Đề tài Hoàn thiện hoạt động xuất khẩu ở Công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm (TOCONTAP)

1 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: Hoàn thiện hoạt động xuất khẩu ở Công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm (TOCONTAP).” 2 MỤC LỤC MỤC LỤC............................................................................................................... 1 BẢNG BIỂU ........................................................................................................... 5 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................. 6 LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 7 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẦN VỀ XUẤT KHẨU, SỰ CẦN THIẾT HOÀN THIỆN VỀ XUẤT KHẨU ....................................................................... 9 1.1.Khái niệm và đặc điểm xuất khẩu .............................................................. 9 1.1.1.Khái niệm về xuất khẩu ......................................................................... 9 1.1.2.Đặc điểm ................................................................................................. 9 1.2.Phương thức và các hình thức xuất khẩu ................................................ 10 1.2.1.Các phương thức xuất khẩu ............................................................... 10 1.2.1.1.Xuất khẩu trực tiếp ......................................................................... 10 1.2.1.2.Xuất khẩu gián tiếp ........................................................................ 11 1.2.2.Các hình thức xuất khẩu ..................................................................... 13 1.2.2.1. Xuất khẩu uỷ thác ......................................................................... 13 1.2.2.2. Xuất khẩu tự doanh. ...................................................................... 13 1.2.2.3. Xuất khẩu liên doanh. ................................................................... 13 1.2.2.4. Xuất khẩu đổi hàng ....................................................................... 14 1.2.2.6. Tạm nhập, tái xuất ........................................................................ 14 1.3.Những nội dung chủ yếu về hoạt động xuất khẩu ................................... 14 1.3.1. Công tác nghiên cứu thị trường xuất khẩu và lựa chọn mặt hàng.14 1.3.1.1.Nghiên cứu thị trường xuất khẩu .................................................. 14 1.3.1.2.Lựa chọn mặt hàng xuất khẩu ...................................................... 16 1.3.1.3.Nắm vững thị trường ngoài nước .................................................. 17 1.3.1.4.Lựa chọn khách hàng .................................................................... 17 1.3.2. Lập phương án kinh doanh và tạo nguồn hàng xuất khẩu ............. 17 1.3.2.2.Công tác tạo nguồn hàng xuất khẩu. ............................................ 18 1.3.3. Giao dịch đàm phán kinh doanh và ký kết hợp đồng xuất khẩu ... 19 1.3.3.1 Giao dịch đàm phán kinh doanh ................................................... 19 1.3.3.2. Ký kết hợp đồng: ............................................................................ 19 1.3.4. Thực hiện hợp đồng xuất khẩu. ......................................................... 21 1.3.4.1.Nhóm bước chuẩn bị giấy phép, LC và hàng hoá để xuất khẩu.. 21 1.3.4.2.Nhóm bước kiểm tra, mua bảo hiểm hàng hoá và thuê phương tiên vận tải ................................................................................................... 23 1.3.4.3.Nhóm bước làm thủ tục thông quan và giao hàng cho người vận tải ................................................................................................................. 26 1.3.4.4.Nhóm bước làm thủ tục thanh toán, giải quyết khiếu nại tranh chấp (nếu có) .............................................................................................. 29 1.3.5. Đánh giá kết quả hoạt động xuất khẩu ............................................ 31 3 1.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu ....................................................... 31 1.4.1.Yếu tố kinh tế ....................................................................................... 31 1.4.2.Môi trường văn hóa xã hội .................................................................. 32 1.4.3.Môi trường chính trị, pháp luật ......................................................... 33 1.4.4.Môi trường cạnh tranh ........................................................................ 34 1.4.5. Nội lực doanh nghiệp. ......................................................................... 35 1.5.Sự cần thiết phải hoàn thiện hoạt động xuất khẩu ................................. 36 1.5.1.Môi trường vĩ mô ................................................................................. 36 1.5.1.1.Xuất khẩu thúc đẩy phát triển kinh tế, giúp chuyển dịch cơ cấu kinh tế. ......................................................................................................... 37 1.5.1.2. Xuất khẩu tạo ra nguồn vốn, nguồn ngoại tệ lớn góp phần quan trọng vào việc cải thiện cán cân thanh toán. ............................................ 38 1.5.1.3.Xuất khẩu có tác dụng tích cực đến việc giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời sống cho người lao động. ......................................... 38 1.5.1.4 Hoạt động xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy sự phát triển các mối quan hệ kinh tế đối ngoại của nước ta. ............................. 39 1.5.2.Môi trường doanh nghiệp ................................................................... 40 Chương 2 :PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU Ở CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU TẠP PHẨM ........................................................ 41 2.1.Khái quát chung về công ty cổ phần xuất nhập khẩu tạp phẩm ........... 41 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển.................................................... 41 2.1.2.Cơ câu tổ chức của công ty ................................................................. 44 2.1.3.Chức năng và nhiệm vụ của công ty .................................................. 47 2.1.3.1.Chức năng ....................................................................................... 47 2.1.3.2.Nhiệm vụ ......................................................................................... 48 2.2.Thực trạng hoạt động xuất khẩu của công ty trong những năm gần đây ............................................................................................................................ 49 2.2.1.Mặt hàng kinh doanh .......................................................................... 49 2.2.2.Phương thức kinh doanh chủ yếu ...................................................... 51 2.2.1.Các thị trường chính ............................................................................ 52 2.2.4.Tình hình xuất khẩu ............................................................................ 53 2.2.4.1.Kim ngạch xuất nhập khẩu qua các năm ..................................... 53 2.2.4.2.Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu ........................................................... 54 2.2.4.3.Các hình thức xuất khẩu của Công ty........................................... 55 2.2.4.4.Tình hình thực hiện kim ngạch của từng phòng ......................... 57 2.3.Một số biện pháp công ty đã thực hiện để hoàn thiện xuất khẩu .......... 58 2.4.Ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân ............................................................ 61 2.4.1.Ưu điểm ................................................................................................. 61 2.4.2.Những vấn đề còn tồn tại .................................................................... 63 2.4.3.Nguyên nhân ......................................................................................... 64 2.4.3.1.Yếu tố khách quan .......................................................................... 64 2.4.3.2.Yếu tố chủ quan .............................................................................. 65 4 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CP XUẤT NHẬP KHẨU TẠP PHẨM TRONG THỜI GIAN TỚI ........................................................... 67 3.1.Mục tiêu chiến lược và định hướng chung ............................................... 67 3.1.1.Mục tiêu chiến lược .............................................................................. 67 3.1.3.Cơ hội và thách thức ............................................................................ 69 3.1.3.1.Cơ hội .............................................................................................. 69 3.1.3.2.Thách thức ...................................................................................... 71 3.2.Các giải pháp đối với Công ty cổ phần xuất nhập khẩu tạp phẩm nhằm hoàn thiện hoạt động xuất khẩu...................................................................... 72 3.2.1.Xây dựng chiến lược phát triển .......................................................... 72 3.2.2. Giải pháp nghiên cứu và mở rộng thị trường. ................................. 72 3.2.3.Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại. .................................... 74 3.2.4.Nâng cao chất lượng và hiệu quả làm việc của đội ngũ cán bộ kinh doanh xuất khẩu ............................................................................................ 76 3.2.5. Hoàn thiện công tác quản lý tài chính của công ty .......................... 77 3.2.6. Đa dạng hoá các hình thức xuất khẩu. ............................................. 80 3.2.7. Đa dạng hoá các mặt hàng, ngành hàng, đầu tư cho các sản phẩm tinh chế. .......................................................................................................... 81 3.2.8. Nâng cao hiệu qủa công tác thu mua, tạo nguồn hàng. ................... 82 3.2.9. Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn. ............................................ 83 3.2.10. Chuẩn bị cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. ......................... 85 3.3.Một số kiến nghị đối với nhà nước và cơ quan hữu quan ...................... 85 3.3.1.Xây dựng chính sách ngoại thương toàn diện và nhất quán hơn ... 85 3.3.2.Hoàn thiện cơ chế quản lý xuất nhập khẩu. ...................................... 86 3.3.3. Trợ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu. ............................................. 87 3.3.4.Quỹ bảo hiểm xuất khẩu. .................................................................... 88 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 91 5 BẢNG BIỂU STT Tên bảng biểu Số trang 1 Các bước thự hiện hợp đồng xuất khẩu 20 2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức công ty 44 3 Mặt hàng xuất khẩu chủ yếu 49 4 Tình hình xuất khẩu của TOCONTAP 2006 -2007 (theo thị trường) 51-52 5 Kim ngạch xuất nhập qua các năm của Cty cổ phần XNK tạp phẩm 53 6 Cơ cấu hàng xuất khẩu chính 54 7 Hình thức xuất khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2006- 2007 55 8 Tình hình thực hiện kim ngạch từng phòng 56-57 9 Chỉ tiêu kim ngạch xuất nhập khẩu của TOCOTAP (năm 2006-2010) 66 6 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TOCONTAP: Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu tạp phẩm XNK: xuất nhập khẩu CP: cổ phần XK: xuất khẩu L/C: thư tín dụng IMF: quỹ tiền tệ thế giới WTO: tổ chức thương mại quốc tế WB: ngân hàng quốc tế KH: kế hoạch CN: chi nhánh ĐHĐCĐ: đại hội đồng cổ đông HĐQT: Hội đồng quản trị CBCNV: cán bộ công nhân viên CTHĐQT: chủ tịch Hội đồng quản trị 7 LỜI MỞ ĐẦU Ngày nay, hội nhập kinh tế quốc tế khu vực và thế giới là xu hướng tất yếu và là điều kiện bắt buộc cho sự phát triển kinh tế của một quốc gia. Trong quá trình hội nhập kinh tế diễn ra sôi động thì hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu là hoạt động kinh tế chủ yếu có vai trò quan trọng tạo ra tiền đề cơ sở vật chất, là động lực thúc đẩy nhanh chóng và quyết định thành công của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Thực hiện đường lối của Đảng và Nhà nước là đề ra chiến lược đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá nền kinh tế nước ta đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp, đặc biệt là chủ trương đường lối chuyển dịch cơ cấu hướng về xuất khẩu, trong những năm qua, một số doanh nghiệp đã chú trọng đầu tư, phát triển kinh doanh sản xuất hàng hoá xuất khẩu và đã đạt được một số thành công đáng kể, trong đó có phần đóng góp không nhỏ của công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm. Tuy nhiên, tình trạng cạnh tranh gay gắt giữa các công ty xuất nhập khẩu trong nước và quốc tế đang diễn ra quyết liệt và ngày càng gay gắt. Vì vậy, để kinh doanh xuất khẩu thành công, công ty phải có chiến lược kinh doanh thích hợp để khẳng định chỗ đứng của mình trên thị trường. Qua nhận thức về mặt lý luận, cùng với thời gian thực tập tại công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm và với những kiến thức đã tích lũy trong quá trình học tập tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân, được sự hướng dẫn tận tình của Giáo sư, tiến si Đào Đức Bình cùng các cô chú trong công ty nên em đã chọn đề tài "Hoàn thiện hoạt động xuất khẩu ở Công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm (TOCONTAP)" cho luận văn tốt nghiệp của em. Nội dung chính của luận văn tốt nghiệp gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lí luận về xuất khẩu, sự cần thiết hoàn thiện về xuất khẩu 8 Chương 2: Phân tích hoạt động xuất khẩu ở Công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động xuất khẩu của công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm trong thời gian tới Mục đích nghiên cứu đề tài: Nghiên cứu lý luận về hoạt động xuất khẩu, đánh giá hoạt động xuất khẩu hàng hoá tại công ty CP xuất nhập khẩu tạp phẩm... Từ đó đề ra một số biện pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu các mặt hàng thế mạnh nói riêng và hàng hoá mà công ty đang kinh doanh nói chung. Đối tượng nghiên cứu: Chủ yếu là hoạt động xuất khẩu hàng hoá của công ty trong thời gian gần đây và các giải pháp để đẩy mạnh hoạt động này. Phạm vi nghiên cứu: Là các mặt hàng xuất khẩu của công ty trong thời gian qua. Đây là một đề tài có đối tượng và phạm vi nghiên cứu rộng, với trình độ và kiến thức hạn chế nên đề tài của em không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp, giúp đỡ, chỉ bảo của các thầy cô giáo và các bạn để hoàn thiện tốt hơn đề tài nghiên cứu này. Qua đây em cũng xin cảm ơn các cô chú trong công ty và thầy giáo Đào Đức Bình đã giúp đỡ em trong thời gian thực tập cũng như thực hiện đề tài này. 9 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẦN VỀ XUẤT KHẨU, SỰ CẦN THIẾT HOÀN THIỆN VỀ XUẤT KHẨU 1.1.Khái niệm và đặc điểm xuất khẩu 1.1.1.Khái niệm về xuất khẩu Xuất khẩu hàng hoá là việc bán hàng hoá của quốc gia này cho một quốc gia khác trên cơ sở thanh toán bằng tiền tệ. Hàng hoá được vận chuyển qua biên giới quốc gia, tiền tệ ở đây có thể là ngoại tệ đối với một hoặc cả hai quốc gia. Hoạt động xuất khẩu là hình thức cơ bản của hoạt động ngoại thương đã xuất hiện từ lâu đời và ngày càng phát triển. Hoạt động XK khác với hoạt động buôn bán trong nước. Trong buôn bán nội địa, hàng hóa chỉ được vận chuyển trong phạm vi một quốc gia, đồng tiền thanh toán thường là đồng nội tệ của quốc gia đó và các bên chủ thể chủ yếu là có chung quốc tịch thì trong hoạt động XK, hàng hoá được vận chuyển qua biên giới quốc gia, đồng tiền thanh toán là ngoại tệ đối với một hoặc cả hai bên và các đối tác kinh doanh có quốc tịch khác nhau. Cũng có trường hợp hàng hoá được bán ra khỏi phạm vi một quốc gia cho đối tác là người cùng quốc tịch nhưng hết sức hạn hữu. Hoạt động xuất khẩu, diễn ra trên mọi lĩnh vực, trong mọi điều kiện kinh tế, từ xuất khẩu hàng hoá tiêu dùng, tư liệu sản xuất, máy móc, thiết bị và kỹ thuật công nghệ cao cho đến dịch vụ. Tất cả các hoạt động đó đều nhằm mang lại lợi ích kinh tế cho các chủ thể và quốc gia tham gia. 1.1.2.Đặc điểm - Hoạt động kinh doanh xuất khẩu là một hoạt động diễn ra trên phạm vi lớn cả về không gian và thời gian, hoạt động này được thực hiện không chỉ giữa các quốc gia láng giềng mà còn diễn ra giữa các nước tạo ra một thị trường rộng lớn và nhiều tiềm năng khai thác. Kinh doanh xuất nhập khẩu có thể diễn ra nhanh chóng trong vài giờ hoặc có thể kéo dài lâu hơn thậm chí kéo dài hàng năm. 10 - Kinh doanh xuất khẩu là hoạt động chủ yếu là hoạt động ngoại thương do đó mà nó chịu tác động mạnh mẽ của các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô như chế độ chính sách, luật pháp, kinh tế, văn hoá, đặc biệt là chịu ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái và tỷ suất ngoại tệ hàng xuất khẩu. Ngoài ra các yếu tố thuộc môi trường vi mô như sự cạnh tranh của các đối thủ, tiềm năng tài chính, chiến lược kinh doanh của công ty cũng ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động xuất khẩu. Do chịu sự chi phối của các nhân tố trên mà hoạt động hoạt động kinh doanh xuất khẩu mặc dù lợi nhuận cao nhưng lại có tính rủi ro tương đối lớn. - Hoạt động xuất khẩu xét về mặt bản chất chính là hợp đồng mua bán quốc tế được ký kết trên cơ sở tự nguyện của các bên, do đó mà nó chịu sự điều chỉnh bởi nhiều hệ thống luật như luật quốc gia, luật quốc tế. Khi hoạt động này diễn ra đồng nghĩa với việc ký kết hoạt đồng mua bán quốc tế, khi đó người bán sẽ chuyển giao chứng từ có liên quan đến hàng hoá và chuyển giao quyền sở hữu hàng hoá ấy cho người mua, người mua phải có trách nhiệm thanh toán và nhận hàng. Quá trình này diễn ra kèm theo với nó là các thủ tục hải quan và thủ tục hành chính khác. Nhưng đồng tiền thanh toán phải là ngoại tệ đối với một trong hai đối tác, thông thường đó là các ngoại tệ mạnh như USD, JPY, EURO... - Hoạt động xuất khẩu là hoạt động mua bán hàng hoá vượt ra khỏi biên giới quốc gia nên phải sử dụng các phương tiện vận tải chuyên dụng như: Vận tải đường biển, đường sắt, máy bay hoặc đường bộ. Vận chuyển hàng hoá từ nơi người bán đến tận tay người mua thường là phải qua quãng đường dài đó là hàng hoá phải được đóng gói trong bao bì đảm bảo phù hợp với phương tiện vận tải, điều kiện khí hậu, tránh hao mòn, mất mát và hư hỏng. - Bản chất của xuất khẩu là hợp đồng mua bán quốc tế nên phải thống nhất ngôn ngữ soạn thảo, phải là hình thức văn bản có chũ ký pháp lý, các điều kiện và điều khoản phải rõ ràng, súc tích và phải thống nhất và chỉ rõ luật điều chỉnh. 1.2.Phương thức và các hình thức xuất khẩu 1.2.1.Các phương thức xuất khẩu 1.2.1.1.Xuất khẩu trực tiếp 11 Xuất khẩu trực tiếp là hoạt động bán hàng trực tiếp của một công ty chó khách hàng của mình ở thị trường nước ngoài. Các công ty có kinh nghiệm quốc tế thường trực tiếp bán các sản phẩm của mình ra thị trường nước ngoài. Khách hàng của công ty không chỉ đơn thuần là người tiêu dùng. Những ai có nhu cầu mua và tiêu dùng sản phẩm của công ty đều là khách hàng của công ty. Xuất khẩu trực tiếp có hai hình thức chủ yếu sau: -Đại diện bán hàng: là hình thức bán hàng không mang danh nghĩa của mình mà lấy danh nghĩa của người ủy thác nhằm nhận lương và một phần hoa hồng trên cơ sở giá trị hàng háo bán được. Trên thực tế, đại diện bán hàng hoạt động như nhân viên bán hàng của công ty ở thị trường nước ngoài. Công ty sẽ kí hợp động trực tiếp với khách hàng ở thị trường nước đó. -Đại lý phân phối: là người mua hàng hóa của công ty để bán theo kieenh tiêu thụ ở khu vực mà công ty phân định. Công ty khống chế phạm vị phân phối, kênh phân phối ở thị trường nước ngoài. Đại lý phân phối chấp nhận toàn bộ rủi ro liên quan đến việc bán hàng hóa ở thị trường đã phân định và thu lợi nhuận qua chênh lệch giữa giá mua và giá bán. 1.2.1.2.Xuất khẩu gián tiếp Xuất khẩu gián tiếp là hình thức bán hàng hóa và dịch vụ của công ty ra nước ngoài thông qua trung gian. Các trung gian mua bán chủ yếu trong kinh doanh xuất khẩu là: đại lý,