Đề tài Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của dự án trồng keo ở xã Quế sơn, huyện Quế phong, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2010 – 2012

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung i ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN ----- ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA DỰ ÁN TRỒNG KEO Ở XÃ QUẾ SƠN, HUYỆN QUẾ PHONG, TỈNH NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2010 – 2012 TRAÀN BAÛO TRUNG Khoùa hoïc: 2009 – 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung ii ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN ----- ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA DỰ ÁN TRỒNG KEO Ở XÃ QUẾ SƠN, HUYỆN QUẾ PHONG, TỈNH NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2010 – 2012 Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: Trần Bảo Trung Th.S Phạm Thị Thanh Xuân Lớp : K43 A KHĐT Niên khóa : 2009 - 2013 Huế, tháng 5 năm 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung i Lời cảm ơn Khóa luận được thực hiện và hoàn thành trong quá trình thực tập tại huyện Quế Phong tỉnh Nghệ An, Khóa luận là sự kết tinh những kiến thức và kinh nghiệm thực tế mà bản thân tôi đã tích lũy được cộng với sự giúp đỡ của gia đình, bạn bè, thầy cô và quý cơ quan, Đầu tiên tôi xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu sắc tới thạc sĩ Phạm Thị Thanh Xuân người cô đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn cho tôi trong suốt thời gian làm khóa luận, Xin cám ơn các thầy cô giáo trong trường đại học kinh tế Huế đã tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt bốn năm vừa qua, Xin cám ơn các anh chị, cô chú trong phòng nông nghiệp huyện Quế Phong tỉnh Nghệ An đã tận tình giúp đỡ tôi trong việc cung cấp tài liệu, Xin được gửi tới bà con nông dân xã Quế Sơn lời cảm ơn chân thành bởi họ đã góp phần không nhỏ giúp tôi thực hiện đề tài này, Cuối cùng tôi xin được cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn sát cánh bên tôi đã động viên tôi giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực tập, Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình tôi, gia đình luôn là chỗ dựa vững chắc cho tôi trong suốt thời gian học tập và thời gian làm bài khóa luận, Trong quá trình thực tập, mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng để hoàn thành khóa luận đảm bảo nội dung khoa học, phản ánh đúng thực tiễn sản xuất tại địa phương, Xong do khả năng, kiến thức và thời gian có hạn đề tài không tránh khỏi những khiếm khuyết, Vì vậy tôi mong nhận được sự thông cảm và gió ý chân thành từ phía bạn đọc để khóa luận hoàn thiện hơn, Xin chân thành cảm ơn, Quế Phong, tháng 4 năm 2013 Sinh viên: Trần Bảo Trung ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................................................................................i MỤC LỤC .....................................................................................................................ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ..................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU .........................................................................................vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ ...............................................................................................vii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ...................................................................................... viii DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC .....................................................................................ix ĐƠN VỊ QUY ĐỔI ........................................................................................................x PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1 1.Lý do chọn đề tài ..........................................................................................................1 2.Mục tiêu nghiên cứu .....................................................................................................2 3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................2 3.1,Phương pháp thu thập dữ liệu:...................................................................................2 3.1.1.Nguồn dữ liệu thứ cấp ............................................................................................2 3.1.2.Nguồn dữ liệu sơ cấp..............................................................................................2 3.2Phương pháp phân tích số liệu ...................................................................................3 4.Phạm vi nghiên cứu đề tài: ...........................................................................................3 5. Hạn chế của đề tài........................................................................................................3 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................4 CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU........................................4 1.1.Cơ sở lí luận...............................................................................................................4 1.1.1.Những vấn đề lý luận về hiệu quả KT-XH.............................................................4 1.1.2.Đặc điểm sinh học cây keo.....................................................................................9 1.1.3.Giá trị của cây keo, ...............................................................................................10 1.1.4.Các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất keo .............................................................11 1.2.Cơ sở thực tiễn.........................................................................................................13 1.2.1.Tình hình sản xuất keo ở Việt Nam......................................................................13 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung iii 1.2.2. Tình hình sản xuất keo ở Nghệ An......................................................................15 1.2.3 Tình hình trồng rừng tại địa bàn huyện Quế Phong .............................................15 CHƯƠNG 2: HIỆU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA DỰ ÁN TRỒNG KEO CỦA CÁC HỘ ĐIỀU TRA Ở XÃ QUẾ SƠN, HUYỆN QUẾ PHONG, TỈNH NGHỆ AN........................................................................................................ 18 2.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu............................................................................18 2.1.1 Điều kiện tự nhiên ................................................................................................18 2.1.1.3 Khí hậu ..............................................................................................................18 2.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội........................................................................................19 2.1.3 Đánh giá thuận lợi khó khăn của xã Quế Sơn ......................................................26 2.2 Dự án sản xuất keo của xã Quế Sơn........................................................................26 2.2.1 Giới thiệu về dự án ...............................................................................................26 2.2.2 Diện tích sản xuất keo ở xã Quế Sơn ...................................................................27 2.2.3 Hiệu quả KT-XH của dự án trồng keo .................................................................30 2.3 Đánh giá hiệu quả sản xuất keo từ điều tra các hộ ..................................................34 2.3.1 Tình hình cơ bản của hộ. ......................................................................................34 2.4Tình hình sản xuất keo của các hộ điều tra ..............................................................39 2.5.Kết quả và hiệu quả sản xuất keo của các hộ điều tra .............................................43 2.6 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất keo .................................................47 2.6.1 Theo quy mô đất đai .............................................................................................47 2.6.2.Theo mức đầu tư...................................................................................................47 2.7. Tạo thu nhập cho người dân ...................................................................................48 2.8. Ảnh hưởng về mặt XH-MT của sản xuất keo .....................................................49 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KT-XH CỦA DỰ ÁN TRỒNG KEO Ở XÃ QUẾ SƠN, HUYỆN QUẾ PHONG, TỈNH NGHỆ AN ...............................................................52 3.1 Những căn cứ để đề xuất giải pháp .........................................................................52 3.1.1. Xuất phát từ mục tiêu phát triển KT- XH của xã đến năm 2015 .......................52 3.1.2 Xuất phát từ lợi thế thách thức của địa bàn..........................................................52 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung iv 3.1.3 Quan điểm, mục tiêu, phương hướng phát triển cây keo .....................................53 3.2. Các giải pháp chủ yếu phát triển cây keo trên địa bàn xã ......................................53 3.2.1 Nhóm giải pháp để phát triển cây keo về kinh tế .................................................53 3.2.3 Giải pháp để phát triển cây keo về xã hội ............................................................55 3.2.4. Giải pháp để phát triển cây keo về môi trường ...................................................56 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................57 1. Kết luận......................................................................................................................57 2. Kiến nghị ...................................................................................................................57 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................................................................59 PHỤ LỤC .....................................................................................................................60 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU UBND : Ủy ban nhân dân. KT – XH: Kinh tế xã hội. HQ: Hiệu quả CBH, HDH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa. KHKT: Khoa học kĩ thuật. KTV-KTTT: Kinh tế vùng, kinh tế thị trường. BQ: Bình quân. CN, TTCN: Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. NN: Nông nghiệp. GTSX: Giá trị sản xuất. TM-DV: Thương mại dịch vụ. TTKNKN: Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư ĐVT: Đơn vị tính. THCS, THPT: Trung học cơ sở, trung học phổ thông. TLSX: Tư liệu sản xuất. TBVTV: Thuốc bảo vệ thực vật. DTBQ: Diện tích bình quân. BQC: Bình quân chung. XH-MT: Xã hội, môi trường. Trđ: Triệu đồng. HSCK: Hệ số chiết khấu. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Diện tích rừng trồng tập trung trong cả nước giai đoạn 2006-2010 ................13 Bảng 2: Định hướng quy hoạch diện tích rừng và đất lâm nghiệp................................14 Bảng 3: Diện tích trồng rừng hàng năm trên địa bàn ....................................................17 Bảng 4: Tình hình hộ, khẩu và lao động của xã qua 3 năm ..........................................20 Bảng 5: Tình hình sử dụng đất ở xã Quế Sơn giai đoạn 2010-2012 ............................22 Bảng 6: Tình hình sản xuất kinh doanh trên địa bàn xã qua 3 năm ..............................23 Bảng 7: Diện tích trồng keo của xã Quế Sơn giai đoạn 2010 – 2012 ...........................28 Bảng 8 : Đóng góp của dự án trồng keo đối với xã Quế Sơn........................................31 Bảng 9: Tình hình nhân khẩu lao động của các hộ điều tra ..........................................35 Bảng 10: Tình hình đất đai của các hộ điều tra .............................................................37 Bảng 11: Cơ cấu nguồn vốn bình quân 1 hộ điều tra ....................................................39 Bảng 12: Chi phí sản xuất keo của hộ (bình quân/ha)..................................................40 Bảng 13 : So sánh chi phí sản xuất của hộ hưởng lợi từ dự án so với hộ không hưởng lợi từ dự án.....................................................................................................................42 Bảng 14 : Kết quả và hiệu quả sản xuất keo của hộ......................................................44 Bảng 15: Ảnh hưởng của diện tích tới kết quả và hiệu quả trồng keo ..........................47 Bảng 16: Ảnh hưởng của chi phí trung gian tới kết quả và hiệu quả trồng keo............47 Bảng 17: Cơ cấu thu nhập bình quân 1 hộ điều tra năm 2013 ......................................48 Bảng 18 : Ảnh hưởng của dự án phát triển sản xuất keo đến đời sống các hộ điều tra 49 Bảng 19: Phân tích SWOT trồng cây Keo tại xã Quế Sơn, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An.........................................................................................................................52 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1: Tổng diện tích đất tự nhiên ..........................................................................15 Biểu đồ 4: Cơ cấu độ tuổi hộ điều tra............................................................................35 Biểu đồ 2: Diện tích trồng keo của xã Quế Sơn giai đoạn 2009 – 2012 .......................29 Biểu đồ 3: Cơ cấu đất sản xuất nông nghiệp của địa phương năm 2012 ......................30 Biểu đồ 5: Cơ cấu thu nhập bình quân của 1 hộ điều tra...............................................49 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung viii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Trong thời gian thực tập tại phòng Nông nghiệp UBND huyện Quế Phong tỉnh Nghệ An tôi đã chọn đề tài "Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của dự án trồng Keo ở xã Quế Sơn, huyện Quế Phong, tỉnh Nghê An giai đoạn 2010-2012" làm đề tài khóa luận,  Mục đích nghiên cứu: - Phân tích, đánh giá hiệu quả KT-XH của cây keo đối với các gia đình trên địa bàn xã Quế Sơn, huyện Quế Phong. - Hệ thống hóa tình hình đầu tư đối với cây keo trên địa bàn. - Đề xuất một số định hướng và giải pháp nhằm phát triển việc trồng keo trên địa bàn xã và nâng cao hiệu quả KT-XH cho dự án.  Dữ liệu phục vụ nghiên cứu: Các dữ liệu mà nhóm chúng tôi dùng để nghiên cứu đề tài này là: -Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của UBND huyện, xã. -Báo cáo về tình hình vay vốn và đầu tư trên địa bàn xã -Các tài liệu, báo cáo có liên quan đến vấn đề trồng keo trên địa bàn xã -Từ điều tra thực tế tại địa phương -Từ các tài liệu, báo cáo, website có liên quan  Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu đề tài này nhóm đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp thu thập số liệu - Phương pháp phân tích số liệu - Và một số phương pháp khác  Các kết quả mà nghiên cứu đạt được: Sau một thời gian nghiên cứu nhóm đã thu được một số kết quả sau: - Đánh giá được thực trạng sản xuất keo, kết quả hiệu quả KT-XH của cây keo đối với các gia đình trên địa bàn xã Quế Sơn, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An, - Đánh giá được thuận lợi khó khăn cũng như nguyện vọng của người dân trong việc đẩy mạnh năng suất trồng Keo - Xây dựng được các giải pháp nâng cao hiệu quả KT-XH cho dự án keo trong thời gian tới. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung ix DANH MỤC PHỤ LỤC Bảng chuyển đổi diện tích cây trồng 2010-2012 .........................................................60 Tỷ lệ hộ nghèo của xã qua 3 năm 2010- 2012 .............................................................60 Giá trị thời gian dòng thu chi của các hộ hưởng lợi từ dự án .......................................60 Giá trị thời gian dòng thu, chi của các hộ không hưởng lợi từ dự án ...........................61 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung x ĐƠN VỊ QUY ĐỔI 1 sào = 500 m2 1 tấn = 1000 kg 1ha = 20 sào = 10.000 m2 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung 1 PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Trồng rừng sản xuất ở nước ta hiện nay đang là vấn đề thu hút sự quan tâm của người dân đặc biệt từ khi thực hiện các Nghị định 01/CP của Chính phủ về giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài vào mục đích lâm nghiệp. Các giá trị về xã hội, môi trường và kinh tế mà lâm sản mang lại là vô cùng to lớn. Theo thống kê từ Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn năm 2009, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ khoảng 2,27 tỷ USD còn trong cơ cấu giá trị nông sản xuất khẩu của Việt Nam năm 2009 thì gỗ và sản phẩm gỗ đứng vị trí thứ 3, Kết quả này cho thấy lâm sản là mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, Tuy nhiên bên cạnh việc tăng trưởng xuất khẩu mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ thì Việt Nam cũng đang đứng trước tình trạng nhập gỗ nguyên liệu từ các nước khác tăng nhanh. Nguyên nhân chủ yếu là do chất lượng và sản lượng gỗ rừng tự nhiên giảm, rừng trồng năng suất thấp. Theo thống kê của Tổng cục thống kê Việt Nam năm 2010 cả nước có 13.388,1 nghìn ha rừng, trong đó rừng tự nhiên 10.304,8 nghìn ha và rừng trồng là 3.083,3 nghìn ha tỷ lệ che phủ rừng cả nước đạt 39,5% . Tại Nghệ An, tổng diện tích rừng là 874,5 nghìn ha chiếm 6,5% so với diện tích rừng cả nước, trong đó rừng sản xuất là 141,2 nghìn ha chiếm 16,2% , diện tích rừng trồng mới là 11,3 nghìn ha chiếm 8% diện tích. Cũng như nhiều tỉnh khác, diện tích rừng trồng tại Nghệ An tăng nhanh trong những năm qua 118,3 nghìn ha (2008), 136,3 nghìn ha (2009), 141,2 nghìn ha (2010). Quế Sơn là một xã thuộc huyện Quế Phong với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu rất phù hợp để phát triển cây keo. Nhận thấy điều kiện thuận lợi để phát triển nền kinh tế cho vùng, UBND huyện đã đưa ra dự án hỗ trợ trồng cây keo cho các hộ dân tại địa bàn xã Quế Sơn, cây keo đã trở thành cây trồng chủ lực góp phần phát triển nông nghiệp địa phương, xóa đói giảm nghèo, sử dụng có hiệu quả đất đai. Để có thể đánh giá được khách quan và tổng thể dự của dự án phát triển cây keo, phân tích nhưng chi phí bỏ ra và hiệu quả thu lại được cho cá nhân và xã hội, đánh giá hiệu quả ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Thanh Xuân SVTH: Trần Bảo Trung 2 đầu tư vốn vào sản xuất keo, đồng thời đưa ra những giải pháp, định hướng phát triển mô hình này cho các xã có cùng điều kiện trong huyện góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư, đời sống nhân dân của xã, huyện được cải thiện. Xuất phát từ thực tế đó tôi tiến hành tìm hiểu đề tài: “Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của dự án trồng keo ở xã Quế Sơn, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2010-2012” làm đề tài tốt nghiệp đại học. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài nghiên cứu được thực hiện với các mục tiêu sau: -Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hiệu quả kinh tế xã hội của dự án phát triển keo. -Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của dự án phát triển keo ở xã Quế Sơn, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. -Đề xuất các giải pháp định hướng phát triển mô hình này cho các xã có cùng điều kiện trong huyện góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư, đời sống nhân dân của xã, huyện được cải thiện. 3. Phương pháp nghiên cứu 3.1 Phương pháp thu thập dữ liệu: 3.1.1 Nguồn dữ liệu thứ cấp -Thu thập qua phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn h