Đề tài Công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc ở bảo hiểm xã hội huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2007 – 2010

LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của em. Các số liệu, kết quả trong bài khóa luận tốt nghiệp là trung thực và xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị thực tập. Tác giả khóa luận tốt nghiệp SV. Nguyễn Thị Hòa Trang DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ASXH An sinh xã hội BHXH Bảo hiểm xã hội BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHYT Bảo hiểm y tế BNN Bệnh nghề nghiệp CNTT Công nghệ thông tin DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh ĐTNN Đầu tư nước ngoài ĐV Đơn vị HCSN Hành chính sự nghiệp HTX Hợp tác xã KD Kinh doanh LĐ Lao động NLĐ Người lao động SDLĐ Sử dụng lao động TG Tham gia TNHH Trách nhiệm hữu hạn TNLĐ Tai nạn lao động UBND Ủy ban nhân dân MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 1 Chương 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH 3 1.1. Khái quát chung về BHXH 3 1.1.1. Khái niệm BHXH 3 1.1.2. Vai trò của BHXH đối với đời sống kinh tế xã hội 4 1.1.2.1. Đối với người lao động 4 1.1.2.2. Đối với tổ chức sử dụng lao động 4 1.1.2.3. Đối với xã hội 5 1.1.3. Quỹ BHXH 6 1.2. Vai trò của công tác quản lý thu BHXH 7 1.2.1. Khái niệm quản lý thu BHXH 7 1.2.2. Vai trò công tác quản lý thu BHXH 8 1.2.2.1 Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu BHXH 8 1.2.2.2. Đảm bảo thu BHXH ổn định, bền vững, hiệu quả 9 1.2.2.3. Kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH 10 1.2.2.4. Tăng thu, bảo đảm cân đối quỹ BHXH 10 1.3. Nội dung công tác quản lý thu BHXH 11 1.3.1. Quản lý đối tượng tham gia BHXH 11 1.3.2. Quản lý mức thu BHXH 13 1.3.3. Tổ chức thu BHXH 15 1.3.3.1. Phân cấp thu một cách hợp lý 15 1.3.3.2. Lập và xét duyệt kế hoạch thu BHXH hàng năm 16 1.3.3.3. Quản lý tiền thu 17 1.3.3.4. Thông tin báo cáo 18 1.3.3.5. Quản lý hồ sơ, tài liệu 18 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH 18 1.4.1. Trình độ dân trí 19 1.4.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 19 1.4.3. Chính sách tiền lương - tiền công 19 1.4.4. Trình độ của nhà làm công tác quản lý 20 Chương 2.THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN MỸ HÀO TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2007 – 2010 21 2.1. Giới thiệu chung về bảo hiểm xã hội huyện Mỹ Hào 21 2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Mỹ Hào 21 2.1.2. Vài nét về cơ quan BHXH huyện Mỹ Hào 22 2.1.2.1. Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển của BHXH huyện Mỹ Hào 22 2.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của BHXH huyện Mỹ Hào 22 2.1.2.3. Hệ thống tổ chức bộ máy hoạt động của BHXH huyện Mỹ Hào 23 2.2. Thực trạng công tác thu bảo hiểm xã hội ở BHXH huyện Mỹ Hào giai đoạn 2007 – 2010 26 2.2.1. Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc 26 2.2.1.1. Đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc 26 2.2.1.2. Người lao động tham gia BHXH bắt buộc 30 2.2.2. Quản lý mức thu BHXH 32 2.2.3. Quy trình tổ chức thu BHXH 33 2.2.4. Kết quả thu BHXH ở BHXH huyện Mỹ Hào 35 2.2.4.1. Quỹ tiền lương làm căn cứ thu BHXH bắt buộc 35 2.2.4.2. Kết quả thu BHXH bắt buộc 40 2.2.4.3. Tình hình nợ đọng bảo hiểm xã hội 41 2.2.4.4. Dự báo kết quả thu BHXH bắt buộc trong những năm tới 43 2.2.5. Đánh giá chung về công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào 44 2.2.5.1. Kết quả đạt được 44 2.2.5.2. Một số hạn chế 45 2.2.5.3. Nguyên nhân của hạn chế 47 Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH Ở BHXH HUYỆN MỸ HÀO 49 3.1. Định hướng phát triển chung của BHXH huyện Mỹ Hào năm 2011 49 3.1.1. Định hướng công tác thực hiện chính sách BHXH 49 3.1.2. Định hướng công tác quản lý thu BHXH 50 3.2. Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội ở huyện Mỹ Hào 51 3.2.1. Tăng cường quản lý và mở rộng đối tượng tham gia BHXH 51 3.2.2. Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, phổ biến pháp luật BHXH 53 3.2.3. Tăng cường phối kết hợp với các ban ngành liên quan 54 3.2.4. Kiện toàn bộ máy quản lý thu BHXH 56 3.2.5. Cải cách thủ tục hành chính 57 3.2.6. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu BHXH 58 3.3. Một số khuyến nghị 59 3.3.1. Khuyến nghị với Nhà nước và cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam 59 3.3.1.1. Đối với Nhà nước 59 3.3.1.2. Đối với cơ quan BHXH Việt Nam 59 3.3.2. Khuyến nghị với cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh Hưng Yên 60 KẾT LUẬN 63 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 64 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 1: Hệ thống bộ máy tổ chức BHXH huyện Mỹ Hào 25 Bảng 1: Đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn 2007 – 2010 27 Bảng 2: NLĐ tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn 2007 – 2010 30 Bảng 3: Bảng lương tối thiểu chung giai đoạn 2007 – 2010 33 Bảng 4: Tổng quỹ lương làm căn cứ thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2007 – 2010 36 Bảng 5: Quỹ tiền lương BHXH bắt buộc phân theo khối loại hình quản lý giai đoạn 2007 – 2010 38 Bảng 6: Kết quả thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2007 – 2010 40 Bảng 7: Tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc giai đoạn 2007 – 2010 42 Bảng 8: Dự báo kết quả thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2011 – 2013 44 Bảng 9: Tình hình tham gia BHXH bắt buộc tại DNNQD giai đoạn 2007 – 2010 46 TÓM TẮT KHÓA LUẬN Qua thời gian ra đời, tồn tại và phát triển, công tác quản lý thu BHXH ở cơ quan BHXH huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng yên đã đạt được nhiều thành tựu như: thu phí ngày càng nhiều, số người tham gia BHXH ngày càng tăng, tình trạng nợ đọng giảm thiểu…. Tuy nhiên trên thực tế, việc triển khai hoạt động thu của BHXH huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên vẫn còn nhiểu điểm tồn tại, bất cập như: chưa khai thác hết lực lượng lao động, tình trạng trốn đóng, nợ đóng vẫn còn tồn tại….Điều này đã làm cho hoạt động thu của BHXH huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên vẫn chưa đạt kết quả cao ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và làm giảm nguồn thu cho quỹ BHXH. Do vậy, để công tác quản lý thu ngày càng hiệu quả cao thì cần giải quyết những vấn đề còn tồn tại này. Xuất phát từ những lý do trên em đã lựa chọn đề tài: “Công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2007 – 2010, thực trạng và giải pháp” làm đề tài nghiên cứu trong khóa luận tốt nghiệp. Kết cấu của chuyên đề bao gồm ba chương. Chương 1. Lý luận chung về công tác quản lý thu BHXH Ở chương này em xin trình bày về khái niệm BHXH, vai trò của BHXH đối với đời sống kinh tế xã hội, quỹ BHXH, vai trò của công tác quản lý thu BHXH, nội dung công tác quản lý thu và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH Chương 2. Thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2007 – 2010. Trong chương 2 em xin trình bày về một số kết quả ở đơn vị. Từ đó, để thấy được thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào, một số thành tựu đã đạt được, khó khăn còn tồn tại và một số nguyên nhân của những khó khăn đó. Chương 3. Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào. Chương 3 em xin trình bày về định hướng phát triển chung của BHXH huyện Mỹ Hào, một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH và đưa ra một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý thu BHXH LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ở Việt Nam nay, hoạt động BHXH là một hoạt động do nhà nước tổ chức thực hiện và quản lý, không vì mục đích sinh lợi. Vì vậy yếu tố quản lý luôn được xem là vấn đề quan trọng khi thực hiện thu bảo hiểm xã hội (BHXH). Nó không chỉ quyết định đến sự hình thành, sử dụng quỹ BHXH như thế nào mà còn đảm bảo quyền lợi thụ hưởng cho người lao động (NLĐ) khi tham gia vào hệ thống BHXH . Thực tiễn công tác thu BHXH của BHXH Việt Nam nói chung và BHXH các tỉnh, địa phương nói riêng, trong tham gia qua cho thấy, mặc dù chính sách BHXH đã được nhiều sửa đổi, bổ sung nhiều, quy trình tổ chức thực hiện thu BHXH đã có nhiều cải cách, cải tiến rõ rệt, song hiệu quả thu BHXH chưa thực sự tương xứng với tiềm năng, cần phải có sự nỗ lực hơn nữa. Với vai trò là một bộ phận trong BHXH Việt Nam, BHXH huyện Mỹ Hào (trực thuộc BHXH tỉnh Hưng Yên) đang từng bước cố gắng làm tốt chức năng, nhiệm vụ của mình để góp phần vào sự nghiệp chung của ngành BHXH Việt Nam. Trước tình hình kinh tế trong tỉnh còn gặp nhiều biến động, hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt với lợi thế về địa lí, huyện Mỹ Hào đã và đang thu hút một lượng lớn các nhà đầu tư vào huyện đặt trụ sở, mở công ty. Do đó, công tác quản lý thu BHXH ở BHXH Mỹ Hào gặp không ít khó khăn, thách thức. Tình trạng tìm mọi cách trốn đóng, nợ đọng BHXH của đơn vị SDLĐ ngày càng gia tăng, đòi hỏi phải có biện pháp hợp lý để giải quyết triệt để. Vì vậy, việc nghiên cứu công tác quản lý thu BHXH ở BHXH Mỹ Hào trên cơ sở đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ở BHXH huyện trong thời gian tới là vô cùng cần thiết. Với vốn kiến thức còn nhiều hạn chế, em xin mạnh dạn đưa ra một số hiểu biết của mình về vấn đề quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Mỹ Hào qua đề tài khoá luận: “Công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2007 – 2010, thực trạng và giải pháp” 2. Mục đích nghiên cứu của khoá luận Việc nghiên cứu đề tài này khoá luận này sẽ nhằm mục đích làm rõ hơn vai trò của công tác quản lý thu đối với hoạt động thu BHXH bắt buộc, đánh giá một cách tổng quát và có hệ thống thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào trong giai đoạn vừa qua. Đồng thời, qua đó đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở địa phương. 3. Đối tượng nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài: nghiên cứu các vấn đề về thu, nộp BHXH bắt buộc của NLĐ, người SDLĐ và cơ quan BHXH Mỹ Hào tại huyện Mỹ Hào giai đoạn 2007 - 2010. Đối tượng nghiên cứu: thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Mỹ Hào 4. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu Đề tài này sẽ phản ánh, phân tích một cách chi tiết và tổng hợp về thực trạng công tác thực hiện chính sách BHXH nói chung và quản lý thu BHXH bắt buộc nói riêng. Thông qua việc phân tích thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Mỹ Hào có thể đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn công tác nghiệp vụ này. 5. Kết cấu của khoá luận Ngoài phần mở đầu và kết luận, bố cục bài khoá luận tốt nghiệp của em được kết cấu thành ba chương chính. Cụ thể đó là: Chương 1: Lý luận chung về công tác quản lý thu BHXH Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào giai đoạn 2007 - 2010 Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở BHXH huyện Mỹ Hào Trong quá trình nghiên cứu mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng bài khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự góp ý của các thầy cô giáo giúp bài khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH 1.1. Khái quát chung về BHXH 1.1.1. Khái niệm BHXH Nhu cầu của con người là luôn vận động và phát triển theo chiều hướng ngày càng được nâng lên. Khi xã hội phát triển, con người có xu hướng mong muốn đảm bảo an toàn cho cuộc sống của mình trước những rủi ro. Có thể nói nhu cầu an toàn của loài người là nhu cầu vĩnh cửu. Xuất phát từ nhu cầu thiết thực này, bảo hiểm ra đời và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài người. Trải qua một quá trình phát dài, hiện nay BHXH đã trở thành một chính sách lớn của Đảng và nhà nước ta, được quy định rõ trong Hiến pháp, nhằm góp phần ổn định chính sách cho NLĐ và gia đình của họ khi không may gặp rủi ro. Ở Việt Nam cũng như trên thế giới, BHXH được nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau như: góc độ tài chính, pháp luật,…Vì vậy, có thể có nhiều định nghĩa khác nhau về BHXH. Tuy xuất phát ở nhiều khía cạnh, phương diện khác nhau, nhưng các khái niệm, định nghĩa về BHXH đều xem xét BHXH là một hình thức bảo hiểm mang tính xã hội, hoạt động phi lợi nhuận, có sự hỗ trợ của nhà nước, chủ yếu nhằm mục đích bảo vệ thu nhập cho NLĐ và an toàn xã hội. Một trong những khái niệm về BHXH đáng chú ý hơn cả và được xem là phù hợp với hệ thống BHXH ở nước ta là khái niệm BHXH theo góc độ pháp luật được quy định cụ thể trong Điều 3 Luật BHXH năm 2006 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam như sau: “BHXH là sự bảo đảm, thay thế, bù đắp một phần thu nhập của NLĐ khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, TNLĐ - BNN, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH”. Như vậy, phát sinh từ những nhu cầu của NLĐ và an toàn xã hội, BHXH đã trở thành phương thức dự phòng để khắc phục hậu quả của các rủi ro xã hội, đảm bảo an toàn cho mọi thành viên trong xã hội, đồng thời tạo động lực hữu hiệu để phát triển kinh tế. 1.1.2. Vai trò của BHXH đối với đời sống kinh tế xã hội Trong điều kiện phát triền nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN hiện nay, BHXH càng trở nên quan trọng trong việc góp phần đảm bảo công tác xã hội và phát triển xã hội một cách bền vững. Nó giữ vai trò quan trọng không chỉ đối với NLĐ mà còn có ý nghĩa to lớn đối với tổ chức SDLĐ và toàn xã hội, cụ thể: 1.1.2.1. Đối với người lao động BHXH được hình thành và phát triển chủ yếu là nhằm đảm bảo chính sách cho NLĐ và người thân của họ khi gặp phải những khó khăn, làm giảm hoặc mất một phần thu nhập. Do đó, BHXH có vai trò vô cùng quan trọng đối với đối tượng này. BHXH không chỉ là quyền lợi cho NLĐ mà nó còn thể hiện trách nhiệm của NLĐ đối với xã hội. Một mặt, BHXH tạo điều kiện cho NLĐ nhận được sự tương trợ của cộng đồng, xã hội khi ốm đau, thai sản,… Mặt khác, cũng là cơ hội để mỗi người thực hiện trách nhiệm tương trợ cho những khó khăn của các thành viên khác trong cộng đồng, khắc phục hậu quả và khống chế rủi ro trong lao động ở mức độ cần thiết. Khi tham gia vào hệ thống BHXH, việc chi dùng cá nhân của NLĐ được nâng cao hiệu quả cho họ tiết kiệm được một khoản tiền nhỏ, đều đặn hàng tháng để chi dùng khi già cả, mất sức lao động… Đây không chỉ là nguồn hỗ trợ về vật chất mà còn là nguồn động viên tinh thần to lớn đối với mỗi cá nhân khi gặp khó khăn, giúp họ ổn định về mặt tâm lý, ổn định chính sách cho bản thân và gia đình khi gặp bất trắc. Khi đã có một chỗ dựa vững chắc, NLĐ sẽ cảm giác yên tâm hơn trong cuộc sống lao động, làm việc hết sức mình để nâng cao năng suất lao động. 1.1.2.2. Đối với tổ chức sử dụng lao động BHXH ngoài việc mang lại các lợi ích thiết thực cho NLĐ, nó còn giúp cho các tổ chức SDLĐ ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh. Thông qua việc phân phối các chi phí cho NLĐ một cách hợp lý. Bởi vì, nếu không có BHXH, người SDLĐ sẽ trả tiền BHXH cùng tiền lương hàng tháng cho NLĐ để họ tự quản lý và sử dụng nguồn tiền vào các mục đích khác nhau, không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả như mong đợi. Đặc biệt, khi NLĐ không may bị ốm đau, tai nạn lao động… không có khoản tiền tiết kiệm, dự phòng để chi dùng cuộc sống của họ bị ảnh hưởng dẫn đến chất lượng lao động cũng bị ảnh hưởng theo. Vì vậy, qua việc phân phối chi phí cho NLĐ hợp lý, BHXH góp phần làm cho quá trình sản xuất kinh doanh được ổn định, hoạt động liên tục và hiệu quả, tăng cường mối quan hệ bền chắc giữa các thành viên trong quan hệ lao động. Mặt khác, BHXH tạo điều kiện để người SDLĐ có trách nhiệm với NLĐ trong suốt cuộc đời NLĐ cho những đóng góp của họ đối với doanh nghiệp, làm cho quan hệ lao động giữa chủ SDLĐ với NLĐ có tính nhân văn sâu sắc hơn. Bên cạnh đó, BHXH còn giúp đơn vị SDLĐ ổn định nguồn chi ngay cả khi có rủi ro không đáng có xảy ra. Nhờ đó mà các khoản chi phí được chủ động hạch toán, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong sản xuất kinh doanh mà không bị phụ thuộc quá nhiều vào hoàn cảnh khách quan. Tuy nhiên, chính vì những lợi ích mà BHXH mang lại cho đơn vị SDLĐ không phải là những lợi ích trực tiếp nên nhiều doanh nghiệp, đơn vị SDLĐ chưa thực sự coi trọng và có nhận thức đúng đắn về vai trò của BHXH. 1.1.2.3. Đối với xã hội BHXH là một chính sách xã hội luôn được Đảng và Nhà nước ta coi trọng. Bởi đúng như tên gọi đã phản ánh, BHXH không chỉ có vai trò quan trọng đối với NLĐ và người SDLĐ mà nó còn có những vai trò xã hội to lớn như: Tạo ra một cơ chế chia sẻ rõ ràng, để nâng cao tính cộng đồng xã hội, củng cố truyền thống đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong xã hội. Tuy không nhằm mục đích sinh lợi, kinh doanh nhưng BHXH được xem như một công cụ phân phối, sử dụng nguồn quỹ dự phòng hiệu quả nhất cho việc giảm hậu quả rủi ro, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Thông qua hoạt động BHXH, những rủi ro trong đời sống NLĐ được dàn trải theo nhiều chiều, tạo ra khả năng giải quyết an toàn nhất, với chi phí thấp nhất. BHXH vốn là trụ cột chính trong bốn trụ cột chính của hệ thống ASXH của nhà nước ta hiện nay. Căn cứ vào mức độ bao phủ của chính sách BHXH mà các nhà hoạch định chính sách xã hội sẽ thiết kế những mạng lưới an sinh khác nhau. Do đó, phát triển BHXH chính là cơ sở để phát triển các bộ phận khác nhau của hệ thống an sinh xã hội. Có thể nói nhìn vào hệ thống BHXH của mỗi quốc gia có thể biết được trình độ phát triển của quốc gia đó. Nếu kinh tế chậm phát triển, xã hội lạc hậu, đời sống nhân dân thấp kém thì hệ thống BHXH cũng chậm phát triển ở mức tương đối. Bởi vì, chỉ khi kinh tế phát triển, những nhu cầu cần thiết nhất được đảm bảo thì người dân mới nghĩ đến nhu cầu cao hơn. Mặt khác, thông qua hệ thống BHXH, trình độ tổ chức, quản lý rủi ro xã hội của nhà nước, trình độ văn hóa của cộng đồng được nâng cao. Ngoài ra, hệ thống BHXH cũng góp phần vào việc huy động vốn đầu tư, làm cho thị trường tài chính phong phú và kinh tế phát triển. Do quỹ BHXH có nguồn tiền nhàn rỗi được đem đi đầu tư đảm bảo an toàn và tăng trưởng quỹ, mang lại lợi ích cho tất cả các chủ thể trong quan hệ BHXH. Như vậy, vai trò của BHXH là rất lớn đối với NLĐ, người SDLĐ và toàn xã hội. Đối với Việt Nam hiện nay, với chức năng của mình, BHXH đang là một khâu không thể thiếu trong việc thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, góp phần vào ổn định và phát triển kinh tế đất nước. 1.1.3. Quỹ BHXH Bất kì một hoạt động kinh tế - xã hội nào muốn thực hiện được đều phải có một nguồn tài chính riêng. Đối với hoạt động BHXH, quỹ BHXH được hiểu là một quỹ tài chính độc lập, tập trung, được tồn tích dần từ sự đóng góp của các bên tham gia BHXH và các nguồn thu hợp pháp khác và được Nhà nước bảo hộ; được sử dụng để chi trả các chế độ BHXH cho NLĐ theo quy định của pháp luật BHXH [4]. Theo đó, quỹ BHXH bắt buộc ở Việt Nam được hình thành từ các nguồn sau: - Người SDLĐ đóng theo quy định hiện hành. - NLĐ đóng theo quy định hiện hành. - Tiền sinh lời của hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH. - Hỗ trợ của Nhà nước. - Các nguồn thu hợp pháp khác. Từ các nguồn thu này, quỹ BHXH sẽ được sử dụng vào các mục đích cụ thể như: - Chi trả các khoản trợ cấp BHXH cho NLĐ theo quy định của Luật BHXH. - Chi phí quản lý quỹ BHXH bao gồm: chi phí hành chính, chi lương, khấu hao tài sản cố định và các khoản chi sự nghiệp khác theo quy định hiện hành - Chi khen thưởng người SDLĐ thực hiện tốt công tác bảo hộ lao động, phòng ngừa TNLĐ – BNN, chi dự phòng… theo quy định của Nhà nước. - Đầu tư để bảo toàn và tăng trưởng quỹ theo quy định của Luật BHXH. Hiện nay quỹ BHXH bắt buộc được chia thành ba thành phần đó là: + Quỹ ốm đau, thai sản. + Quỹ hưu trí, tử tuất. + Quỹ TNLĐ - BNN. Quỹ BHXH bắt buộc ở nước ta được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, tạo lập một quỹ tiền tệ chung. Do đó, vấn đề quản lý quỹ sao cho đảm bảo quyền lợi của tất cả các thành viên tham gia đóng góp là rất quan trọng. Đặc biệt, công tác quản lý thu BHXH hiện nay còn tồn tại nhiều bất cập cần phải giải quyết, có biện pháp xử lý triệt để. Vì vậy, không chỉ riêng ngành BHXH mà các ban ngành liên quan cần có sự quam tâm đúng mức hơn với những thực trạng này. 1.2. Vai trò của công tác quản lý thu BHXH 1.2.1. Khái niệm quản lý thu BHXH Cũng như các tổ chức kinh tế - chính trị - xã hội khác, tổ chức BHXH muốn tồn tại và phát triển phải có một tài chính riêng để chi dùng cho công tác thực hiện chính sách, chế độ. Do đó, thu BHXH là nhân tố có tính chất quyết định đến sự tồn tại và phát triển của BHXH ở bất