Đề tài Hoàn thiện công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế-Xã hội huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La

Trong quỏ trỡnh đổi mới nền kinh tế từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xó hội chủ nghĩa cú sự điều tiết của Nhà nước, công tác kế hoạch cũng từng bước được hoàn thiện, góp phần tích cực vào việc hoàn thành thắng lợi các mục tiêu trong các Chiến lược và Kế hoạch phát triển KTXH đề ra. Ngày nay, trước xu thế hội nhập hội nhập và sự biến động của cơ chế thị trường thỡ vai trũ Nhà nước càng thể hiện quan trọng trong việc điều tiết vĩ mô và định hướng phát triển cho nền kinh tế thị trường định hướng xó hội chủ nghĩa. Để tăng cường hơn nữa vai trũ của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường hiện nay, thỡ việc đổi mới, hoàn thiện các cơ chế, chính sách là một điều tất yếu. Trong đó, kế hoạch là một trong những công cụ quản lý, điều hành của Nhà nước nên việc đổi mới, hoàn thiện công tác lập KH là một việc hết sức cần thiết và cấp bách. Đối với các địa phương hoàn thiện công tác lập KH phát triển KTXH đang là một trong những trọng tõm của công tác cải cách hành chính. Bởi lẽ, chỉ khi công tác này được đổi mới, hoàn thiện sẽ giúp địa phương có công cụ điều hành, quản lý đời sống KTXH trên địa bàn một cách hiệu quả. Bên cạch đó,việc hoàn thiện cụng tỏc xây dựng KH phát triển KTXH là tiền đề để huy động một cách có hiệu quả nguồn lực của toàn xó hội, thỳc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Vai trũ của cụng tỏc KH đó và đang được tiếp tục khẳng định. Yên Châu là một trong những địa phương được triển khai nhiều hoạt động hoàn thiện công tác lập KH phát triển KTXH. Hoạt động tham vấn KH phát triển KTXH 5 năm, hàng năm của huyện sớm được triển khai trên toàn địa bàn của huyện, trong khuõn khổ dự ỏn “ Dự ỏn phỏt triển lõm nghiệp xó hội Sụng Đà”,Bộ Nụng nghiệp và phát triển nông thôn, Hợp tác kỹ thuật CHXHCN Việt Nam-Liên bang Đức tài trợ, đồng thời dự án cũng mở lớp tập huấn hỗ trợ các cán bộ phũng Tài chớnh-Kế hoạch huyện về cụng tỏc lập KH từ thụn bản, đánh giá nông thôn có người dân tham gia. Đây là những tiền đề quan trọng để huyện có thể tiếp tục triển khai công cuộc này sâu rộng hơn,nhằm tạo ra một sự chuyển biến thật sự trong công tác lập KH phát triển KTXH trong toàn huyện. Tuy nhiên, trong hoạt động thực tiễn công tác lập KH cấp huyện ở Yên Châu mặc dù đó cú nhiều hoàn thiện, đổi mới, song quá trỡnh hoàn thiện thiếu đồng bộ, hiệu quả và hiệu lực cũn thấp, KH cũn mang nặng tớnh ỏp đặt, chủ quan duy ý chí. Công tác lập kế hoạch hàng năm được thực hiện theo khung hướng dẫn từ Trung ương đến địa phương và được Trung ương tổng hợp trong vũng một tháng, sau đó đó khụng đủ thời gian tổng hợp từ cơ sở nên quy trỡnh tham vấn cỏc bờn liờn quan vào bản KH vẫn chưa đạt hiêu quả cao. Các chỉ số về nguồn tài chính và KH thường cách xa nhau, thiếu các chỉ tiêu lồng ghép giữa kinh tế-xó hội-xúa đói giảm nghèo-môi trường. Công tác lập KH chưa thực sự được coi trọng, bản KH chưa thực sự trở thành công cụ hữu ích cho công tác quản lý của cỏc cấp chớnh quyền huyện. Từ những nhược điểm nêu trên cho thây việc hoàn thiện công tác lập KH phát triển KTXH là cấp bách và hết sức cần thiết. Xuất phát từ thực tế trên, em xin được chọn đề tài “Hoàn thiện cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển kinh tế-xó hội huyện Yờn Chõu, tỉnh Sơn La” làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mỡnh. Bài chuyện đề này chỉ giới hạn trong việc nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp cơ bản có thể hoàn thiện công tác lập KH phát triển KTXH tại huyện Yên Châu, với hy vọng công tác lập KH tại huyện sẽ ngày càng hoàn thiện hơn, bản KH được xây dựng với chất lượng tôt hơn và thực sự là cụng cụ hỗ trợ cho quỏ trỡnh quản lý, điều hành của chính quyền địa phương.

doc78 trang | Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 3194 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hoàn thiện công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế-Xã hội huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
đề tài:"Hoàn thiện cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển kinh tế-xó hội huyện Yờn Chõu, tỉnh Sơn La." MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT KH Kế hoạch KHH Kế hoạch húa KTXH Kinh tế-xó hội Bộ KH&ĐT Bộ Kế hoạch và Đầu tư Sở KH&ĐT Sở Kế hoạch và Đầu tư HĐND Hội đồng nhõn dõn UBND Ủy ban nhõn dõn TD&ĐG Theo dừi và đỏnh giỏ CHXHCN Cộng hũa xó hội chủ nghĩa CHLB Cộng hũa liờn bang AN-QP An ninh-Quốc phũng TCKH Tài chớnh-Kế hoạch BQL Ban quản lý VDP Lập kế hoạch phỏt triển thụn bản PRA Đỏnh giỏ nụng thụn cú người tham gia ĐBKK Đặc biệt khú khăn SWOT Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thỏch thức WTO Tổ chức thương mại thế giới XĐGN Xúa đúi giảm nghốo GTZ Tổ chức hợp tỏc kỹ thuật của Cộng hũa Liờn Bang Đức DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 1: Cơ cấu sử dụng đất huyện Yờn Chõu – Sơn La Bảng 2: Tỡnh hỡnh dõn số huyện Yờn Chõu qua cỏc năm Bảng 3: Khung KH trong việc xỏc định cỏc giải phỏp thực hiện KH Sơ đồ 1: Sơ đồ tổ chức bộ mỏy KHH ở Việt Nam Sơ đồ 2: Quy trỡnh lập KH phỏt triển KTXH huyện Yờn Chõu Sơ đồ 3: Lập KH dựa vào kết quả Sơ đồ 4: Sự tham gia đúng vai trũ trung tõm Sơ đồ 5: Quy trỡnh xõy dựng KH huyện Yờn ChõuH LỜI MỞ ĐẦU 1. Tớnh cấp thiết của đề tài Trong quỏ trỡnh đổi mới nền kinh tế từ cơ chế kế hoạch húa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xó hội chủ nghĩa cú sự điều tiết của Nhà nước, cụng tỏc kế hoạch cũng từng bước được hoàn thiện, gúp phần tớch cực vào việc hoàn thành thắng lợi cỏc mục tiờu trong cỏc Chiến lược và Kế hoạch phỏt triển KTXH đề ra. Ngày nay, trước xu thế hội nhập hội nhập và sự biến động của cơ chế thị trường thỡ vai trũ Nhà nước càng thể hiện quan trọng trong việc điều tiết vĩ mụ và định hướng phỏt triển cho nền kinh tế thị trường định hướng xó hội chủ nghĩa. Để tăng cường hơn nữa vai trũ của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường hiện nay, thỡ việc đổi mới, hoàn thiện cỏc cơ chế, chớnh sỏch là một điều tất yếu. Trong đú, kế hoạch là một trong những cụng cụ quản lý, điều hành của Nhà nước nờn việc đổi mới, hoàn thiện cụng tỏc lập KH là một việc hết sức cần thiết và cấp bỏch. Đối với cỏc địa phương hoàn thiện cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH đang là một trong những trọng tõm của cụng tỏc cải cỏch hành chớnh. Bởi lẽ, chỉ khi cụng tỏc này được đổi mới, hoàn thiện sẽ giỳp địa phương cú cụng cụ điều hành, quản lý đời sống KTXH trờn địa bàn một cỏch hiệu quả. Bờn cạch đú,việc hoàn thiện cụng tỏc xõy dựng KH phỏt triển KTXH là tiền đề để huy động một cỏch cú hiệu quả nguồn lực của toàn xó hội, thỳc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Vai trũ của cụng tỏc KH đó và đang được tiếp tục khẳng định. Yờn Chõu là một trong những địa phương được triển khai nhiều hoạt động hoàn thiện cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH. Hoạt động tham vấn KH phỏt triển KTXH 5 năm, hàng năm của huyện sớm được triển khai trờn toàn địa bàn của huyện, trong khuõn khổ dự ỏn “ Dự ỏn phỏt triển lõm nghiệp xó hội Sụng Đà”,Bộ Nụng nghiệp và phỏt triển nụng thụn, Hợp tỏc kỹ thuật CHXHCN Việt Nam-Liờn bang Đức tài trợ, đồng thời dự ỏn cũng mở lớp tập huấn hỗ trợ cỏc cỏn bộ phũng Tài chớnh-Kế hoạch huyện về cụng tỏc lập KH từ thụn bản, đỏnh giỏ nụng thụn cú người dõn tham gia. Đõy là những tiền đề quan trọng để huyện cú thể tiếp tục triển khai cụng cuộc này sõu rộng hơn,nhằm tạo ra một sự chuyển biến thật sự trong cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH trong toàn huyện. Tuy nhiờn, trong hoạt động thực tiễn cụng tỏc lập KH cấp huyện ở Yờn Chõu mặc dự đó cú nhiều hoàn thiện, đổi mới, song quỏ trỡnh hoàn thiện thiếu đồng bộ, hiệu quả và hiệu lực cũn thấp, KH cũn mang nặng tớnh ỏp đặt, chủ quan duy ý chớ. Cụng tỏc lập kế hoạch hàng năm được thực hiện theo khung hướng dẫn từ Trung ương đến địa phương và được Trung ương tổng hợp trong vũng một thỏng, sau đú đó khụng đủ thời gian tổng hợp từ cơ sở nờn quy trỡnh tham vấn cỏc bờn liờn quan vào bản KH vẫn chưa đạt hiờu quả cao. Cỏc chỉ số về nguồn tài chớnh và KH thường cỏch xa nhau, thiếu cỏc chỉ tiờu lồng ghộp giữa kinh tế-xó hội-xúa đúi giảm nghốo-mụi trường. Cụng tỏc lập KH chưa thực sự được coi trọng, bản KH chưa thực sự trở thành cụng cụ hữu ớch cho cụng tỏc quản lý của cỏc cấp chớnh quyền huyện. Từ những nhược điểm nờu trờn cho thõy việc hoàn thiện cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH là cấp bỏch và hết sức cần thiết. Xuất phỏt từ thực tế trờn, em xin được chọn đề tài “Hoàn thiện cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển kinh tế-xó hội huyện Yờn Chõu, tỉnh Sơn La” làm chuyờn đề thực tập tốt nghiệp của mỡnh. Bài chuyện đề này chỉ giới hạn trong việc nghiờn cứu và đề xuất một số giải phỏp cơ bản cú thể hoàn thiện cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH tại huyện Yờn Chõu, với hy vọng cụng tỏc lập KH tại huyện sẽ ngày càng hoàn thiện hơn, bản KH được xõy dựng với chất lượng tụt hơn và thực sự là cụng cụ hỗ trợ cho quỏ trỡnh quản lý, điều hành của chớnh quyền địa phương. 2. Đối tượng và phạm vi nghiờn cứu - Đối tương nghiờn cứu: Đề tài tập trung nghiờn cứu cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển KTXH cấp huyện hàng năm và 5 năm. - Phạm vi nghiờn cứu: • Về nội dung: nghiờn cứu, đỏnh giỏ thực trạng cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH cấp huyện. • Phạm vi khụng gian: Nghiờn cứu cụng tỏc lập kế hoạch huyện Yờn Chõu, tỉnh Sơn La. • Phạm vi thời gian: Tiến hành nghiờn cứu cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH 5 năm (2006-2010) và cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH hàng năm 2007,2008, 2009 3. Mục đớch của việc nghiờn cứu Chuyờn đề tập trung làm rừ cơ sở lý luận về KH phỏt triển KTXH trong nền kinh tế thị trường và sự cần thiết đổi mới cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH cấp huyện hiện nay. Trờn cơ sở đú, chuyờn đề đi sõu tỡm hiểu thực trạng cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH tại huyện Yờn Chõu hiện nay. Từ đú, đề xuất cỏc giải phỏp nhằm hoàn thiện cụng tỏc lập KH phỏt triển KTXH cấp huyện ở Yờn Chõu. Kết cấu của chuyờn đề: Chương I: Sự cần thiết phải hoàn thiện cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển kinh tế xó hội ở huyện Yờn Chõu-Sơn La Chương II: Đỏnh giỏ về cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển ở huyện Yờn Chõu-Sơn La Chương III: Hoàn thiện cụng tỏc lập kế hoạch phỏt triển kinh tế xó hội huyện Yờn Chõu Sơn La (giai đoạn 2011-2015) CHƯƠNG I SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN CễNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở HUYỆN YấN CHÂU – SƠN LA 1.1. Kế hoạch trong nền kinh tế thị trường .1 Khỏi niệm và vai trũ của kế hoạch trong nền kinh tế thị trường 1.1.1.1 Khỏi niệm về kế hoạch Nhà nước cú một vai trũ chớnh đỏng và thường xuyờn trong cỏc nền kinh tế hiện đại. Vai trũ đú của Nhà nước đặc biệt thể hiện rừ rệt ở việc xỏc định "cỏc quy tắc trũ chơi" để can thiệp vào những khu vực cần cú sự lựa chọn, khắc phục những khuyết tật của thị trường, để đảm bảo tớnh chỉnh thể của nền kinh tế. Để thực hiện được vai trũ của mỡnh, Nhà nước đó sử dụng nhiều cụng cụ khỏc nhau như: hệ thống luật phỏp, hệ thống hoạch định phỏt triển, cỏc cụng cụ đũn bẩy kinh tế(thuế, trợ cấp…), cỏc chớnh sỏch kinh tế(tài khúa, tiền tệ, thương mại, đầu tư…), lực lượng kinh tế của Nhà nước (doanh nghiệp Nhà nước, dự trữ quốc gia…). Cụng cụ kế hoạch với tư cỏch là một trong những cụng cụ khỏc nhau được Chớnh phủ sử dụng điều tiết nền kinh tế thị trường. Kế hoạch được hiểu là sự thể hiện ý đồ của chủ thể về sự phỏt triển trong tương lai của đối tượng quản lý và cỏc giải phỏp để thực thi. Nú xỏc định xem một quỏ trỡnh phải làm gi? Làm thế nào? Khi nào làm và ai sẽ làm? Như vậy, Kế hoạch là một cụng cụ quản lý và điều hành vĩ mụ nền kinh tế quốc dõn, nú là sự cụ thể húa cỏc mục tiờu định hướng của chiến lược phỏt triển theo từng thời kỳ bằng hệ thống cỏc mục tiờu và chỉ tiờu biện phỏp định hướng phỏt triển và hệ thống cỏc chớnh sỏch, cơ chế ỏp dụng trong thời kỳ kế hoạch. Từ đú ta cú thể đưa ra được định nghĩa về KH phỏt triển KTXH như sau: “Kế hoạch phỏt triển kinh tế - xó hội (KHPTKT-XH) là cụng cụ quản lý của nhà nước theo mục tiờu, nú được thể hiện bằng những mục tiờu định hướng phỏt triển KTXH phải đạt được trong một khoảng thời gian nhất định của một quốc gia hoặc một địa phương và những giải phỏp, chớnh sỏch nhằm đạt được cỏc mục tiờu đặt ra một cỏch hiệu quả cao nhất.”(Nguồn: ThS Vũ Cương, Bộ tài liệu đào tạo:Lập Kế hoạch cú tớnh chất chiến lược phỏt triển kinh tế địa phương, trang 9) 1.1.1.2 Vai trũ của kế hoạch trong nền kinh tế thị trường Trước tiờn, cần thấy rằng sự tồn tại của kế hoạch xuất phỏt từ vai trũ tất yếu của nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Như chỳng ta đều biết, một nền kinh tế thị trường hoàn hảo đến đõu vẫn khụng thể vận hành mà khụng cú sự điều tiết, quản lý của nhà nước. Vai trũ của nhà nước trong nền kinh tế thị trường tồn tại như tất yếu khỏch quan, xuất phỏt từ những đũi hỏi thực tế của xó hội muốn cú một cơ chế điều tiết bổ trợ cho cơ chế thị trường, nhằm vừa tạo điều kiện cho cơ chế thị trường phỏt huy những mặt mạnh của mỡnh, vừa hạn chế hậu quả khắc nghiệt mà cơ chế đú tạo ra trong nền kinh tế thị trường, kế hoạch cú vai trũ: ● Kế hoạch tồn tại với tư cỏch là cụng cụ quản lý của nhà nước trong mọi nền kinh tế. * Kế hoạch là cụng cụ chủ yếu trong cơ chế kế hoạch húa tập trung Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế mệnh lệnh là cỏc cơ sơ kinh tế được xõy dựng và hoàn thiện trờn chế độ cụng hữu xó hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất, nhà nước chuyờn chớnh vụ sản khụng những đúng vai trũ điều hành chớnh trị mà cũn cú khả năng điều tiết và quản lý toàn diện, trực tiếp cỏc vấn đề về kinh tế. Kế hoạch húa tập trung thực chất là sự khống chế trực tiếp những hoạt động kinh tế bằng cỏch tập trung phõn bổ nguồn lực thụng qua cỏc quyết định mang tớnh mệnh lệnh phỏt ra từ trung ương. Cỏc mục tiờu cụ thể được hoạch định trước bởi cỏc nhà kế hoạch ở trung ương đó tạo nờn cơ sở cho một kế hoạch kinh tế quốc dõn toàn diện và đầy đủ, và được chuyển xuống cho cấp dưới theo tuyến dọc. Quỏ trỡnh triển khai thực hiện kế hoạch được tiến hành trờn cơ sở hệ thống chỉ tiờu phỏp lệnh cấp trờn giao cho cấp dưới, phương thức cấp phỏt-giao nộp vốn, vật tư, lao động, sản phẩm hàng húa và cỏc chỉ thị mệnh lệnh mang tớnh hành chớnh. Như vậy, kế hoạch là cụng cụ chủ yếu trong cơ chế kế hoạch húa tập trung. * Kế hoạch là cụng cụ định hướng phỏt triển trong nền kinh tế thị trường Đặc trưng cơ bản của cỏc nước cú nền kinh tế thị trường là tớnh chất đa thành phần kinh tế, sở hữu tư nhõn dưới nhiều hỡnh thức khỏc nhau thống trị nền kinh tế. Kế hoạch húa trong nền kinh tế thị trường là kế hoạch húa định hướng phỏt triển, trong đú cỏc mục tiờu và chỉ tiờu được xỏc định mang tớnh định hướng, dự bỏo, nú chỉ thể hiện trong một số lĩnh vực chủ yếu, được ưu tiờn trong từng giai đoạn phỏt triển nhất định. Để thực hiện cỏc mục tiờu đặt ra, cơ chế tỏc động của Chớnh phủ thường mang tớnh giỏn tiếp thụng qua cỏc chớnh sỏch định hướng và điều tiết vĩ mụ. Cỏc cụng cụ kế hoạch phỏt triển bao gồm: Chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trỡnh phỏt triển KTXH trực tiếp giỳp Chớnh phủ thực hiện chức năng ổn định vĩ mụ và định hướng tương lai trong điều kiện kinh tế thị trường. Chớnh phủ, thụng qua cỏc cụng cụ hoạch định, sẽ đỏnh giỏ được tỡnh hỡnh kinh tế hiện tại và mức độ, khả năng giải quyết cỏc vấn đề KTXH tại thời điểm nhất định, xõy dựng cỏc mục tiờu chiến lược định hướng sự phỏt triển KTXH của từng vựng, từng ngành trong tương lai, liờn kết mục tiờu đặt ra với cơ cấu nguồn lực, thực hiện cỏc ưu tiờn đầu tư cần thiết để thực hiện cú hiệu quả cỏc mục tiờu, liờn kết cỏc ngành, cỏc vựng kinh tế thành một thể thống nhất theo cỏc chương trỡnh phỏt triển KTXH của quốc gia và cỏc cấp khỏc, gắn cỏc chớnh sỏch vào cơ chế giải quyết cỏc nhiệm vụ chiến lược đặt ra, cung cấp cỏc thụng tin và tỡnh hỡnh thị trường trong và ngoài nước cho cỏc nhà kinh doanh. Như vậy, kế hoạch là cụng cụ định hướng phỏt triển trong nền kinh tế thị trường. ● Kế hoạch là một trong hai cụng cụ điều tiết trong nền kinh tế thị trường. Trong nền kinh thị trường luụn tồn tại hai cụng cụ điều tiết là thị trường và kế hoạch. Điều tiết nền kinh tế thị trường bảo đảm cho sản xuất đạt hiệu quả tài chớnh cao, là cơ sở lựa chọn và phõn bổ nguồn lực tối ưu cho cỏc hoạt động sản xuất và tiờu dựng. Tuy nhiờn, nú cũng cũn cú nhiều khuyết tật, hạn chế. Kế hoạch phỏt triển là một cụng cụ tổ chức can thiệp của nhà nước vào nền kinh tế thị trường. Nú giỳp cho sự can thiệp của nhà nước chắc chắn khắc phục được thất bại của thị trường, hướng hoạt động thị trường vào những mục tiờu mà xó hội cần cú và bảo đảm sự vận hành của thị trường luụn tương xứng với hiệu quả xó hội. 1.1.2 Sự khỏc biệt giữa kế hoạch trong nền kinh tế thị trường và nền kinh tế tập trung 1.1.2.1 Sự khỏc biệt về mặt bản chất Trong cơ chế KHH tập trung, KH thể hiện ở sự khống chế trực tiếp của Nhà nước đối với những hoạt động kinh tế-xó hội thụng qua quỏ trỡnh đưa ra những quyết định phỏp lệnh phỏt ra từ Trung ương. Cỏc chỉ tiờu KH được xỏc định bởi cỏc nhà KH Trung ương, tạo nờn một KH kinh tế quốc dõn toàn diện và đầy đủ. Nguồn nhõn lực, vật tư chủ yếu và tài chớnh khụng phải được phõn phối theo giỏ thị trường và cung cầu mà phõn phối theo cỏc nhu cầu của KH tổng thể, theo những quyết định hành chớnh của cỏc cấp, lónh đạo. Như vậy, đặc trưng của KH trong cơ chế KHH tập trung là mang tớnh chất cưỡng chế trực tiếp. Trong nền kinh tế thị trường, KH là thể hiện sự nỗ lực cú ý thức của Chớnh phủ trong quỏ trỡnh thực hiện sự can thiệp ở tầm vĩ mụ của nền kinh tế quốc dõn, trờn cơ sở chủ động thiết lập mối quan hệ giữa khả năng và mục đớch nhằm đạt được mục tiờu sử dụng cú hiệu quả nhất những tiềm năng hiện cú. KH trong nền kinh tế thị trường được thể hiện ở cỏc phương ỏn lựa chọn, sắp xếp, khai thỏc, huy động và sử dụng cú hiệu quả nguồn lực cho phộp để đạt được kết quả cao nhất. Cỏc chỉ tiờu đặt ra trong KH là những định hướng phỏt triển một số lĩnh vực chủ yếu và cỏch thức tỏc động của Chớnh phủ mang tớnh giỏn tiếp thụng qua cỏc chớnh sỏch và cụng cụ của chớnh sỏch điều tiết vĩ mụ. Như vậy, bản chất của KHH phỏt triển trong nền kinh tế thị trường là tớnh thuyết phục giỏn tiếp. Từ sự phõn tớch trờn ta cú thể túm tắt sự khỏc nhau về bản chất của kế hoạch trong cơ chế KHH tập trung và trong nền kinh tế thị trường. (Phụ lục 1- So sỏnh bản chất của KH trong cơ chế KHH tập trung và trong nền kinh tế thị trường) 1.1.2.2 Hệ thống chỉ tiờu Hệ thống chỉ tiờu trong KHPT là thước đo nhiệm vụ và nội dung phỏt triển KTXH của đất nước trong thời kỳ KH và được sử dụng để thực hiện hành vi điều tiết vĩ mụ của nhà nước. Do cú sự khỏc nhau về bản chất của kế hoạch trong cơ chế KHH tập trung và trong nền kinh tế thị trường nờn hệ thống chỉ tiờu kế hoạch trong hai cơ chế cũng cú sự khỏc nhau cả về hỡnh thức và bản chất. ● Hệ thống chỉ tiờu KH trong cơ chế KHH tập trung cú đặc điểm: - Hệ thống chỉ tiờu mang tớnh phỏp lệnh. Trong cơ chế KHH tập trung, vấn đề quan trọng nhất là hỡnh thành hệ thống chỉ tiờu phỏp lệnh. - Trong hệ thống chỉ tiờu thỡ chủ yếu là cỏc chỉ tiờu kinh tế, khụng chỳ ý nhiều đến cỏc chỉ tiờu xó hội–mụi trường. - Sử dụng cỏc chỉ tiờu hiện vật. ● Hệ thống chỉ tiờu KH trong cơ chế thị trường cú đặc điểm: - Hệ thống chỉ tiờu mang tớnh định hướng, dự bỏo. - Trong hệ thống chỉ tiờu bao gồm sử dụng cỏc chỉ tiờu kinh tế, xó hội, mụi trường, cỏc chỉ tiờu lồng ghộp. - Sử dụng cỏc chỉ tiờu giỏ trị. 1.1.2.3. Phương phỏp lập KH Theo phương phỏp lập kế hoạch truyền thống trước đõy, việc lập kế hoạch chủ yếu bắt đầu từ việc xỏc định những nguồn lực sẵn cú của địa phương. Đõy là yếu tố quan trọng quyết định đến việc đề ra mục tiờu cần thực hiện trong thời kỳ kế hoạch. Phương phỏp lập kế hoạch này là phương phỏp lập kế hoạch dựa trờn những gỡ mỡnh cú. Nú cú một số đặc điểm sau: - Việc lập kế hoạch chủ yếu là xuất phỏt từ cỏc căn cứ đầu vào để xỏc định cỏc mục tiờu trong thời kỳ kế hoạch dẫn đến cỏc bản kế hoạch sẽ khụng tạo ra được tớnh đột phỏ khi thực hiện trong thực tế và bị rằng buộc bởi những gỡ sẵn cú. - Với cỏch lập kế hoạch như thế này cũng dẫn đến một tỡnh trạng đú là sẽ cú ớt phương ỏn kế hoạch địa phương cú thể lựa chọn nhằm tỡm kiếm được khả năng phỏt triển tối ưu nhất. Từ những đặc điểm trờn của phương phỏp lập kế hoạch theo kiểu cũ thỡ dẫn đến một tỡnh trạng chung đú là cụng tỏc lập kế hoạch bị rơi vào tỡnh trạng bị động. Cho nờn, cựng trong quỏ trỡnh hoàn thiện thỡ cụng tỏc lập kế hoạch cũng đang được hoàn thiện theo hướng lập kế hoạch từ mục tiờu mong muốn. Nú được thể hiện cụ thể qua những đặc điểm sau: - Việc lập kế hoạch được tiến hành theo hướng sẽ xỏc định cỏc mục tiờu mong muốn thực hiện kỳ kế hoạch trước rồi mới căn cứ vào những mục tiờu này để cú những chớnh sỏch huy động, khai thỏc cỏc nguồn lực đầu vào. Đõy là phương phỏp đi từ mục tiờu để cõn đối đầu vào nờn khi lập kế hoạch sẽ khụng bị phụ thuộc hoàn toàn vào những nguồn lực sẵn cú mà tỡm cỏch huy động, khai thỏc thờm cỏc nguồn lực khỏc. - Với cỏch lập kế hoạch theo kiểu mới này sẽ tạo ra tớnh tớch cực. giỳp địa phương khụng những cú thể thực hiện được nhũng mục tiờu mong muốn mà cũn cú thể tận dụng một cỏch tối đa mọi khả năng để phỏt triển. ● Phương phỏp lập kế hoạch dựa vào kết quả (mục tiờu mong muốn) Kế hoạch húa dựa trờn kết quả là phương phỏp kế hoạch tiờn tiến, hiện đại, cú những ưu điểm chủ yếu: - Khi sử dụng phương phỏp kế hoạch dựa vào kết quả thỡ buộc cỏc nhà lập kế hoạch phải nghĩ tới cỏc giải phỏp nhằm đạt được kết quả đó định và bản kế hoạch sẽ mạng tớnh hành động chứ khụng chỉ đơn thuần là vạch ra kế hoạch hoạt động hay kế hoạch cụng tỏc. - Nõng cao trỏch nhiệm của cỏc đối tượng tham gia thực hiện kế hoạch hoạt động trong việc tổ chức cỏc hoạt động bằng cỏch so sỏnh kết quả đạt được với kết quả dự kiến thụng qua giỏm sỏt, đỏnh giỏ, bỏo cỏo, và điều chỉnh thường xuyờn hoạt động nhằm đạt được cỏc mục tiờu và chỉ tiờu kế hoạch. - Tạo ra sự thống nhất trong hệ thống kế hoạch thụng qua kết quả thực hiện mục tiờu, chỉ tiờu kế hoạch, đồng thời định hướng cỏc hoạt động từ khõu xõy dựng kế hoạch đến tổ chức thực hiện và theo dừi đỏnh giỏ. - Bảo đảm tớnh hiệu quả của kế hoạch thụng qua việc kiểm tra, giỏm sỏt, đỏnh giỏ kết quả đạt được so với kết quả dự kiến. - Bảo đảm chớnh xỏc, trung thực và chặt chẽ giữa lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch thụng qua cỏc kết quả với chỉ số kiểm định đỳng đắn. Phương phỏp kế hoạch húa dựa trờn kết quả cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, giỏm sỏt và đỏnh giỏ tỡnh hỡnh thực hiện kế hoạch. - Gắn kết được giữa kế hoạch với ngõn sỏch. Kế hoạch trở thành cỏc khung phõn bổ chi phớ ngõn sỏch theo mục tiờu đó chọn, trỏnh thất thoỏt và hoang phớ. Sự khỏc biệt chủ yếu giữa xõy dựng kế hoạch truyền thống và xõy dựng kế hoạch dựa vào kết quả:Quy trỡnh lập kế hoạch truyền thống chủ yếu dựa vào đầu vào và đầu ra mà chưa tớnh đến kết quả tỏc động của nú.Phương phỏp xõy dựng kế hoạch truyền thống chủ yếu dựa vào đầu vào và đầu ra trong khi phương lập kế hoạch dựa vào kết quả chỳ trọng tới cỏc kết cục của cỏc mục tiờu, chỉ tiờu để xõy dựng cỏc phương ỏn, giải phỏp và hành động nhằm đạt được mục tiờu đề ra. ( Phụ lục 2, Sơ đồ sự khỏc nhau giữa lập kế hoạch truyền thống và lập kế hoạch dựa vào kết quả) Qua những phõn tớch, so sỏnh trờn ta cú thể thấy rừ sự khỏc nhau cơ bản giữa hai phương phỏp lập kế hoạch truyền thống và dựa vào kết quả. Trong đú, điểm khỏc biệt lớn nhất là một bờn dựa vào nguồn lực sẵn cú rồi mới xỏc định mục tiờu cần thực hiện cho thời kỳ kế hoạch dựa trờn nguồn lực đú, cũn một bờn thỡ xỏc định mục tiờu mong muốn thực hiện trước rồi mới tỡm cỏch huy động, khai thỏc tổng thể cỏc nguồn lực nhằm thực hiện thành cụng mục tiờu đú. 1.1.2.4 Trỡnh tự xõy dựng KH Do cú sự khỏc biệt về bản chất, nội dung và tớnh chất của KH trong cơ chế KHH tập trung và KH trong nền kinh tế thị trường nờn trỡnh tự xõy dựng KH của hai phương thức cũng cú những sự khỏc biệt Trong cơ chế KHH tập trung, KH được xõy dựng mang nặng tớnh bao cấp, phõn bổ nguồn lực cho nền kinh tế chỉ chỳ trọng hai thành phần sở hữu quốc doanh và tập thể, mang tớnh dàn đều, khụng khuyến khớch sự phỏt triển của cỏc thành phần kinh tế khỏc. KH được xõy dựng từ trờn xuống theo quy trỡnh sau: - Trung ương giao số kiểm tra xuống cho cỏc bộ , ngành, địa phương - Cỏc đơn vị và địa phương giử nhu cầu lờn cho cơ quan trung ương. - Trung ươn
Luận văn liên quan