Đề tài Chức năng giám đốc của kiểm toán nhà nước đối với sử dụng vốn ngân sách trong đầu tư xây dựng cơ bản ở Việt Nam

Xây dựng cơ bản là một lĩnh vực kinh tế tạo ra kết cấu hạ tầng có tác động mạnh mẽ tới sản xuất và đời sống xã hội. Chính vì thế, ngay từ khi bước vào thời kỳ quá độ lên CNXH, Đảng và Nhà nước ta đã rất quan tâm ưu tiên về vốn, nhân lực cho đầu tư xây dựng cơ bản. Từ khi đổi mới đến nay, do tác động của chính sách kinh tế nhiều thành phần, nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản tăng lên rất nhanh. Chẳng hạn, năm 1995 tổng nguồn vốn đầu tư trong cả nước là 72.447 tỷ đồng, năm 2005 đã tăng lên 335.000 tỷ đồng, gấp 4,6 lần so với 10 năm trước. Trong những chủ thể tham gia đầu tư, thì nguồn vốn ngân sách nhà nước chiếm một tỷ trọng lớn nhất và thường ở mức trên dưới 50% tổng nguồn vốn đầu tư toàn xã hội. Đầu tư từ ngân sách nhà nước đã có tác động thu hút và kích thích đầu tư của các nguồn vốn khác. Nhờ đó đã tạo ra được những công trình mới, năng lực nhiều ngành kinh tế, xã hội tăng lên đáng kể. Đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước đã trực tiếp góp phần vào việc tổ chức lại sản xuất, đổi mới công nghệ làm thay đổi cơ cấu kinh tế ngành, cơ cấu kinh tế vùng lãnh thổ trên toàn bộ nền kinh tế quốc dân mà còn tạo lập kết cấu hạ tầng kỹ thuật, xã hội, thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, chuyển dịch cơ cấu kinh tế quốc dân, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, cơ cấu đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước chưa thật hợp lý, sử dụng vốn đầu tư chưa hiệu quả, quy hoạch và quản lý quy hoạch còn nhiều yếu kém, thiếu sự chỉ đạo và hướng dẫn thống nhất, đầu tư còn dàn trải. Tình trạng lãng phí, thất thoát, tham ô trong đầu tư vốn của nhà nước khá nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, đang là một “quốc nạn”. Để đảm bảo việc sử dụng đúng mục đích và hiệu quả, ngăn chặn thất thoát lãng phí vốn ngân sách nhà nước nói chung, vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách này nói riêng, Nhà nước đã sử dụng nhiều công cụ như: kế toán, kiểm toán, thanh tra, điều tra, xét xử , trong đó kiểm toán là một trong những công cụ hữu hiệu. Thực tế hơn mười năm gần đây kể từ khi được thành lập, KTNN với chức năng là một công cụ để Nhà nước quản lý đã đi vào hoạt động và đã có nhiều đóng góp tích cực trong việc nghiên cứu và kiểm tra các tài khoản của các thực thể sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN. Nhờ đó, góp phần khắc phục tình trạng gian lận, ngăn chặn những tiêu cực làm thất thoát, lãng phí, đẩy lùi tình trạng tham ô trong đầu tư XDCB từ nguồn vốn của Nhà nước, làm cho nguồn vốn đó được sử dụng có hiệu quả hơn. Mặc dù vậy, hoạt động của KTNN còn đứng trước những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu của Chính phủ và Quốc hội; kiểm toán chưa khẳng định một cách thật đầy đủ, khách quan về mức độ tin cậy của số liệu dự toán, về số đúng hoặc gần đúng của dự toán ngân sách, của quyết toán ngân sách và tình hình sử dụng các quỹ của Nhà nước ngoài ngân sách. Quốc hội thiếu những căn cứ và chỗ dựa mang tính chuyên môn để thảo luận và quyết định, nhất là trong đầu tư xây dựng cơ bản, lĩnh vực mà nhân dân và Quốc hội rất quan tâm, chưa có câu trả lời thật rõ ràng về độ tin cậy của quyết toán, về sự lãng phí, thất thoát dù là của một công trình, một dự án cụ thể; của một ngành, một địa phương. Để góp phần vào việc giải quyết những bất cập trên và để thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa VIII) về "Đề cao vai trũ của cơ quan KTNN trong việc kiểm toán mọi cơ quan, tổ chức có sử dụng ngân sách Nhà nước. Cơ quan kiểm toán báo cáo kết quả kiểm toán cho Quốc hội, Chớnh phủ và cụng bố cụng khai kết quả kiểm toỏn cho dõn biết.'', học viên chọn đề tài: “Chức năng giám đốc của kiểm toán nhà nước đối với sử dụng vốn ngân sách trong đầu tư xây dựng cơ bản ở Việt Nam” để nghiên cứu làm luận văn thạc sĩ kinh tế chính trị.