thùc. Theo chÝnh s¸ch nµy, ngêi n«ng d©n chØ nép thuÕ l¬ng thùc víi mét møc cè ®Þnh trong nhiÒu n¨m. Møc thuÕ nµy c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña ®Êt canh t¸c. Nãi c¸ch kh¸c thuÕ n«ng nghiÖp chÝnh lµ ®Þa t« mµ ngêi n«ng d©n ph¶i tr¶ cho nhµ níc. Sè l¬ng thùc cßn l¹i, ngêi n«ng d©n ®îc tù do trao ®æi, mua b¸n trªn thÞ trêng .
*)Tæ chøc thÞ trêng th¬ng nghiÖp, thiÕt lËp quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ gi÷a nhµ níc vµ n«ng d©n, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp.
*)Sö dông søc m¹nh kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, c¸c h×nh thøc qu¸ ®é nh khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt nhá cña n«ng d©n, thî thñ c«ng, khuyÕn khÝch kinh tÕ t b¶n t nh©n, sö dông chñ nghÜa t b¶n nhµ níc, chuyÓn sang chÕ ®é ho¹ch to¸n kinh tÕ. §ång thêi V.I.Lª Nin chñ tr¬ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c níc t b¶n ph¬ng t©y ®Ó tranh thñ kü thuËt, vèn vµ khuyÕn khÝch kinh tÕ ph¸t triÓn.
Nh vËy kh¸c víi thêi kú néi chiÕn, trong ®iÒu kiÖn hoµ b×nh ë níc Nga X« viÕt ®· chñ tr¬ng kh«i phôc ph¸t triÓn kinh tÕ dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng. RÊt tiÕc lµ, nh÷ng t tëng ®ã cña «ng kh«ng ®îc nh÷ng ngêi kÕ tôc sau nµy ph¸t triÓn tiÕp mµ l¹i ®a nÒnkinh tÕ ®i sang quü ®¹o cña nÒn kinh tÕ chØ huy.
2-C¬ së thùc tiÔn.
Sù vËn dông NEP vµo VN.
a-TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ kh¶ n¨ng qu¸ ®é lªn CNXH, bá qua chÕ ®é t b¶n
*)TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan
C¸c nhµ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa Mac-Lª Nin míi chØ dù ®o¸n kh¶ n¨ng lªn CNXH ë c¸c níc l¹c hËu, kh«ng qua giai ®o¹n lªn t b¶n chñ nghÜa vµ chØ ra ®iÒu kiÖn chung ®Ó biÕn kh¶ n¨ng ®ã thµnh hiÖn thùc. Qóa ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é t b¶n lµ mét tÊt yÕu v× nh÷ng lý do sau ®©y:
Mét lµ, ®Æc ®iÓm thêi ®¹i ngµy nay –thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn CNXH. Qóa tr×nh c¶i biÕn x· héi cò, x©y dùng x· héi míi – x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh c¶i l¬ng, duy ý trÝ, mµ lµ qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng s«i ®éng tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau. Nhng xu thÕ ph¸t triÓn ®i lªn lµ phï hîp kh¸ch quan, hîp víi quy luËt cña lÞnh sö. Chñ nghÜa x· héi khoa häc, tù do d©n chñ vµ nh©n ®¹o mµ nh©n d©n ta vµ loµi ngêi tiÕn bé ®ang v¬n tíi lu«n ®¹i diÖn cho nh÷ng gi¸ trÞ tiÕn bé cña nh©n lo¹i, ®¹i diÖn lîi Ých ngêi lao ®éng, lµ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cao h¬n CNTB. Nã v× sù nghiÖp cao c¶ lµ gi¶i phãng con ngêi, v× sù nghiÖp ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn cña con ngêi, v× tiÕn bé chung cña loµi ngêi .
Hai lµ, ®èi víi níc ta mèi quan hÖ gi÷a c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ víi c¸ch m¹ng XHCN lµ c¬ së cho viÖc lùa chän con ®êng x· héi chñ nghÜa .Môc tiªu cña con ®êng XHCN lµ hoµ b×nh ®éc lËp d©n téc, tù do, d©n chñ, chèng ¸p bøc bãc lét, b×nh ®¼ng, phån thÞnh vµ v¨n minh .
*)Kh¶ n¨ng lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t b¶n ë VN
§Æc ®iÓm næi bËt nhÊt trong thêi ®¹i ngµy nay lµ c¸ch m¹ng kü thuËt g¾n víi c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ, ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ níc. Khoa häc ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Kü thuËt vµ c«ng nghÖ cho phÐp c¶i t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
con ngêi, chuyÓn tõ lao ®éng thÓ lùc sang lao ®éng trÝ ãc. C¸ch m¹ng khoa häc küthuËt lµm thay ®æi c¬ cÊu c¸c ngµnh nh c«ng nghiÖp nguyªn tö, c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, c«ng nghiÖp ®iÖn tö, c«ng nghiÖp vò trô, c«ng nghiÖp khai th¸c ®¹i d¬ng, sù ph¸t triÓn cña m¸y tÝnh ®iÖn tö, ngêi m¸y, kü thuËt vi ®iÖn tö, vi sinh häc ....TÊt c¶ ®iÒu ®ã lµm thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu tæ chøc doanh nghiÖp, n©ng cao tr×nh ®é x· héi ho¸ vµ chi phèi sù biÕn ®æi c¬ b¶n vÒ quan hÖ s¶n xuÊt vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã cho phÐp vµ buéc chóng ta tù tËn dông, khai th¸c, sö dông tÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc ®Ó rót ng¾n thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta.
Sù ñng hé vµ gióp ®ì cña c¸c níc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vÒ vèn, c«ng nghÖ, qu¶n lý ....t¹o ®iÒu kiÖn sím ®æi míi c¬ së kü thuËt, c¬ cÊu kinh tÕ ph©n c«ng lao ®éng, t¹o thªm viÖc lµm, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ tranh thñ thêi c¬, më réng vµ tËn dông tèt sù gióp ®ì vµ hîp t¸c cã hiÖu qu¶ b»ng nhiÒu h×nh thøc trong c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc .
Nguån lao ®éng dåi dµo, truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï, th«ng minh cña d©n téc ta, tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, vÞ trÝ ®Þa lý thËn lîi, tiÒm lùc ban ®Çu vÒ c¬ së vËt chÊt –kü thuËt, ®éi ngò c¸n bé khoa häc, kü thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ, kÕt cÊu h¹ tÇng.... lµ nh÷ng yÕu tè hÕt søc quan träng ®Ó më réng sù hîp t¸c,t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c níc ngoµi ®Çu t vµ lµ thÕ m¹nh cho t¨ng trëng kinh tÕ nhanh. §Ó khai th¸c, ph¸t huy thÕ m¹nh ®ã, ®ßi hái ph¶i cã ®êng lèi chÝnh s¸ch ®óng ®¾n
Cuèi cïng, víi sù vËn dông chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lª nin, kÕt qu¶ bíc ®Çu cña sù nghiÖp ®æi míi tõ ®¹i héi ®¶ng lÇn thø VI ®Õn nay ®· cñng cè vµ kh¼ng ®Þnh con ®êng lùa chän lªn chñ nghÜa x· héi cña chóng ta lµ ®óng ®¾n.
Tãm l¹i, xem xÐt tÝnh tÊt yÕu vµ kh¶ n¨ng lªn CNXH, bá qua chÕ ®é t b¶n lµ sù tæng hîp nhiÒu mÆt, nhiªï nh©n tè kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi, t tëng v¨n ho¸, d©n téc, quèc tÕ....TÊt nhiªn trong nh÷ng nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan ph©n tÝch trªn, th× nh©n tè chñ quan cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh . H¬n n÷a biÕn nh÷ng kh¶ n¨ng thµnh hiÖn thùc lµ mét qu¸ tr×nh, nã t¸c ®éng vµ ®ßi hái nç lùc trong t duy vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña mçi c«ng d©n, còng nh tõng tËp thÓ, tõ c¬ së ®Õn trung ¬ng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi níc ta.
b-vËn dông vµo VN
ChÝnh s¸ch NEP thùc chÊt lµ chÝnh s¸ch kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é, vËy ta h·y xÐt nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ chñ yÕu trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta
*)Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt
Lùc lîng s¶n xuÊt gåm ngêi lao ®éng (lùc lîng s¶n xuÊt c¬ b¶n), t liÖu s¶n xuÊt vµ khoa häc.
Trong thêi ®¹i xu híng quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ngµy mét gia t¨ng ,c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt trªn thÕ giíi ®ang diÔn ra nh vò b·o , th× c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®i ®«i víi hiÖn ®¹i ho¸ , víi viÖc ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ - gi¸o dôc , khoa häc- c«ng nghÖ .
§Çu tiªn muèn ph¸t huy nh©n tè con ngêi cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng ®Çu t ph¸t triÓn , tríc hÕt lµ gi¸o dôc - ®µo t¹o, sau ®ã lµ hµng lo¹t vÊn ®Ò ®èi víi ngêi lao ®éng nh tuyÓn dông, sö dung, qu¶n lý, chÝnh s¸ch ®·i ngé.... nghÜa lµ theo ph¬ng ch©m tõ con ngêi, do con ngêi vµ v× con ngêi. Trong c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn cña m×nh, Cac Mac vµ Anghen cho r»ng con ngêi ph¶i ®îc ®Æc biÖt chó träng v× con ngêi lµ s¶n phÈm cao nhÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña tù nhiªn vµ x· héi. ChÝnh v× vËy ®¶ng vµ nhµ níc ta lu«n x¸c ®Þnh con ngêi VN võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc .Ngay tõ ®¹i héi ®¶ng lÇn thø III n¨m 1960 §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh “Con ngêi lµ vèn quý nhÊt”.§Õn c¸c kú häp ®¹i héi VI,VII,VIII trong c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt níc , §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh “LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng”.Do vËy nh÷ng chÝnh s¸ch , gi¶i ph¸p ®óng trong gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i híng tíi h×nh thµnh mét nguån nh©n lùc ®¸p øng nhu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ trong thêi ®¹i ngµy nay .§ã lµ mét nguån nh©n lùc bao gåm nh÷ng con ngêi cã ®øc cã tµi ham häc hái , th«ng minh s¸ng t¹o , lµm viÖc quªn m×nh v× nÒn ®éc lËp vµ sù phån vinh cña tæ quèc , ®îc chuÈn bÞ tèt vÒ kiÕn thøc v¨n ho¸ , ®îc ®µo t¹o thµnh th¹o vÒ kü n¨ng nghÒ nghiÖp , n¨ng lùc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ,®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ vµ toµn x· héi , cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt v¬n lªn ngang tÇm thÕ giíi .
TiÕp ®Õn lµ v¨n ho¸ ,ngµy nay v¨n ho¸ ®îc coi lµ mét yÕu tè néi sinh , kh«ng ph¶i chØ lµ kÕt qu¶ mµ cßn lµ nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn .Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ph¶i ®Æt nÒn t¶ng v¨n ho¸ mang b¶n s¾c d©n téc , ®ång thêi tiÕp thu c¸c gi¸ trÞ tinh hoa cña loµi ngêi .V¨n ho¸ ph¶i kÕt hîp thµnh trÝ tuÖ cña c¶ d©n téc, ®îc kÕ thõa vµ ph¸t triÓn qua nhiªï thÕ hÖ , t¹o ra søc m¹nh vËt chÊt , tinh thÇn to lín cña toµn d©n ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.
Khoa häc vµ c«ng nghÖ ngµy nay cã vai trß quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹ng tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia .Do vËy , chÝnh s¸ch khoa häc vµ c«ng nghÖ giê ®©y kh«ng chØ giíi h¹n ë viÖc xö lý c¸c vÊn ®Ò c«ng nghÖ vµ kü thuËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng ngiÖp .C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái chóng ta ph¶i quan t©m x©y dùng vµ ph¸t huy tèt lùc lîng nghiªm cøu khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n , khoa häc t nhiªn vµ khoa häc kü thuËt , kÕt hîp cã hiÖu qu¶ thµnh tùu cña nhiÒu bé m«n khoa häc vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra.
Muèn cho khoa häc vµ c«ng nghÖ trë thµnh ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn th× ph¶i t×m ra ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña b¶n th©n khoa häc vµ c«ng nghÖ. §éng lùc nµy n»m ë lîi Ých cña nh÷ng ngêi nghiªm cøu , ph¸t minh vµ øng dông cã hiÖu qu¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ , bao gåm c¶ lîi Ých vËt chÊt vµ lîi Ých tinh thÇn , lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých kinh tÕ-x· héi .S¶n phÈm trÝ tuÖ tríc hÕt ph¶i lµ së h÷u cña ngêi trùc tiÕp lµm ra chóng, ®îc coi nh nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt , ®îc tr¶ gi¸ t¬ng xøng víi gi¸ trÞ cña chóng .
G¾n ho¹t ®éng ngiªm cøu vµ c«ng nghÖ víi thùc tiÔn , víi nhu cÇu x· héi,thiÕt lËp c¸c quan hÖ trùc tiÕp gi÷a doanh nghiÖp víi c¬ quan vµ ngêi lµm c«ng t¸c nghiªm cøu , ph¸t minh, s¸ng chÕ trªn c¬ së b¹n hµng cïng cã lîi , tr¶ c«ng tho¶ ®¸ng , t¬ng xøng víi hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña viÖc ¸p dông c¸c kÕt qu¶ nghiªm cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ khoa häc h¨ng h¸i miÖt mµi s¸ng t¹o ®Ó cã cuéc sèng ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n b»ng trÝ tuÖ cña m×nh .§ã lµ mét trong nh÷ng ph¬ng híng quan träng nhÊt t¹o nªn ®éng lùc bÒn v÷ng cho sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ.VÒ phÇn m×nh c¸c nhµ khoa häc ph¶i n©ng cao lßng yªu níc , x©y dùng hoµi b·o lín , cèng hiÕn quªn m×nh cho sù nghiÖp nghiªm cøu , ph¸t minh, ®ãng gãp tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ cho x· héi , cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸, ®¸p øng sù tin cËy cña ®¶ng , nhµ níc vµ nh©n d©n.
*)X©y dùng vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN
X©y dùng vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Þnh híng XHCN ë níc ta chÝnh lµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ (TPKT)®Òu ph¸t triÓn , tõ ®ã ph¸t huy tèt nhÊt vÞ trÝ vai trß cña mçi TPKT ®èi víi ®Êt níc vµ xö lý hµi hoµ mèi quan hÖ hîp t¸c vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c TPKT , tõng bíc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña TPKT nhµ níc. Ph¬ng híng c¬ b¶n ®ã ®ßi hái viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i theo c¸c quan ®iÓm chØ ®¹o sau ®©y :
Thø nhÊt x©y dùng vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN ph¶i lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp h¬n víi søc s¶n xuÊt trong c¸c TPKT , ®ång thêi ®Èy m¹nh c¶i c¸ch m«i trêng thÓ chÕ nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu CNH, H§H ®Êt níc .
Thùc chÊt ®æi míi kinh tÕ ë níc ta trong h¬n 10 n¨m qua lµ sù ®iÒu chØnh mét c¸ch toµn diÖn c¸c quan hÖ s¶n xuÊt bao gåm c¶ vÒ mÆt quan hÖ së h÷u , quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi . §ã lµ bíc khíi ®Çu cña c¸ch m¹ng vÒ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt , xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt : CNH, H§H ®Êt níc ,ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng cña níc ta .Nhê bíc ®Çu “cëi trãi” cho mét lo¹t c¸c quan hÖ s¶n xuÊt , c¸c TPKT®ang ph¸t huy t¸c dông , chøng tá søc sèng vµ c¸c vÞ trÝ quan hÖ cña nã trong cuéc sèng x©y dùng nÒn kinh tÕ míi .
Tuy nhiªn , cho ®Õn nay kinh tÕ thÞ trêng cña ta cßn s¬ khai . ë c¸c vïng n«ng th«n ,miÒn nói cßn mang nÆng dÊu Ên kinh tÕ tù nhiªn . Víi ®Æc trng lµ tù cung tù cÊp .ë ®©y kinh tÕ hµng ho¸ cha ph¸t triÓn , c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn l¹c hËu th« s¬ . Kinh tÕ hµng ho¸ nhá cña n«ng d©n thî thñ c«ng cßn chiÕm tû träng lín vµ cha ®îc qu¶n lý , tæ chøc tèt . Kinh tÕ t b¶n t nh©n cha ®îc chó ý ph¸t triÓn ®óng møc, phÇn lín lµ quy m« nhá vµ kinh donh chñ yÕu trong lÜnh vùc lu th«ng .Kinh tÕ t b¶n nhµ níc ®îc tõng bíc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhng cha ®îc huy ®éng hÕt tiÒm n¨ng vèn cã cña nã . Kinh tÕ nhµ níc ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi , tæ chøc s¾p xÕp l¹i cho phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt vµ víi viÖc qu¶n lý theo kinh tÕ thÞ trêng .
N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ níc g¾n liÒn víi sù thay ®æi mét c¸ch s©u s¾c c¬ chÕ qu¶n lý ®iÒu hµnh cña bé m¸y nhµ níc . VÒ nguªn t¾c nhµ níc kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh . Nhiªm vô quan träng cña nhµ níc lµ t¸c ®éng vµo thÞ trêng , t¹o m«i trêng kinh doanh thuËn lîi trªn c¬ së ®Þnh híng chÝnh s¸ch vµ m«i trêng ph¸p lý v¨n minh .§Þnh híng chiÕn lîc ®óng ®¾n cã vai trß quan träng mang tÝnh chÊt kiªn quyÕt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cu¶ mçi níc. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më , hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc cã thÓ kh«ng c¹nh tranh ®îc víi hµng níc ngoµi do ®ã nÕu kh«ng cã chiÕn lîc ®óng ®¾n ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× kinh tÕ sÏ lÖ thuéc vµo níc kh¸c .
Chñ tr¬ng cña nhµ níc VN ®îc kh¼ng ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n gÇn ®©y cña c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt lµ : Trªn c¬ së tiÕp tôc c¶i c¸ch kinh tÕ , ta cÇn ph¶i x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc vµ theo ®Þnh híng XHCN .T tëng c¬ cÊu cña chñ tr¬ng nµy lµ kÕt hîp tÊt c¶ c¸c u thÕ mµ nh÷ng yÕu tè kh¸c nhau mang l¹i , cô thÓ lµ tÝnh n¨ng ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng , ý tëng XHCN vÒ n©ng cao phóc lîi x· héi vµ ph©n phèi c«ng b»ng thu nhËp cña c¸c nhãm x· héi. BiÓu thÞ chung vai trß cña nhµ níc ta ®Ò cËp kh¸i niÖm “sù t¸c ®éng cña nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ”. Nhµ níc kiÓm so¸t , hæ trî ph¸t triÓn c¸c b¶n th©n nÒn kinh tÕ , ®iÒu chØnh kinh tÕ vµ thóc ®Èy c¸c tiÕn bé x· héi . §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ sÏ kh«ng chØ dùa vµo c¸c chØ tiªu t¨ng trëng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ cßn dùa vµo kÕt qu¶ vÒ mÆt x· héi.C¬ chÕ t¸c déng cña nhµ níc ta vµo nÒn kinh tÕ tríc hÕt:
* Víi t c¸ch lµ ngêi lËp kÕ ho¹ch nhµ níc t¸c ®éng trùc tiÕp vµo ph¬ng híng ®Çu t vµ ph¸t triÓn kinh tÕ .Nhµ níc ®Ò ra môc tiªu râ rµng cho chÝnh s¸ch .Ph¸t hiÖn ra nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn kh¾c phôc , nh÷ng mèi t¬ng quan cÇn gi¶i quyÕt mét c¸ch ®ång bé .§Þnh híng ho¹t ®éng cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ x· héi , tríc hÕt cho c¸c doanh nghiÖp .
*Víi t c¸ch lµ ngêi ®iÒu chØnh nhµ níc t¸c ®éng vµo c¶ hai lÜnh vùc kinh tÕ vµ x· héi .Trong kinh tÕ nhµ níc t¹o m«i trêng chøa ®ùng c¸c môc tiªu nhµ níc muèn ®¹t tíi , thÞ trêng trë thµnh hÖ thèng trao ®æi mµ c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh ®ånh thêi hîp t¸c víi nhau nh»m thùc hiÖn lîi Ých cña chóng trong bèi c¶nh chung lîi Ých x· héi . Nhµ níc th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch u ®·i cïng thùc hiÖn mét sè h×nh thøc hç trî cho c¸c lÜnh vùc mµ nhµ níc muèn u tiªn ph¸t triÓn .
*Víi t c¸ch lµ ngêi ®Çu t kinh doanh , nhµ níc trùc tiÕp tham gia vµo viÖc kinh doanh trong mét sè lÜnh vùc . Nhµ níc ph¶i n¾m “c¸c ®Ønh cao chØ huy” , ph¶i khai ph¸ c¸c ngµnh míi vµ t¹o ®iÒu kiÖn lan truyÒn cho kinh tÕ t nh©n.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta , nhµ níc ph¶i ph¸t hiÖn ra nh÷ng khuyÕt tËt cña kinh tÕ thÞ trêng t b¶n.... ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu.
Kinh tÕ nhµ níc ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi , tæ chøc s¾p xÕp l¹i cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ thÝch nghi víi viÖc qu¶n lý theo kinh tÕ thÞ trêng , tuy nhiªn nÒn s¶n xuÊt mÆc dï ®an xen nh÷ng yÕu tè hiÖn ®¹i , song kinh tÕ tù nhiªn tù cÊp, tù tóc cßn chiÕm tû lÖ lín .Trong chÝnh s¸ch NEP cña Lª nin , ®iÒu ®Çu tiªn «ng nh¾c tíi trong néi dung ®ã chÝnh lµ sù c¶i t¹o nÒn n«ng nghiÖp . muèn ®a nÒn n«ng nghiÖp tõ tr¹ng th¸i n¨ng suÊt thÊp, hiÖu qu¶ thÊp , sö dung lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh , sang mét hÖ thèng cã n¨ng suÊt cao , hiÖu qu¶ dùa trªn nh÷ng ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña CNH, H§H còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng t¨ng nhanh c¸c ngµnh cã hµm lù¬ng KHCN cao , gi¸ trÞ gia t¨ng nhanh. Muèn ®¹t môc tiªu nµy ph¶i ph¸t triÓn c«ng nghiÖp , nhng quan träng h¬n lµ ®æi míi c«ng nghÖ t