Đề tài Hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An

ÑAÏI HOÏC HUEÁ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ KHOA KINH TEÁ VAØ PHAÙT TRIEÅN -----  ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH CHƯƠNG, TỈNH NGHỆ AN LÊ THỊ THÚY Khóa học: 2011 - 2015 Đạ i h ọc K inh tế H uế ĐẠI HỌC HUẾ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ KHOA KINH TEÁ VAØ PHAÙT TRIEÅN -----  ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH CHƯƠNG, TỈNH NGHỆ AN Sinh viên thực hiện: Lê Thị Thúy Lớp: K45C - KHĐT Niên khóa: 2011 – 2015 Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS Mai Văn Xuân Huế, tháng 05 năm 2015 Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài này, em xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu Trường Đại học Kinh tế Huế, các thầy cô trong Khoa Kinh tế & Phát triển đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy, cung cấp kiến thức và phương pháp trong 4 năm học vừa qua. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học tập, không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu đề tài này mà còn là hành trang quý báu để em vững bước vào đời. Bên cạnh đó, em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến chú Trưởng phòng Nguyễn Văn Thắng, chú Phó Trưởng phòng Nguyễn Mạnh Hùng cùng toàn thể các cán bộ, chuyên viên Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An trong quá trình thực tập đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ, nhiệt tình chia sẻ những ý kiến và kinh nghiệm thực tế để em hoàn thành tốt đề tài khóa luận tốt nghiệp. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất đến Thầy giáo – PGS.TS Mai Văn Xuân đã giành nhiều thời gian và công sức trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành tốt đề tài này. Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè đã luôn động viên, khuyến khích em trong suốt thời gian học tập cũng như thời gian thực tập để hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp của mình. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng do hạn chế về mặt thời gian cũng như trình độ kiến thức, năng lực bản thân nên đề tài sẽ không tránh khỏi những sai sót, rất mong nhận được sự góp ý chân thành của Quý Thầy, Cô và bạn đọc để đề tài được hoàn thiện hơn. Huế, tháng 5 năm 2015 Sinh viên thực hiện Lê Thị Thúy SVTH:Lê Thị Thúy i Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................... i MỤC LỤC .............................................................................................................. ii DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT ............................................................... v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ............................................................................................ vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................................. vii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ......................................................................................... viii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................ 1 1.Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 1 2.Mục tiêu và đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 1 3.Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 2 4.Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................... 2 5.Kết cấu đề tài nghiên cứu ............................................................................................. 2 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................. 3 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC .......................................................................................... 3 1.1. Cơ sở lý luận về đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước................. 3 1.1.1. Cơ sở lý luận về đầu tư xây dựng cơ bản .............................................................. 3 1.1.1.1. Khái niệm đầu tư xây dựng cơ bản ..................................................................... 3 1.1.1.2. Đặc điểm của đầu tư xây dựng cơ bản ............................................................... 3 1.1.1.3. Vai trò của đầu tư xây dựng cơ bản .................................................................... 4 1.1.1.4. Chức năng của đầu tư xây dựng cơ bản ............................................................. 5 1.1.2. Quy trình của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản ................................................. 6 1.1.3. Tổng quan về vốn đầu tư xây dựng cơ bản ........................................................... 8 1.1.3.1. Khái niệm vốn đầu tư và vốn đầu tư xây dựng cơ bản ....................................... 8 1.1.3.2. Phân loại vốn đầu tư xây dựng cơ bản ............................................................... 8 1.1.4. Tổng quan về vốn ngân sách Nhà nước ................................................................ 9 1.1.4.1. Khái niệm vốn ngân sách Nhà nước ................................................................... 9 1.1.4.2. Vai trò của vốn ngân sách Nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản .............. 10 SVTH:Lê Thị Thúy ii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học 1.1.5. Hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản ........................................................................ 11 1.1.5.1. Khái niệm hiệu quả của hoạt động đầu tư ........................................................ 11 1.1.5.2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản ................... 11 1.2. Cơ sở thực tiễn về đầu tư xây dựng cơ bản ............................................................ 15 1.2.1. Tình hình đầu tư xây dựng cơ bản của Việt Nam hiện nay ................................. 15 1.2.2. Tình hình đầu tư xây dựng cơ bản của tỉnh Nghệ An ......................................... 16 CHƯƠNG 2: HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH CHƯƠNG, TỈNH NGHỆ AN ........................................................................................................ 19 2.1. Tình hình cơ bản của huyện Thanh Chương .......................................................... 19 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................................ 19 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội .................................................................... 24 2.1.2.1. Dân số, lao động, việc làm ............................................................................... 24 2.1.2.2. Tình hình cơ sở hạ tầng .................................................................................... 25 2.1.2.3. Tăng trưởng kinh tế huyện Thanh Chương giai đoạn 2012-2014 .................... 27 2.1.2.4. Tình hình đầu tư ở huyện Thanh Chương trong những năm qua .................... 29 2.1.3. Tình hình thu hút vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản của huyện ..... 32 2.2. Thực trạng đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện giai đoạn 2012 - 2014 ......................................................................................... 34 2.2.1. Vốn NSNN đầu tư xây dựng cơ bản phân bổ theo ngành kinh tế ...................... 35 2.2.2. Vốn NSNN đầu tư xây dựng cơ bản phân bổ theo cấu thành ........................... 37 2.3. Kết quả và hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản ............................................................ 40 2.4. Đánh giá chung ....................................................................................................... 47 2.4.1. Những kết quả đạt được ...................................................................................... 47 2.4.2. Những vấn đề còn tồn tại trong đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Thanh Chương ............................................................................................................... 48 2.5. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn ngân sách đầu tư của dự án “Đường từ trung tâm huyện Thanh Chương đi đến khu tái định cư Bản Vẽ” ................................................. 49 CHƯƠNG 3:GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH CHƯƠNG .............................................. 51 SVTH:Lê Thị Thúy iii Đạ i h ọ K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học 3.1. Định hướng phát triển của huyện từ nay đến năm 2020 ....................................... 51 3.1.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................................... 51 3.1.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................... 51 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước ....................................................................................................... 52 3.2.1. Công tác quy hoạch, kế hoạch ............................................................................. 52 3.2.2. Công tác quản lý và sử dụng vốn đầu tư ............................................................. 53 3.2.3. Công tác lựa chọn nhà thầu và chỉ định thầu ....................................................... 53 3.2.4. Công tác cấp phát, thanh toán, quyết toán vốn đầu tư ......................................... 54 3.2.5. Thực hiện cơ chế dân chủ, công khai, minh bạch trong đầu tư xây dựng cơ bản ...... 54 3.2.6. Nâng cao chất lượng công tác giải phóng mặt bằng............................................ 54 3.2.7. Hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý và sử dụng vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản ........................................................................................ 55 3.2.8. Công tác đào tạo nguồn nhân lực ........................................................................ 55 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................. 57 1.Kết luận ....................................................................................................................... 57 2.Kiến nghị .................................................................................................................... 58 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 61 SVTH:Lê Thị Thúy iv Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Ý nghĩa CNH – HĐH ĐVT GD GPMB GTTT HĐ KH KHCN KT-XH MT NQ NSNN QH QLNN TSCĐ TW UBND VĐT VH VH – TT – TT WB XD XDCB YT Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa Đơn vị tính Giáo dục Giải phóng mặt bằng Giá trị thực tế Hợp đồng Kế hoạch Khoa học công nghệ Kinh tế - Xã hội Môi trường Nghị Quyết Ngân sách nhà nước Quốc Hội Quản lý nhà nước Tài sản cố định Trung Ương Ủy ban nhân dân Vốn đầu tư Văn hóa Văn hóa – Thông tin – Truyền thông Ngân hàng Thế giới Xây dựng Xây dựng cơ bản Y tế SVTH:Lê Thị Thúy v Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1: Quy trình hoạt động đầu tư .............................................................................................. 6 SVTH:Lê Thị Thúy vi Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1: Quy mô dân số, lao động và việc làm giai đoạn 2012 – 2014 ......................... 24 Bảng 2: Tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2012 – 2014 ..................................................... 27 Bảng 4: Quy mô, cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2012 – 2014 ...................... 31 Bảng 5: Cơ cấu vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Thanh Chương .................................................................................................... 33 Bảng 6: Vốn NSNN đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện phân bổ theo ngành kinh tế ............................................................................................................................ 36 Bảng 7: Quy mô, cơ cấu vốn NSNN đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Thanh Chương phân theo cấu thành ....................................................................................................... 38 Bảng 8: Kết quả và hiệu quả của hoạt động đầu tư XDCB bằng vốn NSNN trên địa bàn huyện Thanh Chương ............................................................................................. 41 Bảng 9: Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội của huyện Thanh Chương giai đoạn 2012 – 2014 ................................................................................................... 43 SVTH:Lê Thị Thúy vii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Đầu tư xây dựng cơ bản là một hoạt động có vai trò rất quan trọng, nó góp phần tạo nên sự phát triển của đất nước theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Tuy nhiên hiệu quả của hoạt động này ở nước ta nói chung và huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An nói riêng vẫn còn thấp, nhiều vấn đề hạn chế vẫn còn tồn tại và cần được giải quyết cấp thiết. Vì vậy, đề tài “Hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An” được thực hiện nhằm mục đích đánh giá lại thực trạng và hiệu quả của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản và đưa ra một số giải pháp, kiến nghị để khắc phục những hạn chế bất cập còn tồn tại nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này trên địa bàn huyện trong thời gian tới. - Dữ liệu phục vụ nghiên cứu: Đề tài sử dụng một số thông tin, số liệu thứ cấp thu thập được từ Phòng Tài chính – Kế hoạch và Chi cục Thống kê huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An cùng với các bài viết của nhiều tác giả nghiên cứu về việc đánh giá hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản được tập hợp từ nhiều nguồn: sách, báo, internet - Phương pháp được sử dụng trong nghiên cứu: + Phương pháp thu thập và xử lý số liệu + Phương pháp tham khảo ý kiến của các chuyên gia + Phương pháp thống kê và phân tích kinh tế + Phương pháp so sánh - Kết quả nghiên cứu cho thấy: Trong những năm từ 2012 – 2014, huyện Thanh Chương và toàn tỉnh Nghệ An đã đạt được những bước phát triển đáng kể về kinh tế - xã hội nói chung và về lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản nói riêng. Nền kinh tế - xã hội đạt tốc độ tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Hiệu quả của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản ngày càng được nâng lên, tổng số vốn đầu tư toàn xã hội tăng lên rõ rệt, hiện tượng thất thoát và lãng phí vốn đã được kiểm soát tốt hơn góp phần phát huy vai trò của nguồn lực tài chính này thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. SVTH:Lê Thị Thúy viii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học Bên cạnh những thành quả đạt được đó vẫn còn nhiều tồn tại hạn chế cần cấp thiết được giải quyết. Công tác quy hoạch, kế hoạch còn nhiều hạn chế; công tác GPMB gặp nhiều khó khăn gây ảnh hưởng tiến độ của dự án; công tác quản lý và sử dụng vốn chưa thực sự tốt; công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, chỉ định thầu còn nhiều bất cập; công tác thanh tra, kiểm tra và quyết toán thực hiện chưa diễn ra thường xuyên và chặt chẽ, còn chậm và kéo dài; đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm ngành nghề còn ít. Từ những hạn chế và tồn tại được nêu, các giải pháp, kiến nghị đã được đề xuất nhằm khắc phục chúng và nâng cao hơn nữa hiệu quả của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An trong thời gian tới, góp phần thúc đẩy quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội diễn ra mạnh mẽ hơn, nâng cao mức sống cho nhân dân trên toàn huyện. SVTH:Lê Thị Thúy ix Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Đầu tư xây dựng cơ bản là bộ phận vô cùng quan trọng thuộc đầu tư phát triển. Để xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng, cũng như tạo ra các tài sản cố định chúng ta phải thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản. Bất kỳ một ngành, một lĩnh vực nào muốn đi vào hoạt động đều phải thực hiện đầu tư cơ sở vật chất, tài sản cố định. Vì vậy, đầu tư xây dựng cơ bản luôn là vấn đề được đặc biệt quan tâm. Trong thời gian qua, đầu tư xây dựng cơ bản đã đạt được nhiều thành tựu, góp phần không nhỏ đối với sự tăng trưởng và phát triển nền kinh tế - xã hội của nước ta nói chung và của huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An nói riêng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đầu tư và đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn nhiều hạn chế tồn tại, đặc biệt là hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ bản còn thấp, thất thoát và lãng phí còn nhiều và diễn ra ở hầu hết trong tất cả các khâu. Nhận biết được tầm quan trọng của nguốn vốn NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản và hiệu quả của nó đối với nền kinh tế - xã hội nên em xin chọn đề tài: “Hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An” làm đề tài tốt nghiệp cuối khóa của mình. 2. Mục tiêu và đối tượng nghiên cứu 2.1.Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hóa các cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước. - Nêu lên thực trạng về đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An và đánh giá hiệu quả của nó. - Đưa ra một số giải pháp, kiến nghị để nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An trong thời gian tới. 2.2. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu về thực trạng và hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An và đưa ra một số giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu SVTH:Lê Thị Thúy 1 Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp đại học quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện trong thời gian tới. 3. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập và xử lý số liệu: số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo kinh tế - xã hội, các tài liệu thống kê của Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Thanh Chương, các sách, báo, tài liệu từ các websitevà được xử lý bằng phần mềm excel. - Phương pháp tham khảo ý kiến của các chuyên gia: tham khảo ý kiến của các chuyên viên và các cán bộ Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện. - Phương pháp thống kê và phân tích kinh tế: thống kê số liệu từ các tài liệu, phân tích và đánh giá ý nghĩa của chúng. - Phương pháp so sánh: từ các số liệu đã được xử lý, so sánh qua các năm theo từng chỉ tiêu để làm nổi bật được xu hướng thay đổi của chúng. 4. Phạm vi nghiên cứu - Đề tài tập trung nghiên cứu hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước. - Về mặt thời gian: đề tài tập trung nghiên cứu về hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2012-2014, trong đó nổi bật là dự án “ Đường từ trung tâm huyện Thanh Chương đi đến khu tái định cư Bản Vẽ”. - Về mặt không gian: địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. 5. Kết cấu đề tài nghiên cứu Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung và kết quả nghiên cứu gồm có 3 chương như sau: Chương 1: Tổng quan về đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước Chương 2: Hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả đầu