Đề tài Hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục thuế huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––– NGUYỄN QUỐC TOẢN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN THANH BA TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành : Quản lý kinh tế THÁI NGUYÊN - 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––– NGUYỄN QUỐC TOẢN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN THANH BA TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành : Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS VŨ THỊ BẠCH TUYẾT THÁI NGUYÊN - 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Những nội dung trong Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Vũ Thị Bạch Tuyết. Mọi tham khảo dùng trong Luận văn đều được trích nguồn gốc rõ ràng. Các nội dung trong nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 9 tháng 11 năm 2013 Tác giả luận văn Nguyễn Quốc Toản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực hiện đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục thuế Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ”, tác giả đã tích lũy được một số kinh nghiệm bổ ích, ứng dụng các kiến thức đã học ở trường vào thực tế. Để hoàn thành được Đề tài này tác giả đã được sự hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô giáo khoa Quản lý kinh tế Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên. Tác giả xin chân thành cảm ơn PGS. TS. Vũ Thị Bạch Tuyết, cùng các thầy cô giáo trong khoa Quản lý kinh tế đã tận tâm giúp đỡ trong suốt thời gian học tập cũng như trong quá trình thực hiện luận văn. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo và các đồng nghiệp tại Chi cục thuế Thanh Ba tỉnh Phú Thọ và các bạn bè khác đã giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận văn này. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng năm 2013 Tác giả Nguyễn Quốc Toản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iii MỤC LỤC Lời cam đoan ............................................................................................................... i Lời cảm ơn .................................................................................................................. ii Mục lục ...................................................................................................................... iii Danh mục các ký hiệu chữ viết tắt ............................................................................. vi Danh mục các bảng ................................................................................................... vii Danh mục các hình .................................................................................................. viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài ................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................................. 2 2.1. Mục tiêu chung ...................................................................................................... 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ...................................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ............................................................. 2 3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................ 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 3 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài và đóng góp mới của đề tài ........................................... 3 4.1. Ý nghĩa khoa học ................................................................................................... 3 4.2. Đóng góp mới của đề tài ........................................................................................ 3 5. Bố cục của Luận văn ................................................................................................ 4 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ................................................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................. 5 1.1.1. ơ ............................................. 5 1.1.2. Lý luận chung về thuế ......................................................................................... 6 1.1.3. Lý luận về quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................. 20 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................................................................................ 34 1.1.5. Sự cần thiết phải tăng cường quản lý thuế đối với DNNVV .............................. 37 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv 1.2. Kinh nghiệm quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ở một số chi cục thuế và bài học cho huyện Thanh Ba .......................................................................... 38 1.2.1. Công tác quản lý thuế đối với DNN và vừa ở một số chi cục thuế ................... 38 1.2.2. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thanh Ba ......................................................................... 44 1.3. Định hướng của nhà nước về quản lý thuế đối với DN nhỏ và vừa ....................... 45 Chƣơng 2: PHƢƠ .......................................... 46 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................ 47 2.2. Phương pháp nghiên cứu đề tài ............................................................................ 47 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ........................................................................ 47 2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin .......................................................... 47 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................... 48 2.2.4. Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo ............................................................. 50 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................... 50 2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh quy mô doanh nghiệp trên địa bàn .................................. 51 2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả kinh doanh và chấp hành Luật thuế của doanh nghiệp ............................................................................................................. 51 2.3.3. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả quản lý thu thuế của Chi cục Thuế ................. 51 2.4. Khung phân tích .................................................................................................. 52 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI HUYỆN THANH BA ............................. 54 3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Thanh Ba ............................................ 54 3.1.1. điều kiện tự nhiên ............................................................................. 54 - Thanh Ba ....................................................... 58 3.1.3. Đặc điểm các DN nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Thanh Ba .............................. 59 3.2. Thực trạng hoạt động của Chi cục Thuế huyện Thanh Ba .................................... 60 3.2.1. Vị trí, chức năng ............................................................................................... 60 3.2.2. Nhiệm vụ quyền hạn ......................................................................................... 60 Thanh Ba ....................... 60 3.2.4. Mô hình tổ chức gắn với công tác quản lý thuế đối với DNNVV ...................... 62 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v 3.3. Thực trạng quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2010 - 2012 tại Chi cục Thuế huyện Thanh Ba .................................................................... 62 3.3.1. 2010 – 2012 ................................................ 62 3.3.2. Kết quả thực hiện công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba ................................................................................................... 63 3.4. Đánh giá tình hình quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục thuế huyện Thanh Ba .......................................................................................... 75 3.4.1. Những Ưu điểm quản lý thuế ở huyện Thanh Ba ........................................... 75 3.4.2. Những mặt còn hạn chế, nhược điểm ............................................................. 81 3.4.3. Một số nguyên nhân làm hạn chế công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp NVV tại huyện Thanh Ba .............................................................................. 82 Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI HUYỆN THANH BA .......................... 86 4.1. Quan điểm, mục tiêu quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba ........................................................................................................ 86 4.1.1. Quan điểm ....................................................................................................... 86 4.1.2. Mục tiêu quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba trong thời gian tới ................................................................................................ 87 4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba trong thời gian tới .......................................................................... 88 4.2.1. Cơ sở đưa ra giải pháp .................................................................................... 88 4.2.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba trong thời gian tới ....................................... 89 4.3. Kiến nghị để thực hiện các giải pháp đề ra ...................................................... 102 4.3.1. Đối với Nhà nước .......................................................................................... 102 4.3.2. Đối với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Cục thuế Phú Thọ ........................... 103 4.3.3. Đối với Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Thanh Ba ................................. 106 4.4. Dự kiến kết quả đạt được khi thực hiện giải pháp ........................................... 106 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 111 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT DN DNNVV VND USD ĐKKD MST MSDN NVV NXB NNT NSNN TNHH GDP TP TS TKTN UBND : Doanh nghiệp : Doanh nghiệp nhỏ và vừa : Đồng Việt Nam : Đô la Mỹ : Đăng ký kinh doanh : Mã số thuế : Mã số doanh nghiệp : Nhỏ và vừa : Nhà xuất bản : Người nộp thuế : Ngân sách nhà nước : Trách nhiệm hữu hạn : Tổng sản phẩm quốc nội : Thành phố : Tiến sỹ : Tự khai tự nộp : Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy mô tổng nguồn vốn ............................ 5 Bảng 1.2. Tình hình quản lý các doanh nghiệp NVV phân theo loại hình doanh nghiệp giai đoạn năm 2010 - 2012 .......................................................... 39 Bảng 1.3. Kết quả thu ngân sách của Chi cục Thuế Việt Trì 2010 - 2012 .............................................................................................. 39 Bảng 1.4. Kế hoạch và kết quả thu NSNN từ các DNNVV giai đoạn 2010 - 2012 ...... 40 1.5 Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hạ Hòa 2010 - 2012 ...................................................... 42 Bảng 3.1. Số lượng và quy mô mỏ quặng trên địa bàn Thanh Ba ................................ 56 Bảng 3.2. Một số chỉ tiêu kinh tế cơ bản của huyện từ năm 2009 - 2012 ..................... 58 Bảng 3.3. Tình hình vốn đăng ký và sử dụng lao động của doanh nghiệp giai đoạn 2010 - 2012 ..................................................................................... 59 Bảng 3.4. Kết quả thu ngân sách của Chi cục Thuế Thanh Ba gi 2010 – 2012 ............................................................................................. 62 Bảng 3.5 Nhỏ và vừa giai đoạn 2010 - 2012 ....... 63 Bảng 3.6. Tình hình doanh thu, lợi nhuận và thuế phát sinh của doanh nghiệp Nhỏ và vừa tại Thanh Ba giai đoạn 2010 - 2012 .................................... 64 Bảng 3.7. Tình hình nộp hồ sơ quyết toán nhỏ và vừa 2010 - 2012 .......................................................... 65 Bảng 3.8. Kết quả thu nộp thuế của 2010 - 2012 .............................................................................................. 67 Bảng 3.9. Tình hình nợ thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Thanh Ba giai đoạn 2010 – 2012..................................................................................... 69 Bảng 3.10. Tình hình thực hiện kế hoạch kiểm tra doanh nghiệp Nhỏ và vừa giai đoạn 2010 - 2012 .............................................................................. 70 Bảng 3.11. Kết quả kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp Nhỏ và vừa giai đoạn 2010 - 2012 .............................................................................................. 70 Bảng 3.12. Số lượng hoàn thuế giai đoạn 2010-2012 ............................................... 72 Bảng 3.13. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế tại Chi cục Thuế Thanh Ba giai đoạn năm 2010 - 2012 ..................................................... 74 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1. Biểu đồ tình hình nộp thuế của doanh nghiệp NVV giai đoạn 2010 - 2012 .....68 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Lịch sử phát triển của xã hội loài người đã chứng minh rằng, thuế ra đời là một tất yếu khách quan, gắn liền với sự ra đời, tồn tại và phát triển của nhà nước. Để duy trì sự tồn tại của mình, nhà nước cần có những nguồn tài chính để chi tiêu, trước hết là chi cho việc duy trì và củng cố bộ máy cai trị từ trung ương đến địa phương, thuộc phạm vi lãnh thổ mà nhà nước đó đang cai quản; chi cho các công việc ban đầu thuộc chức năng của nhà nước như: quốc phòng, an ninh; chi cho xây dựng và phát triển các cơ sở hạ tầng; chi cho các vấn đề về phúc lợi công cộng, về sự nghiệp, về xã hội trước mắt và lâu dài. Trong quản lý thuế, Nhà nước cần phải luôn phải đổi mới hoàn thiện chính sách, pháp luật thuế để một mặt đảm bảo nguồn thu, mặt khác động viên sự đóng góp của toàn dân trong việc tạo ra nguồn lực tài chính đủ mạnh để phát triển kinh tế, xây dựng đất nước. Ở Việt Nam, số thu từ thuế, phí lệ phí hàng năm chiếm khoảng 90% tổng thu ngân sách nhà nước. Nếu so sánh với GDP thì tỷ trọng thuế huy động bằng 26,3% GDP (trừ dầu thô còn khoảng 21,6% GDP) trong giai đoạn 2008 - 2012. Qua nhiều năm cải cách và từng bước hiện đại hoá ngành thuế, đã hình thành được một hệ thống chính sách thuế bao quát được hầu hết nguồn thu của đất nước và luôn được sửa đổi bổ sung kịp thời với tình hình phát triển kinh tế - xã hội. Thuế là công cụ quan trọng để Nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế, khuyến khích xuất khẩu, khuyến khích đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh và hội nhập kinh tế quốc tế. Nguồn thu thuế nội địa có sự đóng góp đáng kể từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh với cơ cấu chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, bảo đảm nhiệm vụ thu chi ngân sách nhà nước. Đặc biệt trong thời gian vừa qua tác động của suy giảm kinh tế, những khó khăn về vốn và tiêu thụ sản phẩm làm ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản suất kinh doanh của DNNVV đã làm ảnh hưởng đến kết quả thu ngân sách. Doanh nghiệp nhỏ và vừa có vị trí quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, có số lượng chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập, là khu vực doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng trong tạo việc làm, tăng thu nhập cho người Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 2 lao động, huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng thuộc đối tượ ý thuế. Xuất phát từ việc nghiên cứu các văn bản chính sách, tài liệu nghiên cứu về việc quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể áp dụng việc hoàn thiện quản lý thuế tại địa bàn; kết hợp với thực tế công tác quản lý thuế của Chi cục thuế Thanh Ba với đối tượng là doanh nghiệp nhỏ và vừa, em đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục thuế huyện Thanh Ba Tỉnh Phú Thọ”. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện các luật thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ; thực hiện yêu cầu đảm bảo thu đúng, đủ theo quy định của luật quản lý thuế, nuôi dưỡng nguồn thu, nâng cao tính tuân thủ pháp luật thuế, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba. 2.2. Mục tiêu cụ thể Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba, kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thuế đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ thời gian qua. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Thanh Ba trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3.1. Đối tượng nghiên cứu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 3 Nghiên cứu các vấn đề liên quan đến công tác tổ chức quản lý thuế tại Chi cục Thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ý của Nhà nước. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu về công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Sử dụng dữ liệu thuế tại huyện Thanh Ba giai đoạn từ 2010 - 2012. Số liệu thu thập đến tháng 11 năm 2013, kiến nghị biện pháp hoàn thiện hoàn thiện công tác quản ly thuế trên địa bàn đến năm 2020. 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài và đóng góp mới của đề tài 4.1. Ý nghĩa khoa học Trên cơ sở nghiên cứu khoa học, hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn, luận văn có những đóng góp sau: - Trên cơ sở chủ trương, đường lối, quan điểm, pháp luật của Đảng và Nhà nước về thuế, luận văn nêu bật vai trò quan trọng của thuế và quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa trong phát triển kinh tế - xã hội. - Luận văn là tài liệu khoa học có ý nghĩa thiết thực cho công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa đạt hiệu quả cao. - Từ những nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm tại huyện Thanh Ba và của các huyện trong tỉnh về quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, rút ra những bài học kinh nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ở các địa phương khác trong thời gian tới. 4.2. Đóng góp mới của đề t