Đề tài Hoàn thiện công tác xác định giá trị doanh nghiệp nhằm đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước hiện nay

Trang 1 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 01 CHƢƠNG I: VAI TRÕ CỦA VIỆC XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP TRONG TIẾN TRÌNH CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC 1.1/ Giới thiệu tổng quan về doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam 04 1.2/ Vai trò của định giá doanh nghiệp trong tiến trình cổ phần hóa 07 1.3/ Các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp 08 1.3.1/ Khái niệm giá trị doanh nghiệp 08 1.3.2/ Các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp 08 1.3.2.1/ Các nhân tố thuộc về môi trường kinh doanh 09 1.3.2.2/ Các nhân tố thuộc nội tại doanh nghiệp 11 1.4/ Những phương pháp định giá doanh nghiệp 14 1.4.1/ Khái niệm về xác định giá trị doanh nghiệp 14 1.4.2/ Những phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp phổ biến trên thế giới 15 1.4.2.1/ Phương pháp vốn hóa thu nhập 15 1.4.2.2/ Phương pháp số dôi thu nhập – EE (Excess Earning) 15 1.4.2.3/ Phương pháp dòng tiền chiết khấu – DCF (Discounted Cash Flow) 16 1.4.2.4/ Phương pháp tài sản – NAV (Net Asset Value) 17 1.4.2.5/ Phương pháp tính theo giá tài sản vô hình hiện hữu – VSIA (Value of Specific Intangible Assets) 17 1.4.2.6/ Phương pháp so sánh 18 1.4.2.7/ Phương pháp giá trị kinh tế gia tăng – EVA (Economic Value Added) 18 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CỦA VIỆC ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP TRONGTIẾN TRÌNH CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT NAM 2.1/ Thực trạng định giá doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa tại Việt Nam 20 2.1.1/ Giai đoạn thí điểm và mở rộng thí điểm từ 1992 đến tháng 6/1998 20 Trang 2 2.1.2/ Giai đoạn từ tháng 7/1998 đến tháng 9/2002 24 2.1.3/ Giai đoạn từ tháng 9/2002 đến tháng 12/2004 27 2.1.4/ Giai đoạn từ cuối năm 2004 đến nay 31 2.1.4.1/ Phương pháp tài sản 32 2.1.4.2/ Phương pháp dòng tiền chiết khấu 38 2.2/ Những ưu điểm và hạn chế về khâu định giá doanh nghiệp hiện nay 42 2.2.1/ Ưu điểm 42 2.2.2/ Tồn tại và vướng mắc 43 2.2.2.1/ Về quản lý vĩ mô 43 2.2.2.2/ Về cơ chế thực hiện 43 2.2.2.3/ Về phương pháp định giá hiện hành 44 2.2.2.3.1/ Về phương pháp tài sản 44 2.2.2.3.2/ Về phương pháp dòng tiền chiết khấu 53 2.2.2.3.3/ Một số quy định khác về cổ phần hóa có thể gây trở ngại cho việc định giá 54 CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP TRONG TIẾN TRÌNH CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC HIỆN NAY 3.1/ Quan điểm và phương hướng về định giá doanh nghiệp Nhà nước hiện nay 57 3.2/ Các giải pháp hoàn thiện định giá doanh nghiệp 59 3.2.1/ Giải pháp về quản lý vĩ mô của Nhà nước 59 3.2.2/ Giải pháp về cơ chế thực hiện 61 3.2.3/ Giải pháp về phương pháp định giá 62 3.2.3.1/ Phối hợp 2 phương pháp định giá doanh nghiệp hiện hành 62 3.2.3.2/ Đối với phương pháp dòng tiền chiết khấu 63 3.2.3.3/ Áp dụng đa dạng các phương pháp định giá doanh nghiệp 65 3.2.3.4/ Đối với tài sản cố định 72 3.2.3.5/ Định giá thương hiệu 72 3.2.3.6/ Vấn đề xác định yếu tố con người vào giá trị doanh nghiệp 76 Trang 3 3.2.3.7/ Một số giải pháp khác 76 KẾT LUẬN 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO I PHỤ LỤC 1 V PHỤ LỤC 2 Vii PHẦN MỞ ĐẦU 1/ Lý do chọn đề tài: Trong quá trình đổi mới và hội nhập kinh tế hiện nay, nhằm giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, tăng cường khả năng cạnh tranh của khối doanh nghiệp Nhà nước, yêu cầu cấp bách là sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước. Trong đó, cổ phần hóa là một giải pháp có nhiều ưu điểm nhất trong các giải pháp tái cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước. Cổ phần hoá là một hình thức cụ thể của tiến trình xã hội hóa sản xuất. Nhờ sự xuất hiện công ty cổ phần mà vốn được tập trung nhanh chóng. Thực hiện tốt cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước sẽ làm tăng sức mạnh của kinh tế Nhà nước, làm chỗ dựa cho Nhà nước điều tiết nền kinh tế vĩ mô. Mặt khác, đó cũng là một giải pháp để tăng tính năng động trong kinh doanh và phát huy tính tích cực, tự chủ của doanh nghiệp. Tuy nhiên, quá trình này diễn ra còn chậm, chưa đạt yêu cầu. Một trong những lý do chủ yếu khiến quá trình này bị chậm là do chúng ta chưa thể xác định giá trị của các doanh nghiệp khi thực hiện cổ phần hóa một cách hợp lý do đặc tính doanh nghiệp là một hàng hóa đặc biệt bao gồm nhiều bộ phận cấu thành. Có thể chia làm 3 nhóm như sau: - Nhóm 1: Giá trị các tài sản của doanh nghiệp bao gồm: máy móc thiết bị, vật tư, nhà xưởng, nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm chưa bán, tài sản bằng tiền, ngọai tệ; - Nhóm 2: Giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích mặt bằng do doanh nghiệp quản lý và sử dụng; Trang 4 - Nhóm 3: Giá trị các tài sản vô hình: các lợi thế tự nhiên, vị trí của doanh nghiệp, bí quyết kỹ thuật, công nghệ, uy tín của doanh nghiệp trên thị trường (thương hiệu, chất lượng sản phẩm), đội ngũ những nhà quản lý giỏi, tay nghề của công nhân... Chính vì những lý do này dẫn đến quá trình xác định giá trị doanh nghiệp là một hoạt động phức tạp. Việc xác định giá trị doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay vẫn mang tính áp đặt vì chủ yếu việc xác định giá trị doanh nghiệp hiện nay gắn với cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, nếu không phải là Nhà nước được lợi thì cũng là người lao động được hưởng. Do đó, vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp không chỉ cần thiết cho công tác cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước mà trong sự phát triển của kinh tế thị trường, đặc biệt là khi có thị trường chứng khoán, xác định giá trị doanh nghiệp sẽ là công việc thường xuyên diễn ra ở các doanh nghiệp nên việc nghiên cứu vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp là hết sức cần thiết và có ý nghĩa cả về lý luận lẫn thực tiễn đối với tiến trình đổi mới quản lý doanh nghiệp ở nước ta hiện nay cũng như sau này. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn đó, tác giả đã thực hiện đề tài “HOÀN THIỆN CÔNG TÁC XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP NHẰM ĐẨY NHANH TIẾN TRÌNH CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC HIỆN NAY” với mong muốn đóng góp một số ý kiến đến vấn đề định giá doanh nghiệp Nhà nước nhằm mục đích chuyển giao và cổ phần hóa. 2/ Mục đích nghiên cứu: - Cho thấy sự cần thiết của công tác xác định giá trị doanh nghiệp Nhà nước trong quá trình cổ phần hóa. - Trình bày thực trạng hoạt động định giá doanh nghiệp và những trở ngại thường gặp khi thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay. - Đề xuất những biện pháp để nâng cao hiệu quả và hoàn thiện công tác định giá, nhất là đối với tài sản vô hình (thương hiệu, lợi thế kinh doanh, nguồn nhân lực...) nhằm góp phần đẩy mạnh công tác cổ phần hóa ở Việt Nam. 3/ Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: Đề tài có liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau như: chính trị, kinh tế, tài chính, kế toán, ngân hàng, bảo hiểm, pháp luật... Tuy nhiên, phần nghiên cứu của đề tài chỉ giới hạn ở phạm vi nghiên cứu xác định giá trị doanh nghiệp trong tiến trình cổ phần hóa ở Việt Nam và đưa ra những giải pháp ở tầm vĩ mô. Trang 5 4/ Phƣơng pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu vận dụng xuyên suốt trong đề tài này là phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử kết hợp với các phương pháp nghiệp vụ để khảo cứu, phân tích, đánh giá, kế thừa có chọn lọc và hệ thống. Cụ thể: - Bước 1: thu thập, chọn lọc thông tin, tài liệu có liên quan đến lĩnh vực cần nghiên cứu trong đề tài. - Bước 2: tập hợp, xử lý dữ liệu, kết hợp kiến thức đã học và thực tiễn để thực hiện nội dung đề tài. Ngoài ra, các phương pháp và kỹ thuật cụ thể sau đây cũng được vận dụng để lý giải về đề xuất các ý kiến hoàn thiện như: phương pháp phân tích tổng hợp, đối chiếu, so sánh... 5/ Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu: Đề tài trình bày, phân tích một cách hệ thống các vấn đề về lý luận liên quan đến vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp trong công tác cổ phần hóa. Đề tài đã tổng kết, phân tích quá trình thực hiện công tác định giá để phục vụ tiến trình cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước, đồng thời rút ra những thành tựu đạt được cũng như những tồn tại cần giải quyết. Từ đó, đề xuất những giải pháp và định hướng góp phần thiết thực cho hoạt động định giá trong thời gian tới nhằm giúp cho chủ trương cổ phần hóa được thực thi mạnh mẽ hơn. * * * Trang 6 CHƯƠNG I VAI TRÕ CỦA VIỆC XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP TRONG TIẾN TRÌNH CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC 1.1/ Giới thiệu tổng quan về doanh nghiệp Nhà nƣớc ở Việt Nam Các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam được hình thành từ năm 1954 (ở miền Bắc) và từ sau 1975 (ở miền Nam). Do hoàn cảnh lịch sử, các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam hình thành từ nhiều nguồn gốc khác nhau và được xây dựng trên cơ sở của nhiều quan điểm nên có nhiều đặc trưng khác biệt so với doanh nghiệp nhiều nước trong khu vực và trên thế giới, biểu hiện ở chỗ: - Quy mô doanh nghiệp phần lớn nhỏ bé, cơ cấu phân tán. Năm 1992, cả nước có trên 2/3 tổng số doanh nghiệp Nhà nước có số lượng lao động dưới 100 người, chỉ có 4% doanh nghiệp có số lượng lao động trên 100 người. Số lượng lao động trong khu vực doanh nghiệp Nhà nước chiếm tỷ trọng khá nhỏ trong tổng số lao động xã hội, khoảng 5-6%1. - Tỷ trọng doanh nghiệp Nhà nước có vốn dưới 5 tỷ đồng còn chiếm tới gần 40% tổng số doanh nghiệp Nhà nước. Hiệu quả hoạt động của nhiều doanh nghiệp Nhà nước còn thấp, sức cạnh tranh chưa đáp ứng yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế. Còn khoảng 10% doanh nghiệp làm ăn thua lỗ2. - Trình độ kỹ thuật, công nghệ lạc hậu, trừ một số rất ít (khoảng 18%) số doanh nghiệp Nhà nước được đầu tư mới trong thời gian gần đây, phần lớn các công nghệ của doanh nghiệp Nhà nước đã được sử dụng khá lâu, có trình độ kỹ thuật thấp kém so với các nước từ 3 đến 4 thế hệ. Có doanh nghiệp còn trang bị các thiết bị máy móc từ những năm 1930 của thế kỷ trước và trước đó được xây dựng bằng kỹ thuật của nhiều nước khác nhau nên tính đồng bộ của hệ thống máy móc thấp. Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp khó có khả năng cạnh tranh cả trong nước và trên thế giới2. 1 “Nguồn: Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế-xã hội Quốc gia, Tình hình cải cách doanh nghiệp Nhà nước (08/12/2005)” [24] 2 “Nguồn: Ban chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp Trung ương, Báo cáo tại Hội nghị Nhóm Tư vấn các nhà tài trợ - CG 2005, Hà Nội ngày 06-07/12/2005” [26] Trang 7 - Việc phân bổ còn bất hợp lý về ngành, vùng. Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp Nhà nước không còn được bao cấp như trước, bị các thành phần kinh tế khác cạnh tranh quyết liệt, nhiều doanh nghiệp không thể trụ nổi buộc phải giải thể hoặc phá sản. Trong những năm gần đây, chúng ta đã tiến hành cải cách doanh nghiệp Nhà nước, do đó mặc dù số lượng các doanh nghiệp đã giảm từ 12.084 (tính đến ngày 01/4/1994) xuống hiện còn hơn 3.700 doanh nghiệp Nhà nước (tính đến hết năm 2005)3, nhờ sự đổi mới về tổ chức quản lý, về kỹ thuật và công nghệ của các doanh nghiệp còn lại, tỷ trọng tổng sản phẩm quốc dân (GDP) của khu vực kinh tế Nhà nước so với toàn bộ nền kinh tế không những không giảm mà còn tăng lên đáng kể. Bảng 1.1 và 1.2 sau cho thấy rõ điều đó: Bảng 1.1: Tốc độ tăng trưởng bình quân GDP (%) của Việt Nam Giai đoạn (năm) 1971-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1997 2001-2005 Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 0,4 6,4 3 7,8 đến 8,5 7,51 “Nguồn: Tổng cục Thống kê, Trang thông tin điện tử ngày 14/4/2006 ” [23] Bảng 1.2: Tỷ trọng GDP (%) của kinh tế Nhà nước so với toàn bộ nền kinh tế Năm 1990 1991 1992 1993 1997 2000 2002 Tỷ trọng GDP của kinh tế quốc doanh so với toàn bộ nền kinh tế 34,1 36 39,6 42,9 43,6 47,1 46,3 “Nguồn: Tổng cục Thống kê, Trang thông tin điện tử ngày 14/4/2006 ” [23] Tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam trong những năm qua đã tăng nhanh, đặc biệt các doanh nghiệp Nhà nước vẫn đóng vai trò chủ yếu trong nhiều ngành kinh tế, nhất là những ngành quan trọng đòi hỏi đầu tư lớn, kỹ thuật cao và các ngành sản xuất cung ứng các hàng hóa và các dịch vụ công cộng. Đồng thời doanh nghiệp Nhà nước vẫn là thành phần kinh tế đóng góp chủ yếu cho ngân sách Nhà nước. Có thể nhận thấy rằng: hầu hết các doanh nghiệp Nhà nước hình thành từ thời quản lý tập trung quan liêu bao cấp, khi chuyển sang cơ chế mới lại thiếu kiểm soát chặt chẽ việc thành lập nên phát triển tràn lan (nhất là cấp tỉnh-thành phố, quận-huyện, các tổ chức chính trị xã hội...). Một bộ phận quan trọng doanh nghiệp Nhà nước không đủ điều kiện tối thiểu để hoạt động, thiếu vốn tối thiểu, trang thiết bị quá đơn sơ, trách nhiệm về tài sản không được phân định rõ ràng. Mặt khác, trong điều kiện kinh tế tư 3 “Nguồn: Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp Trung ương, tháng 2/2006” [26] Trang 8 123 253 212 205 164 532 753 693 600 0 200 400 600 800 Giai đoạn 1992-1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Kế hoạch 2006 nhân còn quá non yếu về mọi mặt, chỉ mới hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp và nông nghiệp nên doanh nghiệp Nhà nước chưa thể tập trung toàn lực cho yêu cầu phát triển ở những ngành, lĩnh vực then chốt. Hình 1.1: Thống kê số lượng doanh nghiệp Nhà nước được cổ phần hóa “Nguồn: Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp Trung ương, tháng 2/2006” [26] Những đặc điểm trên luôn chi phối phương hướng, bước đi và biện pháp trong quá trình đổi mới ở nước ta. Sau hơn 10 năm đổi mới và sắp xếp, các doanh nghiệp Nhà nước đã và đang chuyển hướng khá căn bản, đã sắp xếp lại một bước quan trọng, giảm được gần một nửa số doanh nghiệp chủ yếu là doanh nghiệp địa phương nhỏ bé, hoạt động không hiệu quả. Số lớn doanh nghiệp còn lại được tổ chức và từng bước phát huy quyền tự chủ trong kinh doanh làm ăn năng động và hiệu quả. Nhưng nhìn chung các doanh nghiệp Nhà nước vẫn rất còn khó khăn, hướng kinh doanh còn thấp, nhiều doanh nghiệp vẫn làm ăn thua lỗ triền miền, hoạt động cầm chừng. Sự đóng góp của doanh nghiệp Nhà nước cho ngân sách Nhà nước chưa tương xứng với phần đầu tư của Nhà nước cho doanh nghiệp, cũng như với tiềm lực của doanh nghiệp Nhà nước tình trạng mất, thất thoát lớn về vốn đang diễn ra hết sức nghiêm trọng, việc quản lý đối với các doanh nghiệp còn quá yếu kém, đặc biệt là tình trạng buông lỏng quản lý tài chính làm Nhà nước mất vai trò thực sự là người chủ sở hữu, tình trạng phân hóa, chênh lệch trong thu nhập ngày càng tăng. Trang 9 1.2/ Vai trò của định giá doanh nghiệp trong tiến trình cổ phần hóa Cổ phần hóa thực chất là việc Nhà nước bán một phần hoặc toàn bộ giá trị hiện có thuộc phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho các cổ đông; hoặc giữ nguyên giá trị thuộc phần vốn Nhà nước hiện có tại doanh nghiệp và phát hành cổ phiếu thu hút thêm vốn để phát triển doanh nghiệp. Theo nguyên tắc kế toán, giá trị tài sản của doanh nghiệp được ghi nhận theo thực tế tạo thời điểm phát sinh nghiệp vụ mua hay nhập tài sản, thông thường giá này thường khác biệt rất nhiều so với giá thị trường tại thời điểm cổ phần hóa doanh nghiệp. Vì vậy, để cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước, cần thiết phải xác định giá trị các doanh nghiệp này. Mặt khác, giá trị thực tế của doanh nghiệp không phải chỉ là tổng cộng giá trị các tài sản hiện có trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp, mà còn bao gồm cả các giá trị tài sản vô hình như lợi thế kinh doanh, giá trị thương hiệu, đội ngũ các nhà quản trị doanh nghiệp tài giỏi... Hơn nữa, cổ phần hóa giúp nền kinh tế huy động vốn của toàn xã hội để đầu tư đổi mới công nghệ, phát triển doanh nghiệp. Đồng thời cổ phần hóa còn phát huy vai trò làm chủ thực sự của người lao động, tăng cường sự giám sát của nhà đầu tư đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy vậy, tiến trình cổ phần hóa hiện nay còn diễn ra khá chậm. Trước đây, một trong những lý do chính của việc chậm cổ phần hóa là do thiếu văn bản, chính sách hướng dẫn. Nhưng từ khi Nghị định 187/2004/NĐ-CP ra đời và các văn bản hướng dẫn khác cũng lần lượt được các cơ quan hữu quan ban hành, các quy định mới đã cho phép cổ phần hóa các doanh nghiệp, tổng công ty lớn, nắm giữ các vị trí then chốt trong nền kinh tế như Tổng Công ty Điện lực, Tổng Công ty Hàng không, Tổng Công ty Hàng hải, Tổng Công ty Xăng-Dầu... Tuy nhiên, vẫn còn có những nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến trình cổ phần hóa ở hầu hết các bộ, ngành, địa phương. Những nguyên nhân đó xuất phát từ nhận thức của cán bộ, công nhân viên đến cơ chế chính sách đối với người lao động trong doanh nghiệp Nhà nước được cổ phần hóa; từ cơ sở pháp lý cho cổ phần hóa còn nhiều bất cập đến quy trình cổ phần hóa còn rườm rà, cứng nhắc; từ khó khăn trong việc xử lý nợ và tài sản tồn đọng cho đến đặc biệt là khâu xác định giá trị tài sản doanh nghiệp rất phức tạp. Chính vì vậy, vướng mắc chủ yếu là làm thế nào xác định được giá trị doanh nghiệp một cách hợp lý và chính xác. Hiện nay, việc xác định giá trị doanh nghiệp gặp Trang 10 rất nhiều khó khăn và thường bị kéo dài. Trong các doanh nghiệp Nhà nước, tài sản cố định thường được trang bị thiếu đồng bộ, công nghệ lạc hậu, lại qua nhiều lần đánh giá cho nên việc đánh giá lại giá trị của tài sản là điều không đơn giản. Nếu định giá tài sản của doanh nghiệp khi cổ phần hóa không đúng với giá trị thực thì sẽ không gây thất thoát tài sản của Nhà nước thì cũng làm giảm lợi ích của nhà đầu tư, trong đó có người lao động. Điều này dẫn đến thật khó có thể dung hòa được lợi ích của các bên để đưa ra quan điểm chung thống nhất Do vậy, để quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước được thực hiện đúng với chủ trương đã đề ra, yêu cầu cần thiết phải xác định lại giá trị doanh nghiệp cho sát với giá thị trường, làm cơ sở cho việc định giá bán cổ phần và hiện nay phần lớn các ý kiến đều cho rằng cơ chế tạo ra giá trị thỏa đáng của doanh nghiệp chính là giá thị trường trên cơ sở cung-cầu và cạnh tranh. 1.3/ Các nhân tố ảnh hƣởng đến giá trị doanh nghiệp 1.3.1/ Khái niệm giá trị doanh nghiệp Doanh nghiệp là một loại hàng hóa đặc biệt. Đối với người đầu tư mua doanh nghiệp thì giá trị sử dụng của hàng hóa này là nó có khả năng cung ứng một lượng hàng hóa cho xã hội và thông qua đó người đầu tư thu được khoảng lợi nhuận nhất định. Do vậy, khả năng thu lợi nhuận của doanh nghiệp trong tương lai là mối quan tâm hàng đầu của người mua và cũng là căn cứ chủ yếu để người mua lượng định giá trị của doanh nghiệp. Doanh nghiệp là tế bào của nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên mỗi doanh nghiệp có đặc điểm riêng về cơ sở vật chất kỹ thuật, về điều kiện và vị thế kinh doanh. Do vậy, mỗi doanh nghiệp đưa ra xác định giá trị là một hàng hóa đơn chiếc, cá biệt, không giống nhau giữa các doanh nghiệp. Vì thế, đòi hỏi trong việc xác định giá trị doanh nghiệp cần xem xét thận trọng và lựa chọn phương pháp phù hợp. Kết quả định giá doanh nghiệp không phải là giá cả của doanh nghiệp. Cũng giống như các loại hàng hóa khác, giá trị thị trường của doanh nghiệp chịu sự chi phối của các quy luật kinh tế khách quan như quy luật giá trị, quy luật cung-cầu, ... nên kết quả xác định giá trị doanh nghiệp chỉ là một căn cứ cơ sở để xem xét thương lượng. 1.3.2/ Các nhân tố ảnh hƣởng đến giá trị doanh nghiệp Từ khái niệm trên chúng ta thấy rằng, kết quả hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai sẽ quyết định giá trị doanh nghiệp. Kết quả hoạt động của doanh nghiệp phụ thuộc vào rất nhiều nhân tố bao gồm các nhân tố thuộc về môi trường kinh Trang 11 doanh và các nhân tố thuộc nội tại doanh nghiệp. Vì vậy, để xác định giá trị doanh nghiệp trước hết chúng ta phải hiểu được các nhân tố chủ yếu quan trọng và ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp. Có nhiều nhân tố tác động, ảnh hưởng và làm thay đổi kết quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp từ đó ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp. Các nhân tố đó có thể là các nhân tố thuộc môi trường kinh doanh hoặc cũng có thể là các nhân tố thuộc nội tại doanh nghiệp. Các nhân tố thuộc về môi trường kinh doanh tác động đến giá trị doanh nghiệp là các nhân tố không thuộc phạm vi kiểm