Đề tài Giải pháp quản lý đào tạo lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại trung tâm Aptech Nam Định

1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Cơ sở lý luận Xuất phát từ quan điểm của Đại hội lần thứ VI Đảng cộng sản Việt Nam về xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã, nhằm phát huy nội lực của toàn xã hội, phát triển kinh tế xã hội, xây dựng xã hội công bằng văn minh; Từ những quan điểm của Đại hội lần thứ VI , ngành Giáo dục - Đào tạo cũng chủ trương đa dạng hoá các loại hình và phương thức đào tạo, tạo cơ hội cho nhiều người nhất là thanh niên học sinh có cơ hội học tập nâng cao trình độ , công nghệ mới để lập thân, lập nghiệp . Công nghệ thông tin (CNTT) ngày nay là công cụ có vị trí đặc biệt quan trọng trong thời kỳ đổi mới. Nó không thể thiếu đối với cán bộ, viên chức nhà nước nhất là đối với các ngành kinh tế, kỹ thuật, văn hoá, xã hội,giáo dục, dịch vụ du lịch ...CNTT được ví như là chìa khoá để hội nhập vào khu vực và quốc tế và là con đường để đi đến thành công. Chiến lược phát triển CNTT của Việt Nam hiện nay là phát triển hệ thống mạng lưới tin học trên toàn quốc:“Thực hiện 50% Hành chính công cơ bản trực tuyến, 100% các trường dùng Internet, thực hiện chứng minh thư điện tử, Chính phủ điện tử. Chính phủ đã và đang đưa ra chủ trương chọn CNTT là một trong các nhóm kỹ thuật tiên tiến được đầu tư theo phương thức đi tắt đón đầu để đuổi kịp theo sự phát triển của thế giới. Chỉ thị số 58 /CT TƯ của bộ chính trị về việc đẩy mạnh và ứng dụng CNTT phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá (CNH,HĐH) đất nước đã nêu rõ“CNTT là một trong những động lực quan trọng nhất của sự phát triển. Cùng với một số ngành công nghệ cao khác,CNTT đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh tế, xã hội của thế giới hiện đại” “ Ứng dụng và phát triển CNTT ở 2 nước ta nhằm góp phần giải phóng sức mạnh vật chất, trí tuệ và tinh thần của toàn dân tộc, thúc đẩy công cuộc đổi mới, phát triển nhanh và hiện đại hoá các ngành kinh tế, tăng cường năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, hỗ trợ có hiệu quả cho quá trình chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, đảm bảo an ninh quốc phòng và tạo khả năng đi tắt đón đầu để thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Để thực hiện được các mục tiêu trên, nước ta từ nay đến năm 2010 cần có các chuyên gia CNTT có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng. Những đội ngũ này không ở đâu khác là từ các Trường đại học, các cơ sở đào tạo CNTT. Chiến lược phát triển giáo dục nước ta đến năm 2010 đề ra cho giáo dục đại học nhiệm vụ là: Tạo bước chuyển biến cơ bản về chất lượng đào tạo theo hướng tiếp cận với trình độ tiên tiến của thế giới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, nâng cao năng lực cạnh tranh và hợp tác bình đẳng trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, tăng cường đào tạo năng lực thích ứng với việc làm trong xã hội, năng lực tự tạo việc làm cho mình và cho những người khác, phục vụ thiết thực sự nghiệp CNH,HĐH đất nước. Trong những năm gần đây, Trong lĩnh vực giáo dục Việt Nam xuất hiện một khái niệm mới mẻ, đó là việc áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng giáo dục theo tiêu chuẩn ISO nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO là phương pháp làm việc khoa học, được xem là công nghệ quản lý mới, giúp các nhà quản lý tổ chức hoạt động sáng tạo, đạt được hiệu quả công việc cao trong quy trình hoạt động đào tạo của nhà trường. Cụ thể là giúp cho các nhà quản lý tránh được những vụ việc sai phạm không cần thiết; kiểm soát được cả hệ thống của nhà trường từ đào tạo đến nghiên cứu khoa học, tổ chức hành chính trị sự, tiết kiệm. Việc quản lý theo quy trình còn 3 giúp cho mọi người thực hiện công việc “ Làm đúng, làm tốt ngay từ đầu” hạn chế được những sai sót và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống. Lâu nay chúng ta quen xây dựng kế hoạch, mục tiêu, cam kết trách nhiệm được ký kết trong các hội nghị công chức hàng năm nhưng lại hết sức chung chung và khi tổng kết lại thì có rất nhiều vấn đề cần sửa chữa. Trong khi đó, thực hiện quy trình quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO thì các yêu cầu tiêu chuẩn hàng năm phải được lượng hoá, có kế hoạch thực hiện cụ thể dựa vào đó mà mọi người đánh giá được kết quả thực hiện công việc, quản lý theo mục tiêu đã đề ra. Đồng thời trách nhiệm quyền hạn từng chức danh trong bộ máy của nhà trường, cơ sở đào tạo tránh được những chồng chéo, đảm bảo thông tin nội bộ thông suốt . 1.2 Cơ sở thực tiễn CNTT ngày nay đã và đang đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày. Nó đã thâm nhập vào tất cả các ngành, lĩnh vực của xã hội và khẳng định tầm quan trọng trong các ngành quản lý, điều khiển, tự động hoá , truyền thông vv… Thật khó nói hết tầm quan trọng của CNTT trong xã hội và đời sống của con người hiện đại. Nó đang có những đóng góp tích cực trong việc phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng sống của con người. Tuy nhiên ngành CNTT ở Việt Nam hiện nay vẫn đang ở tình trạng chậm phát triển nguy cơ tụt hậu xa hơn với các nước trên thế giới và khu vực, việc đào tạo nhân lực và ứng dụng CNTT chưa đáp ứng được yêu cầu của đất nước và yêu cầu hội nhập. Theo Hiệp hội doanh nghiệp phần mềm Việt Nam (VINASA) toàn thế giới hiện đang thiếu khoảng 1,5 triệu kỹ sư CNTT và đến năm 2010 con số này sẽ lên tới 3 triệu. Tại Việt Nam, nhu cầu nhân lực ngành phần mềm trong nước ngày càng tăng cao. Uớc tính giai đoạn 2008 – 2010 cần từ 12.000- 15000 người/năm giai đoạn 2011- 2015 cần từ 20.000- 25.000 4 người / năm . Trong khi đó quy mô đào tạo nhân lực CNTT của Việt Nam chỉ đạt 9.000- 10.000 người/ năm . Nếu chỉ tính số học viên tốt nghiệp ra trường đạt yêu cầu nhà tuyển dụng thực tế còn thấp hơn. Việc phát triển nguồn lực CNTT chưa được chuẩn bị kịp thời về số lượng và chất lượng hiện nay dẫn tới việc chúng ta đang thiếu nguồn nhân lực CNTT rất lớn hoặc nếu có nguồn nhân lực ngành này thì chất lượng không đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Một trong các nguyên nhân dẫn tới chất lượng nguồn nhân lực CNTT nói trên bắt nguồn từ việc quản lý công tác đào tạo. Nam Định là một Tỉnh đông dân có truyền thống hiếu học lâu đời . Nhu cầu học tập tin học, trau dồi kiến thức công nghệ mới là cấp bách , thiết thực. Ngoài các khoa CNTT ở các trường Đại học, Cao đẳng ở Nam Định đào tạo CNTT mang tính chất hàn lâm, Nam Định chưa có cơ sở nào đào tạo CNTT trình độ Lập trình viên cho cán bộ nhân dân và thanh niên trong địa bàn Tỉnh. Được sự động viên giúp đỡ và khuyến khích của các cấp lãnh đạo , đặc biệt là Sở Giáo dục - Đào tạo, Công ty đầu tư phát triển phần mềm FPT, và học viện đào tạo CNTT hàng đầu Ấn Độ và trên thế giới Aptech. Trung tâm đã lập tờ trình xin sở Giáo dục - Đào tạo Tỉnh Nam Định, để xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình  Trung tâm đào tạo Lập trình viên quốc tế Aptech Nam Định  và đã được Sở Giáo dục - Đào tạo phê duyệt với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực CNTT cho các tổ chức cơ quan doanh nghiệp tỉnh Nam Định và khu vực lân cận. Tuy nhiên vấn đề đặt ra: Làm thế nào để quản lý được chất lượng đào tạo Lập trình viên quốc tế tại cơ sở đang là một vấn đề hết sức cấp bách hiện nay. Đã nhiều năm qua ngành giáo dục luôn phải đối mặt với một câu hỏi: Làm thế nào để nâng cao chất lượng đào tạo? Mỗi trường đều có những tiêu chuẩn, giải pháp riêng trong đó có Trung tâm đào tạo Lập 5 trình viên Quốc tế Aptech Nam Định đã đưa ra các giải pháp áp dụng để nâng cao chất lượng đào tạo. Để nâng cao chất lượng đào tạo,Trung tâm đào tạo lập trình viên quốc tế Aptech Nam Định đã phải cố gắng rất nhiều và cũng đã đạt được những thành tựu nhất định. Tuy nhiên so với tiêu chuẩn ISO 9000 thì chất lượng đào tạo lập trình viên tại Trung tâm vẫn còn một số bất cập từ công tác quản lý đó là : Sự nhận thức của đa số cán bộ, giáo viên, học sinh về tiêu chuẩn ISO 9000 và việc thực hiện các quy trình làm việc như tuyển sinh; đổi mới phương pháp giảng dạy; tuyển chọn và đánh giá giảng viên; kiểm soát đề cương bài giảng, chất lượng giáo trình giảng dạy; mời giảng viên thỉnh giảng;thu thập các ý kiến phản hồi, giải quyết các khiếu nại của học viên, giới thiệu việc làm cho học viên sau khi tốt nghiệp. Tất cả những bất cập trong công tác quản lý trên ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo của Trung tâm. Cho tới nay chưa có công trình nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản lý đào tạo lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Nam Định.Với lý do trên Tác giả đã chọn đề tài “ Giải pháp quản lý đào tạo lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm Aptech Nam Định”. 2. Mục đính nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp quản lý đào tạo lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm đào tạo lập trình viên quốc tế Aptech Nam Định nhằm quản lý công tác đào tạo cung ứng nguồn nhân lực công nghệ cao cho các cơ quan doanh nghiệp phần mềm, các khu công nghiệp tỉnh Nam Định và khu vực đồng bằng sông Hồng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu 6 Công tác quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm Aptech Nam Định. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Các giải pháp quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm Aptech Nam Định 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 4.2 Nghiên cứu thực trạng của công tác quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm Aptech Nam Định 4.3 Đề xuất một số giải pháp quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm Aptech Nam Định 5. Phạm vi nghiên cứu Do điều kiện thời gian nghiên cứu có hạn, trong đề tài này tác giả chỉ điều tra, khảo sát thực trạng quá trình đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm Aptech Nam Định. Bước đầu thực hiện quản lý đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000. Xây dựng một số giải pháp quản lý để thực hiện đào tạo Lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 tại Trung tâm. 6. Giả thuyết khoa học Công tác đào tạo Lập trình viên quốc tế tại Trung tâm Aptech Nam Định đến nay vẫn còn nhiều điều bất cập, vai trò quản lý đào tạo lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 vẫn còn nhiều hạn chế . Nếu xây dựng và áp dụng một số giải pháp quản lý đào tạo lập trình viên quốc tế theo tiêu chuẩn ISO 9000 thì sẽ nâng cao chất lượng quản lý công tác đào tạo Trung tâm cung ứng nguồn nhân lực có trình độ cao đáp ứng nhu cầu công nghiệp, hóa hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. 7 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Quá trình thực hiện đề tài kết hợp các nhóm phương pháp nghiên cứu: * Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp; sách, tài liệu, báo cáo khoa học trong và ngoài nước có liên quan đến vấn đề nghiên cứu - Tham khảo Luật giáo dục, các văn kiện của Đảng, Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo, các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng đào tạo * Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn -Phương pháp thử nghiệm - Phương pháp khảo sát, điều tra - Phương pháp phỏng vấn - Phương pháp chuyên gia - Phương pháp toán thống kê, xử lý số liệu 8 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO LẬP TRÌNH VIÊN QUỐC TẾ THEO TIÊU CHUẨN ISO 9000 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề Trong những năm gần đây, sự bùng nổ CNTT trên thế giới có ảnh hưởng lớn đến mọi mặt hoạt động Kinh tế- Văn hoá- Xã hội của các Quốc gia. CNTT là con đường giúp chúng ta dễ dàng đi tắt đón đầu để thực hiện công cuộc CNH,HĐH Đất nước. Nhà nước đã ban hành chỉ thị số 58- CT /TW ngày 17- 10-2000 của Bộ Chính trị (khoá 8) về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH Đất nước đó là: “CNTT là một trong các động lực quan trọng nhất của sự phát triển, cùng với một số ngành công nghệ cao khác đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội của thế giới hiện đại”...Mục tiêu của CNTT Việt Nam đến năm 2010 là đạt trình độ tiên tiến của khu vực. Tại Việt Nam, nhu cầu nhân lực ngành phần mềm trong nước ngày càng tăng cao. Ước tính giai đoạn 2008-2010 cần từ 12.000- 15000 người/năm, giai đoạn 2011- 2015 cần từ 20.000- 25.000 người / năm . Trong khi đó quy mô đào tạo nhân lực CNTT của Việt Nam chỉ đạt 9.000- 10.000 người/ năm. Trên thực tế nếu tính số học viên tốt nghiệp ra trường đạt yêu cầu của nhà tuyển dụng còn thấp hơn. Các trường Đại học, Cao đẳng và các Cơ sở đào tạo đang tìm các giải pháp để quản lý nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực.Một trong các tiêu chuẩn để quản lý công tác đào tạo hiện nay các trường, các cơ sở đào tạo đang áp dụng là tiêu chuẩn ISO 9000. ISO 9000 ra đời năm 1987 và đã được soát xét 02 lần vào năm 1994 và năm 2000. Phiên bản mới nhất là tiêu chuẩn ISO 9000:2000. Từ năm 1987 đến nay tiêu chuẩn ISO 9000 đã được cả thế giới công nhận. Tại Việt Nam đã có khoảng 4500 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận trong đó có một số trường học. Việc áp dụng ISO đã mang lại hiệu quả cho một số cơ quan, doanh nghiệp.Hiện nay, một số trường Đại học, 9 Cao đẳng, THCN, các Cơ sở đào tạo tại Việt Nam đã được nhận hoặc bắt đầu công bố sẽ nhận chứng chỉ ISO. Tháng 6/2005, trường Đại học Hàng Hải trở thành trường đại học đầu tiên được Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Việt Nam cấp chứng nhận quản lý giáo dục đạt tiêu chuẩn ISO. Ngày 3/5/2007, trường Đại học Tôn Đức Thắng nhận được chứng chỉ ISO 9001:2000. Một số trường THCN, THPT và các Cơ sở đào tạo cũng đã bắt đầu công bố đã nhận chứng chỉ ISO trong đó có trường THPT Ngô Thời Nhiệm thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM ). Các trường, các Cơ sở đào tạo đánh giá cao về hệ thống quản lý chất lượng đào tạo theo tiêu chuẩn ISO. Theo Ông Chu Xuân Thành – Hiệu trưởng THPT Ngô Thời Nhiệm cho biết: Lĩnh vực áp dụng của hệ thống chất lượng này là tất cả các hoạt động dạy, học và dịch vụ của nhà trường. Các hoạt động được hệ thống hóa, quy định cụ thể và chi tiết. Có thể nói tiêu chuẩn ISO đã khẳng định vai trò vị trí của nó trong quản lý chất lượng đào tạo tại các trường, cơ sở đào tạo. Bộ giáo dục đào tạo đã ban hành quyết định số 38/2004/QĐ-BGD&ĐT ngày 02 tháng 12 năm 2004 về “Quy định tạm thời về kiểm định chất lượng các trường đại học”. Đây được xem là cách làm khá tốt để các trường có một “Bộ khung” từ đó triển khai việc kiểm định chất lượng giáo dục cho riêng mình. Áp dụng tiêu chuẩn ISO nhằm góp phần quản lý nâng cao chất lượng đào tạo không có gì là mới lạ,tuy nhiên việc áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng đào tạo tại các Cơ sở đào tạo CNTT còn chưa nhiều và chưa hiệu quả hoặc mang tính hình thức. 1.2 Một số khái niệm cơ bản 1.2.1 Quản lý Quản lý là các hoạt động do một hoặc nhiều người điều phối hành động của những người khác nhằm thu được kết quả mong muốn. Ngày nay, thuật ngữ quản lý đã trở nên phổ biến nhưng chưa có một định nghĩa thống nhất. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về quản lý được thể hiện qua các yếu tố cơ bản sau : 10 - Yếu tố xã hội: Vì lợi ích của con người và do con người là động lực và mục tiêu của sự phát triển xã hội, là mục đích của hoạt động quản lý. Trong ba lợi ích: Lợi ích người lao động, lợi ích tập thể và lợi ích nhà nước thì lợi ích của người lao động là trực tiếp, lợi ích của nhà nước là tối cao. Nghị quyết Hội nghị toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII của Đảng đã ghi rõ: Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về các lĩnh vực văn hoá, xã hội là chăm sóc, bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người với tư cách vừa là động lực vừa là mục tiêu của cách mạng. - Yếu tố tổ chức: Tổ chức là khoa học về sự thiết lập các mối quan hệ giữa những con người để thực hiện một công việc quản lý. Muốn quản lý phải có tổ chức,không có tổ chức không thể có quản lý. Đó là sự sắp đặt một hệ thống bộ máy quản lý, quy định chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền cho từng cơ quan trong bộ máy ấy. Quy định các mối quan hệ dọc ngang của từng cơ quan bố trí cán bộ và các chế độ chính sách cán bộ. Tổ chức được hình thành và tồn tại là do nhu cầu quản lý xã hội cho nên tổ chức phải hoạt động có hiệu quả, nếu không sự tồn tại của nó không có mục đích. -Yếu tố uy quyền: Đó là thể thống nhất giữa quyền lực và uy tín trong quản lý. Người quản lý phải sử dụng quyền lực và để quyền lực có hiệu quả thì người quản lý phải có uy tín: uy tín về chính trị, uy tín về đạo đức, uy tín về năng lực ... Chỉ có quyền lực hoặc chỉ có uy tín thì không đủ để quản lý. Cần thống nhất hai mặt thì quản lý mới có hiệu quả. Lao động là phương thức tồn tại cơ bản của con người. Ngay từ đầu con người đã có nhu cầu lao động tập thể, hình thành nên cộng đồng và xã hội trong quá trình lao động tập thể càng không thể thiếu được kế hoạch, sự phân công và điều hành chung, sự hiệp tác và quản lý công việc, các tư liệu lao động và nguồn tài nguyên… Hoạt động quản lý nẩy sinh từ những yêu cầu đó. Lao động luôn luôn là lao động xã hội, cho nên quản lý tồn tại trong mọi xã hội, dù xã hội đó ở trình độ phát triển 11 nào. Như vậy quản lý là một hoạt động cần thiết để đạt mục tiêu của tổ chức, là hoạt động phức tạp với nhiều chức năng và đặc điểm cơ bản khác nhau. Theo từ điển Tiếng Việt thông dụng - NXB Giáo dục - 1998 thuật ngữ quản lý được định nghĩa là: “ Tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị, cơ quan” 14. Quản lý là một hoạt động có chủ đích, được tiến hành bởi một chủ thể quản lý nhằm tác động lên khách thể quản lý để thực hiện các mục tiêu xác định của công tác quản lý. Trong mỗi chu trình quản lý chủ thể tiến hành những hoạt động theo các chức năng quản lý như xác định mục tiêu, các chủ trương, chính sách; hoạch định kế hoạch, tổ chức chỉ đạo thực hiện, điều hoà, phối hợp, kiểm tra và huy động, sử dụng các nguồn lực cơ bản như tài lực, vật lực, nhân lực… để thực hiện các mục tiêu, mục đích mong muốn trong bối cảnh thời gian nhất định. Trong tác phẩm “ Lý luận quản lý Nhà nước” của Mai Hữu Khuê, xuất bản năm 2003 có định nghĩa về quản lý như sau: “ Quản lý là một phạm trù có liên quan mật thiết với hiệp tác và phân công lao động, nó là một thuộc tính tự nhiên của mọi lao động hiệp tác. Từ khi xuất hiện những hoạt động quần thể của loài người thì đã xuất hiện sự quản lý. Sự quản lý đã có trong cả xã hội nguyên thuỷ, ở đó con người phải tập hợp với nhau để đấu tranh với thế giới tự nhiên, muốn sinh tồn con người phải tổ chức sản xuất, tổ chức phân phối”. 19 Khái niệm quản lý có ngoại diên rất rộng, từ việc ăn uống đến sinh bệnh lão tử, từ cá nhân đến gia đình, từ quốc gia đến thế giới, từ vật chất đến tinh thần nơi nào mà có sự hiện diện của con người thì đều cần đến quản lý. C.Mác đã coi việc xuất hiện quản lý như là kết quả tất nhiên của sự chuyển nhiều quá trình lao động cá biệt, tản mạn, độc lập với nhau thành một quá trình xã hội được phối hợp lại. C.Mác đã viết: 12 “Bất cứ lao động xã hội hay lao động chung nào mà tiến hành trên một quy mô khá lớn đều yêu cầu phải có một sự chỉ đạo để điều hoà sự hoạt động. Sự chỉ đạo đó phải làm chức năng chung tức là chức năng phát sinh từ sự khác nhau giữa vận động chung của cơ thể sản xuất với những hoạt động cá nhân của những khí quan độc lập hợp thành cơ thể sản xuất đó. Một nhạc sĩ độc tấu thì tự điều khiển lấy mình nhưng một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” 11; 29 Như vậy, có thể nói hoạt động quản lý là tất yếu nẩy sinh khi con người lao động tập thể và tồn tại ở mọi loại hình tổ chức, mọi xã hội. Do đó, khái niệm quản lý được nhiều tác giả đưa ra theo nhiều cách tiếp cận khác nhau: - Theo M. Pinto: “Quản lý là sự hoạt động thiết yếu nảy sinh khi có nỗ lực tập thể nhằm thực hiện các