Đề tài Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Công ty cổ phần 19/5 Đoan Hùng

Lêi nãi ®Çu Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nãi chung nÒn kinh tÕ cña chóng ta ®· cã nhiÒu thay ®æi lín, c¸c nguån lùc trong d©n chóng ®­îc khai th¸c rÊt cã hiÖu qu¶. Nguån lùc t¹o ra gi¸ trÞ míi ®­îc nh×n nhËn, sù thay ®æi vÒ nhËn thøc vµ vai trß quan träng cña søc lao ®éng vµ b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng trong s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc ®¸nh gi¸ ®óng møc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt th× vÊn ®Ò tiÒn l­¬ng cµng trë nªn ®a d¹ng, phøc t¹p. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß lµ nh÷ng tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ còng ®· ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng cho phï hîp víi môc tiªu ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nh»m ®¶m b¶o hµi hoµ vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp Tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng tiÒn l­¬ng kh«ng nh÷ng gióp cho doanh nghiÖp tÝnh vµ tr¶ l­¬ng chÝnh x¸c kÞp thêi, ph©n bæ ®óng tiÒn l­¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng chÕ ®é tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, vµ c¸c quyÒn lîi kh¸c ®èi víi ng­êi lao ®éng mµ qua ®ã cßn cã t¸c dông ®éng viªn, khuyÕn khÝch kÞp thêi ng­êi lao ®éng ph¸t huy tinh thÇn tù chñ, s¸ng t¹o hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®­îc giao ®ång thêi t¹o cho doanh nghiÖp mét lîi thÕ trªn thÞ tr­êng vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, n¨ng xuÊt lao ®éng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. TiÒn l­¬ng cã ý nghÜa rÊt quan träng vÒ mÆt tinh thÇn còng nh­ kinh tÕ, chÝnh trÞ. Lµ mét phÇn thï lao lao ®éng c¬ b¶n cña ng­êi lao ®éng ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cho nªn chÝnh s¸ch lao ®éng tiÒn l­¬ng ph¶i ®­îc vËn dông mét c¸ch rÊt linh ho¹t cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh chÊt c«ng viÖc cña tõng doanh nghiÖp. ChÝnh v× nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng nh­ vËy nªn qua hai th¸ng thùc tËp t¹i c«ng ty Cæ phÇn 19/5 §oan Hïng em ®· t×m hiÓu vµ chän ®Ò tµi “ H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i C«ng ty cæ phÇn 19/5 §oan Hïng “ Néi dung bµi luËn v¨n cña em gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau: Ch­¬ng I: Mét sè lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i c«ng ty Ch­¬ng III: §¸nh gi¸ chung vµ mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i C«ng ty cæ phÇn 19/5 §oan Hïng Ch­¬ng I Mét sè lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1. Kh¸i niÖm, ý nghÜa, b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1.1 Kh¸i niÖm vÒ tiÒn l­¬ng Lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc mµ con ng­êi sö dông c¸c t­ liÖu lao ®éng nh»m t¹o ra c¸c vËt phÈm cã Ých phôc vô cho nhu cÇu sinh ho¹t cña x· héi. V× vËy khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸ th× b¶n th©n lao ®éng l¹i mang gi¸ trÞ khi ng­êi lao ®éng b¸n søc lao ®éng cña hä ®Ó nhËn ®­îc mét l­îng gi¸ trÞ d­íi h×nh thøc tiÒn l­¬ng hay tiÒn c«ng.VËy cã thÓ ®Þnh nghÜa: TiÒn l­¬ng lµ mét kho¶n thï lao mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo sè l­îng s¶n phÈm hoÆc søc lao ®éng mµ hä ®· bá ra. 1.2 ý nghÜa cña tiÒn l­¬ng Cã thÓ hiÓu r»ng tiÒn l­¬ng chÝnh lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña ng­êi lao ®éng ®em cèng hiÕn cho x· héi. Nã lµ mét kho¶n thu nhËp chñ yÕu cña ng­êi lao ®éng, do vËy mµ tiÒn l­¬ng kh«ng chØ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn sèng cho c¸ nh©n ng­êi lao ®éng mµ nã cßn ph¶i ®¶m cuéc sèng cho c¶ gia ®×nh hä. XuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn ®ã mµ nhµ n­íc ta ph¶i quy ®Þnh møc l­¬ng c¬ b¶n ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o cuéc sèng tèi thiÓu cho ng­êi lao ®éng vµ c¶ gia ®×nh cña hä trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng. TiÒn l­¬ng g¾n víi ng­êi lao ®éng vµ trë thµnh ®ßn bÈy ph¸t triÓn kinh tÕ, nã kÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ lµm cho hä lao ®éng mét c¸ch tÝch cùc, cã kû luËt víi chÊt l­îng s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ ngµy cµng cao. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy th× viÖc tr¶ l­¬ng ph¶i g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng theo nguyªn t¾c: Lµm nhiÒu h­ëng nhiÒu, lµm Ýt h­ëng Ýt, cã søc lao ®éng kh«ng lµm th× kh«ng ®­îc h­ëng. 1.3 B¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng VÒ b¶n chÊt tiÒn l­¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ cña mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt ®ã chÝnh lµ hµng ho¸ søc lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. NghÜa lµ khi ng­êi lao ®éng bá søc lao ®éng cña m×nh ®Ó hoµn thµnh mét s¶n phÈm hµng hãa nµo ®ã vµ ®­îc tr¶ mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó bï vµo phÇn hao phÝ søc lao ®éng cña m×nh. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ søc lao ®éng th«ng qua sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi cã søc lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ®ång thêi chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc biÖt ®ã lµ quy luËt cung – cÇu. 2. C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Ngoµi tiÒn l­¬ng ®­îc tr¶ ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho ng­êi lao ®éng, doanh nghiÖp cßn ph¶i tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh c¸c kho¶n trÝch: BHYT, BHXH, KPC§ gäi lµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. 2.1 Quü b¶o hiÓm y tÕ Trong c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i, th× doanh nghiÖp ®Òu ph¶i trÝch lËp quü BHYT ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cña m×nh. Quü b¶o hiÓm y tÕ thùc chÊt chÝnh lµ sù trî cÊp vÒ y tÕ cho ng­êi lao ®éng tham gia b¶o hiÓm, quü BHYT ®­îc trÝch lËp 3% trªn tæng møc l­¬ng c¬ b¶n, trong ®ã 2% ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn 1% do ng­êi lao ®éng ®ãng trªn tæng sè tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. Quü b¶o hiÓm y tÕ ®­îc doanh nghiÖp nép cho c¬ quan chuyªn tr¸ch d­íi h×nh thøc mua BHYT ®Ó phôc vô vµ ch¨m sãc søc kháe cho CBCNV nh­ kh¸m bÖnh, viÖn phÝ tiÒn thuèc... nh»m gióp hä mét phÇn nµo ®ã vÒ tµi chÝnh khi x¶y ra rñi ro trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 2.2 Quü b¶o hiÓm x· héi Quü BHXH ®­îc hiÓu lµ sù b¶o vÖ cña x· héi c¸c thµnh viªn cña m×nh, th«ng qua mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c«ng céng ®Ó chèng ph¸ l¹i t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ x· héi do bÞ mÊt m¸t hoÆc gi¶m thu nhËp, g©y ra bëi èm ®au, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, tuæi giµ, bÖnh tËt, chÕt... Theo nh­ chÕ ®é cña nhµ n­íc quy ®Þnh hiÖn nay chÝnh s¸ch BHXH ®­îc ¸p dông víi tÊt c¶ c¸c lao ®éng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong x· héi hoÆc nh÷ng ng­êi cã ®iÒu kiÖn tham gia BHXH ®Ó ®­îc h­ëng trî cÊp BHXH, trong doanh nghiÖp quü b¶o hiÓm x· héi ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng møc ph¶i tr¶ cho CBCNV trong th¸ng vµ ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Quü BHXH ë c¸c doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng quü l­¬ng c¬ b¶n cña ng­êi lao ®éng trong ®ã ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng 15% trªn tæng quü tiÒn l­¬ng c¬ b¶n mµ ng­êi lao ®éng tham gia BHXH trong doanh nghiÖp, ng­êi lao ®éng ®ãng 5% trªn tæng tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ trõ vµo thu nhËp trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng. T¹i doanh nghiÖp hµng th¸ng doanh nghiÖp ph¶i trùc tiÕp chi tr¶ BHXH cho ng­êi lao ®éng nÕu hä bÞ èm. ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp…trªn c¬ së lËp c¸c chøng tõ hîp lý, hîp lÖ cuèi th¸ng doanh nghiÖp sÏ quyÕt to¸n víi c¬ quan qu¶n lý quü BHXH. Quü BHXH ®­îc qu¶n lý tËp trung ë Bé L§TBXH th«ng qua hÖ thèng tæ chøc BHXH theo ngµnh däc tõ c¬ quan BHXH lµ c¸c së, phßng L§TBXH cña TØnh, quËn, ph­êng, x· ®Õn quü BHXH t¹i Bé Lao ®éng-Th­¬ng binh x· héi qu¶n lý thùc hiÖn. 3.3 Kinh phÝ c«ng ®oµn ë trong c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc c«ng ®oµn chÝnh lµ mét tæ chøc ®oµn thÓ ®¹i diÖn cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, ®øng ra ®Êu tranh b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng vµ mang nh÷ng ý kiÕn, kiÕn nghÞ cña ng­êi lao ®éng tr×nh bµy víi ng­êi sö dông lao ®éng, tæ chøc c«ng ®oµn cßn trùc tiÕp dÉn h­íng ng­êi lao ®éng hoµn thµnh c«ng viÖc, mµ ng­êi sö dông lao ®éng giao cho. Theo nh­ quy ®Þnh tû lÖ tÝnh kinh phÝ c«ng ®oµn hiÖn hµnh lµ 2% trªn tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng. Sè kinh phÝ c«ng ®oµn doanh nghiÖp trÝch mét phÇn ( kho¶ng 50% sè kinh phÝ ) nép lªn c¬ quan qu¶n lý c«ng ®oµn cÊp trªn, mét phÇn ®Ó l¹i chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn t¹i doanh nghiÖp. Kho¶n trÝch KPC§ nµy còng ®­îc ®­a vµo chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp t­¬ng tù nh­ : BHYT, BHXH. Nh×n chung quü BHXH, BHYT, KPC§ lµ nh÷ng quü rÊt cã lîi cho ng­êi lao ®éng kh«ng chØ hiÖn t¹i mµ cßn trong t­¬ng lai sau nµy bëi khi nghØ h­u ng­êi lao ®éng vÉn ®­îc trî cÊp hµng th¸ng vµ ®­îc kh¸m ch÷a bÖnh miÔn phÝ. II. Quü tiÒn l­¬ng vµ c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng 1. Quü tiÒn l­¬ng §èi víi c¸c doanh nghiÖp tõ s¶n xuÊt ®Õn th­¬ng m¹i, du lÞch v.v. th× viÖc thµnh lËp quü tiÒn l­¬ng lµ mét yÕu tè hµng ®Çu ®Ó t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng, còng nh­ lîi nhuËn cho c«ng ty. Trong c¸c doanh nghiÖp quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp ®­îc tÝnh chÝnh lµ toµn bé sè tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp dïng ®Ó chi tr¶ l­¬ng cho tÊt c¶ c¸c lao ®éng mµ doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông. Quü tiÒn l­¬ng bao gåm: - TiÒn l­¬ng theo thêi gian - TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm - TiÒn l­¬ng theo c«ng nhËt, c«ng kho¸n - C¸c lo¹i tiÒn th­ëng th­êng xuyªn - C¸c kho¶n phô cÊp: phô cÊp tr¸ch nhiÖm, lµm thªm giê, thªm ca, phô cÊp khu vùc, lµm ®ªm… - Ngoµi ra quü tiÒn l­¬ng cßn gåm c¸c kho¶n trî cÊp BHYT, BHXH, KPC§, tr¶ trùc tiÕp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ ph­¬ng diÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n ph©n chia quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp thµnh hai lo¹i c¬ b¶n: + TiÒn l­¬ng chÝnh : lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi, CNV trong thêi gian thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh cña hä bao gåm tiÒn l­¬ng tr¶ theo cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp kÌm theo l­¬ng nh­ phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc..... + TiÒn l­¬ng phô : Lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng, CNV trong thêi gian ng­êi lao ®éng thùc hiÖn nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä trong thêi gian ng­êi lao ®éng nghØ theo chÕ ®é hoÆc h­ëng l­¬ng nh­ ®i nghØ phÐp, ®i c«ng t¸c, ®i häp cña m×nh..... Quü tiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng do vËy tiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o dùa trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ngoµi ra cßn ph¶i phô thuéc vµo hiÖu qu¶ lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¶n lý chi tiªu quü tiÒn l­¬ng ph¶i n»m trong mèi quan hÖ víi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ nh»m võa chi tiªu tiÕt kiÖm vµ hîp lý quü tiÒn l­¬ng, võa ®¶m b¶o hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. 2. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp th­êng ¸p dông hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng c¬ b¶n lµ tr¶ l­¬ng theo thêi gian vµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. Tuú tõng h×nh thøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho phï hîp, song mçi h×nh thøc ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm riªng nªn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu kÕt hîp c¶ hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng trªn. 2.1. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian TiÒn l­¬ng theo thêi gian lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng. §©y lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh theo thêi gian lao ®éng, cÊp bËc, chøc vô vµ thang l­¬ng cña ng­êi lao ®éng. H×nh thøc tiÒn l­¬ng nµy th­êng ®­îc ¸p dông trong c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh hoÆc ng­êi ¸p dông cho c¸c lao ®éng lµm nh÷ng c«ng viÖc æn ®Þnh nh­ c¸c CBCNV lµm trong v¨n phßng. + TiÒn l­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n: lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian víi ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cè ®Þnh: l­¬ng th¸ng, l­¬ng tuÇn, l­¬ng ngµy. - TiÒn l­¬ng th¸ng: TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho = Sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ x §¬n gi¸ ng­êi lao ®éng trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng trong th¸ng l­¬ng ngµy - TiÒn l­¬ng tuÇn: TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho = Sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ x §¬n gi¸ ng­êi lao ®éng trong tuÇn cña ng­êi lao ®éng trong tuÇn l­¬ng ngµy TiÒn l­¬ng ngµy: TiÒn l­¬ng th¸ng L­¬ng ngµy = Sè ngµy lµm viÖc theo quy ®Þnh cña 1 th¸ng + TiÒn l­¬ng thêi gian cã th­ëng: §©y chÝnh lµ h×nh thøc kÕt hîp gi÷a tiÒn l­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n víi chÕ ®é l­¬ng th­ëng th­êng xuyªn tõ quü khi ®¶m b¶o v­ît qua c¸c chØ tiªu ®· quy ®Þnh: TiÒn th­ëng cã thÓ do ng­êi lao ®éng hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, th­ëng do kÕt qu¶ c«ng t¸c , chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm thêi gian, n¨ng xuÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, chi phÝ… §Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng trong viÖc s¸ng t¹o, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng mµ cã thÓ dïng h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n hay tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. 2.2. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm TiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt l­îng quy ®Þnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh theo mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®ã. So víi h×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian, h×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n nguyªn t¾c nµy g¾n thu nhËp vÒ tiÒn l­¬ng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, do vËy nã kÝch thÝch hä n©ng cao n©ng xuÊt lao ®éng, khuyÕn khÝch c«ng nh©n ph¸t huy s¸ng t¹o, c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt. ViÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c h×nh thøc sau: + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp: H×nh thøc nµy ®­îc ¸p dông chñ yÕu ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt c¨n cø vµo sè l­îng s¶n phÈm mµ hä ®· s¶n xuÊt ra vµ ®¬n gi¸ cña mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm. TiÒn l­¬ng = Sè l­îng s¶n phÈm x §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tr¶ cho CNV thùc tÕ hoµn thµnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: H×nh thøc nµy ¸p dông chñ yÕu cho c«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt . TiÒn l­¬ng theo = §¬n gÝa tiÒn l­¬ng x Møc ®é hoµn thµnh s¶n phÈm s¶n phÈm gi¸n tiÕp c«ng nh©n phô cña c«ng nh©n chÝnh + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ lao ®éng: §­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc cÇn mét tËp thÓ c«ng nh©n lµm viÖc thùc hiÖn: lµm viÖc theo d©y chuyÒn, s¶n xuÊt ë c¸c bé phËn l¾p r¸p thiÕt bÞ…Sau ®ã tiÒn l­¬ng ®­îc chia cho tõng ng­êi lao ®éng trong nhãm c¨n cø vµo l­¬ng c¬ b¶n vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña tõng ng­êi. + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn : Theo h×nh thøc nµy tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo sè l­îng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra theo hai lo¹i ®¬n gi¸ kh¸c nhau ®ã lµ: ®¬n gi¸ cè ®Þnh ®èi víi s¶n phÈm trong møc quy ®Þnh vµ ®¬n gi¸ luü tiÕn ®èi víi sè s¶n phÈm v­ît ®Þnh møc. Do ®ã cã t¸c dông m¹nh mÏ trong viÖc khuyÕn khÝch n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ ph¸t huy s¸ng kiÕn trong ng­êi lao ®éng. + Tr¶ l­¬ng theo kho¸n s¶n phÈm: §èi víi h×nh thøc nµy tiÒn l­¬ng ®­îc tr¶ cho ng­êi lao ®éng sÏ c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc hoµn thµnh theo ®óng thêi gian vµ khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao vµ chÊt l­îng quy ®Þnh ®èi víi c«ng viÖc nµy. + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng: §©y lµ h×nh thøc kÕt hîp gi÷a viÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp kÕt hîp víi chÕ ®é tiÒn th­ëng khi ng­êi lao ®éng hoµn thµnh hoÆc v­ît møc c¸c chØ tiªu quy ®inh nh­: th­ëng t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm… 2.3.Mét sè h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c Ngoµi c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng trªn tuú theo m« h×nh vµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng mµ doanh nghiÖp cßn ¸p dông c¸c lo¹i h×nh tr¶ l­¬ng kh¸c: tr¶ l­¬ng theo ®Þnh møc, tr¶ l­¬ng theo cÊp bËc, chøc vô, tr¸ch nhiÖm, theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng tÝnh theo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cuèi cïng… 2.4.Mét sè quy ®Þnh vÒ chÕ ®é l­¬ng hiÖn hµnh §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng vÒ vÊn ®Ò tiÒn l­¬ng nhµ n­íc quy ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp khi thùc hiÖn ký kÕt hîp ®ång ®èi víi ng­êi lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o cho møc l­¬ng kh«ng thÊp h¬n møc l­¬ng tèi thiÓu mµ nhµ n­íc quy ®Þnh. Ng­êi lao ®éng ®­îc tr¶ l­¬ng ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n t¹i n¬i lµm viÖc. NÕu doanh nghiÖp tr¶ chËm l­¬ng th× kh«ng ®­îc tr¶ chËm h¬n mét th¸ng, khi khÊu trõ l­¬ng cña ng­êi lao ®éng doanh nghiÖp ph¶i cã sù tho¶ thuËn vµ kh«ng ®­îc khÊu trõ qu¸ 30% tiÒn l­¬ng th¸ng. Trong tr­êng hîp ng­êi lao ®éng lµm thªm giê vµo ngµy lµm viÖc b×nh th­êng th× ph¶i ®­îc tr¶ Ýt nhÊt lµ 150% tiÒn l­¬ng giê cña ngµy b×nh th­êng cßn vµo ngµy lÔ ph¶i ®­îc tr¶ Ýt nhÊt lµ 200% trªn mét giê lµm viÖc cña ngµy b×nh th­êng. Trong tr­êng hîp ngõng nghØ viÖc mµ do lçi cña ng­êi lao ®éng th× ng­êi lao ®éng kh«ng ®­îc nhËn l­¬ng cßn nÕu do lçi cña ng­êi sö dông lao ®éng th× ng­êi lao ®éng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ l­¬ng ®Çy ®ñ cho ng­êi lao ®éng, nÕu do lçi kh¸ch quan th× hai bªn tù tho¶ thuËn. III. H¹ch to¸n kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 1. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l­¬ng §èi víi bé phËn kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng h¹ch to¸n kÕ to¸n gãp phÇn tÝch cùc trong qu¶n lý lao ®éng vÒ tiÒn l­¬ng, kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: - Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c thêi gian vµ kÕt qña lao ®éng cña CNV, tÝnh ®óng vµ thanh to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng kh¸c liªn quan cho ng­êi lao ®éng, qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông chi tiªu quü l­¬ng cña doanh nghiÖp. - TÝnh to¸n, ph©n bæ hîp lý, chÝnh x¸c chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: BHYT, BHXH, KPC§ cho c¸c ®èi l­îng sö dông cã liªn quan. - LËp b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, ®Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ chi tiªu quü l­¬ng, cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn kh¸c cã liªn quan. 2. H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 2.1. Chøng tõ vµ c¸c tµi kho¶n sö dông + C¸c chøng tõ sö dông trong kÕ to¸n tiÒn l­¬ng bao gåm: - B¶ng chÊm c«ng - B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng - B¶ng thanh to¸n tiÒn th­ëng - B¶ng kª khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh - B¶ng kª thanh to¸n tiÒn lµm thªm giê - C¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan + C¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông §èi víi kÕ to¸n tiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu sö dông c¸c tµi kho¶n: Tµi kho¶n 334, 335, 338... - Tµi kho¶n 334: “ Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn “ ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, trî cÊp BHXH, tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. - Tµi kho¶n 335 “ Chi phÝ ph¶i tr¶ “ ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tÝn dông ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, nh­ng thùc tÕ ph¸t sinh mµ sÏ ph¸t sinh trong kú nµy hoÆc kú sau. - Tµi kho¶n 338 “ Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c “ ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c¬ quan ph¸p luËt, cho c¸c tæ chøc ®oµn thÓ x· héi cho cÊp trªn vÒ kinh phÝ c«ng ®oµn, BHYT, BHXH, c¸c kho¶n khÊu trõ vµ l­¬ng. - Tµi kho¶n 338 cßn cã c¸c tµi kho¶n cÊp chi tiÕt nh­ : - Tµi kho¶n 338.1 : Tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt - Tµi kho¶n 338.2 : Kinh phÝ c«ng ®oµn - Tµi kho¶n 338.3 : BHXH - Tµi kho¶n 338.4 : BHYT - Tµi kho¶n 338.7 : Doanh thu ch­a thùc hiÖn - Tµi kho¶n 338.8 : Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c 2.2.Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng KÕ to¸n tiÒn l­¬ng sÏ ph©n phèi c¸c nghiÖp vô chÝnh liªn quan tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n chÝch theo l­¬ng theo c¸c s¬ ®å: S¬ ®å hach to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. Xem s¬ ®å h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng : 2.3 H¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng + C¸c chøng tõ sö dông trong BHYT, BHXH, KPC§ - B¶ng thanh to¸n l­¬ng - PhiÕu nghØ h­ëng BHXH - PhiÕu nghØ BHYT - B¶ng thanh to¸n BHXH Xem s¬ ®å h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng : + Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Hµng th¸ng c¨n cø vµo b¶ng tæng hîp thanh to¸n l­¬ng vµ c¸cchøng tõ h¹ch to¸n lao ®éng, kÕ to¸n x¸c ®Þnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho CNV vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c bé phËn, ®¬n vÞ ph©n x­ëng, c¸ ®èi t­îng lao ®éng – kÕ to¸n ghi sæ : Nî TK 622 : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 641 : Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642 : Chi phÝ qu¶n lý Cã TK 334 : Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ ghi: Nî TK 622 : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp PhÇn tÝnh vµo chi Nî TK 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung phÝ s¶n xuÊt kinh Nî TK 641 : Chi phÝ b¸n hµng doanh theo tû lÖ Nî TK 642 : Chi phÝ qu¶n lý tiÒn l­¬ng vµ c¸c Nî TK 334 : Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn kho¶n phô cÊp (19%)