Đề tài Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

NSNN là khâu tài chính tập trung giữ vị trí chủ đạo trong hệ thống tài chính, là nguồn lực vật chất để Nhà nước duy trì hoạt động của bộ máy quản lý và thực thi các nhiệm vụ phát triển KT - XH của đất nước. Với bất cứ một quốc gia nào, NSNN cũng luôn giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Vì vậy, Chính phủ các nước luôn tạo lập cơ chế và có biện pháp để không ngừng tăng cường tiềm lực của NSNN và sử dụng nó một cách tiết kiệm có hiệu quả. Trong những năm qua, cùng với quá trình đổi mới kinh tế đất nước, công tác quản lý ngân sách của huyện đã có nhiều đổi mới và đạt được tiến bộ đáng kể. Huyện Kaysone Phomvihan không ngừng thay đổi và phát triển KT - XH, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện phần nào. Xét các chỉ tiêu KT - XH của một nền kinh tế chuyển đổi, huyện Kaysone Phomvihan đều đạt được những thành tựu ấn tượng đặc biệt về quản lý chi NSNN ở Huyện không ngừng được đổi mới ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu của công cuộc đổi mới hiện nay. Tuy vậy, trong lĩnh vực quản lý chi NSNN còn nhiều bất cập cần được nhìn nhận một cách khách quan để tìm biện pháp cải thiện. Công tác quản lý ngân sách của huyện Kaysone Phomvihan hiện nay hiệu quả chưa cao. Các đơn vị dự toán ngân sách gò bó vào chính sách chế độ, tiêu chuẩn định mức nhưng lại không bị ràng buộc về hiệu quả sử dụng ngân sách được giao. Tính năng động và tích cực của đơn vị sử dụng ngân sách chưa phát huy, tâm lý ỷ lại trông chờ vào NSNN còn phổ biến. Điều đó ảnh hưởng không tốt đến việc huy động và khai thác các nguồn lực cho đầu tư nhằm đạt được các mục tiêu phát triển và giải quyết được các vấn đề xã hội. Nhận thức được vai trò cấp thiết cần phải hoàn thiện quản lý chi NSNN trong những năm tới. Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề tài: “ Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước CHDCND Lào ”.

doc82 trang | Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 2485 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp tiết của việc nghiên cứu đề tài NSNN là khâu tài chính tập trung giữ vị trí chủ đạo trong hệ thống tài chính, là nguồn lực vật chất để Nhà nước duy trì hoạt động của bộ máy quản lý và thực thi các nhiệm vụ phát triển KT - XH của đất nước. Với bất cứ một quốc gia nào, NSNN cũng luôn giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Vì vậy, Chính phủ các nước luôn tạo lập cơ chế và có biện pháp để không ngừng tăng cường tiềm lực của NSNN và sử dụng nó một cách tiết kiệm có hiệu quả. Trong những năm qua, cùng với quá trình đổi mới kinh tế đất nước, công tác quản lý ngân sách của huyện đã có nhiều đổi mới và đạt được tiến bộ đáng kể. Huyện Kaysone Phomvihan không ngừng thay đổi và phát triển KT - XH, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện phần nào. Xét các chỉ tiêu KT - XH của một nền kinh tế chuyển đổi, huyện Kaysone Phomvihan đều đạt được những thành tựu ấn tượng đặc biệt về quản lý chi NSNN ở Huyện không ngừng được đổi mới ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu của công cuộc đổi mới hiện nay. Tuy vậy, trong lĩnh vực quản lý chi NSNN còn nhiều bất cập cần được nhìn nhận một cách khách quan để tìm biện pháp cải thiện. Công tác quản lý ngân sách của huyện Kaysone Phomvihan hiện nay hiệu quả chưa cao. Các đơn vị dự toán ngân sách gò bó vào chính sách chế độ, tiêu chuẩn định mức nhưng lại không bị ràng buộc về hiệu quả sử dụng ngân sách được giao. Tính năng động và tích cực của đơn vị sử dụng ngân sách chưa phát huy, tâm lý ỷ lại trông chờ vào NSNN còn phổ biến. Điều đó ảnh hưởng không tốt đến việc huy động và khai thác các nguồn lực cho đầu tư nhằm đạt được các mục tiêu phát triển và giải quyết được các vấn đề xã hội. Nhận thức được vai trò cấp thiết cần phải hoàn thiện quản lý chi NSNN trong những năm tới. Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề tài: “ Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước CHDCND Lào ”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Nghiên cứu những vấn đề mang tính lý luận về quản lý chi NSNN. - Phân tích đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN ở huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước CHDCND Lào. - Đề xuất giải pháp đổi mới quản lý chi NSNN trong thời gian tới ở huyện Kaysone Phomvihan. 3. Phương pháp nghiên cứu Để phục vụ cho nghiên cứu đề tài tác giả đã sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, các phương pháp tổng hợp phân tích thống kê nghiên cứu tình huống kết hợp lý luận với thực tiễn; tác giả cũng sử dụng phương pháp so sánh đối chiếu để làm sáng tỏ các vấn đề nghiên cứu của đề tài. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu và phân tích hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách. - Đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách, phân tích những ưu điểm, nhược điểm và những nguyên nhân của ưu, nhược điểm đó trong quản lý chi NSNN ở huyện Kaysone phomvihan tỉnh Savannakhet nước CHDCND Lào trong những năm đổi mới ( từ năm 2005 đến nay). - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về chi NSNN trong điều kiện hiện nay. 5. Kết cấu luận văn Ngoài những phần mở đầu và kết luận, phần nội dung của luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Những vấn đề cơ bản về quản lý chi ngân sách nhà nước. Chương 2. Thực trạng hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước CHDCND Lào. Chương 3. Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh Savannakhet nước CHDCND Lào. PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ CHI NSNN 1.1. MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ NSNN 1.1.1. Khái niệm của NSNN NSNN thể hiện các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và các chủ thể khác trong xã hội, là sự vận động của các nguồn tài chính gắn với quá trình tạo lập, sử dụng quý tiền tệ tập trung của Nhà nước, phát sinh khi Nhà nước tham gia vào quá trình phân phối các nguồn tài chính quốc gia. NSNN là kế hoạch tài chính cơ bản để hình thành, phân phối, sử dụng quý tiền tệ tập trung của Nhà nước, là nguồn lực để nuôi sống bộ máy Nhà nước, vừa là công cụ hữu hiệu để Nhà nước điều tiết nền kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội. NSNN được coi là tấm gương phản ánh các hoạt động kinh tế của Nhà nước, bên cạnh đó nó còn phản ánh thái độ, quan điểm, cách thức mà Nhà nước giải quyết các vấn đề KT - XH. NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi Nhà nước đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm, để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. 1.1.2. Vai trò của NSNN đối với sự phát triển KT - XH NSNN tác động đến đời sống KT - XH ở nhiều mặt với những biểu hiện đa dạng khác nhau, song có thể khái quát vai trò của NSNN như sau: 1.1.2.1. NSNN đảm bảo duy trì sự tồn tại và hoạt động của bộ máy nhà nước NSNN đảm bảo tài chính cho bộ máy của Nhà nước bằng cách khai thác, huy động các nguồn lực tài chính từ mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế, dưới các hình thức bắt buộc, tự nguyện. Trong đó, quan trọng nhất là nguồn thu từ thuế. Việc khai thác, tập trung các nguồn tài chính này không phải được thực hiện một cách tràn lan mà phải được tính toán sao cho đảm bảo được sự cân đối giữa nhu cầu của Nhà nước với doanh nghiệp và dân cư, giữa tiêu dùng và tiết kiệm… Từ các nguồn tài chính tập trung được, Nhà nước tiến hành phân phối các nguồn tài chính để đáp ứng nhu cầu chi tiêu, duy trì hoạt động và sức mạnh của bộ máy Nhà nước, đồng thời đảm bảo thực hiện các chức năng KT - XH của Nhà nước đối với các lĩnh vực khác nhau trong xã hội. Việc kiểm tra giám sát quá trình phân phối và sử dụng các nguồn tài chính từ NSNN đảm bảo ngân sách được thực hiện hiệu quả, đáp ứng các nhu cầu của quản lý Nhà nước và phát triển KT - XH. 1.1.2.2. NSNN là công cụ thúc đẩy tăng trưởng, ổn định và điều chỉnh kinh tế vĩ mô của Nhà nước Ngân sách là nguồn lực tài chính để Nhà nước sản xuất và cung ứng các dịch vụ, hàng hoá công (như đèn đường, cơ sở hạ tầng, cứu hoả, quân đội…) cho xã hội, những dịch vụ, hàng hoá mà tư nhân không muốn hoặc không có khả năng cung ứng, trong khi những dịch vụ, hàng hoá này lại là nhu cầu cần thiết của xã hội. Thông qua NSNN, Nhà nước định hướng đầu tư, điều chỉnh cơ cấu của nền kinh tế theo các định hướng của Nhà nước cả về cơ cấu ngành. NSNN được sử dụng trong ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát bằng cách cắt giảm chi NSNN, tăng thuế tiêu dùng, khống chế cầu, giảm thuế đầu tư để khuyến khích đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng cường cung. Sử dụng các công cụ vay nợ như công trái, tín phiếu kho bạc… để hút bớt lượng tiền mặt trong lưu thông nhằm giảm sức ép về giá cả và bù đắp thâm hụt ngân sách. Ngoài ra, Nhà nước còn sử dụng nguồn lực NSNN, tạo lập các quý dự trữ về hàng hoá và tài chính nhằm điều hoà cung cầu, bình ổn giá cả. 1.1.2.3. NSNN là công cụ để thực hiện công bằng xã hội và giải quyết các vấn đề xã hội Nền kinh tế thị trường có những ưu điểm nhất định, nhưng nó cũng luôn chứa dựng khuyết tật mà nó không thể tự sửa chữa, đặc biệt là về mặt xã hội như bất bình đẳng về thu nhập, sự chênh lệch về mức sống, tệ nạn xã hội… Do đó, Nhà nước phải khắc phục các khuyết tật này của thị trường, đảm bảo phát triển bền vững. Nhà nước có thể sử dụng NSNN điều chỉnh thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, giảm bớt những bất hợp lý trong phân phối, đảm bảo công bằng và góp phần giải quyết các vấn đề xã hội. Nhà nước giải quyết các vấn đề xã hội (như thất nghiệp, y tế, mại dâm, ma tuý,…) bằng cách sử dụng nguồn lực NSNN đảm bảo cung ứng các dịch vụ, hàng hoá công (giáo dục, y tế, thông tin văn hoá); tài trợ cho các chương trình (như chương trình giải quyết việc làm, chương trình kế hoạch hoá gia đình, xoá đói giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, v.v…). Thực hiện công bằng, thu hẹp khoảng cách chênh lệch thu nhập giữa các tầng lớp dân cư có thể được thực hiện theo hai hướng: giảm bớt thu nhập của những đối tượng có thu nhập cao, bằng cách đánh thuế (luỹ tiến) vào các đối tượng có thu nhập cao, đánh thuế tiêu thụ đặc biệt vào những hàng hoá mà người có thu nhập cao tiêu dùng và tiêu dùng phần lớn; nâng đỡ những người có thu nhập thấp thông qua giảm thuế cho những hàng hoá thiết yếu, thực hiện trợ giá cho các mặt hàng thiết yếu như lương thực, điện, nước,… trợ cấp xã hội cho những người có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn. 1.1.3. Cơ cấu nguồn thu, nhiệm vụ chi của NSNN - Thu NSNN bao gồm: + Thuế + Phí, Lệ phí + Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước + Các khoản đóng góp của các tổ chức và cá nhân + Các khoản viện trợ + Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật - Chi NSNN bao gồm: + Chi thường xuyên + Chi đầu tư + Chi trả nợ của Nhà nước + Chi viện trợ + Chi khác theo quy định của pháp luật Sơ đồ 1.1. Cơ cấu thu, chi ngân sách nhà nước Chi khác Chi bổ sung dự trữ Chi trả nợ, tài trợ nước ngoài Chi đầu tư phát triển Chi thường xuyên Thu NSNN Ngân sách Nhà nước Chi NSNN Từ thuế và các khoản thu mang tính chất thuế Từ kết quả hoạt động kinh tế của Nhà nước Tài trợ của nước ngoài Nguồn thu khác Sự đóng góp của cá nhân, tổ chức 1.1.4. Chu trình NSNN Hoạt động NSNN có tính chu kỳ, lặp đi lặp lại hình thành chu trình ngân sách. Chu trình ngân sách hay còn gọi là quy trình ngân sách dùng để chỉ toàn bộ hoạt động của ngân sách một năm kể từ khi bắt đầu hình thành cho tới khi kết thúc chuyển sang ngân sách mới. Một chu trình ngân sách bao gồm 3 khâu: dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách. Xét về thời gian, chu trình ngân sách có độ dài hơn năm ngân sách; nếu xét về nội dung, trong một năm ngân sách diễn ra hoạt động của 3 khâu (dự toán, chấp hành và quyết toán) của 2 năm ngân sách liền kề (quyết toán năm trước, chấp hành ngân sách và dự toán năm sau). 1.1.4.1. Lập dự toán NSNN Mục tiêu cơ bản của lập dự toán NSNN là nhằm tính toán chuẩn xác các chỉ tiêu thu, chi của NSNN trong năm kế hoạch, đồng thời đưa ra các biện pháp để thực hiện các chỉ tiêu này. Vì vậy, lập dự toán ngân sách phải dựa vào các căn cứ sau: - Dự toán NSNN hàng năm được lập căn cứ vào nhiệm vụ phát triển KT – XH và bảo đảm quốc phòng, an ninh. - Các khoản thu trong dự toán ngân sách phải được xác định trên cơ sở tăng trưởng kinh tế, các chỉ tiêu có liên quan và các quy định của pháp luật về thu ngân sách. - Các khoản chi trong dự toán ngân sách phải được xác định trên cơ sở mục tiêu phát triển KT - XH, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Đối với chi đầu tư phát triển, việc lập dự toán phải căn cứ vào quy hoạch, chương trình, dự án đầu tư đã có quyết định của cấp có thẩm quyền, ưu tiên bố trí đủ vốn phù hợp với tiến độ triển khai thực hiện các chương trình, dự án. Đối với chi thường xuyên, việc lập dự toán phải căn cứ vào nguồn thu từ thuế, phí, lệ phí và tuân theo các chế độ, tiêu chuẩn, định mức do các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định. Đối với chi trả nợ, phải căn cứ vào các nghĩa vụ trả nợ của năm dự toán. - Việc quyết định chính sách, chế độ, nhiệm vụ quan trọng, phê duyệt chương trình, dự án do NSNN bảo đảm phù hợp với khả năng ngân sách hàng năm và kế hoạch tài chính 5 năm. - Dự toán NSNN được tổ chức xây dựng, tổng hợp từ cơ quan thu, đơn vị sử dụng ngân sách, bảo đảm đúng thời gian và biểu mẫu quy định. 1.1.4.2. Chấp hành NSNN Mục tiêu chấp hành NSNN Chấp hành NSNN là khâu tiếp theo của công tác lập dự toán ngân sách trong chu trình ngân sách. Chấp hành NSNN là việc tổ chức thực hiện dự toán NSNN đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định. Mục tiêu của chấp hành ngân sách là: - Biến các chỉ tiêu ghi trong dự toán ngân sách năm của đơn vị từ khả năng, dự kiến thành hiện thực. Từ đó góp phần biến các chỉ tiêu của kế hoạch phát triển KT – XH của Nhà nước cũng từ khả năng thành hiện thực. - Thông qua chấp hành ngân sách mà tiến hành kiểm tra việc thực hiện các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức về kinh tế tài chính của Nhà nước. Nội dung tổ chức chấp hành ngân sách - Khi nhận được số phân bổ về ngân sách, các cơ quan Nhà nước và các đơn vị dự toán cấp I giao nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc bảo đảm đúng với dự toán ngân sách được phân bổ, đồng thời thông báo cho cơ quan tài chính cùng cấp và kho bạc Nhà nước nơi giao dịch để theo dõi, cấp phát, quản lý. - Các cơ quan Nhà nước trong phạm vi, nhiệm vụ và quyền hạn của mình đề ra những biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ thu, chi ngân sách được giao. - Các đơn vị dự toán ngân sách, các tổ chức và cá nhân phải chấp hành nghĩa vụ nộp ngân sách theo quy định của pháp luật, sử dụng kinh phí ngân sách theo đúng mục đích, đúng chế độ, tiết kiệm, hiệu quả. - Các cơ quan tài chính các cấp, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra các tổ chức cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN, nộp đầy đủ, nộp đúng kỳ hạn các khoản phải nộp vào ngân sách. - Các khoản chi thường xuyên theo định kỳ phải được bố trí kinh phí đều trong năm để chi. Các khoản có tính thời vụ hoặc mua sắm lớn phải có kế hoạch với cơ quan tài chính để chủ động bố trí kinh phí. - Một khoản chi NSNN được thực hiện khi có đủ các điều kiện: có trong dự toán được duyệt; đúng chế độ định mức, tiêu chuẩn; được thủ trưởng cơ quan chuẩn chi; qua đấu thầu hoặc thẩm định gíâ đối vơi các khoản đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị, phương tiện làm viện. - Tất cả các khoản thu ngân sách phải được nộp trực tiệp vào kho bạc Nhà nước, trong trường hợp đặc biệt, cơ quan thu được tiếp chức thu thực tiếp và phải nộp đầy đủ, đúng thời hạn vào Kho bạc Nhà nước theo quy định của Bộ trưởng Bộ tài chính. - Các đơn vị sử dụng NSNN có nhiệm vụ báo cáo định kỳ tình hình thực hiện NSNN gửi cho cơ quan tài chính. Nếu vi phạm chế độ báo cáo, cơ quan tài chính cùng cấp có quyền tạm đình chỉ cấp phát kinh phí của tổ chức, cá nhân và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. 1.1.4.3. Quyết toán ngân sách Quyết toán ngân sách là bảng tổng hợp toàn bộ số thực thu và thực chi trong năm ngân sách vào cuối năm ngân sách. Các tổ chức thực hiện việc thu chi ngân sách Nhà nước phải tổ chức hạch toán kế toán, báo cáo và quyết toán theo đúng chế độ kế toán Nhà nước. Mục đích của quyết toán ngân sách là tổ kết, đánh giá lại toàn bộ quá trình hoạt động thu, chi ngân sách trong một năm ngân sách, đồng thời cung cấp đầy đủ thông tin về quản lý điều hành thu chi trong năm ngân sách đã qua của đơn vị mình cho các cơ quan quản lý cấp trên. Yêu cầu đối với báo cáo quyết toán ngân sách: - Số liệu báo cáo quyết toán phải chính xác, trung thực, đầy đủ. Nội dung báo cáo quyết toán ngân sách phải theo đúng các nội dung ghi trong dự toán được giao (hoặc được cơ quan có thẩm quyền cho phép) và chi tiết theo Mục lục ngân sách. - Số liệu trên sổ kế toán của đơn vị phải bảo đảm cân đối và khớp đúng với chứng từ thu, chi ngân sách của đơn vị và số liệu của cơ quan tài chính, kho bạc Nhà nước về tổng số và chi tiết. - Mẫu biểu báo cáo quyết toán phải theo quy định của Bộ Tài chính, đơn vị dự toán phải gửi kèm báo cáo giải trình chi tiết để cơ quan chủ quản cấp trên (hoặc cơ quan tài chính cùng cấp) xem xét trước khi ra thông báo duyệt (hoặc thẩm định) quyết toán năm cho đơn vị. - Lập quyết toán ngân sách thường được thực hiện theo phương pháp lập từ cơ sở, tổng hợp từ dưới lên, đảm bảo công tác lập quyết toán ngân sách được thực hiện đầy đủ, chính xác và khách quan, trung thực. Trình tự lập, xét duyệt báo cáo quyết toán ngân sách phải tuân theo đúng quy trình đã được quy định trong Luật NSNN và các văn bản hướng dẫn thi hành. 1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ NSNN 1.2.1. Nhiệm vụ quản lý NSNN Nhiệm vụ của quản lý NSNN trong cơ chế quản lý kinh tế nào cũng đều phải đảm bảo quý tiền tệ cho việc chi tiêu thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Trong lịch sử do nhiệm vụ quản lý KT-XH của Nhà nước trong mỗi cơ chế quản lý kinh tế khác nhau nên nhiệm vụ cụ thể của quản lý NSNN trong mỗi giai đoạn cũng khác nhau. Song đều thực hiện mục đích chung là: Tập trung thực hiện một cách có hiệu quả chính sách năm tài khoá của Chính phủ. Tức là Chính phủ tiến hành triển khai dự toán NSNN mà Quốc hội đã thông qua để quản lý tập trung nguồn thu NSNN và quản lý chặt chẽ kinh phí của NSNN và từ đó thực hiện việc hạch toán kế toán và quyết toán NSNN. Nhiệm vụ quản lý tập trung nguồn thu NSNN vấn đề tập trung nguồn thu NSNN là một đòi hỏi tất yếu của mỗi Nhà nước. Nhà nước muốn thực thi các chức năng, nhiệm vụ của mình thì phải có nguồn tài chính do hệ thống thu ngân sách mang lại và chỉ có tập trung đẩy đủ các nguồn tài chính cần thiết vào tay Nhà nước mới có thể thực hiện thắng lợi các trung nguồn thu NSNN, được hiểu như toàn bộ chính sách, công cụ, bộ máy để huy động mọi nguồn thu NSNN, đặc biệt là NSTW. Phân cấp hợp lý giữa NSTW và NSĐP giải quyết tốt mối quan hệ giữa tích luỹ và tiêu dùng, giữa tiết kiệm và đầu tư, giữa tài chính Nhà nước, tài chính doanh nghiệp và dân cư, giữa thu và chính sách tạo nguồn. Đây là nhiệm vụ căn bản nhằm giải quyết những quan hệ căn bản, vừa đảm bảo huy động tập trung vừa đảm bảo tính bền vững của NSNN. Nhiệm vụ quản lý chặt chẽ chi tiêu thuộc NSNN so với thời kỳ quản lý tập trung quan liêu, bao cấp, phạm vi chi ngân sách của Nhà nước Việt Nam hiện nay đã có những thay đổi căn bản. Phạm vi bao cấp của Nhà nước đã được thu hẹp. Chi ngân sách chủ yếu nhằm đáp ứng cho việc thực hiện các chức năng quản lý và điều chỉnh KT-XH của Nhà nước. Các khoản chi NSNN thường tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo môi trường hành lang thuận lợi cho hoạt động kinh tế… Chi NSNN phải hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả, giữ vững an ninh quốc phòng, tăng cường tích luỹ để thực hiện CNH – HĐH đất nước theo định hướng XHCN. Để quản lý chặt chẽ kinh phí thuộc NSNN, cơ quan Tài chính phải kiểm tra, giám sát mọi khoản thu - chi theo luật NSNN. Các điều kiện, trình tự cấp phát và thanh toán NSNN được thực hiện theo nguyên tắc: thu đúng, thu đủ, và mọi khoản chi đều phải được thanh toán trực tiếp từ KBNN. Các khoản chi phải có trong dự toán được duyệt, đảm bảo đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định, được thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách chuẩn chi. Phương thức này bảo đảm quản lý chặt chẽ kinh phí vủa NSNN. Thực hiện chi đúng mục đích, đúng nội dung đã được bố trí trong kế hoạch, nhằm thực hiện tốt mục tiêu KT-XH đã định và tiết kiệm được NSNN, chống thất thoát, lãng phí. Do các khoản chi của NSNN có đặc điểm, tính chất khác nhau nên điều kiện, thủ tục cấp phát, thanh toán đối với từng khoản chi cũng khác nhau. Cần xác định rõ quy trình kiểm soát từ khâu đầu đến khâu cuối, phân định rõ vị trí, trách nhiệm của các cơ quan, các kế toán viên, thủ trưởng KBNN các cấp trong việc kiểm soát chi tiêu NSNN. Ngoài ra, để thực hiện tốt và có hiệu quả nhiệm vụ quản lý tập trung nguồn thu NSNN và quản lý chặt chẽ kinh phí của NSNN cần thực hiện thống nhất cả về sổ sách, chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản và phương pháp hạch toán để tất cả các đơn vị sử dụng ngân sách thực hiện. Yêu cầu của quyết toán ngân sách phải đảm bảo tính trung thực, chính xác, kịp thời. Cơ quan Tài chính phải kết hợp với các đơn vị KBNN hàng tháng, quý, năm thực hiện chế độ xét, duyệt thẩm tra quyết toán của các đơn vị cơ sở. 1.2.2. Nguyên tắc cơ bản trong quản lý NSNN Quản lý NSNN được thực hiện theo các nguyên tắc cơ bản sau đây: 1.2.2.1. Nguyên tắc thống nhất Theo nguyên tắc này, mọi khoản thu chi của một cấp hành chính phải đưa vào một kế hoạch ngân sách thống nhất. Thống nhất quản lý chính là việc tuân theo một khuôn khổ chung từ việc hình thành, sử dụng, thanh tra, kiểm tra, thanh quyết toán, xử lý những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện. Thực hiện nguyên tắc quản lý này sẽ đảm bảo tính bình đẳng, công bằng, đảm bảo hiệu quả, hạn chế những tiêu cực và những rủi ro, nhất là những rủi ro có tính chất chủ quan khi quyết định các khoản chi tiêu. 1.2.2.2. Nguyên tắc dân chủ Một ngân sách tốt là một ngân sách phản ánh lợi ích của các tầng lớp, các bộ phận, cộng đồng người trong các chính sách, hoạt động thu chi ngân sách. Sự tham gia của xã hội, công chúng được thực hiện trong suốt chi trình ngân sách, từ lập dự toán, chấp hành, đến quyết toán ngân sách, thể hiện n
Luận văn liên quan