Đề tài Giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã quyết thắng TP Thái Nguyên tỉnh Thái Nguyên

ĐỀ TÀI NCKH SINH VIÊN Tên đề tài: GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NÔNG DÂN BỊ THU HỒI ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI XÃ QUYẾT THẮNG TP THÁI NGUYÊN TỈNH THÁI NGUYÊN GVHD: Nguyễn Thị Kim Phương SVTH: Đào Thị Mùi Lớp: KHQL K8 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌCKHOA VĂN – XÃ HỘI MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Quá trình CNH-ĐTH đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi cả nước trong đó có TP Thái Nguyên. Xã Quyết Thắng là xã trọng điểm trong quy hoạch phát triển về phía Tây của Tp Thái Nguyên. Để xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị, Quyết Thắng cần một quỹ đất khá lớn (525,47ha/1.152,52ha, đất nông nghiệp 80,52ha). Thu hồi đất nông nghiệp=>mất đất, mất việc làm=>ảnh hưởng đời sống, sinh hoạt của người dân. Giải quyết việc làm =>vấn đề cấp thiết, có ý nghĩa thiết thực với đời sống người dân. Nghiên cứu đề tài: “Giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng, TP. Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”. 2. Lịch sử nghiên cứu “Về chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam”, Nguyễn Hữu Dũng Trần Hữu Trung, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1997. “Giải pháp chủ yếu nhằm đáp ứng nhu cầu việc làm của lao động nông thôn huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên”, Luận văn thạc sỹ (2008) tác giả Lương Mạnh Đông. “Thực trạng và giải pháp giải quyết việc làm cho người dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại huyện Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương”, đề tài nckh (2011) tác giả Lê Thị Hồng Phương. => Các tác giả nghiên cứu vấn đề ở một góc độ, thời điểm, địa bàn cụ thể nên thực trạng và giải pháp đưa ra không giống nhau. Đề tài của tg là đề tài đầu tiên nghiên cứu về vấn đề này tại địa bàn xã Quyết Thắng. Mục tiêu Mô tả thực trạng thu hồi, sử dụng đất nông nghiệp, và giải quyết việc làm cho nông dân tại xã Quyết Thắng TP. Thái Nguyên tỉnh Thái Nguyên. - Đề xuất một số giải pháp giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại địa bàn này. Nhiệm vụ Làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài. Làm rõ thực trạng thu hồi, sử dụng đất nông nghiệp và giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng Đề xuất một số giải pháp giải quyết việc làmcho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại địa bàn nghiên cứu. 3. Mục tiêu & nhiệm vụ NC 4. Đối tượng & phạm vi nghiên cứu Đối tượng: Thực trạng thu hồi, sử dụng đất nông nghiệp và giải quyết việc làm tại xã Quyết Thắng - Các giải pháp giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng, Phạm vi: - Về mặt không gian: Đề tài nghiên cứu tại địa bàn xã Quyết Thắng - Về mặt thời gian: + Thời gian th đề tài: Từ tháng 04/2012 - 04/2013 + Thời gian khảo sát số liệu: Từ năm 2010 - 2012 5. Vấn đề nghiên cứu Thực trạng thu hồi, sử dụng đất nông nghiệp,giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng hiện nay như thế nào? Cần thực hiện những giải pháp nào để giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng? 6. Giả thuyết nghiên cứu Đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề, gắn đào tạo nghề với sử dụng lao động Sử dụng hiệu quả diện tích đất nông nghiệp Đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề, gắn đào tạo nghề với sử dụng lao động Đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề, gắn đào tạo nghề với sử dụng lao động Giải pháp cho nông dân vay vốn giải quyết việc làm 7. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp phỏng vấn Phương pháp phân tích tài liệu 8. Ý nghĩa của đề tài Kế thừa cơ sở lý luận về vấn đề nghiên cứu Làm rõ thực trạng giải quyết việc làm tại địa bàn nc => đề xuất một số giải pháp Tài liệu tham khảo 9. Kết cấu của đề tài Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài Chương 2:Thực trạng thu hồi, sử dụng đất nông nghiệp và giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng Chương 3: Một số giải pháp giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng NỘI DUNGChương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1.  Một số khái niệm Khái niệm đất đai và đất nông nghiệp Khái niệm nông dân Khái niệm lao động và người lao động Khái niệm việc làm và người có việc làm Khái niệm thất nghiệp, thiếu việc làm và người thất nghiệp người thiếu việc làm Khái niệm thu hồi đất nông nghiệp, các quy định về thu hồi đất nông nghiệp 1.2. Quan điểm của các cấp về vấn đề giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp Đảng và Nhà nước: “Nhà nước cố gắng tạo thêm việc làm và có chính sách để người lao động tự tạo ra việc làm”. (Đại hội Đảng lần thứ VI) + Chỉ thị số 11/2006/CT-TTG ngày 27 tháng 3 năm 2006 + Nghị quyết số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 + Nghị quyết số 26 – NQ/T.Ư ngày 05/08/2008 Tỉnh Thái Nguyên: Quán triệt thực hiện quan điểm, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ: + Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 06/05/2010 của BTV tỉnh ủy Thái Nguyên + Quyết định số 2461/QĐ-UBND ngày 30/09/2011 của chủ tịch UBND tỉnh. Chương 2: THỰC TRẠNG THU HỒI, SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NÔNG DÂN BỊ THU HỒI ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI XÃ QUYẾT THẮNG TP THÁI NGUYÊN TỈNH THÁI NGUYÊN TP Thái Nguyên: Diện tích: 189,705 km2 Dân số: 330.707 người TP. Thái Nguyên là địa bàn của rất nhiều dự án lớn đã và đang trong quá trình triển khai thực hiện (17 công trình) Xã Quyết Thắng: Diện tích: 1.152,52 ha Dân số: 9.645 người Có tỉnh lộ 260 chạy qua, thuận lợi giao lưu kinh tế - văn hóa xã hội Là địa bàn của một số dự án trọng điểm của TP Thái Nguyên. 2.1 Khái quát về TP Thái Nguyên & xã Quyết Thắng TP Thái Nguyên Trụ sở UBND TP Thái Nguyên Trụ sở UBND xã Quyết Thắng 2.2. Sơ lược quy hoạch sdđ nông nghiệp TP. Thái Nguyên 2010 – 2020 Diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi (2010-2020): 2.717,73ha/12.262,01haTrong đó: + Kỳ đầu: 1.316,3 ha+ Kỳ cuối: 1.401,43 ha. 2.3. Thực trạng thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng 2010-2012 2.2.1. Kế hoạch thu hồi đất nông nghiệp Quy hoạch diện tích đất nông nghiệp: Diện tích đất nông nghiệp chuyển sang đất phi nông nghiệp: 407,84ha. Một số dự án trên địa bàn xã + Dự án khu đô thị hành chính phía Tây TP. Thái Nguyên Diện tích 1.526,6 ha. Dân số định hướng đến năm 2020 là 100.000 người. Các dự án trên địa bàn xã Quyết Thắng: Dự án khu đô thị sinh viên: Dt: 76,7 ha chiếm 6,64 % cơ cấu tổng diện tích đất tự nhiên đến năm 2020 của xã. Dự án khu đô thị phía tây Dt: 75,35 ha chiếm 6,52% trong cơ cấu tổng diện tích đất tự nhiên của xã. Dự án khu hành chính tỉnh Thái Nguyên Dt: 298,6 ha, chiếm 25,84% cơ cấu tổng diện tích đất tự nhiêm của xã Quyết Thắng trong định hướng sử dụng đất đến năm 2020. Bản đồ quy hoạch phát triển các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên Bản đồ định hướng không gian khu công nghiệp Quyết Thắng Dự án Mở rộng khoa Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên Tổng diện tích đất thu hồi: 2.900 m2 5 hộ gia đình ở xóm Sơn Tiến xã Quyết Thắng Trong đó, tổng diện tích đất nông nghiệp đã thu hồi: 2.750 m 2 chiếm 94,83% tổng diện tích đất thu hồi. =>Dự án đã hoàn thành việc thu hồi đất và đang trong quá trình thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng. Dự án Trung tâm dạy nghề và hỗ trợ nông dân tỉnh Thái Nguyên. Tổng diện tích đất thu hồi: 13.316,1 m2 Số hộ: 12 hộ. Trong đó, tổng diện tích đất nông nghiệp thu hồi: 13.016,1 m2 , chiếm xấp xỉ 97,8% trong cơ cấu tổng diện tích đất trong quy hoạch của dự án. =>Dự án đã hoàn thành việc đền bù giải phóng mặt bằng. 2.2.2. Thực trạng thu hồi đất nông nghiệp Hiện trên địa bàn xã có 2 dự án đã và đang triển khai việc thu hồi, đền bù và bồi thường cho người dân bị thu hồi đất. 2.2.3. Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp sau khi thu hồi Về phía chủ đầu tư, thi công xây dựng: hoàn thành thu hồi, đền bù đất song chưa đi vào xây dựng. Người dân: Một số hộ dân vẫn canh tác trên diện tích đất đã bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư dự án. Nông dân xã Quyết Thắng chăm sóc chè 2.2.4. Thực trạng giải quyết việc làm Thực trạng việc làm: Trong số 17 hộ đã bị thu hồi đất nông nghiệp: Số nhân khẩu: 72 nhân khẩu Số người trong độ tuổi lao động: 32 người trong đó 23 lđ lấy nông nghiệp là sinh kế chủ yếu. Sau khi thu hồi đất: 6 người thất nghiệp và 15 người thiếu việc làm. Thực trang giải quyết việc làm: Công tác dạy nghề: Từ 2010 – 2012: Tổ chức được 8 lớp dạy về kỹ thuật nông nghiệp. Năm 2012: thực hiện “Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm”: Lđ làm việc tại các cs sx kinh doanh: 100 lđ. làm việc ở tỉnh ngoài có 20 lđ. Làm việc trong các cơ quan hành chính sự nghiệp, Đảng, đoàn thể trên 12 lđ. Chương 3:MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NÔNG DÂN BỊ THU HỒI ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI XÃ QUYẾT THẮNG, TP THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN 3.1.Căn cứ đề xuất giải pháp Các dự báo về lao động việc làm: Giai đoạn 2010-2015: cơ cấu kinh tế xã Quyết Thắng: N-L-NN: 20% CN-TTCN: 20% TM-DV: 60%. Dân số: 9.645 người năm 2012 => 11.815 người năm 2020 Tỷ lệ tăng trưởng dân số: 1,5% Tỷ lệ lao động trong độ tuổi lao động so với dân số hiện trạng 2012 là 41,5% =>năm 2015 thành 44,9%. 3.1.2. Quan điểm, mục tiêu, phương hướng giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp trên địa bàn xã Quan điểm: Một trong những chính sách quan trọng Một trong những lĩnh vực trung tâm của quá trình phát triển kinh tê, xã hội > CNH-HĐH, xóa đói giảm nghèo, ổn định và phát triển đất nước Mục tiêu: GDP trung bình 2012-2015: 10,5 – 11% năm. Tăng tỷ trọng khu vực II, III và giảm tỷ trọng khu vực I. Giải quyết việc làm cho lđ bổ sung, giảm tỷ lệ hộ nghèo và thất nghiệp. Phương hướng: Đa dạng hóa hoạt động sản xuất nông nghiệp Nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp để giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người nông dân. Đa dạng hóa các biện pháp hỗ trợ giải quyết việc làm cho nông dân. Chú trọng công tác đào tạo nghề, chuyển đổi nghề nghiệp cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp. 3.2. Giải pháp giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng 3.2.1. Đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề, gắn đào tạo nghề với sử dụng lao động Công tác hướng nghiệp Về phía người nông dân: Cần làm cho người nông dân có quan niệm đúng đắn về việc làm và nghề nghiệp + Định hướng cho người nông dân chọn những công việc phù hợp với khả năng, trình độ của họ, phù hợp với điều kiện của địa phương. + Định hướng cho người nông dân chuyển đổi nghề nghiệp làm việc tại các khu công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp… trên địa bàn. Về phía người sử dụng lao động: Tư vấn pháp luật cho người sử dụng lao động về đặc điểm, trình độ, tâm lý của người nông dân bị thu hồi đất Khuyến khích sử dụng lao động là nông dân tại địa phương. Quy hoạch mạng lưới các trung tâm dạy nghề và hỗ trợ nông dân Điều ta, khảo sát nhu cầu nhân lực, thị trường sức lao động của địa phương trong thời gian tới. Đánh giá năng lực các cơ sở dạy nghề hiện có. Xây dựng các trung tâm dạy nghề và hỗ trợ nông dân Khuyến khích các cơ sở, trung tâm dạy nghề có vốn ngoài nhà nước, huy động nguồn lực của mọi thành phần kinh tế tham gia vào công tác đào tạo nghề Chính sách đào tạo nghề Bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cán bộ làm công tác lao động việc làm. Tăng cường mở các lớp dạy nghề, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho nông dân theo nhu cầu. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng lao động lành nghề là nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp. 3.2.2. Giải pháp cho nông dân vay vốn giải quyết việc làm Đa dạng hóa các nguồn vốn vay (Nhà nước, doanh nghiệp, tư nhân, cá nhân hộ gia đình…) Đầu tư vào những ngành, lĩnh vực sản xuất sử dụng nhiều lao động Phân phối vốn vay hợp lý ưu tiên cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp Trước khi cho vay vốn cần tư vấn cho nông dân sử dụng tối đa hiệu quả nguồn vốn vay. Có chính sách giãn nợ, tiếp tục cho nông dân vay vốn sản xuất. Đơn giản hóa thủ tục cho vay vốn. 3.2.3. Sử dụng hiệu quả diện tích đất nông nghiệp Sử dụng tối đa diện tích đất nông nghiệp vào mục đích sản xuất nông nghiệp không để đất trống, bỏ hoang. Áp dụng các biện pháp về giống, kỹ thuật, thâm canh tăng vụ Chuyển diện tích đất canh tác hiệu quả thấp sang canh tác loại giống, cây trồng vật nuôi mới có khả năng thu lại năng suất, chất lượng, hiệu quả cao hơn. Chuyển từ hình thức canh tác, trồng trọt sang hình thức lập trang trại chăn nuôi hoặc áp dụng mô hình trang trại trồng trọt – chăn nuôi kết hợp. Chuyển đổi diện tích đất vườn tạp hiệu quả kinh tế thấp sang dựng hình vườn sinh vật cảnh kết hợp với việc kinh doanh một số loại dịch vụ kèm theo. KẾT LUẬN Với khả năng hạn chế của mình, tác giả đã đi nghiên cứu thực trạng giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Quyết Thắng. Qua đó đề xuất một vài giải pháp nhỏ bổ sung vào hệ thống các giải pháp của chính quyền địa phương. Thực hiện tốt các giải pháp sẽ góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập, ổn định kinh tế - xã hội. Xin cám ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe